Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 w Polsce Marta Żak Wołynko Departament Obszarów Natura 2000 Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 w Polsce
Podstawy prawne UE Dyrektywa PE i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa* - tzw. Dyrektywa Ptasia Dyrektywa EWG 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory - tzw. Dyrektywa Siedliskowa obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) obszary ptasie PLB PLC specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) obszary siedliskowe PLH NATURA 2000 * - dawniej dyrektywa EWG 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 w Polsce
Podstawy prawne UE wyznaczanie OSO Gatunki ptaków z zał. I Dyrektywy ptasiej oraz gatunki ptaków wędrownych wraz z ich naturalnymi siedliskami Klasyfikacja, jako OSO wszystkich terenów najbardziej odpowiednich dla ochrony gatunków ptaków Przekazanie listy obszarów OSO do KE Ocena KE - jako podstawę oceny wywiązania się z wyznaczenia OSO KE może stosować katalog ważnych ostoi ptaków o znaczeniu europejskim obszarów, ustanowiony przez BirdLife International
Podstawy prawne UE wyznaczanie SOO Siedliska przyrodnicze, gatunki zwierząt i roślin z zał. I oraz II Dyrektywy siedliskowej Wybór obszarów OZW zgodnie z kryteriami Dyrektywy siedliskowej z uwzględnieniem specyfiki danego regionu biogeograficznego Przekazanie listy proponowanych OZW do KE Seminaria biogeograficzne - ocena kompletności sieci Natura 2000 Uzupełnienie sieci Natura 2000 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Zatwierdzenie obszarów jako OZW Ustanowienie OZW jako SOO przez kraje członkowskie Prawo krajowe
Podstawy prawne UE Obszary specjalnej ochrony ptaków Ochronie podlegają wszystkie gat. ptaków występujące na terytorium UE Utworzenie obszarów chronionych i utrzymanie siedlisk ptaków oraz ich populacji Zakaz umyślnego zabijania lub chwytania jakimikolwiek metodami Zakaz umyślnego niszczenia lub uszkadzania gniazd, wybierania jaj i ich przetrzymywania Zakaz płoszenia ptaków, szczególnie w okresie lęgowym i wychowu młodych jeżeli może mieć to negatywny wpływ na gatunki W przypadku polowania, chwytania lub zabijania gatunków ptaków zakaz stosowania m.in. takich środków jak: sidła, wnyki, przynęty w postaci żywych ptaków, materiałów wybuchowych, sieci, przynęt zatrutych lub usypiających, samolotów, broni automatycznej i półautomatycznej z magazynkiem mieszczącym więcej niż dwie serie amunicji
Podstawy prawne UE Specjalne obszary ochrony siedlisk Utworzenie spójnego systemu SOO zgodnie z kryteriami określonymi w zał. III Dyrektywy siedliskowej Podejmowanie działań w celu utrzymania właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt stanowiących przedmioty ochrony, w razie konieczności opracowanie planów zarządzania obszarami Zapewnienie monitorowania oraz nadzoru nad właściwym stanem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków Zapewnienie ścisłej ochrony gatunkom roślin określonych w załączniku IV Dyrektywy siedliskowej, poprzez: - zakaz celowego zrywania, zbierania, ścinania i wyrywania gatunków, - zakaz przetrzymywania, transportu i sprzedaży gatunków Zapewnienie ścisłej ochrony gatunkom zwierząt określonych w załączniku IV Dyrektywy siedliskowej, poprzez: -zakaz celowego chwytania i zabijania gatunków zwierząt, - zakaz celowego niepokojenia gatunków podczas rozrodu, wychowu młodych, snu zimowego oraz migracji, - zakaz pogarszania stanu lub niszczenia terenów rozrodu lub odpoczynku - zakaz przetrzymywania transportu i sprzedaży gatunków W przypadku chwytania lub pozyskiwania gatunków zakaz stosowania m.in.: żywych wabików w postaci oślepionych zwierząt, materiałów wybuchowych, sieci i pułapek niedziałających selektywnie, kuszy, trucizn, samolotów, pojazdów silnikowych, broni automatycznej i półautomatycznej z magazynkiem mieszczącym więcej niż dwie serie amunicji
