NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi Łódź, dnia lipca 2009 r. LLO-410-09-12/2009 P/09/152 Pan Jan SERAFIŃSKI Burmistrz Gminy i Miasta w Warcie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi skontrolowała Urząd Gminy i Miasta w Warcie, zwany w dalszej części Urzędem, w zakresie prawidłowości zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej w latach 2006-2008. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 5 maja 2009 r. - NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Burmistrzowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia działania Urzędu dotyczące postępowania w sprawie zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej, z uwagi na: nierzetelną weryfikację wniosków i wydanie na ich podstawie części decyzji ustalających niewłaściwą kwotę zwrotu podatku akcyzowego, nielegalne i nieterminowe wydawanie decyzji, nielegalne pobieranie opłat skarbowych od wykonywanych w Urzędzie kserokopii dokumentów załączonych do wniosków, nieterminowe przekazywanie sprawozdań budŝetowych Rb-50. 1 Dz. U. z 2007 r., Nr 231, poz. 1701 ze zm. ul. Kilińskiego 210, 93-106 Łódź tel.: (0-42) 683 11 00, fax: (0-42) 683 11 29, e-mail: LLO@nik.gov.pl Adres do korespondencji: Skr. Poczt. 73; 90-980 Łódź 7
1. W latach 2006-2008 producenci rolni złoŝyli do Urzędu 3709 wniosków, ubiegając się o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej w wysokości 1.086,9 tys. zł. Po przeprowadzonej w Urzędzie weryfikacji, jako prawidłowe, przyjęto do realizacji wszystkie wnioski na kwotę 1.084,4 tys. zł, tj. o 2,5 tys. zł niŝszą od wnioskowanej, poniewaŝ skorygowano błędy rachunkowe popełnione przez producentów rolnych. Kontrola 90 wniosków i wydanych na ich podstawie decyzji wykazała, iŝ spośród 30 wniosków złoŝonych w 2006 r., w 8 przypadkach Urząd pobrał opłatę skarbową za potwierdzenie zgodności kserokopii z oryginałami dokumentów załączonych do wniosków na łączną kwotę 150 zł, wbrew postanowieniom art. 6 ust. 5 ustawy z dnia 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej 2, zwanej dalej ustawą o zwrocie podatku akcyzowego. 2. W ocenie NIK, nie wszystkie wnioski producentów rolnych weryfikowane były rzetelnie, a na ich podstawie wydawane były decyzje w sprawie zwrotu podatku akcyzowego. Spośród 90 badanych spraw, w dwóch decyzjach określono zwrot podatku akcyzowego w łącznej kwocie 1.590,96 zł (834,37 zł i 756,59 zł), przyjmując do realizacji wnioski: z dnia 27 września 2006 r. z załączoną fakturą VAT nr FV 17141/1265/06 na zakup 102,27 l oleju napędowego z dnia 22 września 2006 r., która stosownie do art. 10 ust.1 w zw. z art.6 ust. 3 pkt 1 ustawy o zwrocie podatku akcyzowego podlegała rozliczeniu w marcu 2007 r., z dnia 4 marca 2008 r. z załączoną fakturą VAT nr FV 06000205948 na zakup 56,24 l oleju napędowego z dnia 26 lipca 2007 r., która stosownie do art. 6 ust. 3 powołanej ustawy, podlegała rozliczeniu we wrześniu 2007 r. Tym samym producentom rolnym został przyznany zwrot podatku akcyzowego niezgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o zwrocie podatku akcyzowego i wypłacony w kwocie zawyŝonej o 89,55 zł (odpowiednio o 46,02 zł i 43,53 zł). W dziewięciu przypadkach kwotę naleŝnego zwrotu podatku ustalono i wypłacono producentom rolnym, niezgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o zwrocie podatku akcyzowego. W 2007 r. przyjęto do realizacji wniosek, w którym wykazano niewłaściwą ilość zakupionego oleju napędowego, co spowodowało, Ŝe Urząd wypłacił rolnikom kwotę o 110,80 zł wyŝszą od naleŝnej, natomiast 8 rolnikom (5 w 2007 r. i 3 w 2008 r.), którzy 2 Dz. U. z 2006 r., Nr 52, poz. 379 2
