Wartość zbywcza przedsiębiorstwa w aspekcie upadłości i kontynuowania działalno alności Wykład 2 Prowadzący: Sławomir S JędrzejewskiJ slawek@6565.pl 42 288-18-83 www.6565.pl Ustawa o rachunkowości ci Wycena składnik adników w majątku zgodnie z art. 29 Ustawy o rachunkowości ci Art. 29. 1. Jeżeli założenie kontynuacji działalności, o którym mowa w art. 5 ust. 2, nie jest zasadne, to wycena aktywów jednostki następuje po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. W takim przypadku jednostka jest również obowiązana utworzyć rezerwę na przewidywane dodatkowe koszty straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności. 2 Wartość zbywcza, gdy założenie kontynuacji działalności, o którym mowa w art. 5 ust. 2, nie jest zasadne W sensie prawnym W sensie ekonomicznym 3 4 w sensie ekonomicznym W sensie ekonomicznym bankrutem staje się podmiot, który nie jest w stanie terminowo regulować swoich zobowiąza zań lub wartość jego majątku nie wystarcza na ich pokrycie. W takiej sytuacji wierzyciele w mniejszym stopniu zainteresowani sąs kontynuacją działalno alności podmiotu, a w większym stopniu tym, czy majątek wystarczy na zaspokojenie ich roszczeń finansowych. 5 w sensie ekonomicznym Warunkiem ogłoszenia oszenia upadłości nie sąs ponoszone straty, ale trwała a niewypłacalno acalność. Dlatego zagrożone one upadłości cią są również jednostki duże e i rentowne. W takim przypadku powodem upadłości jest najczęś ęściej zjawisko potocznie nazywane przegrzaniem lub przeinwestowaniem,, czyli poniesienie nakład adów w inwestycyjnych powyżej możliwo liwości finansowych. Wreszcie powodem upadłości może e być klęska żywiołowa owa czy inne niespodziewane zjawisko. 6
w sensie prawnym w sensie prawnym W sensie prawnym ustalana jest sądownie s w stosunku do podmiotów w posiadających zdolność upadłościow ciową Definiowana jest jako specyficzny rodzaj przymusu do zaspokojenia wierzytelności, dopuszczalnego w przypadku nieterminowego płacenia p zobowiąza zań lub nadmiernego zadłużenia. Następuje w momencie jej ogłoszenia oszenia przez sąd. s Ogłoszenie poprzedzone jest najczęś ęściej kryzysem, a droga od normalnej działalno alności przedsiębiorstwa do jego likwidacji może e mieć różny przebieg 7 ogłasza się w stosunku do dłużnika, d który stał się niewypłacalny. Art.. 10 Prawa upadłościowego i naprawczego 8 Kto w takim razie jest niewypłacalnym? 9 Niewypłacalno acalność Obecnie obowiązuj zująca definicja: dłużnika uważa a się za niewypłacalnego acalnego,, jeżeli eli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiąza zań pienięż ężnych [1] lub gdy jego zobowiązania zania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, w wczas, gdy na bieżą żąco te zobowiązania zania wykonuje [2] [1] Art. 11 ust. 1 PUiN. [2] Art. 11 ust. 2 PUiN. 10 Niewypłacalno acalność Opóźnienie w Nadmierne spłacie zadłużenie zobowiąza zań pienięż ężnych 11 Przesłanki upadłości Jak można ustalić, że e zachodzi opóźnienie w wykonaniu wszystkich zobowiąza zań pienięż ężnych przy różnych r terminach świadczeń zawartych w ich treści? jak określi lić wartość bilansową przedsiębiorstwa, skoro nie znajduje się ona w bilansie, który sam w sobie nie stanowi wystarczającej cej podstawy do jej ustalenia? 12
Nadmierne zadłużenie Nadmierne zadłużenie ma miejsce wówczas, wczas, gdy jego zobowiązania zania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, wczas, gdy na bieżą żąco te zobowiązania zania wykonuje (art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, Dz.U.03.60.535). Możliwe rozwiązania zania Kryzys przedsiębiorstwa i trwała utrata płynności finansowej Złożenie wniosku o upadłość likwidacyjną Normalna działalność przedsiębiorstwa zgodna z jego celem Złożenie wniosku o upadłość układową Kryzys przedsiębiorstwa i przejściowa utrata płynności finansowej Kontynuacja działalności Decyzja sądu 13 likwidacyjna układowa Odrzucenie wniosku 14 Art. 29. 3. Wszczęcie cie postępowania powania naprawczego albo upadłościowego z możliwo liwością zawarcia układu lub zmiana formy prawnej jednostki nie stanowią przeszkody do uznania, że działalno alność będzie kontynuowana. 