Podstawy prawne UE ochrona obszarów Art. 6.2 Dyrektywy siedliskowej Wszystkie Państwa Członkowskie podejmują odpowiednie działania na terenie obszarów Natura 2000 w celu uniknięcia pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, jak również w celu uniknięcia niepokojenia gatunków, dla których zostały wyznaczone obszary. Art. 6.3 Dyrektywy siedliskowej Każdy plan lub przedsięwzięcie, które nie jest bezpośrednio związane lub konieczne do zagospodarowania obszaru, ale które może na niego w istotny sposób oddziaływać, zarówno oddzielnie, jak i w połączeniu z innymi planami lub przedsięwzięciami, będzie podlegać odpowiedniej ocenie z punktu widzenia założeń jego ochrony. Art. 6.4 Dyrektywy siedliskowej Jeżeli pomimo negatywnych skutków dla danego obszaru oraz braku rozwiązań alternatywnych, plan lub przedsięwzięcie musi zostać zrealizowany ze względu na imperatyw wynikający z nadrzędnego interesu publicznego, w tym interesów mających charakter społeczny lub gospodarczy, państwo członkowskie podejmie wszelkie działania kompensujące konieczne do zapewnienia ochrony ogólnej spójności Natury 2000. O podjętych działaniach kompensujących państwo członkowskie poinformuje Komisję. Jeżeli dany obszar obejmuje typy siedliska przyrodniczego i/lub jest zamieszkały przez gatunek o priorytetowym znaczeniu, jedynie względy, na które można się powołać to względy odnoszące się do zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa publicznego, pozytywne skutki o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska oraz, po wyrażeniu opinii przez Komisję, inne przyczyny związane z imperatywem nadrzędnego interesu publicznego.
Podstawy prawne UE ochrona obszarów Składanie Komisji Europejskiej raportów Co rok w sprawie derogacji od postanowień Dyrektywy ptasiej, czyli pozyskiwania gat. chronionych. Co 2 lata w sprawie derogacji od postanowień Dyrektywy siedliskowej, czyli pozyskiwania gat. chronionych. Co 3 lata w sprawie wdrażania i realizacji postanowień Dyrektywy Ptasiej Co 6 lat w sprawie wdrażania i realizacji postanowień Dyrektywy siedliskowej
Wdrożenie przepisów do prawa krajowego Art. 6 obszary Natura 2000 uznane jako forma ochrony przyrody w Polsce Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. Art. 25 sieć obszarów Natura 2000: OSO, SOO, OZW Art. 27 opracowanie listy OZW, konsultacja z radami gmin, wysłanie do KE po uzyskaniu zgody Rady Ministrów Art. 27a wyznaczenie OSO i SOO w drodze rozporządzenia Ministra Środowiska Art. 27a i 32 sprawujący nadzór nad obszarami: regionalny dyrektor ochrony środowiska, dyrektor urzędu morskiego, dyrektor parku narodowego Art. 28 30 sporządzanie planów zadań ochronnych i planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 Art. 33 37 zabezpieczenie właściwego stanu ochrony obszarów Natura 2000, ocena planów i przedsięwzięć realizowanych na ich terenie mogących negatywnie oddziaływać na cele ich ochrony Art. 127 132 przepisy karne
Wdrożenie przepisów do prawa krajowego Akty wykonawcze ustawy o ochronie przyrody Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie: siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. Nr 77, poz. 510) Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie: obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 229, poz. 2313 ze zmianami) Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie: sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 (Dz. U. Nr 34, poz. 186) Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie: sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 (Dz. U. Nr 34, poz. 186) Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie: w sprawie szczegółowych sposobów i form składania informacji o kompensacji przyrodniczej (Dz. U. Nr 64, poz.402 Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie: w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz.U. Nr 220, poz. 2237) Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie: w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. Nr 168, poz. 1764) Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie: w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. Nr 168, poz. 1764)
Wdrożenie przepisów do prawa krajowego Pozostałe ważne akty prawa krajowego USTAWA z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko USTAWA z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie USTAWA z dnia 28 września 1991 r. o lasach USTAWA z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne
System zarządzania siecią po uzyskaniu zgody Rady Ministrów przekazuje Komisji Europejskiej listy obszarów Natura 2000 wyznacza w drodze rozporządzenia obszary Natura 2000 Minister Środowiska określa w drodze rozporządzenia typy siedlisk przyrodniczych oraz gatunki będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty raz kryteria wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania za obszary mające znaczenie dla Wspólnoty i wyznaczenia jako obszary Natura 2000 określa w drodze rozporządzeń tryb sporządzania projektu planu ochrony i planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 ustanawia w drodze rozporządzenia plan ochrony dla obszaru Natura 2000 lub jego części na okres 20 lat informuje Komisję Europejską o ustalonym zakresie kompensacji przyrodniczej ustalonej dla przedsięwzięć lub planów mogących znacząco oddziaływać na obszary Natura 2000 przed jej wdrożeniem oraz przed realizacją planu lub działania
System zarządzania siecią nadzoruje funkcjonowanie obszarów Natura 2000 opracowuje projekt listy obszarów Natura 2000, zgodnie z przepisami Unii Europejskiej Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska kontroluje realizację ustań planów ochrony i planów zadań ochronnych obszarów Natura 2000 wydaje zalecenia i wytyczne w zakresie ochrony i funkcjonowania obszarów Natura 2000 opracowuje wytyczne dotyczące sprawowania nadzoru nad obszarami, właściwego stanu ochrony siedlisk i gatunków, ochrony gatunkowej, ocen oddziaływania na środowisko, kompensacji przyrodniczej prowadzi ewidencję danych niezbędnych do podejmowania działań w zakresie ich ochrony składa od Komisji Europejskiej raporty i notyfikacje dotyczące obszarów Natura 2000 oraz występuje w sprawie tych obszarów
System zarządzania siecią Sprawujący nadzór nad obszarem Natura 2000 sporządza i przekazuje Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska, co 6 lat w odniesieniu do specjalnych obszarów ochrony siedlisk oraz co 3 lata w odniesieniu obszarów specjalnej ochrony ptaków ocenę realizacji ochrony danego obszaru. Ocena ta musi zawierać informacje dotyczące podejmowanych działań ochronnych oraz wpływu tych działań na stan ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt dla których ochrony został wyznaczony obszar natura 2000, a także wyniki monitorowania i nadzoru tych działań sporządza na okres 10 lat projekt planu zadań ochronnych, który jest ustanawiany w drodze aktu prawa miejscowego przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska sporządza dla obszarów Natura 2000 projektu planu ochrony lub jego części, który musi zostać zaopiniowany przez dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych lub dyrektora urzędu morskiego jest odpowiedzialny za utrzymanie siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin i zwierząt utworzonych w ramach kompensacji przyrodniczej oraz monitorowanie ich stanu
Stan wdrażania sieci Natura 2000 w Polsce Tabela 1. Obszary sieci Natura 2000 w Polsce Obszary Natura 2000 Całkowita liczba obszarów Powierzchnia całkowita (km 2 ) Powierzchnia lądowa (km 2 ) % powierzchni lądowej Liczba obszarów morskich Powierzchnia obszarów morskich (km 2 ) OSO 145 55 763 49 275 15,8 4 6 488 OZW 825 37 951,7 34 350,7 11,0 4 3 601 Sieć Natura 2000 964 6831238.3 61 792,7 19,8 9 6 508 OSO obszary specjalnej ochrony ptaków OZW obszary mające znaczenie dla Wspólnoty
Stan wdrażania sieci Natura 2000 w Polsce Obszary sieci Natura 2000 w Polsce
Stan wdrażania sieci Natura 2000 w Polsce Tabela 2. Zmiany w obszarach mających znaczenie dla Wspólnoty OZW Projektowane zmiany w sieci Natura 2000 Korekta granicy obszaru OZW wynikająca z ich doprecyzowania do obowiązującego podziału katastralnego lub przestrzennego lub korekty na podstawie aktualnych danych naukowych Korekta granicy obszaru OZW wynikająca z ustaleń podjętych w trakcie sporządzania planów zadań ochronnych PZO Korekta granicy obszaru OZW wynikająca ustaleń podjętych podczas seminarium biogeograficznego z KE Nowe projektowane obszary OZW utworzone na podstawie ustaleń podjętych podczas seminarium biogeograficznego z KE Nowy obszar planowany do wyznaczenia w ramach kompensacji przyrodniczej za Wrocławski Węzeł Wodny Liczba obszarów Łącznie wszystkich planowanych zmian 71 24 4 15 27 1
Stan wdrażania sieci Natura 2000 w Polsce Zmiany w obszarach mających znaczenie dla Wspólnoty OZW
Stan wdrażania sieci Natura 2000 w Polsce Projekt POIiŚ.05.03.00-00-186/09 Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski realizowany jest w ramach działania 5.3. Opracowanie planów ochrony, priorytetu V Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 2013 Opracowanie planów zadań ochronnych dla 406 obszarów Natura 2000 na terenie Polski Koszty całkowite: 24 999 944,40 zł Dofinansowane projektu ze środków EFRR w wysokości 80% wydatków kwalifikowanych
Stan wdrażania sieci Natura 2000 w Polsce Przystąpienie do sporządzania planu zadań ochronnych jest opublikowane na stronie internetowej RDOŚ Informacja dla RZGW, Lasy Państwowe, ANR, organizacji pozarządowych, wysłane pocztą tradycyjną powiadomienie gmin i starostw leżących na terenie obszaru Natura 2000 Metoda warsztatowa Obwieszczenie opublikowane w prasie Lista działań RDOŚ na stronie internetowej projektów GDOŚ
Stan wdrażania sieci Natura 2000 w Polsce Stan planowania zarządzania siecią Natura 2000 Dokument planistyczny Liczba Obszary z PZO 138 Obszary z PO- w tym plany ochrony rezerwatu 55 Obszary z ZO 18 Obszary z PZO i PO 3 Razem liczba obszarów z planami 189 Liczba obszarów bez planów 772 % obszarów z planami zarządzania 19,67% % obszarów bez planów zarządzania 80,33%
Korzyści i ograniczenia sieci Natura 2000 w Polsce Natura 2000 gwarantuje, że rozwój lokalny będzie rzeczywiście zrównoważony Natura 2000 chroni przyrodę bazę dla turystyki i rolnictwa wysokiej jakości Natura 2000 może być ekologiczną etykietą służącą promocji miejsca Natura 2000 daje preferencje w dostępie do niektórych funduszy Wobec wszystkich wymagań środowiskowych realizacja środowiskowa może być trudniejsza Inwestorzy z niektórych szkodliwych dla środowiska branż mogą nie uzyskać zgody na realizację inwestycji Rozwój lokalny może być wolniejszy, ale za to bardziej zrównoważony Natura 2000 tworzy dodatkowe uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego
Korzyści i ograniczenia sieci Natura 2000 w Polsce Wyłączny dostęp do instrumentu LIFE+ Nature na działania ochrony przyrody; Preferencja w dostępie do środków Priorytetu V PO IiŚ na ochronę przyrody; Dodatkowa punktacja w kwalifikacji wniosków do PO IiŚ na monitoring środowiska, racjonalizację gospodarki odpadami, BAT i ochronę powietrza w przedsiębiorstwach Możliwość uzyskania dotacji na sieć kanalizacyjną nawet gdy wskaźnik koncentracji < 120 osób/km sieci Synergia z ochroną Natury 2000 a tym samym z jedną z podstawowych polityk EU wzmacnia argumentację na rzecz finansowania wszelkich innych proekologicznych projektów; Podwyższone o 5-15% płatności rolnośrodowiskowe za pakiety ochrony cennych siedlisk przyrodniczych; Natura 2000 chroni przyrodę i pośrednio krajobraz chroni podstawową bazę do rozwoju turystyki; Możliwość wykorzystania jako eco-labeling
Korzyści i ograniczenia sieci Natura 2000 w Polsce Torfowiska bałtycki: atrakcja turystyczna dzięki Naturze 2000 Dzięki ochronie torfowisk stanowiących obszary Natura 2000 na Pomorzu i dzięki dotacji z z przeznaczonego właśnie na ochronę Natury 2000 funduszu LIFE-Nature, osiem obiektów zostało udostępnionych dla turystów tworząc lokalną atrakcję przyrodniczo-krajoznawczą
Korzyści i ograniczenia sieci Natura 2000 w Polsce Stawy Milickie rozwój lokalny w harmonii z Naturą 2000 Stawy Milickie należą do Living Lakes (żyjące Jeziora) międzynarodowej sieci jezior i innych zbiorników, które charakteryzują się wyjątkowymi walorami przyrodniczymi Inspiratorem projektów zrównoważonego rozwoju tego miejsca jest
Korzyści i ograniczenia sieci Natura 2000 w Polsce Wrzosowa Kraina rozwój w zgodzie z Naturą 2000 Dzięki istnieniu Wrzosowiska Przemkowskiego jednemu z obszarów Natura 2000 powstaje produkt lokalny: przemkowski miód wrzosowy, jedna z ofert Wrzosowej Krainy. Partnerskie porozumienie różnych podmiotów sprawia, że rozwój lokalny jest realizowany w pełnej zgodzie ze środowiskiem.
