Program wychowawczy Przedszkola Samorządowego w Czerwinie Wszystkiego, co naprawdę trzeba wiedzieć, nauczyłem się w przedszkolu o tym, jak żyć, co robić, jak postępować, współżyć z innymi, patrzeć, odczuwać, myśleć, marzyć i wyobrażać sobie lepszy świat. Robert Fulghum 1
SPIS TREŚCI I. Charakterystyka programu II. Warunki realizacji III. Cele ogólne: IV. Cele szczegółowe: V. Formy realizacji: VI. Metody: VII. Zasady: VIII. Prawa dziecka: IX. Normy zachowań obowiązujące w naszym przedszkolu X. Ewaluacja XI. Kodeks przedszkolaka. XII. Spodziewane efekty. Podstawa prawna: Konwencja o Prawach Dziecka Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( tekst jednolity Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z 2009r. Nr 4, poz 17) Rozporządzenie ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku podręczników ( Dz. U. Nr 89. poz.730) Statut Przedszkola Program wychowawczy Przedszkola Samorządowego w Czerwinie został opracowany w oparciu o nową podstawę programową wychowania przedszkolnego, a także w wyniku diagnozy potrzeb przedszkola w zakresie działań wychowawczych. Wspomaga pracę nauczyciela i wspiera działania wychowawcze rodziców. Celem programu jest zagwarantowanie dzieciom realizacji ich praw, a przede wszystkim prawo do wychowania w warunkach gwarantujących ukształtowanie prawidłowej postawy dobrego obywatela, członka rodziny, przedszkolaka, ucznia, kolegi. 2
I. Charakterystyka programu Celem programu jest świadome wprowadzanie dziecka w system pożądanych zachowań, zapewnienie warunków do pełnego rozwoju osobowego każdego wychowanka, poprawa jakości pracy wychowawczej, uwzględnienie potrzeb społeczności przedszkolnej: dzieci, rodziców, środowiska oraz pracowników. Program zawiera cele, które ukierunkowują działalność nauczyciela oraz wspomagają kształtowanie prawidłowych postaw funkcjonowania dzieci w grupie w oparciu o wzmocnienia pozytywne. Program wychowawczy jest zgodny z nową podstawą programową wychowania przedszkolnego i zawarty jest w następujących obszarach: Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i sytuacjach zadaniowych (1) Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywania ładu i porządku (2) Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych (6) II. Warunki realizacji Programem wychowawczym objęte są dzieci przedszkolne. Zadania wychowawcze realizowane są w sposób ciągły przez wszystkich nauczycieli poprzez odpowiedni dobór metod i form pracy, literaturę, pomoce dydaktyczne oraz stosowanie środków wychowawczych wzmacniających pozytywne zachowania dzieci. Nauczyciele współpracują z rodziną dziecka w celu ujednolicenia oddziaływań wychowawczych. Dzieci zaangażują się we wspólne tworzenie i przestrzeganie Kodeksu przedszkolaka. Pracownicy niepedagogiczni wspierają działania nauczycieli. Program obejmuje funkcjonowanie dziecka grupie w zakresie podstawowych dziedzin życia przedszkolnego: 1. Samoobsługi i czynności higienicznych, 2. Zabaw samorzutnych 3. Zajęć i zabaw zorganizowanych, uroczystości 4. Spożywania posiłków 5. Spacerów, wycieczek, zabaw na powietrzu. III. Cele ogólne: 1. Kształtowanie prawidłowych postaw funkcjonowania w grupie w oparciu o wzmocnienia pozytywne. 2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. 3. Kształtowanie umiejętności zabawy i pracy w grupie w trakcie zajęć samorzutnych i zorganizowanych w przedszkolu i poza budynkiem przedszkolnym. 4. Wspieranie rodziców w ich działaniach wychowawczych. 3