15 A co jeśli tylko wystąpi pią przesłanki a sąd d nie podejmie decyzji o likwidacji 16 Wartość zbywcza w sprawozdaniu finansowym W momencie, w którym w przedsiębiorstwie zauważalna staje się faza kryzysu i jednocześnie wiadomo, że przedsiębiorstwo nie jest w stanie przetrwać w długim okresie w obecnym kształcie Brak założenia kontynuacji działalności W momencie ogłoszenia upadłości likwidacyjnej, kiedy to cały majątek zostaje przekształcony w masę upadłościową i przeznaczony do zbycia 17 Ogłoszenie upadłości połą łączonej z likwidacją majątku upadłego zawsze rodzi obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego bez założenia kontynuacji działalno alności. Czyli z wyceną składników majątku w wartości zbywczej. 18
Sprawozdanie finansowe a upadłość przedsiębiorstwa z założeniem kontynuacji działania BILANSE PRZEDSIĘBIORSTWA UPADŁEGO bez założenia kontynuacji działania Sprawozdanie finansowe a upadłość przedsiębiorstwa Kontynuacja działalności BZ = BO??? Brak kontynuacji działalności na koniec okresów przed okresem, w którym ogłoszono upadłość podstawa decyzji przez Sąd o ogłoszeniu upadłości decyzja o ogłoszeniu upadłości na początek okresu ogłoszenia upadłości (bilans likwidacyjny) na koniec każdego okresu w trakcie upadłości BILANS na dzieńpoprzedzający dzień ogłoszenia upadłości (????) 19 Dzień ogłoszenia upadłości Zasada memoriałowa owa Zasada współmierno mierności Zasada ostrożno ności Okresy sprawozdawcze przedsiębiorstwa w czasie trwania procesu upadłości Zasady szczegółowe ustalania wyniku finansowego Zasady wyceny bilansowej 20 Wartość w sprawozdaniu finansowe przedsiębiorstwa w upadłości Aktywa BO okresu upadłości Kapitał własny Zobowią -zania Okres n WYNIK FINANSOWY okresu I -Skutki transakcji w okresie n -Skutki wyceny na dzieńbilansowy okresu n??? wynik czy kapitał własny??? BZ=BO Okres n + 1 NOWY MODEL SPRAWOZDAWCZY Nowe cele zarządzania Przeznaczenie majątku do sprzedaży Nowe zasady rachunkowości BZ=BO Okres n +. Polityka rachunkowości ci przedsiębiorstwa upadłego przyjęta przez Syndyka Co z wartości cią przedsiębiorstwa jako zorganizowanego podmiotu?? 21 22 Skoro Priorytetem jest sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości ci lub w zorganizowanej częś ęści a odstąpienie od sprzedaży y przedsiębiorstwa jako całości ci wymaga zezwolenia rady wierzycieli Art. 206 ust. 1 pkt 2 Prawa upadłościowego i naprawczego 23 24
Art. 316. 1. Przedsiębiorstwo upadłego powinno być sprzedane jako całość ść,, chyba że e nie jest to możliwe. Art. 318. 1. Jeżeli eli sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego jako całości ci nie jest możliwa ze względów w ekonomicznych lub innych przyczyn, można sprzedać zorganizowaną część przedsiębiorstwa. 25 26 Skoro Celem bilansu likwidacyjnego jest z jednej strony przygotowanie podziału rzeczywistej wartości majątku, z drugiej przygotowanie podziału wartości przedsiębiorstwa. 27 28 Skoro 29 Wartość przedsiębiorstwa, które w przypadku upadłości należy y w pierwszej kolejności zbyć w całości ci jako zorganizowany podmiot może e uwzględnia dniać różne elementy 30
A na wartość rynkową składa się: Należy podkreślić, że podstawą ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność, czyli nie wykonywanie wymagalnych zobowiązań finansowych przez dłużnika. Źródłó: Źródło: M. Kowalkiewicz, Zarządzanie wiedzą krok po kroku (3). Kapitał intelektualny, kapitał społeczny, społeczności w działaniu, http://www.gazeta-it.pl/archiwum (z dnia 1.08.2007) przytoczył: S. Falkiewicz w Zarządzanie wartością klienta w Zarządzanie wartością organizacji praca zbiorowa pod redakcją E. Orzechwy Maliszewskiej i J. Paszkowskiego w. Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok 2007, s. 274 31 31 32 Czy zatem Czy kapitał organizacyjny może posiadać wartość? Być może posiada ją zawsze? Czy kapitał intelektualny może posiadać wartość? Być może posiada ją zawsze? Czy przedsiębiorstwo jako zorganizowany podmiot posiada wyższą wartość niż składniki jego majątku? Czy koszt likwidacji majątku może być wyższy niż wartość posiadanego majątku? 