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Program rolnośrodowiskowy 5.1 Ochrona siedlisk lęgowych ptaków 1 370 zł/ha
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Program rolnośrodowiskowy 5.2 Mechowiska 1 390 zł/ha
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Program rolnośrodowiskowy 5.3 Szuwary wielkoturzycowe 910 zł/ha
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Program rolnośrodowiskowy 5.4 Łąki trzęślicowe i selernicowe 1 390 zł/ha
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Program rolnośrodowiskowy 5.5 Murawy ciepłolubne 1 380 zł/ha
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Program rolnośrodowiskowy 5.7 Półnaturalne łąki świeże 840 zł/ha
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Program rolnośrodowiskowy 5.6 Półnaturalne łąki wilgotne 840 zł/ha
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Program rolnośrodowiskowy 5.8 Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe 870 zł/ha
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Program rolnośrodowiskowy 5.9 Słonorośla 1 190 zł/ha
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce 5.1 Ochrona siedlisk lęgowych ptaków 1 370 zł/ha 5.2 Mechowiska 1 390 zł/ha 5.3 Szuwary wielkoturzycowe 910 zł/ha 5.4 Łąki trzęślicowe i selernicowe 1 390 zł/ha 5.5 Murawy ciepłolubne 1 380 zł/ha 5.6 Półnaturalne łąki wilgotne 5.7 Półnaturalne łąki świeże 5.8 Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe 840 zł/ha 840 zł/ha 870 zł/ha 5.9 Słonorośla 1 190 zł/ha 5.10 Użytki przyrodnicze 550 zł/ha
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Beneficjenci Programu rolnośrodowiskowego Osoby fizyczne (rolnicy) 94% 2534 (osób) Firmy 2% 55 spółki z o.o. spółki jawne przedsiębiorstwa rolno-usługowe Nadleśnictwa 1,4% 39 Koła łowieckie 0,7% 20 Stowarzyszenia 0,5% 13 towarzystwa ochrony przyrody lokalne stowarzyszenie rozwoju Inne 1,3% 34 rolnicze spółdzielnie produkcyjne gospodarstwa pomocnicze parków narodowych, zakładów karnych zakłady doświadczalne PAN i uniwersytetów parafie rzymsko- i grekokatolickie oraz prawosławne, Wyższe Seminarium Duchowne wspólnota gruntowa wsi stadnina koni huculskich
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Średnia powierzchnia (ha) dla pakietu 4.1/5.1 4.1. 5.1. Pakiet ornitologiczny poza obszarami Natura 2000 Pakiet ornitologiczny na obszarach Natura 2000
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Średnia powierzchnia (ha) dla pakietów siedliskowych 4.2-4.10 5.2-5.10 Pakiety siedliskowe poza obszarami Natura 2000 Pakiety siedliskowe na obszarach Natura 2000
Korzyści sieci Natura 2000 w Polsce Uśredniona łączna wartość kosztów zarządzania lądowej części sieci Natura 2000 w Europie szacowana jest na 63 rocznie na hektar Społeczno-ekonomiczne korzyści płynące z programu Natura 2000 szacowane są obecnie na poziomie rzędu 200 do 300 miliardów rocznie prognozowaną sekwestrację i składowanie dwutlenku węgla, dostarczanie i oczyszczanie wody, minimalizowanie skutków katastrof naturalnych i pochodzenia antropogenicznego, korzyści dla turystyki i rekreacji
Korzyści i ograniczenia sieci Natura 2000 w Polsce Zakaz realizacji inwestycji na obszarach Natura 2000? NIE jeżeli inwestycja nie szkodzi przyrodzie, jest dobrze zaprojektowane, jest dobrze przeprowadzona procedura oceny wpływu inwestycji na środowisko Natura 2000 to nie blokada rozwoju inwestycji, tylko narzędzie do realizacji rozwoju zrównoważonego
Źródła informacji www.gdos.gov.pl Ogólne informacje o sieci, ale także m.in. podręczniki międzysektorowe w formie pliku PDF http://natura2000.gdos.gov.pl/ Strona z mapami i SDFami obszarów http://ec.europa.eu/environment/nature/index_ en.htm Strona Komisji Europejskiej, m.in. Biuletyny o Naturze 2000 od 2009 r. również w j. polskim
Źródła informacji o granicach obszarów Natura 2000 INSTRUKCJA OBSŁUGI : 1. http://geoportal.gov.pl/ 2. MAPY 3. Akceptacja regulaminu 4. ORTO 5. Zdefiniuj źródło danych 6. WMS 7. Pozycja 49. GDOŚ 8. Rejestruj 9. KATASTER 10. WMS Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska
Dziękuję za uwagę! Marta Żak-Wołynko tel. 22-57-92-134 Email: marta.zak@gdos.gov.pl