Autorski program zaj kó ka matematycznego dla klas IV-V Matematyka da si lubi opracowany dla potrzeb Szko y Podstawowej nr 3 im. Jana Paw a II w Skoczowie Opracowa a: mgr in. Anna Jankowska
Spis tre ci: 1. Wst p 2. Cele kszta cenia 3. Procedury osi gania celów 4. Metody i formy pracy 5. Pomiar osi gni 6. rodki dydaktyczne 7. Tre ci nauczania 8. Przewidywane efekty 9. Ewaluacja 10. Literatura 1.Wst p Ucz matematyki ju ponad 20 lat. W ród grupy uczniów, w ka dej klasie, mo na znale kilku uczniów zdolnych, zainteresowanych przedmiotem. Nale y tak zorganizowa prac z tymi uczniami, by mogli oni rozwija swoje zainteresowania. Bardzo dobr form pracy jest prowadzenie zaj kó ka matematycznego. Pozwala to na stosowanie innych form pracy ni na lekcji, budowanie w ciwego klimatu w ród uczestników zaj. Program zosta napisany z my o uczniach klas czwartych i pi tych SP nr 3 im. Jana Paw a II w Skoczowie. G ównym jego za eniem jest rozwijanie zdolno ci matematycznych uczniów, pobudzanie ich do logicznego my lenia przez zabawy, gry, wiczenia, amig ówki umys owe i ciekawostki matematyczne. Program proponuje uczniom takie zaj cia, by matematyka sta a si dla nich nauk ciekaw, mo liw do opanowania, daj si lubi. Program zgodny jest z programem Matematyka z plusem dopuszczonym przez MEN do u ytku szkolnego i wpisanym do wykazu programów pod numerem dopuszczenia DKOW-5002-37/08. Program przewidziany jest do realizacji w wymiarze 1 godziny tygodniowo w formie zaj pozalekcyjnych. 2. Cele kszta cenia Cele ogólne: rozwijanie pami ci rozwijanie zdolno ci i zainteresowa matematycznych kszta towanie wyobra ni geometrycznej i sprawno ci manualnej kszta towanie umiej tno ci stosowania schematów, symboli literowych i rysunków przy rozwi zywaniu ró nych zada kszta towanie pozytywnego nastawienia do podejmowanego wysi ku wyrabianie systematyczno ci, pracowito ci i wytrwa ci Cele operacyjne: rozwijanie sprawno ci rachunkowej w wykonywaniu oblicze pami ciowych i pisemnych na liczbach naturalnych stosowanie regu kolejno ci wykonywania dzia sprawne pos ugiwanie si systemem dziesi tkowym pos ugiwanie si systemem rzymskim
rozumienie i u ywanie podstawowych poj zwi zanych z arytmetyk i geometri pos ugiwanie si jednostkami pieni nymi, jednostkami masy, d ugo ci, pola, zamiana jednostek przygotowywanie uczniów do udzia u w konkursach matematycznych rozpoznawanie, rysowanie i uk adanie ró nych rodzajów trójk tów czworok tów i wielok tów rysowanie siatek graniastos upów i klejenie modeli 3. Procedury osi gania celów Osi gni cie zamierzonych celów mo liwe jest dzi ki zastosowaniu przez nauczyciela ró norodnych form pracy, które wymuszaj aktywny udzia ucznia w zaj ciach. Formy pracy: praca w grupach i indywidualna z wykorzystaniem pomocy przygotowanych przez nauczyciela rozwi zywanie amig ówek i zagadek logicznych, rebusów i krzy ówek, gry i zabawy dydaktyczne konkursy na wykonywanie wicze w grupach, parach, indywidualnie prezentacje i pokazy korzystanie z ró nych no ników wiedzy u ycie komputerowych programów dydaktycznych aktualizacja gazetki matematycznej zapewnienie odpowiedniej atmosfery oraz klimatu na zaj ciach 4.Metody i formy pracy Metody: podaj ca: praca z tekstem, pogadanka eksponuj ca: konkurs na wykonanie zada w grupach, zawody matematyczne problemowa praca indywidualna i grupowa 5. Pomiar osi gni Ocenianie i kontrolowanie uczniów nast puje poprzez: obserwacj pracy poszczególnych uczniów, ich aktywno ci i zaanga owania eksponowanie prac uczniów organizowanie konkursów 6. rodki dydaktyczne Podczas zaj wykorzystywane s : przygotowane przez nauczyciela pomoce do zaj komputer krzy ówki domina matematyczne rebusy plansze i tabele z danymi do odczytu tangramy ciekawostki matematyczne zaczerpni te z Internetu