33 34 34 Odpowiedź na wcześniejsze pytania rodzi kolejne: Jak należy y wycenić przedsiębiorstwo, które upadło o z powodu przegrzania, posiadające ogromny potencjał rozwojowy? Jak należy y wycenić przedsiębiorstwo, którego koszt likwidacji jest wyższy niż wartość majątku? Jak odróżni nić od siebie te przedsiębiorstwa? Jaką metodę wybrać do wyceny przedsiębiorstwa upadłego? Źródło: Źródło: D. Zarzecki, Metody wyceny przedsiębiorstw FRRwP, Warszawa 1999, s. 58, przytoczył: P. Szczepankowski? 35 Przedsiębiorstwo, wycena i zarządzanie wartością przedsiębiorstwa w. PWN, Warszawa 2007, s. 199 36 36
Pojęcie "wartości zbywczej" wprowadzone przez k.s.h. nie jest używane u w ustawie o rachunkowości. ci. Odpowiednikiem tego pojęcia będzie b jednak stosowana w określonych przypadkach, przy wycenie bilansowej aktywów w "wartość sprzedaży y netto" składnika aktywów w zdefiniowana w art. 28 ust. 5 ustawy lub "wartość godziwa" zdefiniowana w art. 28 ust. 6 ustawy - jeżeli eli nie jest możliwe ustalenie ceny (wartości) sprzedaży y netto składnika aktywów. w. http://e-rachunkowosc.pl/artykul.php?view=499 37 37 W świetle powyższego, przez "wartość zbywczą" " składnika majątku, o której mowa w art. 65 par. 1 k.s.h., można rozumieć: możliw liwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez podatku od towarów w i usług ug oraz podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane zane z przystosowaniem składnika aktywów w do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży y lub sprzedaży y netto, lub wartość godziwą równą kwocie, za jaką dany składnik aktywów w mógłby m zostać wymieniony, a zobowiązanie zanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami. ( )( http://e-rachunkowosc.pl/artykul.php?view=499 38 Pojęcie wartości zbywczej występuje w k.s.h. sześciokrotnie, przy czym czterokrotnie dotyczy wkład adów udziałów, zaś dwukrotnie składnik adników w bilansu w identycznym kontekście. Zakładaj adając, że e jedno pojęcie w jednej ustawie powinno mieć identyczne znaczenie, można przyjąć ąć, że e opinie na temat definicji wartości zbywczej dotyczące ce wkładu, udziału u i składnik adników majątku sąs tożsame 39 40 Za jeden z przykład adów w definicji wartości zbywczej można uznać: Interpretację przepisu art. 175 k.s.h. należy y rozpocząć od wyjaśnienia pojęcia wartości zbywczej aportu. Należy y przez nie rozumieć cenę, za jaką w danym momencie można sprzedać jego przedmiot. Pewną wskazówk wkę w sprawie prawidłowego określenia tejże e ceny może e stanowić występuj pujące w przepisach o rachunkowości ci pojęcie wartości godziwej, tj. kwoty, za jaką dany składnik majątku mógłby m zostać wymieniony, a zobowiązanie zanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami (art. 28 ust. 6 ustawy o rachunkowości) ci),, za: http://mojafirma.infor.pl/poradniki/341,1879,2,.html lub: Generalnie przyjmuje się, że e wartości cią zbywczą jest wartość rynkowa aportu, za: http://www.mrf.pl/index.php?mod=m_artykuly&cid=90&id=114. 41 Wartość - cena Z VAT? Bez VAT? Netto? Brutto? 42
Wartość zbywcza przedsiębiorstwa jako zorganizowanego podmiotu w przypadku braku założenia kontynuacji działalności Wartość zbywcza składników majątku przedsiębiorstwa jako zorganizowanego podmiotu w przypadku braku założenia kontynuacji działalności 43 44 PYTANIA Zbywcza wartość majątku spółki to wartość ść,, jaką można by uzyskać za spółkę,, a ściśle za jej przedsiębiorstwo, w danych okolicznościach. ciach. Wartość zbywcza majątku spółki jest zmienna. Wpływa na nią przede wszystkim wartość przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 kodeksu cywilnego, a więc c prawa rzeczowe, obligacyjne, na dobrach niematerialnych, ale też obciąż ążenia. Źródło: K. Matysiewicz, Wystąpienie wspólnika ze spółki jawnej a podatek dochodowy,, http://www.e- podatnik.pl/artykul/doradca_podatnika/9987/wystapienie_wspolnika_ze_spo _ze_spo lki_jawnej_a_podatek_dochodowy.html data wyświetlenia wietlenia 10.04.2009 45 46 Serdecznie dziękuj kuję za uwagę Zapraszam na kolejny wykład 47