Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzeczeń... XI XV XXXI Wstęp... 1 Rozdział I. Wprowadzenie... 11 1. Rozważania ogólne... 11 2. Geneza inspiracji materią postępowań dyscyplinarnych... 12 3. Pole badawcze monografii... 18 4. Konkluzje... 22 Rozdział II. Geneza prawa dyscyplinarnego... 23 1. Rozważania ogólne... 23 I. Prawo dyscyplinarne jako odrębna gałąź prawa?... 24 II. Prawo dyscyplinarne jako dyscyplina naukowa... 27 III. Czy prawo dyscyplinarne jest prawem karnym?... 28 2. Geneza prawa dyscyplinarnego w Polsce... 35 3. Ewolucja statusu przedstawicieli zawodów prawniczych... 39 I. Sędziowie... 40 II. Referendarze i asesorzy... 44 III. Prokuratorzy... 47 IV. Adwokaci... 50 V. Radcowie prawni... 52 VI. Komornicy... 54 VII. Notariusze... 56 4. Konkluzje... 57 Rozdział III. Odpowiedzialność dyscyplinarna jako rodzaj odpowiedzialności prawnej... 61 1. Rozważania ogólne... 61 I. Pojęcie odpowiedzialności prawnej... 61 II. Odpowiedzialność dyscyplinarna jako rodzaj odpowiedzialności prawnej... 64 2. Zakres normatywny odpowiedzialności dyscyplinarnej... 70
VI Spis treści 3. Odpowiedzialność dyscyplinarna a odpowiedzialność zawodowa, porządkowa i organizacyjna aspekty terminologiczne... 79 I. Pojęcie odpowiedzialności zawodowej... 80 II. Pojęcie odpowiedzialności porządkowej i organizacyjnej... 83 4. Odpowiedzialność dyscyplinarna z punktu widzenia europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności... 87 I. Pojęcie sprawy dyscyplinarnej w przepisach Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności... 87 II. Sprawa dyscyplinarna jako sprawa karna... 91 5. Odpowiedzialność dyscyplinarna a odpowiedzialność karna... 101 I. Odpowiedzialność karna w aspekcie konstytucyjnym... 104 II. Kryteria odróżniania odpowiedzialności karnej oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej... 110 III. Powszechność obowiązywania regulacji... 111 IV. Represyjność obowiązywania regulacji... 114 V. Funkcje norm statuujących odpowiedzialność dyscyplinarną a karną... 123 6. Odpowiedzialność dyscyplinarna a inne rodzaje odpowiedzialności 128 I. Odpowiedzialność dyscyplinarna a odpowiedzialność pracownicza... 129 1. Rodzaje i definicja odpowiedzialności pracowniczej... 129 2. Odpowiedzialność porządkowa pracowników... 131 II. Odpowiedzialność dyscyplinarna a odpowiedzialność administracyjna... 137 1. Definicja odpowiedzialności administracyjnej... 138 2. Istota i typologia sankcji administracyjnych... 140 III. Odpowiedzialność dyscyplinarna a odpowiedzialność administracyjno-karna... 151 IV. Cywilne aspekty odpowiedzialności dyscyplinarnej... 154 7. Konkluzje... 159 Rozdział IV. Odpowiednie stosowanie przepisów prawa karnego materialnego i wykonawczego w postępowaniu dyscyplinarnym... 163 1. Rozważania ogólne... 163 2. Odpowiednie stosowanie przepisów ujęcie doktrynalne... 164 3. Odpowiednie stosowanie przepisów części ogólnej Kodeksu karnego... 170 4. Odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu karnego wykonawczego... 187 5. Postępowanie wykonawcze w sprawach dyscyplinarnych w kontekście odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu karnego wykonawczego... 189
6. Konkluzje... 194 Rozdział V. Wybrane przesłanki dopuszczalności postępowania dyscyplinarnego... 199 1. Rozważania ogólne... 199 2. Czy postępowanie dyscyplinarne jest postępowaniem karnym?... 200 3. Cele i funkcje postępowania dyscyplinarnego w kontekście celów postępowania karnego... 210 4. Negatywne przesłanki procesowe w postępowaniu dyscyplinarnym... 214 I. Brak popełnienia czynu lub brak podstaw faktycznych... 215 II. Czyn nie zawiera znamion przewinienia dyscyplinarnego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przewinienia dyscyplinarnego... 216 1. Definicja przewinienia dyscyplinarnego... 217 2. Brak znamion przewinienia dyscyplinarnego... 230 3. Kontratypy a przewinienie dyscyplinarne... 232 III. Społeczna szkodliwość czynu jest znikoma... 233 1. Konstrukcja przewinienia dyscyplinarnego mniejszej wagi... 234 2. Skutki zaistnienia przewinienia dyscyplinarnego mniejszej wagi... 236 IV. Sprawca nie podlega karze... 238 V. Obwiniony zmarł... 238 VI. Przedawnienie karalności... 239 VII. Res iudicata i litis pendentio... 244 VIII. Sprawca nie podlega orzecznictwu polskich sądów... 249 IX. Brak skargi uprawnionego oskarżyciela... 249 X. Brak wniosku o ściganie lub brak wymaganego zezwolenia na ściganie... 250 1. Immunitet sędziowski... 251 2. Immunitet prokuratorski... 258 3. Immunitet adwokatów i radców prawnych... 259 XI. Inna okoliczność wyłączająca ściganie... 261 5. Konkluzje... 262 Rozdział VI. Odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu postępowania karnego w postępowaniu dyscyplinarnym... 265 1. Rozważania ogólne... 265 2. Stosowanie przepisów regulujących podstawowe zasady postępowania z działu I Przepisy wstępne... 271 VII
