Pozarządowe organizacje ekologiczne dla tworzenia i funkcjonowania obszarów Natura 2000 główne problemy na warsztatach

Transkrypt

1 Pozarządowe organizacje ekologiczne dla tworzenia i funkcjonowania obszarów Natura 2000 główne problemy na warsztatach Janina Kawałczewska RCEE w Płocku Organizator: Seminarium realizowane jest w ramach projektu pn. Natura 2000 naszą szansą realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku dofinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie

2 I. Międzynarodowa organizacja zajmująca się ochroną ptaków BirdLife International. Przygotowała m.in. na zlecenie KE kryteria wyznaczania OSO w celu ochrony miejsc istotnych z powodu licznego występowania gatunków ptaków z załącznika I DP, zagrożonych globalnie lub zagrożonych w UE, ale także dużych koncentracji ptaków innych gatunków migrujących, w tym wodno-błotnych (tj. gatunków niewymienionych w zał. I DP.)

3 II. Pozarządowe organizacje ekologiczne w Polsce

4 1. Pozarządowe organizacje ekologiczne (POE) na rzecz zrównoważonego rozwoju. - POE - nie nastawiona na zysk, działająca w interesie publicznym, przeznacza dochody na cele statutowe, - POE - ochrona środowiska celem statutowym. 2. Historia POE. - organizacje ekologiczne w okresie międzywojennym, Liga Ochrony Przyrody, Polski Związek Łowiecki. - organizacje ekologiczne dziś, najwięcej powstało w latach 80. i 90. XX wieku, przykłady organizacji: RCEE, WCEE, SGTPG w Łącku, Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami, Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska.

5 3. Cel działalności POE - bezpośrednia i pośrednia ochrona przyrody, - wykorzystanie OZE, - prowadzenie rolnictwa ekologicznego, - edukacja ekologiczna społeczeństw, - zrównoważony rozwój gmin, powiatów, województw, - ochrona klimatu, - zlikwidowanie określonego zagrożenia środowiska np. składowiska odpadów, - gospodarowanie odpadami, - ochrona przyrody.

6 4. Znaczenie POE - społeczna aktywność POE ( praca w radach nadzorczych funduszy ekologicznych, radach ochrony przyrody, udział w postępowaniu w sprawach ocen oddziaływania na środowisko), - współpraca z administracją publiczną w zakresie wdrażania zrównoważonego rozwoju: wykorzystanie zasobów Ziemi, ograniczenie uciążliwości dla środowiska, likwidacja zagrożeń środowiska, ochrona różnorodności biologicznej, rozwój społeczeństwa obywatelskiego, bezpieczeństwo ekologiczne, ochrona klimatu, krajobrazu i innych komponentów środowiska, Wykładowcy, spotkania (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Starostwa Powiatowe, Urząd Marszałkowski).

7 5. Kształtowanie postaw proekologicznych dorosłego społeczeństwa - Cele: - poznanie zasad ochrony środowiska naturalnego, - przygotowanie do wdrażania zasady zrównoważonego rozwoju - przygotowanie nauczycieli do realizacji Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej, - poznanie praktycznych sposobów ochrony środowiska, właściwego korzystania z jego zasobów - Beneficjenci: nauczyciele, radni gmin, powiatów, urzędnicy administracji publicznej, sołtysi, przedstawiciele samorządów, mieszkańców, przedsiębiorcy. - Formy: konferencje, seminaria, warsztaty, konkursy, publikacje, biblioteka.

8 - Przykłady programów: - Krąg - uwzględniający aktywizację społeczności lokalnych do działań na rzecz ekorozwoju,

9 - Sięgnij po słońce" jak własnymi siłami zbudować kolektor słoneczny,

10 - Dolina Wisły ostoją ginących ptaków,

11 - Człowiek, energia, środowisko. Zrównoważona przyszłość Mazowsza, Kujaw i Ziemi Łódzkiej,

12 III. Niektóre organizacje ekologiczne pracujące na rzecz obszarów Natura 2000 w Polsce. 1. przykłady; Fundacja Instytut na Rzecz Ekorozwoju Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków organizacja partnerska Bird Life International WWF Polska Klub Gaja Klub Przyrodników PTOP Salamandra PTOP

13 2. Cele działań - tworzenie i funkcjonowania europejskiej sieci Natura 2000, aby powstrzymać wymieranie gatunków zwierząt i roślin oraz zanik ważnych siedlisk przyrodniczych na obszarze UE; wprowadzania do działań na rzecz obszarów Natura 2000 elementów procedur negocjacyjnych i uzgodnieniowych na wczesnych etapach procesów decyzyjnych podejmowanych w tych sprawach, efekty to zmniejszenie pola konfliktu lub jego eliminacja, oszczędności finansowe, dialog między administracją lokalną, RDOŚ, inwestorami, ludnością lokalną, - zwiększenie świadomości ekologicznej o obszarach Natura 2000 organizacji społecznych działających lokalnie, przekazywanie systematyczne informacji nt. sieci obszarów Natura 2000, finansowaniu obszarów, zatrzymania degradacji różnorodności biologicznej, perspektywy współpracy organizacji ogólnopolskich i lokalnych;

