Konspekt do lekcji historii w klasie IV w szkole podstawowej Temat: W rycerskim świecie. Cele lekcji: OGÓLNE Ukazanie uczniom: - ideału rycerza średniowiecznego, - obyczajów rycerskich w średniowieczu. OPERACYJNE I. Wiadomości Kat. A- zapamiętanie wiadomości: uczeń własnymi słowami, samodzielnie definiuje pojęcia: rycerz, paź, giermek, pasowanie na rycerza, herb; uczeń wymienia poszczególne elementy uzbrojenia rycerza średniowiecznego: hełm, tarcza, zbroja, kopia, ostrogi, miecz; uczeń samodzielnie wylicza 5 najważniejszych cech rycerza: odwaga, waleczność, prawdomówność, wierność, uprzejmość. Kat. B- zrozumienie wiadomości: uczeń na ilustracji rozróżnia i podpisuje najważniejsze elementy uzbrojenia średniowiecznego rycerza; uczeń samodzielnie wyjaśnia, jak można było zostać rycerzem w średniowieczu używając słów: paź, giermek, pasowanie na rycerza; uczeń na podstawie tekstu charakteryzuje obyczaje rycerskie; uczeń samodzielnie opisuje zasady kodeksu honorowego, który obowiązywał rycerzy. II. Umiejętności Kat. C- zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych: uczeń samodzielnie narysuje swój herb rycerski. Kat. D- zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych: uczeń udowadnia, że w dzisiejszym świecie jest miejsce lub nie ma miejsca dla prawdziwych rycerzy. Metody nauczania: - opowiadanie - pogadanka - burza mózgów - drama - praca pod kierunkiem nauczyciela w oparciu o tekst z podręcznika - praca pod kierunkiem nauczyciela w oparciu o przygotowane ćwiczenia Środki dydaktyczne: - podręcznik historii dla klasy IV część II A to historia! - ilustracje w prezentacji multimedialnej przygotowanej przez nauczyciela - przygotowane przez nauczyciela ćwiczenia 1
Tok lekcji Czynności ucznia Uwagi I. Czynności porządkowe - nauczyciel wita uczniów - nauczyciel sprawdza obecność II. Rekapitulacja wtórna - nauczyciel odpytuje uczniów z ostatnich lekcji historii, zadaje następujące pytania: * Co to były grody? * Opisz jak wyglądało miasto średniowieczne? * Grody to osady, w które były otoczone wałami z ziemi i drewnianych pali, w których w średniowieczu mieszkał książę i jego drużyna. *Które elementy zabudowy miasta średniowiecznego świadczyły o jego obronności? * Kim był majster w średniowieczu? * Miasto w średniowieczu wyglądało następująco: - otoczone były murami obronnymi i głęboką fosą wypełnioną wodą, - do miasta prowadziły bramy z mostami zwodzonymi - w centrum miasta był rynek, na którym był ratusz, i kościół - uliczki przecinały się pod katem prostym. *O obronności miasta świadczyły: mury obronne, głębokie fosy, baszty obronne, mosty zwodzone. * Majster inaczej mistrz był właścicielem zakładu rzemieślniczego, on uczył, doglądał pracy czeladników. - nauczyciel ocenia odpowiedź ucznia i ją motywuje III. Uświadomienie celów lekcji - nauczyciel krótko wyjaśnia, że na lekcji będzie mowa o: * rycerzach w średniowieczu( cechy rycerza, jego uzbrojenie) * tym, jak można było zostać rycerzem * obyczajach rycerskich - następnie nauczyciel podaje temat lekcji: W RYCERSKIM ŚWIECIE. IV. Opracowanie nowego 2
materiału - nauczyciel włącza prezentacje multimedialną, następnie zadaje pytanie i prosi, aby uczeń zapisał odpowiedź na tablicy interaktywnej : *Kim był rycerz? - Uczeń zapisuje na tablicy odpowiedź: *Rycerz to wojownik, trudniący się służbą wojskową w średniowieczu. - burza mózgów - następnie nauczyciel prosi, aby uczniowie zastanowili się i wypisali na tablicy: CECHY RYCERZA ŚREDNIOWIECZA - uczniowie podają propozycje odpowiedzi i zapisują je na tablicy interaktywnej: prawdomówny odważny - burza mózgów CECHY RYCERZA ŚREDNIOWIECZA waleczny dzielny wierny swojemu panu uprzejmy - nauczyciel wyjaśnia, że: *dla każdego rycerza ważny był honor, walka za wiarę, w obronie najsłabszych i ojczyzny, odwaga, szlachetność *rycerze przestrzegali kodeksu honorowego - nauczyciel przedstawia uczniom ilustracje z uzbrojeniem rycerza średniowiecznego, pyta i wyjaśnia do czego służyły poszczególne elementy uzbrojenia: *Do czego służyła tarcza? *Do czego służyła kopia? *Do czego służył miecz? * Ta ilustracja przedstawia: tarczę. * Tarcza osłaniała rycerza przed ciosem. * Ta ilustracja przedstawia: kopię. * Kopia służyła do zrzucenia przeciwnika z konia. * Ta ilustracja przedstawia miecz. * Miecz służył do walki wręcz. - praca z prezentacją multimedialną - Uczniowie udzielają odpowiedzi, jeśli mają problem, nauczyciel dopowiada i wyjaśnia. -Pogadanka 3