IV. Cele szczegółowe: - rozróżnianie pozytywnych i negatywnych form zachowania, - akceptowanie drugiego człowieka, - rozróżnianie dobra od zła, - przestrzeganie kompromisu w zabawie, - rozwiązywanie konfliktów, - pomaganie niepełnosprawnym i innym, - rozpoznawanie i nazywanie uczuć innych, - stosowanie się do umów ustalonych w grupie (Kodeksu przedszkolaka), - kształtowanie samodzielności, - kształtowanie odporności emocjonalnej, - kształtowanie poczucia przynależności do grupy, rodziny oraz wypełnianie obowiązków na ich rzecz, - dbanie o dobro własne i innych, - odczuwanie więzi z przedszkolem, domem rodzinnym i ojczyzną, - używanie form grzecznościowych, - kulturalne zachowywanie się w każdej sytuacji, - rozróżnianie pozytywnych i negatywnych form zachowania, - dostrzeganie odrębności innych i rozumienie ich potrzeb. V. Formy realizacji: - zabawy integracyjne, tematyczne, dydaktyczne, konstrukcyjne, ruchowe, - muzykoterapia, - logorytmika, - formy teatralne, - literatura dla dzieci, - wystawki prac dziecięcych, - zajęcia otwarte, warsztaty dla rodziców, - relaksacja, - kronika przedszkolna, - uroczystości, - spotkania, - konkursy, - koncerty, - programy, - przedsięwzięcia, - publikacje. VI. Metody: 1. Metody czynne: - metoda samodzielnych doświadczeń, - metoda kierowania własną działalnością dziecka, - metoda zadań stawianych dziecku, - metoda ćwiczeń utrwalających. 2. Metody oglądowe: 4
- obserwacja i pokaz, - osobisty przykład nauczyciela, - udostępnianie sztuki/dzieła plastyczne, przestawienia teatralne, ilustrowane artystycznie utwory literackie, koncerty muzyczne. 3. Metody słowne: - rozmowy, - opowiadania, - zagadki, - objaśnienia i instrukcje, - sposoby społecznego porozumiewania się, - metody żywego słowa. Efektywne i nowatorskie metody pracy z dzieckiem: Metoda ruchowej ekspresji twórczej R. Labana, Metoda C. Orffa, Metoda kinezjologii edukacyjnej Paula Dennisona, Metoda z zakresu edukacji matematycznej E. Gruszczyk Kolczyńskiej, Pedagogika zabawy, Drama, Metoda Kniessów, Metoda Dobrego Startu, Metoda twórczego myślenia J. Osborne - Burza mózgów, Metoda malowania dziesięcioma palcami, Metoda W. Sherborne VII. Zasady: Tworząc program wychowawczy przedszkola trzeba się kierować poniższymi zasadami: 1. Zasada dobra dziecka, zgodnie z którą, wszystkie działania podejmowane są w najlepiej pojętym interesie dziecka, 2.Zasada równości, zgodnie z którą wszystkie dzieci uczęszczające do przedszkola, niezależnie od stanu psychicznego, fizycznego, materialnego, są traktowane tak samo, 3. Zasada ujednolicenia oddziaływań wychowawczych, zgodnie z którą zadaniem przedszkola jest działanie mające na celu uświadomienie rodzicom ich roli w wychowywaniu dziecka i pozyskanie rodziców do współpracy. VIII. Prawa dziecka: Spośród wielu praw dziecka gwarantowanych w programie wychowawczym przede wszystkim należy wymienić: prawo do życia i rozwoju, prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania, prawo do wyrażania własnych poglądów, prawdo do wolności od przemocy fizycznej, psychicznej, nadużyć seksualnych i wszelkiego okrucieństwa, prawo do wypoczynku i czasu wolnego, prawo do godności i nietykalności osobistej. IX. Normy zachowań obowiązujące w naszym przedszkolu 5
Normy zachowania się podczas posiłków Siedzimy tak, żeby głowy nie trzymać w talerzu, albo ręka nie musiała nosić jedzenia na większe odległości, dlatego lekko się pochylamy ku stołowi i łyżkę spokojnie wkładamy do ust. jemy w ciszy, tj. nie mlaskamy, nie rozmawiamy, gdyż rozmowa w czasie jedzenia może być przyczyną zadławienia, jemy z niezbyt otwartymi ustami, powoli (szybkie zjadanie połykania jedzenia jest niezdrowe i nieeleganckie), każdy kęs dobrze gryziemy i żujemy w trakcie jedzenia staramy się zachować czystość wokół talerza i na stole, sztućcami i innym sprzętem posługujemy się bezpiecznie i kulturalnie, według ustalonych wzorców, Nie odsuwam talerza ale czekam, aż go zabierze pani lub dyżurny. odchodząc od stołu, cicho wstajemy i lekko odsuwamy krzesło, wychodzimy, stawiamy je z powrotem w to samo miejsce i mówimy dziękuję. Normy zachowania się w łazience Mycie rąk: podwijamy rękawy, aby się nie zmoczyły, moczymy ręce, aby trochę rozpuściło się mydło, które usuwa bród, pocieramy namydlone ręce, by wytworzyć pianę, aby każdy palec był umyty, płuczemy ręce wodą, aby całkowicie zmyć mydło, otrząsamy ręce z wody nad lewem, aby nie zamoczyć podłogi, wycieramy bardzo dokładnie dłonie, na właściwym wieszaku zawieszamy ręcznik, wycieramy ręce wyłącznie w swój ręcznik. odwijamy rękawy, myjemy ręce: zawsze przed posiłkami i po ich spożyciu, zawsze po wyjściu z toalety, zawsze po powrocie z podwórka. Mycie zębów: do kubka wlewamy wodę, dwu-, trzykrotnie płuczemy usta, wyciskamy pastę na szczoteczkę, myjemy zęby okrężnymi ruchami przypominającymi rysowanie małych kółek, płuczemy jamę ustną kilkakrotnie wodą, płuczemy dokładnie kubeczek i szczoteczkę, wkładamy szczoteczkę do kubka do góry włosiem, kubek ze szczoteczka ustawiamy w wyznaczonym miejscu. 6
Higiena potrzeb fizjologicznych: korzystamy z toalety wyłącznie pojedynczo, zawsze spłukujemy po sobie toaletę. zawsze myjemy ręce po wyjściu z toalety. Normy zachowania się w szatni: starannie układamy swoją odzież, buty ustawiamy równo na półce, pamiętamy o kolejności zakładania odzieży przed wyjściem na podwórko (spodnie jeśli są zmienne, buty, sweter, szalik, kurtka, czapka, rękawiczki), po powrocie z podwórka, przed wejściem do budynku, otrzepujemy bytu z piasku, błota, śniegu, a następnie wycieramy buty o wycieraczkę, przy rozbieraniu się pamiętamy o kolejności zdejmowania odzieży (odwrotnie niż przy ubieraniu), starannie składamy odzież i odkładamy na swoją półkę. Normy zachowania się w sali zabaw: używamy słów: proszę, dziękuję, przepraszam, bieganie po sali jest zabronione, dzielimy się zabawkami, staramy się mówić umiarkowanym głosem, sprzątamy po sobie zabawki, po skończonej zabawie odkładamy je na miejsce. nie wychodzimy z sali bez pytania, Śmieci i papierki wyrzucamy do kosza. Normy zachowań podczas pobytu w ogrodzie przedszkolnym Nie wychodzimy bez pozwolenia z przedszkola. Nie oddalamy się z miejsca zabawy. Nie biegamy w pobliżu huśtawek. Nie sypiemy piaskiem w oczy kolegom. Podczas zabawy uważamy na dzieci młodsze. Nie wspinamy się na ogrodzenie. O dziwnych sytuacjach zawsze powiadamiamy panią. Normy zachowań podczas wycieczek i spacerów idziemy kolejno parami, nie popychamy się, uważnie słuchamy, przestrzegamy zasad ruchu drogowego. Normy zachowań obowiązujące podczas imprez, uroczystości, spotkań itp. - zajmujemy wyznaczone miejsce, - witamy się z gośćmi, - uważnie słuchamy, 7
- żegnamy się z gośćmi, - wychodzimy w ustalonej kolejności. Postaraj się nie mówić głośno: gdy inni cicho pracują, gdy inni się bawią, gdy czytamy i słuchamy, gdy inni są zmęczeni, gdy inni odpoczywają NAGRODY pochwała indywidualna pochwała przed całą grupą pochwała przed rodzicami nagroda poprzez sprawienie dziecku przyjemności wybranej przez niego (np.. ciekawa zabawka, ulubiona gra dziecka itp.) słoneczko bądź inna nagroda motywująca wybrana przez nauczyciela grupy KARY kara naturalna zadość uczynienie wyrządzonej krzywdzie wyjaśnienie dzieciom niewłaściwości ich zachowania odmówienie dzieciom przyjemności czasowe odbieranie przyznanego przywileju krzesełko przemyśleń ( chwilowe wykluczenie dziecka z zabawy w celu przeanalizowania swojego postępowania) Wskazówki dla nauczycieli i rodziców do realizacji programu wychowawczego przedszkola kilka praktycznych rad: bądźcie konsekwentni, róbcie to, co mówicie i mówcie o tym, co robicie, bądźcie świadomi tego, czego uczycie, bądźcie żywym przykładem właściwego działania, bądźcie dobrymi obserwatorami dzieci, dobrze poznajcie siebie i swoje możliwości, połóżcie nacisk na pogłębianie swoich wiadomości i umiejętności, stwórzcie atmosferę wzajemnego zaufania i szacunku, nie oczekujcie, że natychmiast wystąpi u dziecka pożądana umiejętność, zmiany wymagają czasu, bądźcie cierpliwi pamiętajcie, że pośpiech szkodzi. 8
Każdy nauczyciel i rodzic powinien pamiętać, że : Dzieci wciąż krytykowane uczą się potępiać Dzieci wychowywane w atmosferze wrogości uczą się walczyć Dzieci wzrastające w strachu uczą się bać Dzieci, które spotykają się wciąż z politowaniem, uczą się użalać nad sobą Dzieci ciągle ośmieszane uczą się nieśmiałości Dzieci wzrastające pośród zazdrości, uczą się, czym jest zawiść. Dzieci bezustannie zawstydzane uczą się poczucia winy. Dzieci otoczone tolerancją uczą się cierpliwości. Dzieci otrzymujące dość zachęty uczą się śmiałości. Dzieci, którym nie szczędzi pochwał, uczą się uznawać wartość. Dzieci w pełni aprobowane uczą się lubić samych siebie. Dzieci akceptowane uczą się odnajdywać w świecie miłość. Dzieci, które często słyszą słowa uznania, uczą się stawiać sobie cele. Dzieci wzrastające w atmosferze wspólnoty uczą się hojności. Dzieci otoczone rzetelnością i uczciwością uczą czym jest prawda i sprawiedliwość. Dzieci wychowywane w poczuciu bezpieczeństwa uczą się ufać sobie i innym. Dzieci dorastające w klimacie przyjaźni uczą się jak wspaniale jest żyć. Dzieci otoczone łagodnością uczą się spokoju ducha. Czym żyją twoje dzieci? X. Ewaluacja 1. Ewaluacji programu wychowawczego dokonuje się na radzie pedagogicznej podsumowującej rok szkolny. 2. W ewaluacji uwzględnia się opinię wychowanków, rodziców, nauczycieli, pracowników przedszkola, wytwory dzieci 3. Sposoby ewaluacji: a) analiza dokumentów: - Księga protokołów rady pedagogicznej, - plany miesięczne poszczególnych grup, - arkusze obserwacji, dzienniki, b) wytwory dzieci. c) ankiety XI. Kodeks przedszkolaka. Wspólnie, zgodnie i bezpiecznie bawię się z dziećmi. Potrafię czekać na swoją kolej podczas zabawy i zajęć. Szanuję własność cudzą i wspólną. Wiem, że praca innych jest trudem, który należy szanować i tego samego oczekuję od innych. Do zabawy biorę tylko te zabawki, którymi teraz będę się bawić, a po skończonej 9
zabawie odłożę je na miejsce. Pomagam młodszym i mniej sprawnym kolegom. Próbuję samodzielnie rozwiązywać sytuacje problemowe zgodnie z przyjętymi zasadami postępowania. Stosuję formy grzecznościowe: proszę, dziękuję, przepraszam, itp. Wiem, że w przedszkolu jestem po to, aby zdobyć wiedzę i umiejętności potrzebne mi w szkole. XII. Spodziewane efekty. W naszym przedszkolu: DZIECKO: - poznaje swoje prawa i obowiązki, - czuje się bezpiecznie, - rozwija się twórczo i jest samodzielne, - ma możliwość indywidualnego rozwoju i osiąga sukces, - uczy się dostrzegać swoje mocne strony, - buduje pozytywny obraz samego siebie, - jest świadome swojej przynależności narodowej, - uczy się dostrzegać potrzeby innych ludzi, - osiąga gotowość szkolną RODZICE: - uzyskują pomoc pedagogiczną, - otrzymują informację o postępach i niepowodzeniach dziecka, - mogą mówić otwarcie o swoich spostrzeżeniach na temat pracy przedszkola, - rozmawiają bezpośrednio z nauczycielem o trudnych sprawach wychowawczych, - mogą czynnie uczestniczyć w życiu przedszkola, - współpracują z nauczycielami, oferują pomoc, - są partnerami w tworzeniu klimatu działalności kształcąco wychowawczej i zarządzania placówką. NAUCZYCIELE: - aktywnie realizują zadania przedszkola określone w dokumentach wewnętrznych placówki, - współpracują z rodzicami i środowiskiem lokalnym, - doskonalą swoją wiedzę i uzyskują nowe doświadczenia, - wykorzystują twórcze i aktywne metody, promując nowatorski styl pracy, - uzyskują wyższe stopnie awansu zawodowego, - pozyskują rodziców do efektywnych działań na rzecz przedszkola oraz poszukują sympatyków i partnerów przedszkola, - monitorują efektywność własnej pracy, 10
- dzielą się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, - prowadzą obserwację pedagogiczną i diagnozują rozwój dziecka, - dobierają metody wychowawcze i dydaktyczne, które wspomagają indywidualny rozwój dziecka, 11