14 - przekazywanie wiedzy i umiejętności korzystania organizacjom lokalnym ze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, dzielenie się doświadczeniami z udziału w procedurze OOS przedsięwzięć, projektów planów, programów; nawiązywania dialogu z RDOŚ i samorządami gmin, - przekazywanie wiedzy o OOŚ przedsięwzięć wpływających na obszary Natura 2000 i kształcenia umiejętności wpływania na jakość ocen, współpraca z administracją publiczną w tym zakresie. Organizacja ekologiczna jako strona postępowania w procedurze OOŚ, - monitorowanie stanu obszarów Natura 2000, przygotowanie informacji o obszarach dla społeczności lokalnej; partnerstwo z administracją, - przekazywanie wiedzy o barierach związanych z uczestnictwem organizacji w procedurach administracyjnych OOŚ, dostępie społeczeństwa do informacji o środowisku, - przygotowanie przez organizacje pozarządowe listy uzupełniającej tzw. Shadow List dla pierwszej listy przygotowanej przez Ministerstwo Środowiska ( obszary, 2006 powiększenie o 152 obszary); organizacja pozarządowa Klub Przyrodników, PTOP Salamandra i WWF Polska opracowały kolejną listę 130 obszarów).

15 3. Publikacja GDOŚ procedura ocen oddziaływania na środowisko zawiera m.in. procedury: Strategicznej oceny oddziaływania na środowisko z udziałem społeczeństwa; Oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i na obszar Natura 2000; Udział społeczeństwa w procedurach OOŚ.

16 4. Społeczny monitoring działań, które mogą zagrażać obszarom Natura POE- zainteresowane tym, co dzieje się na obszarach Natura 2000 i w ich sąsiedztwie, społeczny monitoring, co się tam dzieje, co może zagrozić przyrodzie, głównie gatunkom i siedliskom, dla których utworzono obszar, monitoring we współpracy z regionalnym konserwatorem przyrody; śledzenie inwestycji na obszarach Natura 2000 i w ich sąsiedztwie, a także planów, programów gminy, decyzji administracyjnych, sposób gospodarowania na obszarach Natura 2000, eksploatacja zasobów przyrody na obszarach, realizacja ustaleń pzo i planów ochrony dla obszarów. - W razie stwierdzonych zagrożeń dla siedlisk i gatunków obszarów Natura 2000, brać udział w konsultacjach społecznych wszelkich programów, planów, decyzji administracyjnych dot. obszarów Natura 2000, zawiadamiać RDOŚ sprawujący nadzór nad obszarami Natura 2000 o stwierdzonych zagrożeniach.

17 5. Współpraca organizacji pozarządowych z Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości. - Skargi do KE Największa ilość skarg w zakresie ochrony środowiska dotyczy dyrektyw: siedliskowej i ptasiej, ponieważ mają one jasne podstawy prawne, trudno je oddalić. - procedura badania skarg KE wysyła pierwsze formalne ostrzeżenie, w którym przedstawia zarzuty do państwa członkowskiego, państwo członkowskie odpowiada na skargę, jeśli KE nie jest przekonana co do wyjaśnień, przesyła swoją opinię z uzasadnieniem państwo członkowskie ma 2.miesiące na odpowiedź, jeśli państwo członkowskie w dalszym ciągu nie spełnia wymagań KE, podejmuje ona działania prawne i kieruje sprawę do Trybunału.

18 - Rola organizacji pozarządowych organizacja, przed złożeniem skargi do KE, podejmuje działania prawne na poziomie krajowym, organizacja składa skargę do KE; KE ma prawo podjąć działania; ważne dobre przygotowanie skargi z dowodami, po złożeniu skargi, korespondencja między KE a państwem członkowskim nie jest jawna; organizacja pozarządowa usłyszy o niej wtedy, gdy trafi do Trybunału Sprawiedliwości. - Możliwości współpracy WWF ma bazę danych i doradza, jak przygotować skargę, potrzeba lepszej współpracy organizacji i administracji, a nie szukania dziury w postępowaniach,

19 - przykłady orzeczeń Trybunału Holandia (2004r.) zmechanizowane połowy, wymagające rocznych pozwoleń, konieczna procedura OOŚ, Włochy (2005r.) budowa przystani pośrodku proponowanego obszaru o istotnym znaczeniu dla Wspólnoty uznana jako naruszenie dyrektywy, Austria (2004r.) rozbudowa pola golfowego i zły wpływ na populację derkacza z naruszeniem DP; - co oznaczają w/w orzeczenia? KE odwołuje się do orzeczeń Trybunału;

20 6. Ważne jest partnerstwo organizacji ekologicznych i administracji publicznej w działaniach na rzecz ochrony obszarów Natura Organizacje ekologiczne mogą odgrywać ważną rolę w integrowaniu społeczeństwa wokół obszarów Natura Wypowiedzi uczestników na temat; - formy działania i specyfika współpracy samorządów gmin, RDOŚ z organizacjami pozarządowymi.