błędnie wyliczyli ilości zakupionego oleju napędowego, kwoty zwrotów zostały zaniŝone łącznie o 42,39 zł. W konsekwencji kwota wykorzystanej dotacji na zwrot podatku akcyzowego była wyŝsza o 161,12 zł od naleŝnej. W 6 innych sprawach równieŝ nieprawidłowo wyliczono kwoty zwrotu podatku, ale z uwagi na wcześniejsze wykorzystanie przez producentów rolnych całości naleŝnych zwrotów, nie miało to wpływu na wartość dokonanych wypłat. W ocenie NajwyŜszej Izby Kontroli - argumenty przedstawione w wyjaśnieniach inspektora Wymiaru Podatków i Księgowości Podatkowej Urzędu, Ŝe na powyŝsze nieprawidłowości złoŝyły się m.in. niedopatrzenie oraz weryfikacja wniosków o zwrot podatku przez osoby odbywające staŝ, spowodowane duŝym nawałem prac w Urzędzie - nie mogą stanowić uzasadnienia do wydawania decyzji ustalających zwrot podatku akcyzowego oraz jego wypłatę w kwotach ustalonych niezgodnie z powołanymi przepisami ustawy o zwrocie podatku akcyzowego. W latach 2006-2008 Pan Burmistrz jako producent rolny, złoŝył w Urzędzie cztery wnioski o zwrot podatku akcyzowego. W 2006 r. została wydana decyzja określająca zwrot naleŝnego Panu podatku akcyzowego przez organ (Wójta Gminy Pęczniew), wskazany przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Sieradzu. Natomiast w latach 2007 i 2008, trzema decyzjami wydanymi przez działającego z Pana upowaŝnienia inspektora Wymiaru Podatków i Księgowości Podatkowej Urzędu, został przyznany i wypłacony Panu zwrot podatku w łącznej kwocie 814,41 zł. Stanowiło to naruszenie art. 25 1 pkt 1 i art. 26 2 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego 3, w których określono m.in., iŝ organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwiania sprawy dotyczącej interesów majątkowych jego kierownika i w przypadku takiego wyłączenia sprawę załatwia organ wyŝszego stopnia nad organem załatwiającym sprawę. W ocenie NajwyŜszej Izby Kontroli, wyjaśnienia inspektora Wymiaru Podatków i Księgowości Podatkowej Urzędu, Ŝe do wydania powyŝszych decyzji przyczyniło się m.in. jego niedopatrzenie spowodowane nawałem prac (podobnie jak przy weryfikacji wniosków i wydawaniu innych decyzji opisanych wcześniej) oraz mechanicznym pisaniem decyzji, świadczą o braku dostatecznego nadzoru i kontroli w Urzędzie nad realizacją zadań w zakresie prowadzonych postępowań w sprawie ustalania i zwrotu kwot podatku akcyzowego. 3 Dz. U z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm. 3
Spośród wszystkich badanych decyzji, 10 z nich (11,1%) zostało wydanych z opóźnieniem wynoszącym od 1 do 17 dni w odniesieniu do terminów określonych w art. 5 ust. 4 ustawy o zwrocie podatku akcyzowego. Natomiast Ŝadna z kontrolowanych decyzji nie zawierała informacji wymaganej art. 5 ust. 3 tej ustawy o kwocie limitu pozostałego do wykorzystania, co - zgodnie z Pana wyjaśnieniami - spowodowane było błędem występującym w systemie generującym projekty decyzji, który wyeliminowano w trakcie kontroli NIK. 3. W okresie objętym kontrolą, na podstawie terminowo złoŝonych wniosków do Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego (ŁUW), Urząd otrzymał dotacje w łącznej wysokości 1.108.573,85 zł, w tym 1.086.837,12 zł na wypłatę zwrotu podatku akcyzowego i 21.736,73 zł na pokrycie kosztów związanych z ustalaniem i wypłacaniem tych zwrotów. Wnioski spełniały