3. Stosowanie przepisów działu II Sąd... 275 I. Prawo do sądu w sprawach dyscyplinarnych w kontekście art. 45 Konstytucji RP i ustawodawstwa strasburskiego... 275 II. Pojęcie sądu właściwego w kontekście zasady dwuinstancyjności... 279 III. Pojęcie sądu niezależnego... 284 IV. Bezstronność sędziów orzekających w sprawach dyscyplinarnych... 286 V. Sposób powołania sędziów... 289 VI. Skład sądu... 291 VII. Jawność postępowania dyscyplinarnego... 293 VIII. Sądownictwo dyscyplinarne: samorządowe czy państwowe?... 301 4. Stosowanie przepisów działu III Strony, obrońcy, pełnomocnicy, przedstawiciel społeczny... 311 I. Rzecznik dyscyplinarny... 312 1. Procedura powołania rzecznika dyscyplinarnego... 313 2. Zadania rzecznika dyscyplinarnego... 316 II. Obwiniony... 319 III. Obrońca w postępowaniach dyscyplinarnych... 326 IV. Pokrzywdzony... 331 V. Rola Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego w postępowaniach dyscyplinarnych... 333 1. Uprawnienia prewencyjne... 333 2. Uprawnienia inicjujące... 333 3. Uprawnienia inicjująco-kontrolne... 334 4. Uprawnienia nadzorcze... 334 5. Uprawnienia wykonawcze... 335 VI. Krajowa Rada Sądownictwa i organy korporacyjne... 336 5. Stosowanie przepisów działu IV Czynności procesowe... 337 6. Stosowanie przepisów działu V Dowody... 339 7. Stosowanie przepisów działu VI Środki przymusu... 341 I. Zawieszenie obwinionego w sprawowaniu urzędu lub w pełnionej funkcji... 342 II. Przerwa w czynnościach służbowych sędziego... 348 8. Stosowanie przepisów działu VII Postępowanie przygotowawcze... 349 9. Stosowanie przepisów działu VIII Rozprawa główna... 353 10. Stosowanie przepisów działu IX Postępowanie odwoławcze... 360 11. Stosowanie przepisów działu X Postępowania szczególne... 368 12. Stosowanie przepisów działu XI Nadzwyczajne środki zaskarżenia... 370 VIII
I. Kasacja... 370 II. Wznowienie postępowania sądowego... 375 13. Stosowanie przepisów działu XII Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia... 376 14. Stosowanie przepisów działu XIII Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych... 379 15. Stosowanie przepisów działu XIV Koszty procesu... 380 16. Stosowanie przepisów działu XV Postępowanie karne w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych... 383 17. Konkluzje... 385 Rozdział VII. Koncepcja nowego kodeksu postępowania dyscyplinarnego wspólnego dla zawodów prawniczych... 389 1. Rozważania ogólne... 389 2. Dotychczasowe projekty ustaw o odpowiedzialności zawodów prawniczych... 390 I. Deklaracja polityczna z 2005 r... 391 II. Projekt rządowy reformy postępowania dyscyplinarnego z 2006 r... 393 III. Stanowisko radców prawnych... 404 IV. Stanowisko palestry... 407 V. Stanowisko środowiska prokuratorskiego... 409 VI. Stanowisko środowiska sędziowskiego... 411 VII. Stanowisko środowiska notarialnego... 413 VIII. Pozostałe reakcje środowiska prawniczego wobec projektu... 415 IX. Projekt Rzecznika Praw Obywatelskich z 2007 r... 417 X. Projekt poselski reformy postępowania dyscyplinarnego z 2012 r... 423 3. Projekty nowelizacji postępowania dyscyplinarnego wobec adwokatów... 424 I. Projekt ustawy Prawo o adwokaturze z 2003 r... 424 II. Inicjatywa Ośrodka Badawczego Adwokatury... 425 III. Nowa Adwokatura... 426 VI. Założenia projektu do ustawy o zawodzie adwokata... 428 V. Samorządowy projekt ustawy Prawo o adwokaturze z 2012 r.... 430 4. Projekty regulujące postępowanie dyscyplinarne wobec prokuratorów... 432 I. Projekt prokuratorskiego postępowania dyscyplinarnego z 2011 r... 432 IX
II. Postępowanie dyscyplinarne w projekcie ustawy Prawo o prokuraturze z 2012 r... 435 5. Zakres podmiotowy zastosowania nowego kodeksu... 437 I. Pojęcie zawodu prawniczego w polskim systemie prawa... 438 II. Pojęcie zawodu zaufania publicznego... 446 III. Pojęcie wolnego zawodu a pojęcie zawodu zaufania publicznego... 455 IV. Prawnik jako przedsiębiorca... 458 6. Czy potrzebny jest kodeks postępowania dyscyplinarnego?... 459 I. Argumenty przemawiające za kodeksem postępowania dyscyplinarnego... 463 II. Argumenty przeciwko kodeksowi postępowania dyscyplinarnego... 466 7. Konkluzje... 470 Rozdział VIII. Zakończenie... 473 1. Wnioski końcowe... 473 I. Wnioski ogólne... 475 II. Wnioski szczegółowe... 478 Aneks. Tabela określająca zakres postępowań dyscyplinarnych w Polsce... 487 Indeks rzeczowy... 527 X