7. Tre ci nauczania Tematyka zaj kó ka uj ta zosta a uj ta w trzech modu ach: 1. Liczby naturalne 2. Geometria 3. Rozwi zywanie zada konkursowych Modu 1.: Liczby naturalne Lp. Realizowane tre ci Formy realizacji 1. Zadania typu: szukanie regu (liczby u one wed ug pewnej regu y, znajd j, dopisz kolejne liczby) wstaw nawiasy, aby zapis by prawdziwy budowanie liczb o podanych asno ciach szyfrowanie dzia i dzia ania z dziurami 2. Zadania dotycz ce znajdywania liczb: trójk tnych kwadratowych, palindromicznych lustrzanych bli niaczych pierwszych i z onych 3. Podzielno liczb naturalnych: podzielno przez: 2, 5, 10, 4, 25, 3 i 9 podzielno przez: 6, 7, 11, 12, 15 4. Metody szybkiego liczenia w pami ci Zagadki liczbowe, wykre lanki, krzy ówki, kwadraty magiczne, kryptarytmy Zebranie informacji i opracowanie w formie gazetki matematycznej, analiza tekstu Krzy ówki, wró by andrzejkowe, magia liczb, opracowanie wiadomo ci w formie gazetki, konkursy Konkursy, gry dydaktyczne, zabawy z tabliczk mno enia 5. Ciekawostki matematyczne Odgadywanie daty urodzin, Liczba Szeherezady 6. Rzymski system liczbowy: zapisywanie liczb za pomoc znaków rzymskich okre lanie wieku wydarze historycznych Program komputerowy, rebusy z zapa kami
Modu 2.: Geometria L. p. Realizowane tre ci Formy realizacji 1. Uk adanie figur z tangramów (tangram sk adaj cy si z 2, 3, 7 cz ci) 2. Geometria z wykorzystaniem zapa ek (dostrzeganie kwadratów i trójk tów) 3. Zabawy z wst Möbiusa Prezentacja prac plastycznych na gazetce Uk adanie za onych wzorów z tangramu Uk adanki z zapa ek Wycinanki,zabawy z kartk papieru 4. Rysowanie siatek bry Siatki 5. Klejenie modeli graniastos upów Modele Modu 3.:Rozwi zywanie zada konkursowych L. p Realizowane tre ci Formy realizacji 1. Zadania dotycz ce wa enia Rozwi zywanie zada pochodz cych ze zbioru Kangur matematyczny- wybór zada z lat 1993-2008 (lub innych) pogrupowanych wed ug odpowiednich zagadnie 2. Zadania o banknotach i monetach 3. Zadania dotycz ce mierzenia i obliczania obwodu prostok ta 4. Zadania dotycz ce oblicze zegarowych i kalendarzowych 5. Zadania na obliczanie d ugo ci kraw dzi i pól powierzchni prostopad cianów i sze cianów Zadania z modu u 1 i 2 mog by realizowane na zmian, co uatrakcyjnia zaj cia. Zadania z modu u 3 najlepiej realizowa w okresie od stycznia do po owy marca, umo liwiaj c uczniom przygotowanie do konkursu KANGUR i konkursów szkolnych. 8. Przewidywane efekty Rozwi zywanie zagadek, amig ówek i krzy ówek zainteresuje uczniów matematyk. Nauka ró nych metod szybkiego liczenia pozwoli uczniom na szybkie i poprawne wykonywanie oblicze. Uk adanie figur z tangramów, budowanie modeli bry, zabawy z zapa kami pozwol na rozwój wyobra ni geometrycznej. Uczniowie b odpowiednio przygotowani do udzia u w konkursach matematycznych, co przyczyni si do popularyzacji matematyki.
9. Ewaluacja Ewaluacja dokonana b dzie przez obserwacj aktywno ci uczniów, analiz frekwencji na zaj ciach oraz zebranie opinii na temat zaj za pomoc ankiety. Uczestnicy zaj kó ka matematycznego na ostatnich zaj ciach w danym roku szkolnym wype ni ankiet. Pozwoli to wyci gn wnioski do dalszej pracy i wprowadzi ewentualne zmiany. Miernikiem oceny osi gni uczniów b dzie ich aktywniejszy udzia w zaj ciach lekcyjnych, udzia i ewentualne sukcesy w konkursie KANGUR, w innych konkursach matematycznych. Potwierdzeniem atrakcyjno ci ko a b dzie wysoka frekwencja na zaj ciach. 10. Literatura W swojej pracy wykorzystuj zadania i pomys y, które mo na znale w nast puj cych publikacjach: 1. A. urek, P. J drzejewicz Zbiór zada dla kó ek matematycznych w szkole podstawowej GWO Gda sk 2004 2. M. Dobrowolska, M. Jucewicz Matematyka 4. Podr cznik dla klasy IV szko y podstawowej GWO Gda sk 2008 3. H. Lewicka, M. Kowalczyk Matematyka wokó nas. Podr cznik dla szko y podstawowej WSiP Warszawa 1996 4. Miniatury matematyczne: nr 9 Uczymy si my le nieszablonowo nr 12 Uczymy si my le poprzez rozrywk nr 21 Zabawy geometryczne nr 19 Weso a i kolorowa matematyka Wydawnictwo: Aksjomat Toru 5. Matematyka z weso ym Kangurem Poziom Maluch - Poziom Beniamin Aksjomat Toru 6. J. Chodnicki, K, Da ek Matematyka 2001. Podr cznik dla klasy IV szko y podstawowej (+CD) WSiP Warszawa 2005 7. A. Bazyluk, J.Chodnicki Matematyka 2001. Podr cznik dla klasy V szko y podstawowej (+CD) WSiP Warszawa 2006 8. A.Koz owska-brzoza Gry i zabawy matematyczne dla uczniów szko y podstawowej Wydawnictwo NOWIK Opole 2003 9. Matematyka w szkole. Czasopismo dla nauczycieli szkó podstawowych i gimnazjów. GWO Gda sk