Planowanie przestrzenne jako instrument ochrony środowiska. Aspekty prawne

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Planowanie przestrzenne jako instrument ochrony środowiska. Aspekty prawne"

Maksymilian Chrzanowski
8 lat temu
Przeglądów:

1 Planowanie przestrzenne jako instrument ochrony środowiska. Aspekty prawne Kraków 27 stycznia 2010 r.

2 Źródła prawa Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (2003); Ustawa o ochronie przyrody (2004); Koncepcja zagospodarowania przestrzennego kraju (2001, projekt 2010); Wojewódzkie plany zagospodarowania przestrzennego (akty o charakterze planistycznym); Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (akty prawa miejscowego powszechnie obowiązujące); Plany ochrony dla parków narodowych, obszarów Natura 2000; Decyzje o warunkach zabudowy (tam, gdzie brak planów);

3 Zasady ogólne Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza (...) wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych; w studium uwzględnia się uwarunkowania wynikające w szczególności z (...) stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego; występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych;

4 Tendencje w polityce przestrzennej państwa Obowiązująca koncepcja zagospodarowania przestrzennego kraju (2001) uwarunkowane ekologicznie kształtowanie przestrzeni przyrodniczej jako jeden z głównych filarów polityki przestrzennej państwa; Projekt Koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju do 2030 roku: nacisk na podnoszenie walorów gospodarczych przestrzeni; brak wskazania głównego podmiotu odpowiedzialnego za politykę przestrzenną; brak wyraźnego włączenia resortu środowiska do tworzenia polityki przestrzennej;

5 Sytuacja planistyczna Polski 90 proc. gmin posiada plany miejscowe, ale... tylko ok. ¼ terytorium kraju pokryta jest planami; pogłębia się fragmentacja, co oznacza, że uchwala się plany miejscowe dla coraz mniejszych obszarów: wg danych za 2008 r. przeciętna powierzchnia uchwalanego planu to zaledwie 317 ha, o ponad 100 ha mniej niż w 2006 r.; rośnie liczba wydawanych decyzji o warunkach zabudowy, które jednocześnie są wydawane niemal automatycznie (zaledwie ok. 5 proc. odmów)

6 Pokrycie planami miejscowymi (na koniec 2008)

7 Aspekty środowiskowe procedury planistycznej przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, planów zagospodarowania przestrzennego; projekt studium gminnego, a następnie planu wymaga zaopiniowania przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska (brak obowiązku uzgodnienia);

8 Planowanie przestrzenne na obszarach chronionych podstawowy instrument prawny ochrony środowiska w procedurach planistycznych: UZGODNIENIA zakres uzgodnień (ustawa o ochronie przyrody): UZGODNIENIE Z DYREKTOREM PARKU NARODOWEGO projekty studiów, projekty planów miejscowych, wojewódzki planów zagospodarowania przestrzennego w odniesieniu do części dotyczącej parku narodowego i jego otuliny, w zakresie ustaleń tych planów mogących mieć negatywny wpływ na przyrodę parku narodowego. UZGODNIENIE Z RDOŚ akty planowania wpływające na rezerwaty, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000;

9 Planowanie przestrzenne na obszarach Natura 2000 Plany zadań ochronnych i plany ochrony dla obszarów Natura 2000 powinny zawierać m.in. wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego województw dotyczące eliminacji zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych, jeżeli są niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których wyznaczono obszar Natura 2000.

10 Wątpliwości prawne (1) Pustka planistyczna niski wskaźnik pokrycia planami terytorium kraju; Czy możliwe jest przeprowadzenie rzetelnej i pełnej strategicznej oceny oddziaływania na środowisko w przypadku planów uchwalanych dla bardzo niewielkich obszarów? Decyzje o warunkach zabudowy główny akt administracyjny dotyczący zagospodarowania przestrzeni;

11 Wątpliwości prawne (2) Uzgodnienie przez dyrektora parku narodowego czy regionalnego dyrektora ochrony środowiska czy to wystarczający instrument? możliwość zaskarżenia braku uzgodnienia; Nieprecyzyjne przesłanki istnienia obowiązku uzgodnienia; Postulaty zastąpienia uzgodnień opiniowaniem

12 Wątpliwości prawne (3) Społeczna kontrola procedur planistycznych: Brak możliwości zaskarżenia postanowień planu miejscowego przez organizacje ekologiczne ; Art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym: Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego.

13 Wątpliwości prawne (4) Orzeczenie WSA w Krakowie z dnia , II SA/Kr 632/10 Zaskarżona przez organizacje ekologiczne uchwała Rady Miasta Krakowa w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru "Dolina Prądnika" nie obejmuje nieruchomości, co do których podmiotom tym przysługiwałby tytuł prawny. W swojej skardze Towarzystwo wskazywało na swoje zadania (cele) związane z ochroną przyrody i zapobieganiu degradacji środowiska naturalnego. Cele te, ich ochrona lub dążenie do ich realizacji nie stanowią przesłanki naruszenia interesu prawnego tego podmiotu. W obowiązującym systemie prawa pozytywnego nie ma bowiem przepisu prawa materialnego, który przyznawałby interes prawny takiemu podmiotowi jak skarżące Towarzystwo [...] w zakresie objętym zaskarżoną uchwałą. Interes prawny to nie samo przeświadczenie strony skarżącej o konieczności wystąpienia ze skargą, ale przepis prawa, który chroni dane dobro danego podmiotu, które to dobro zostało naruszone zaskarżoną uchwałą. Samo Towarzystwo [...] uznaje, że ochrona przyrody stanowi cel jego funkcjonowania, ale w związku z tym ingerencja miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zasady kształtowania ochrony środowiska naturalnego nie stanowi jeszcze o naruszeniu interesu prawnego stowarzyszenia. Co najwyżej można w takiej jak ta sprawa mówić o interesie faktycznym skarżącego Towarzystwa [...].

14 Wątpliwości prawne (5) Skuteczność aktów strategicznych z dziedziny planowania i zagospodarowania przestrzennego: w szczególności dotyczy to Koncepcji zagospodarowania przestrzennego i jej wpływu na akty planowania na szczeblu województwa i gminy; czy zakres władztwa planistycznego gminy nie jest za szeroki? zagmatwany podział kompetencji w dziedzinie planowania przestrzennego;

15 Konkluzje ład przestrzenny oparty w szczególności na wysokim wskaźniku pokrycia kraju planami miejscowymi generalnie sprzyja zrównoważonemu zagospodarowaniu przestrzeni; odczuwalna jest presja na zwiększanie ekonomicznej atrakcyjności przestrzeni; deklaracje dotyczące celów ekologicznych pozostać mogą na papierze z uwagi na brak spójnej choć wielopiętrowej - polityki przestrzennej oraz skomplikowany układ kompetencji i odpowiedzialności w dziedzinie planowania przestrzennego; organizacje ekologiczne muszą się liczyć z ograniczeniami prawnymi, w szczególności z brakiem możliwości zaskarżania planów miejscowych.

16 Kontakt: Dawid Sześciło prawnik ClientEarth Poland (22)

Podobne dokumenty

OPERAT ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGOŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH

OPERAT ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGOŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH Identyfikacja zagrożeń i określenie sposobów ich eliminacji w odniesieniu do: - istniejących i potencjalnych przedsięwzięć mogących