kryteria określone w 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 sierpnia 2006 r. w sprawie przekazywania gminom dotacji celowej na postępowanie w sprawie zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej i jego wypłatę 4, zwanego w dalszej części rozporządzeniem MRiRW z dnia 23 sierpnia 2006 r. Otrzymane środki finansowe zostały wykorzystane zgodnie z obowiązującymi przepisami w łącznej kwocie 1.106.042,98 zł, za wyjątkiem kwoty 161,12 zł opisanej w pkt 2 wystąpienia. Niewykorzystane w 2006 r. środki w kwocie 2.530,86 zł, Urząd odprowadził w całości na rachunek ŁUW, lecz przekazał je w dniu 3 stycznia 2007 r., tj. z opóźnieniem 3 dni w stosunku do terminu wymaganego 5 ust. 1 w związku z 6 ust. 1 rozporządzenia MRiRW z dnia 23 sierpnia 2006r. W ocenie NIK, nieterminowe dokonywanie zwrotów dotacji wypełnia dyspozycję art. 9 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych 5. 4. Terminowo i rzetelnie sporządzano okresowe i roczne sprawozdania rzeczowo-finansowe z realizacji wypłat zwrotu podatku akcyzowego oraz okresowe i roczne rozliczenia dotacji. Niemniej jednak roczne sprawozdanie rzeczowo finansowe za 2006 r. zawierało błędną ilość zakupionego oleju napędowego wynikającego z dołączonych do wniosków faktur VAT, co zdaniem Pana Burmistrza spowodowane zostało omyłkowym wykazaniem ilości oleju napędowego na całą powierzchnię uŝytków rolnych. 4 Dz. U. Nr 160, poz. 1132 5 Dz. U.z 2005 r. nr 14, poz. 114 ze zm. 4
5. Dane zawarte w sprawozdaniach budŝetowych Rb-50 o dotacjach/wydatkach związanych z wykonywaniem zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami, sporządzanych w badanym okresie, były zgodne z ewidencją księgową. Sprawozdania za II kwartał 2008 r. i za IV kwartał kaŝdego roku, przekazano do ŁUW w obowiązującym terminie, natomiast do Regionalnej Izby Obrachunkowej (RIO), sprawozdania te zostały przekazane z opóźnieniem wynoszącym 10 dni za II kw. 2008 r. oraz: 2 dni, 7 dni i 5 dni za IV kwartał lat 2006-2008, w stosunku do terminu określonego w załączniku nr 38 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości budŝetowej 6. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: rzetelną weryfikację wniosków o zwrot podatku akcyzowego składanych przez producentów rolnych, przed wystąpieniem do Wojewody Łódzkiego o dotacje na ten cel, terminowe odprowadzanie na rachunek ŁUW niewykorzystanej części dotacji otrzymanych na realizację zadań wynikających z ustawy o zwrocie podatku akcyzowego, terminowe wydawanie decyzji w sprawie zwrotu podatku akcyzowego oraz umieszczanie w nich wszystkich danych wynikających z obowiązujących przepisów, przekazywanie sprawozdań budŝetowych Rb-50 do ŁUW i RIO w obowiązujących terminach, podjęcie działań przewidzianych w art. 9 ustawy o zwrocie podatku akcyzowego, w tym zmierzających do wyegzekwowania nadpłaconego zwrotu podatku akcyzowego w kwocie 199,55 zł wraz z naleŝnymi odsetkami, zwrot nienaleŝnie pobranych opłat skarbowych, zwrot producentom rolnym kwoty 42,39 zł naleŝnego podatku akcyzowego. NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 62 ust.1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Burmistrza w terminie 15 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. 6 Dz. U. Nr 115, poz. 781, ze zm. 5
Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Burmistrzowi prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NajwyŜszej Izby Kontroli w Łodzi umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. 6