*Do czego służyła kolczuga? *Do czego służył hełm? *Do czego służyły ostrogi? - nauczyciel pokazuje eksponaty: miecz, tarczę, ostrogi, hełm -nauczyciel na podstawie ilustracji z prezentacji opowiada jak można było zostać rycerzem w średniowieczu: * paź *giermek *pasowanie na rycerza - nauczyciel może zapytać uczniów czym zajmował się na dworze księcia : paź, giermek, na podstawie ilustracji w prezentacji. * Ta ilustracja przedstawia kolczugę. * Kolczuga miała chronić rycerza przed ciosem. *Ta ilustracja przedstawia hełm. *Hełm chronił twarz i głowę rycerza. * Ta ilustracja przedstawia ostrogi. * Ostrogi służyły do poganiania konia podczas jazdy. - uczniowie oglądają eksponaty * Paź na dworze księcia zajmował się: nauką czytania, pisania, liczenia, zasad dobrego wychowania, gry na gitarze, śpiewu. Uczył się zasad walki. * Giermek pomagał rycerzowi zakładać zbroję, był pomocnikiem rycerza, czyścił jego zbroję, towarzyszył mu w czasie walk. - pokaz eksponatów - opowiadanie * Czy twoim zdaniem każdy giermek zostawał rycerzem? - nauczyciel prosi, aby uczniowie odegrali scenkę pasowania na rycerza z ćwiczenia Pasuję Cię na rycerza ze str. 22 z podręcznika (uczniowie na zadanie mieli nauczyć się ról oraz przygotować rekwizyty) - nauczyciel pokazuje ilustracje i wyjaśnia czym były herby rycerskie - nauczyciel prosi, aby uczniowie otworzyli podręcznik na str. 21 i przypomnieli sobie tekst O walecznym Bohorze, który był * Moim zdaniem nie każdy giermek zostawał rycerzem, ponieważ widząc jak okrutne są wojny mógł zrezygnować. * pasowany na rycerza, król, damy dworu 4 - podręcznik str. 22 - drama - opowiadanie - Praca z tekstem z podręcznika pod kierunkiem nauczyciela
do przeczytania na zadanie domowe Czas(2minuty) - następnie nauczyciel zadaje pytania: *Jakie były obyczaje rycerskie? lub *Co organizowano na dworach królewskich, książęcych? *Na czym polegała walka rycerzy w czasie turnieju? * Kto oglądał turnieje rycerskie? *Jak sądzicie co organizował książę po zakończeniu turnieju? - nauczyciel podaje notatkę: 1. Rycerz to wojownik w średniowieczu, który zajmował się służbą wojskową. 2. Jak można było zostać rycerzem w średniowieczu? Rycerzem mógł zostać młodzieniec, którego ojciec był rycerzem. a) Paź na dworze księcia (7 lat) b) Giermek (16 lat) c) Pasowanie na rycerza 3. Wymień najważniejsze obyczaje rycerskie: - turniej rycerskie, polowania na dworze króla, księcia; - Rycerz walczył konno miał kopią zrzucić przeciwnika z konia; - organizowanie uczt po zakończeniu turnieju; - nagrodą dla zwycięskiego rycerza była: wstążka, klejnoty, pierścień, sława. V. Rekapitulacja pierwotna - nauczyciel rozdaje uczniom ćwiczenie 1.( załącznik nr 1) - Uczniowie uzupełniają ćwiczenie a odpowiedzi zapisują na tablicy interaktywnej - notatka - uczniowie sami podają propozycje do notatki (rekapitulacja pierwotna) ćwiczenie 2.( załącznik nr 2) - nauczyciel pyta: * Czy w dzisiejszym świecie jest miejsce dla prawdziwych rycerzy? VI. Czynności końcowe - nauczyciel zadaje zadanie domowe - nauczyciel wpisuje plusy za aktywność i żegna uczniów. - Uczniowie łączą prawidłowe odpowiedzi. Uczniowie zapisują zadanie domowe: 1. Wykonam zadanie 2 ze str. 22 Rysujemy herby 2. Wykonam ćwiczenie 3 Trzej rycerze ze str.22 Konspekt przygotowała i opracowała: Mgr Beata Kluk nauczyciel historii Zespół Szkół w Szymbarku 5
Załącznik nr 1 Ćwiczenie 1. Wskaż najważniejsze elementy uzbrojenia rycerza w średniowieczu... Załącznik nr 2. Ćwiczenie 2. Połącz strzałkami podane wyrazy z odpowiednimi opisami: PAŹ Uczył się władania bronią np.: strzelać z łuku, walki mieczem i włócznią. Uczył się jazdy konnej. Walczył w obronie Boga i wiary. GIERMEK Dbał o zbroję i konia rycerza. Uczył się reguł dobrego wychowania. Walczył w wojnach za ojczyznę. Pomagał rycerzowi nakładać ciężką zbroję. RYCERZ Usługiwał podczas uczt. 6