Partnerstwo we wdrażaniu innowacyjnych metod zarządzania środowiskiem

Transkrypt

1 Panel ekspertów Partnerstwo we wdrażaniu innowacyjnych metod zarządzania środowiskiem Uniwersytet Śląski w Katowicach 16 stycznia 2013

2 Natura 2000 Kłopot czy szansa dla samorządów? dr Andrzej Pasierbiński, dr hab. Zbigniew Wilczek, dr hab. Eugeniusz Małkowski, dr Andrzej Woźnica, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach

3 Natura 2000 definicja Sieć obszarów objętych ochroną przyrody Podstawa Dyrektywy Ptasia i Siedliskowa Cel zachowanie cennych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt Dopuszczalna działalność gospodarcza, edukacyjna, turystyka, rekreacja itp. 3

4 Natura 2000 znajomość pojęcia 4

5 Natura 2000 znajomość pojęcia Skojarzone z Terenem chronionym 18,9 19,8 Najwyższymi walorami przyrodniczymi Europy 15,8 14,6 Terenami atrakcyjnymi turystycznie 15,0 11,3 Zrównoważonym rozwojem jakiegoś terenu 4,7 4,7 Terenem konfliktów społecznych 1,8 1,6 Ograniczeniami dla rozwoju gospodarki 2,7 3,3 Innymi zjawiskami, brak skojarzeń 41,1 44,7 Źródło Badania CBOS, 2009, n=1013 5

6 Natura 2000 koszty Średnia dla Unii Europejskiej 63,4 /ha/rok Poszczególne kraje Holandia 281,1 /ha/rok Polska 14,5 /ha/rok Źródło Gantioler S. i inn Costs and Socio-Economic Benefits associated with the Natura 2000 Network. Final report to the European Commission. 6

7 Natura 2000 źródła finansowania Perspektywa finansowa UE Fundusze Strukturalne i Fundusz Spójności Wspólna Polityka Rolna Europejska polityka gospodarki morskiej i rybołóstwa Instrument finansowy LIFE milionów rocznie, wzrost wydatków Źródło Biuletyn Natura 2000, 2012, no 31, str

8 Natura 2000 korzyści społeczno-ekonomiczne Bezpośrednie Pośrednie usługi ekosystemów 8

9 Natura 2000 korzyści bezpośrednie Turystyka i rekreacja Sprzedaż produktów żywnościowych i usług z obszarów Natura 2000 Tworzenie nowych miejsc pracy Biopaliwa, komposty Źródła: 1) Biuletyn Natura 2000, 2010, no 29, str ) Gantioler S. i inn Costs and Socio-Economic Benefits associated with the Natura 2000 Network. Final report to the European Commission. 9

10 Natura kłopot czy szansa dla samorządów? Szansa na ekoturystyczny produkt Sposób na podniesienie rangi lokalnych walorów Swoista ekomarka regionu Znak jakości ekologicznej Potencjalnie nowy czynnik rozwoju 10

11 Natura 2000 korzyści pośrednie Ochrona przed powodzią i erozją Oczyszczanie i zatrzymywanie wody Wiązanie i przechowywanie CO 2 Siedliska owady zapylające, kontrola liczby szkodników, rzadkie gatunki zwierząt i roślin Źródła: 1) Biuletyn Natura 2000, 2010, no 29, str ) Gantioler S. i inn Costs and Socio-Economic Benefits associated with the Natura 2000 Network. Final report to the European Commission. 11

12 Natura 2000 korzyści, przykład Beskidzka Piątka porozumienie gmin Pasmo Stożka i Czantorii Spójny system informacji turystycznej Opracowanie i wdrożenie nowych produktów i usług turystycznych Znak Beskidzki produkt na 5 Beskidzka Piątka w 2009 ponad zł z funduszy unijnych Źródło: Instytut na Rzecz Ekorozwoju, 2010, Natura 2000 a turystyka, przykłady jak skorzystać na Naturze

13 Lokalna Grupa Rybacka Żabi Kraj Gospodarstwa rybackie Gospodarstwa agroturystyczne Regionalne Dni Rybactwa Szlak Karpia Kulinarny atlas ryb Opracowanie i wdrożenie nowych produktów i usług turystycznych Podnoszenie kwalifikacji 13

14 Lokalna Grupa Rybacka Żabi Kraj 14

15 Zbiornik Goczałkowicki ZiZOZap ZiZOZap pomoc w zarządzaniu obszarami Natura 2000 Duża liczba analiz i danych, na przykład: ruch turystyczny ptaki rzadkie gatunki, zdjęcia ptaków ryby lokalizacja stanowisk wędkarskich, kondycja fizjologiczna ryb wycena świadczeń ekosystemów Źródło: ZiZOZap, raporty roczne lata

16 Zbiornik Goczałkowicki przyczyny pobytu 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Źródło: ZiZOZap Panasiuk D., Nowacka A., Analiza potencjału turystycznego zbiornika Goczałkowice, NILU Polska, 2012, 16

17 Zbiornik Goczałkowicki atrakcyjne miejsce 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% korona zapory północna strona zbiornika południowa strona zbiornika jezioro nie mam zdania Źródło: ZiZOZap Panasiuk D., Nowacka A., Analiza potencjału turystycznego zbiornika Goczałkowice, NILU Polska, 2012, 17

18 Zbiornik Goczałkowicki czego brakuje 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% małej gastronomii koszy na śmieci toalet ścieżek rowerowych stojaków rowerowych statków wycieczkowych rowerów wodnych kajaków inne Źródło: ZiZOZap Panasiuk D., Nowacka A., Analiza potencjału turystycznego zbiornika Goczałkowice, NILU Polska, 2012, 18

19 Zbiornik Goczałkowicki ZiZOZap, Wycena świadczeń ekosystemów Strefa ochronna wokół zbiornika ekosystemy leśne (600 ha) zł/rok łąki i pastwiska (300 ha) zł /rok ujściach Wisły i Bajerki (70 ha) zł/rok Źródło: ZiZOZap Panasiuk D., Nowacka A., Analiza potencjału turystycznego zbiornika Goczałkowice, NILU Polska, 2012, 19

20 Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna Rezerwat Rotuz 20

21 Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna Ujście Bajerki 21

22 Wieża widokowa Żabie Oko Widok na zbiornik i rezerwat Rotuz 22

23 Podsumowanie Zarządzanie obszarami Natura 2000 związane jest z kosztami, ale korzyści społecznoekonomiczne wielokrotnie przewyższają nakłady Wyniki uzyskane w trakcie projektu ZiZOZap pozwolą na prawidłowe zarządzanie obszarami Natura 2000 inwestycje, wytyczanie ścieżek rowerowych, dydaktycznych, promocja itp.. 23

24 Dziękuję za uwagę dr Andrzej Pasierbiński, dr hab. Zbigniew Wilczek, dr hab. Eugeniusz Małkowski, dr Andrzej Woźnica, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach