piątek, 2 października 2015 PLN i waluty regionu Złoty pod coraz większą presją str.2 Raport przygotowali: EUR ECB nie będzie w stanie długo czekać z działaniami str.3 USD Rynkowa schizofrenia? str.4 JPY Ważne będzie to, co powie Bank Japonii 7 października str.5 CHF W potrzasku własnych decyzji? str.6 Marek Rogalski Główny analityk walutowy m.rogalski@bossa.pl GBP Mamy lepsze dane str.7 Waluty surowcowe Na chińskim pasku str.8 Waluty skandynawskie Szef Norges Banku to było nadmierne osłabienie korony str.9 Surowce energetyczne Miedź Wzrost produkcji ropy w OPEC Freeport-McMoRan ogranicza produkcję miedzi str.9 str.10 Dorota Sierakowska Analityk surowcowy d.sierakowska@bossa.pl Metale szlachetne Najgorszy kwartał platyny od 7 lat str.11 Zboża Zapasy zbóż w USA na kilkuletnich maksimach str.12 Soft commodities Wzrost cen cukru na skutek suszy w Indiach str.13 Nota prawna: Prezentowany raport został przygotowany w Wydziale Doradztwa i Analiz Rynkowych Domu Maklerskiego Banku Ochrony Środowiska S.A. z siedzibą w Warszawie tylko i wyłącznie w celach informacyjnych i nie stanowi analizy inwestycyjnej, ani analizy finansowej ani rekomendacji w rozumieniu przepisów Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005r. (Dz.U. 2005, poz. 206 nr 1715) oraz Ustawy z dnia 29 lipca 2005r. (Dz.U. 2005, Nr 183, poz. 1538 z późn. zm.). Przedstawiony raport jest wyłącznie wyrazem wiedzy i poglądów autora według stanu na dzień sporządzenia i w żadnym wypadku nie może być podstawą działań inwestycyjnych Klienta. Przy sporządzaniu raportu DM BOŚ SA działał z należytą starannością oraz rzetelnością. DM BOŚ SA i jego pracownicy nie ponoszą jednak odpowiedzialności za działania lub zaniechania Klienta podjęte na podstawie niniejszego raportu ani za szkody poniesione w wyniku tych decyzji inwestycyjnych. Niniejszy raport adresowany jest do nieograniczonego kręgu odbiorców. Został sporządzony na potrzeby klientów DM BOŚ S.A. oraz innych osób zainteresowanych. Nadzór nad DM BOŚ SA sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Regulamin doradztwa inwestycyjnego i sporządzania analiz inwestycyjnych, analiz finansowych oraz innych rekomendacji o charakterze ogólnym dotyczących transakcji w zakresie instrumentów finansowych oraz instrumentów bazowych instrumentów pochodnych znajduje się na stronie internetowej bossa.pl w dziale Dokumenty. 1 / 14
Złoty i waluty regionu: Złoty pod coraz większą presją Rubel: Stracił w ujęciu tygodnia i był jednocześnie najsłabszą walutą w grupie. Wydaje się, że podobnie, jak jego wcześniejsze umocnienie, ostatni ruch należy powiązać z czynnikami geopolitycznymi. Oczekiwania, że Rosja angażując się w Syrii poprawi sobie nastroje z Zachodem i docelowo doprowadzi do złagodzenia relacji gospodarczych (sankcje nałożone po zaangażowaniu się w konflikt na Ukrainie) okazują się być płonne. W piątek Rosjanie dali do zrozumienia, że ich operacja militarna w Syrii może potrwać kilka miesięcy, co tylko pogorszy ich stosunki dyplomatyczne. Jednocześnie premier Miedwiediew dał do zrozumienia, że ceny ropy mogą pozostać niskie przez dłuższy czas, a ekonomiści ankietowani przez agencję Reuters zrewidowali w dół oczekiwania makro spodziewany jest spadek PKB w tym roku o 4 proc., a stopy procentowe mogą jeszcze spaść o 50 p.b. do końca roku. Z drugiej strony wrześniowy odczyt PMI dla przemysłu wskazał na odbicie do 49,1 pkt. z 47,9 pkt. w sierpniu. Reasumując kluczowe dla rubla mogą stać się ponownie czynniki globalne. A te sugerują negatywny scenariusz. W kalendarzu danych dla Rosji uwagę zwrócą dane nt. wrześniowej inflacji CPI Turecka lira: W ujęciu tygodnia nieznacznie zyskała wobec dolara, a straciła względem euro z punktu widzenia analizy technicznej nie doszło do złamania żadnych ważnych poziomów, które mogłyby rodzić wyraźniejsze implikacje. W opublikowanych zapiskach z ostatniego posiedzenia Bank Turcji zwrócił uwagę na nadal dużą zmienność cen żywności, co może stwarzać ryzyka dla wzrostu inflacji w końcu roku. Kwestia ewentualnej podwyżki stóp pozostaje jednak niejasna. Podobnie jak perspektywy ustabilizowania sceny politycznej po wyborach parlamentarnych zaplanowanych na 1 listopada. Zaangażowanie się Rosji w Syrii może rodzić dodatkowe ryzyka w średnim terminie wzmocnienie pozycji Kurdów, którym niechętne są władze w Ankarze, co może być pretekstem do wznowienia operacji militarnych na południu kraju. Reasumując, należy zaznaczyć podobnie jak w poprzednich wpisach, że droga do mocniejszej liry może być nazbyt wyboista. W przyszłym tygodniu w kalendarzu mamy dane nt. inflacji CPI i PPI (w poniedziałek), oraz produkcji przemysłowej (czwartek) W przypadku walut regionu CEE uwagę zwraca rozdźwięk pomiędzy zachowaniem się złotego (słaby), oraz forinta (silny). Wytłumaczeniem tego są dane, zwłaszcza spore różnice w przemysłowych indeksach PMI. Ten dla Węgier we wrześniu odbił z 51 pkt. po korekcie do 55,8 pkt., a liczony dla Polski spadł do 50,9 pkt. z 51,1 pkt. (oczekiwano odbicia do 52,4 pkt.). Jednocześnie słabsze były opublikowane dane nt. polskiej inflacji we wrześniu deflacja nieoczekiwanie pogłębiła się do -0,8 proc. r/r (oczekiwano utrzymania się odczytu wokół -0,6 proc. r/r). To może w dłuższym terminie rodzić spekulacje, co do ewentualnej obniżki stóp w przyszłym roku, gdyż wtedy dojdzie do zmiany składu Rady Polityki Pieniężnej. A to zwyczajowo jest proces obciążony czynnikami politycznymi, a tego rynki nie lubią podobnie jak niepewności, jak będzie wyglądać przyszła polityka gospodarcza rządu PIS po wyborach 25 października zwłaszcza na ile realne mogą być pomysły sfinansowania wyższych wydatków zapowiadanych w kampanii wyborczej. Problematyczne mogą okazać się też założenia przyjęte przez obecnego ministra finansów dotyczące przyszłorocznego budżetu czy PKB na poziomie 3,8 proc. dający szansę na zejście z deficytem poniżej progu 3 proc. PKB, a także odbicie średniorocznej inflacji do 1,7 proc. nie są nazbyt optymistyczne w kontekście zagrożeń, jakie zaczynają płynąć z rynków globalnych? Odpowiedzią rynków będzie dalej słabnący złoty, co znajduje też potwierdzenie w technicznych aspektach wykresu koszyka BOSSA PLN. Naruszenie tegorocznej linii trendu wzrostowego przy 90,40 pkt. może wydawać się chwilowe, ale warto będzie zerkać, czy wspomniana linia nie będzie ponownie atakowana w przyszłym tygodniu. A to zwiększyłoby prawdopodobieństwo testowania minimów kolejno z lipca (89,76 pkt.), marca (89,60 pkt.), a także stycznia (89,34 pkt.). Gorzej, że rosną ryzyka zejścia na nowe roczne minima w najbliższych tygodniach. Chociaż tutaj kluczowe będą już czynniki globalne. Warto będzie obserwować, czy nie zaistnieją powyższe elementy układanki: kolejne komplikacje w Chinach, dalsze zwlekanie ze zwiększeniem QE w strefie euro, odsunięcie terminu podwyżki przez FED o dobrych kilka miesięcy ze względu na słabe dane makro i załamanie się globalnych giełd, poważne zaostrzenie się sytuacji politycznej na Bliskim Wschodzie (konflikt w Syrii angażujący globalne i regionalne potęgi). W kalendarzu informacji w przyszłym tygodniu mamy komunikat po posiedzeniu naszej RPP we wtorek (raczej nie wniesie wiele nowego), zapiski z ostatniego posiedzenia Banku Węgier w środę (mogą osłabić forinta, jeżeli będą bardziej gołębie ), oaz piątkowe dane nt. inflacji CPI w Czechach (ważne w kontekście potencjalnej dyskusji o ewentualności wprowadzenia ujemnych stóp na kolejnych posiedzeniach Banku Czech na razie jej nie ma). 2 / 14
Wykres tygodniowy BOSSA PLN Euro: ECB nie będzie w stanie długo czekać z działaniami Rynek otrzymał nieco lepsze dane nt. indeksów koniunktury gospodarczej we wrześniu, które publikuje Komisja Europejska. Główny wskaźnik nieoczekiwanie wzrósł we wrześniu do 105,6 pkt. Odbiły się też pozostałe indeksy (nastrojów w biznesie, nastrojów producentów, oraz nastrojów w usługach). Z drugiej strony otrzymaliśmy gorsze dane nt. wstępnej inflacji HICP we wrześniu. Dla całej strefy euro spadła ona o 0,1 proc. r/r po wzroście w sierpniu o 0,2 proc. r/r (mediana oczekiwań zakładała 0,0 proc. r/r). Gorsze dane inflacyjne napłynęły z Hiszpanii (-1,2 proc. r/r), oraz Niemiec (-0,2 proc. r/r). Słabsza była też sierpniowa sprzedaż detaliczna w Niemczech (-0,4 proc. m/m i wyhamowanie do 2,5 proc. r/r), a także ostateczne dane PMI w przemyśle (52,3 pkt. wobec 52,5 pkt. w pierwszych szacunkach). Zbiorczy PMI dla całej strefy euro utrzymał jednak wartość ze wstępnych prognoz (52 pkt.). Słabsze dane makro nie sprowokowały jednak do wyraźniejszej przeceny euro. Widoczne były echa wcześniejszego wystąpienia szefa ECB w Parlamencie Europejskim, który stonował oczekiwania związane z możliwością większego poluzowania polityki monetarnej w najbliższych miesiącach. Warto jednak pamiętać, że Draghi wyraźnie zaznaczył, że bank centralny będzie zwracał znacznie większą uwagę na pojawiające się dane makro. A te naszym zdaniem nie będą zbytnio rozpieszczać. Stąd też wydaje się, że spekulacje związane z potencjalnym luzowaniem mogą za chwilę powrócić i mieć wyraźniejsze, negatywne przełożenie na notowania euro. Impulsem będą bardziej słowa przedstawicieli ECB inne od przyjętej ostatnio linii, niż dane makro. W kalendarzu na przyszły tydzień uwagę zwracają ostateczne odczyty usługowych PMI za wrzesień w poniedziałek, oraz szereg danych z Niemiec (zamówienia w przemyśle, produkcja przemysłowa, handel zagraniczny). Biorąc pod uwagę, że dane z Niemiec będą za sierpień, to ewentualne gorsze odczyty będą tylko potęgowane ze względu na ryzyka wynikłe po aferze Volkswagena z ostatnich 2 tygodni Układ techniczny koszyka BOSSA EUR tylko pozornie wydaje się być stabilny. Widać trudności z wyraźnym pokonaniem oporu przy 114,70 pkt. Tym samym wykształcenie się ruchu kierunkowego w 3 / 14
kolejnych dniach zmierzającego do złamania wrześniowych minimów 112,82-98 pkt. jeszcze w październiku, pozostaje realnym scenariuszem. Wykres dzienny BOSSA EUR Dolar: Rynkowa schizofrenia? To był kolejny tydzień, kiedy członkowie FED w swoich wystąpieniach dawali do zrozumienia, że podwyżka stóp procentowych jeszcze w tym roku pozostaje realnym scenariuszem. Przeciwną opinię miał jedynie Charles Evans z Chicago FED, którego zdaniem należy się wstrzymać z podwyżką do połowy przyszłego roku, a inflacja nie powróci w okolice celu inflacyjnego banku centralnego do 2018 r. Pewnym zaskoczeniem była postawa Williama Dudley a, który wprawdzie starał się nadal asekurować przyszłymi odczytami makro, ale wyraźniej wsparł obóz jastrzębi twierdząc, że ceny mogą powrócić w okolice celu 2 proc. już w przyszłym roku. Równie jastrzębio wypowiedział się Eric Rosengren z Boston FED, którego zdaniem prognoza podwyżki w tym roku jest racjonalna do tej pory był on bliżej gołębiego centrum (Rosengren głosuje w FOMC dopiero w przyszłym roku). Reasumując, członkowie FED próbują rozgrywać oczekiwania, że do podwyżki stóp może dojść nawet 28 października. Tylko, że rynki finansowe wyceniają takie prawdopodobieństwo na mniej niż 10 proc. (na bazie kontraktów FED Funds Futures z giełdy CME). Tą swoistą schizofrenię podkreśliły dane makro. Wprawdzie lepszy od oczekiwań był indeks zaufania konsumentów Conference Board, który nieoczekiwanie wzrósł we wrześniu do 103 pkt. z 101,5 pkt., ale już rozczarowaniem stały się odczyty Chicago PMI (spadek we wrześniu do 48,7 pkt.), oraz ISM dla przemysłu (zniżka do 50,2 pkt.). W tym ostatnim przypadku niepokój budzi fakt bliskości bariery 50 pkt., oraz fakt dalszej zniżki subindeksu cen płaconych do 38 pkt., oraz tąpnięcia w nowych zamówieniach do 50,1 pkt. Tym samym fatalne okazały się też odczyty Departamentu Pracy USA wprawdzie stopa bezrobocia utrzymała się na poziomie 5,1 proc., to już zatrudnienie w sektorach pozarolniczych wzrosło zaledwie o 142 tys. a poprzednie dane zrewidowano w dół do 136 tys., a w prywatnych o 118 tys. (rewizja poprzednich do 100 tys.). Dane okazały się diametralne różne od oczekiwań (odpowiednio 200 tys. i 190 tys.). Słabo wypadły też odczyty dynamiki średniej płacy godzinowej, która nie uległa zmianie względem 4 / 14
sierpnia (spodziewano się 0,2 proc. m/m), chociaż dane za poprzedni miesiąc podniesiono w górę do 0,4 proc. m/m z 0,3 proc. m/m Reasumując, pojawia się niebezpieczna tendencja kryzysu zaufania do tego, co przekazuje rynkom FED. To może mieć fatalne skutki zwłaszcza dla rynków akcji do tej pory inwestorzy zwyczajowo mogli liczyć na bank centralny w trudnych chwilach. Sytuacji nie rozwiążą publikowane w przyszły czwartek, 8 października, zapiski z wrześniowego posiedzenia FED W ujęciu tygodniowym koszyk BOSSA USD nie wygląda tak źle, jak w dziennej konfiguracji (załamanie). Niemniej czarna świeca przykrywa białą z poprzedniego tygodnia, a obroną dla byków jest tylko fakt sporego doji sprzed dwóch tygodni. Scenariusz wyjścia ponad opór 82,00-82,20 pkt. nie zdał egzaminu, co może rodzić pewne średnioterminowe implikacje. Niemniej dopiero zejście poniżej rejonu 80,70-80,80 pkt. może zwiększać prawdopodobieństwo realizacji scenariusza, który zakładałby kierunek na sierpniowe minima. Za dolarem powinien przemawiać to, że słabe dane w USA zwiększają prawdopodobieństwo większego luzowania polityki ze strony pozostałych banków centralnych, które będą obawiać się globalnego spowolnienia i wydłużenia okresu niskiej inflacji (bo w takiej sytuacji surowce szybko nie odbiją). Wykres tygodniowy BOSSA USD Jen: Ważne będzie to, co powie Bank Japonii 7 października Rynek otrzymał mieszane dane dotyczące ważnych indeksów Tankan za III kwartał przemysłowy spadł do 12 pkt. z 15 pkt. (oczekiwano 13 pkt.), ale usługowy nieoczekiwanie wzrósł do 25 pkt. z 23 pkt. (spodziewano się spadku do 20 pkt.). Rozczarowały jednak dane nt. dynamiki produkcji przemysłowej w sierpniu (-0,5 proc. m/m), oraz sprzedaży detalicznej (jedyne 0,8 proc. r/r), ale zaskoczył wzrost wydatków gospodarstw domowych w sierpniu aż o 2,9 proc. r/r (najwięcej od 3 lat). Warte poświęcenia uwagi są też ankiety inflacyjne Tankan, które wskazały na oddalającą się perspektywę osiągnięcia celu inflacyjnego Banku Japonii w ciągu najbliższych lat 5 / 14
Prezes Banku Japonii bronił w poniedziałek dotychczasowych założeń zakładających odbicie się inflacji w okolice celu już w przyszłym roku. Tym samym najbliższe posiedzenie Banku Japonii zaplanowane na 7 października nie powinno przynieść wiele, chociaż inwestorzy będą próbowali doszukać się na konferencji prasowej nowych, gołębich akcentów sugerujących możliwość zwiększenia skali skupu aktywów w kolejnych miesiącach. Jeżeli Kuroda będzie taki jak wcześniej, to jen może zyskać, chociaż niekoniecznie we wszystkich relacjach (podobnie jak to stało się w tym tygodniu). Wsparciem dla jena będą nadal nerwowe rynki akcji. Widać niebezpieczną tendencję do kryzysu zaufania wobec FED, a w czwartek do gry wracają Chińczycy po tygodniowej przerwie Wykres przebiegu stóp zwrotu dla par z JPY za ostatnie 5 dni, źródło: Stooq.pl Frank: SNB w potrzasku własnych decyzji? Otrzymaliśmy słabsze dane: indeks KOF obrazujący nastroje w biznesie spadł we wrześniu do 100,4 pkt. z 101,2 pkt. (oczekiwano 100,9 pkt.), sprzedaż detaliczna spadła w sierpniu po 0,3 proc. r/r, a wrześniowy PMI dla przemysłu spadł we wrześniu do 49,5 pkt. z 52,2 pkt. w sierpniu. Głos zabrał wiceprezes Narodowego Banku Szwajcarii, Fritz Zuerbruegg, którego zdaniem utrzymywanie niskich stóp procentowych przez zbyt długi czas może stanowić ryzyko dla stabilności finansowej. Dodał jednak, że SNB liczy na to, że dotychczasowa polityka (ujemne stopy i gotowość banku centralnego do interwencji na rynku walutowym) doprowadzą do osłabienia wyraźnie przewartościowanego franka Frank jednak bardziej stracił, niż zyskał w ostatnich dniach, co pokazuje poniższy wykres przebiegu stóp zwrotu, chociaż uwagę zwraca spory ruch w relacjach z dolarem i jenem, co ma związek z publikacją słabych danych Departamentu Pracy USA i spadkową reakcją giełd na te informacje. W przypadku pozostałych relacji słabość franka to pośrednio efekt słabszych danych, które w połączeniu z wcześniejszymi odczytami inflacyjnymi mogą w średnim terminie dawać dodatkowe argumenty do działania dla SNB. Niemniej słowa Zuerbruegga mogą jednak nieco redukować te oczekiwania. Chociaż 6 / 14
warto będzie zerkać na wtorkowe dane nt. wrześniowej inflacji CPI i reakcję rynku na tę publikację. Mediana oczekiwań zakłada odbicie z -1,4 proc. r/r do -1,3 proc. r/r, ale biorąc pod uwagę chociażby ostatnie rozczarowanie danymi ze strefy euro, negatywna niespodzianka nie jest wykluczona. Jeżeli wtedy frank nie zacznie tracić, to ostatecznie na przestrzeni tygodnia może zyskać. Pewnym wsparciem będą tutaj rynki akcji, które nadal mogą być nerwowe Wykres przebiegu stóp zwrotu par z CHF za ostatnie 5 dni, źródło: Stooq.pl Funt: Mamy lepsze dane Rozczarowujące były tylko ostateczne dane nt. PKB w II kwartale, które w ujęciu rocznym wskazały na wzrost o 2,4 proc. r/r wobec szacowanych 2,6 proc. r/r. Lepsze informacje pojawiły się ze strony CBI (wrześniowy wskaźnik sprzedaży detalicznej skoczył do 49 pkt. z 24 pkt.), ujemne saldo na rachunku C/A zmalało w II kwartale do 16,77 mld GBP, indeks PMI dla przemysłu spadł minimalnie we wrześniu (do 51,5 pkt.), a liczony dla sektora konstrukcyjnego nieoczekiwanie wzrósł do 59,9 pkt. (najwyższego poziomu od lutego). Istotne były też dane nt. wydajności pracy, która w II kwartale rosła najszybciej od 4 lat (2,2 proc. k/k) Ciekawe informacje pojawiły się też w kwestii potencjalnego poparcia idei opuszczenia Unii Europejskiej, która już w przyszłym roku może być poddana pod referendum. Zaledwie co piąty członek Partii Konserwatywnej zagłosowałby za. Z drugiej strony ponad 60 proc. jest w tej kwestii niezdecydowanych (wyniki za badaniami Open Europe). Tymczasem konwencja Partii Konserwatywnej, gdzie może zostać podjęta decyzja odnośnie terminu referendum, już na dniach (4-7 października) Wykres koszyka funta liczonego przez Bank Anglii wskazuje, że mimo nieco lepszych danych uczestnicy nadal z pewną rezerwą podchodzili w mijającym tygodniu do funta. Bliskość dolnego ograniczenia ponad 2 letniego kanału wzrostowego (90,40 pkt.) może jednak sprawić, że będą widoczne działania zmierzające do selektywnych zakupów funta (w relacjach z wybranymi walutami). Trzeba mieć jednak na uwadze to, że rynek odsuwa w czasie termin pierwszej podwyżki stóp procentowych obecnie na koniec 2016 r. tłumacząc to sytuacją na rynkach globalnych. 7 / 14
Wykres tygodniowy koszyka funta liczonego przez Bank Anglii (=GBP), źródło: Thomson Reuters Waluty surowcowe: Na chińskim pasku Wspólnym mianownikiem dla walut surowcowych były informacje z Chin. Opublikowane w czwartek dane nt. PMI w chińskim przemyśle nie okazały się aż tak złe (wskaźnik rządowy odbił we wrześniu do 49,8 pkt. z 49,7 pkt., a liczony przez Markit spadł zaledwie do 47,2 pkt. z 47,3 pkt. (w pierwszym odczycie szacowano 47,0 pkt.). Niemniej sytuacja nadal pozostaje napięta, chociaż trzeba mieć na uwadze to, że najbliższe odczyty będą zaburzone przez świąteczny tydzień w Chinach, który rozpoczął się 1 października. Co do samej Australii to rynek otrzymał lepsze dane odnośnie PMI, który we wrześniu odbił do 52,1 pkt. W przyszłym tygodniu kluczowe będzie wtorkowe posiedzenie RBA. Wprawdzie obniżka stóp byłaby ogromną niespodzianką, ale już bardziej gołębiego komunikatu wykluczyć nie można. Byłby on przygotowaniem pod ewentualne luzowanie w I półroczu 2016 r. Tym samym AUD może być w przyszłym tygodniu pod sporą presją spadkową Dolar nowozelandzki radził sobie nieźle, chociaż nie należy zapominać, że RBNZ nie zmieni swoich gołębich zapatrywań na dalsze cięcia stóp procentowych. A te będą rosnąć w ślad za wzrostem obaw o globalny wzrost gospodarczy Mocny był dolar kanadyjski, gdzie było widać echa wcześniejszych słów szefa Banku Kanady, który sugerował, że obecna polityka monetarna jest właściwa. Wsparciem okazały się publikowane w środę dane nt. miesięcznego PKB, który w lipcu wzrósł o 0,3 proc. m/m, chociaż poprzednie dane zrewidowano w dół do 0,4 proc. m/m. To jednak może się szybko zmienić po tym, jak z USA napłynęły słabe dane. To sprawi, że wpis z ubiegłego tygodnia, że w perspektywie najbliższych tygodni rynek zacznie dopuszczać możliwość poluzowania polityki przez Bank Kanady, co negatywnie zaznaczy się w kursie CAD pozostanie dominującym scenariuszem. Warto przy tym wziąć pod uwagę to, że wsparciem dla kursu CAD nie będzie rynek surowców. Jeżeli chodzi o kalendarz publikacji dla Kanady to warto będzie zerkać na piątkowe dane z rynku pracy 8 / 14
Waluty skandynawskie: Szef Norges Banku to było nadmierne osłabienie korony Korona szwedzka ma za sobą niezły tydzień, chociaż dane makro nie były najlepsze (sprzedaż detaliczna wyhamowała w sierpniu do 1,0 proc. r/r), a przedstawiciel Riksbanku (Skingsley) dał do zrozumienia, że sytuacja gospodarcza pozostaje niepewna, a bank centralny pozostanie w gotowości do dalszych działań. Zaznaczył jednak, że dotychczasowe posunięcia już przyniosły efekt. W przyszłym tygodniu uwagę zwrócą poniedziałkowe dane nt. produkcji przemysłowej Z kolei szef Norges Banku wyraził w ostatnich dniach opinię, że osłabienie NOK po decyzji o cięciu stóp procentowych było nadmierne, a bank centralny nie zakłada, aby miał w przyszłości skorzystać z niekonwencjonalnych narzędzi w polityce monetarnej (ujemne stopy, QE). W najbliższych dniach warto będzie zerkać na piątkowe dane nt. inflacji CPI we wrześniu, które mogą pomóc w ocenie szans obniżki stóp w IV kwartale Surowce energetyczne: Wzrost produkcji ropy w OPEC Ropa naftowa: Cena ropy naftowej w minionym tygodniu poruszała się w konsolidacji w kanale bocznym ograniczonym od dołu poziomem 44 USD za baryłkę, a od góry poziomem 47 USD za baryłkę. W środę amerykański Departament Energii (DoE) podał, że zapasy ropy w USA we wcześniejszym tygodniu wzrosły o 3,95 mln baryłek. Był to wzrost zgodny z wtorkowymi wyliczeniami Amerykańskiego Instytutu Paliw, który podał, że wzrost zapasów wyniósł 4,6 mln baryłek. Zwyżka ta ogólnie była jednak zaskoczeniem, gdyż oczekiwano delikatnego spadku zapasów. Według agencji Reutres, we wrześniu podaż ropy naftowej w kartelu OPEC wzrosła o 110 tys. baryłek dziennie mdm i wyniosła 31,68 mln baryłek dziennie w porównaniu do 31,57 mln baryłek dziennie w sierpniu. Za zwyżkę odpowiadał głównie Irak, gdzie sytuacja polityczna się ustabilizowała na tyle, że można było zwiększyć produkcję w północnej części kraju. Naszym zdaniem: Poziom 44 USD za baryłkę póki co wytrzymuje jako techniczne wsparcie, więc jego pokonanie jest coraz trudniejsze dla niedźwiedzi. Pole do zwyżek jest jednak niewielkie. Ze względu na sprzyjające sprzedającym warunki fundamentalne, presja podaży na tym rynku powinna się utrzymać. Ważnym oporem jest poziom 47 USD za baryłkę. Gaz ziemny: o Ceny gazu ziemnego w USA cechowały się dużą zmiennością. W środę przekroczyły one w dół techniczne wsparcie w okolicach 2,56 USD za mln BTU. o Według Departamentu Energii, zapasy gazu ziemnego w USA wzrosły w minionym tygodniu o 106 mld stóp sześciennych. Jest to wzrost większy od oczekiwań. o Zapasy gazu ziemnego w USA wynoszą 3,538 bln st. sześc. To o 454 mld st. sześc. więcej niż w tamtym roku i o 152 mld st. sześc. więcej niż wynosi 5-letnia średnia. o Naszym zdaniem: Spadek cen gazu ziemnego poniżej 2,56 USD za mln BTU jest wyrazem siły strony podażowej na tym rynku. Jednak i tak nie zmienia on wiele pod względem fundamentalnym na wykresie gazu notowania tego surowca wciąż utrzymują się w kilkumiesięcznej konsolidacji. Ważne poziomy oporu to 2,56 USD, 2,70 USD, 2,92 USD i 3,04 USD za mln BTU, natomiast najbliższy istotny poziom wsparcia to: 2,47 USD za mln BTU. 9 / 14
Wykres dzienny cen ropy naftowej WTI. Ważne dane w kolejnym tygodniu: Wtorek: Raport Amerykańskiego Instytutu Paliw dot. zapasów paliw w USA. Środa: Raport Departamentu Energii dot. zapasów paliw w USA. Czwartek: Raport Departamentu Energii dot. zapasów gazu ziemnego w USA. Piątek: Raport Baker Hughes dot. liczby funkcjonujących wiertni w USA. tetetetetetetetete Miedź: Freeport-McMoRan ogranicza produkcję miedzi Notowania miedzi we wtorek dotarły do okolic tegorocznych minimów cenowych, co zaktywizowało stronę popytową i doprowadziło do dynamicznej zwyżki cen tego metalu w drugiej połowie tygodnia. W czwartek 1 października w Chinach rozpoczęły się obchody święta narodowego, które potrwają do środy 7 października. Aktywność inwestorów chińskich w tych dniach będzie bliska zeru. Jedna z największych firm wydobywczych na świecie, Freeport-McMoRan, w poniedziałek poinformowała o zamiarze ograniczenia produkcji miedzi. Spółka zamierza zamknąć kopalnię w Arizonie, ograniczyć wydobycie w dwóch innych kopalniach w Nowym Meksyku i w Chile, a dodatkowo zmniejszyć zatrudnienie i ograniczyć wydatki kapitałowe. Freeport-McMoRan to pierwsza duża firma wydobywcza, która ogłosiła taki krok. Wcześniej o zamiarze ograniczenia produkcji miedzi informowała spółka Glencore, która jednak zajmuje się głównie handlem surowcami, nie zaś ich produkcją. Na rynku miedzi nie brakuje optymistów, którzy twierdzą, że obecnie rynek tego surowca jest narażony na szok podażowy podobny do tego z 2003 r. Dwanaście lat temu ceny miedzi poruszały się w okolicach ówczesnego kilkunastoletniego minimum. W reakcji na słabość kupujących, chilijski producent miedzi Codelco przeznaczył 200 tysięcy ton miedzi na rezerwy, zamiast sprzedać je na rynku. Ten szok podażowy doprowadził do wzrostu notowań miedzi. Naszym zdaniem: Ceny miedzi wciąż znajdują się w długoterminowym trendzie spadkowym. Dopóki obawy o stan chińskiej gospodarki istnieją, to cenom tego surowca ciężko będzie o trwałe wzrosty. W krótkim 10 / 14
terminie kontynuacja wzrostów cen miedzi w ramach zwyżkowego odreagowania jest jednak realistycznym scenariuszem. Wykres dzienny cen miedzi w USA. Ważne dane w kolejnym tygodniu: Poniedziałek-środa: Święto w Chinach, giełdy w tym kraju są zamknięte. Metale szlachetne: Najgorszy kwartał platyny od 7 lat Złoto: o o o Miniony tydzień zaczął się na rynku złota upłynął pod znakiem przecen. Cena żółtego kruszcu spadła na koniec tygodnia do poziomu 1105 USD za uncję. Janet Yellen w swoim wystąpieniu powiedziała, że Fed ma zamiar podnieść stopy procentowe w Stanach Zjednoczonych jeszcze w tym roku. Ta deklaracja wciąż wspiera amerykańskiego dolara, co pociąga za sobą spadek cen złota. Popyt na złoto Azji jest przytłumiony chińscy i indyjscy konsumenci wciąż niechętnie nabywają złotą biżuterię, a także monety i sztabki. Pozostałe metale szlachetne: o Notowania srebra w minionym tygodniu dynamicznie wzrosły, przekraczając techniczny opór w okolicach 15 USD za uncję. o Skandal dotyczący firmy Volkswagen odbił się na cenach dwóch metali szlachetnych, szeroko wykorzystywanych w branży samochodowej: platyny oraz palladu. Zepchnął w dół notowania platyny, wykorzystywanej głównie w samochodach z silnikiem diesla, natomiast pozytywnie wpłynął na ceny palladu, używanego w samochodach z silnikiem benzynowym. o III kwartał 2015 roku był dla platyny najgorszym kwartałem od 7 lat, a dokładniej: od III kwartału pamiętnego 2008 roku. 11 / 14
Naszym zdaniem: Notowania złota wciąż utrzymują się w długoterminowym trendzie spadkowym. Perspektywa wzrostu wartości amerykańskiego dolara przy wciąż przytłumionym popycie na złoto fizyczne to mieszanka, która powinna znieść notowania żółtego kruszcu jeszcze niżej w październiku. Duże znaczenie dla kształtowania się cen tego kruszcu wciąż ma oczywiście wartość USD. Także nastroje na rynku platyny pozostają słabe, co oznacza, że ponowne zejście poniżej poziomu 900 USD za uncję jest prawdopodobne. Wykres dzienny cen platyny. Ważne dane w kolejnym tygodniu: Poniedziałek-piątek: Szereg danych makro z USA, mogących wpłynąć na wartość USD i pośrednio na złoto. Czwartek: USA: protokół z posiedzenia FOMC. Zboża: Zapasy zbóż w USA na kilkuletnich maksimach Kukurydza: W minionym tygodniu notowania kukurydzy były stabilne. W środę amerykański Departament Rolnictwa podał, że 1 września zapasy tego zboża w USA znalazły się na poziomie 1,731 mld buszli, co jest najwyższym poziomem od 9 lat. Dane te okazały się jednak zgodne z oczekiwaniami, więc nie przyniosły wyraźnych zmian cen kukurydzy. W dłuższym terminie notowania kukurydzy pozostają pod presją podaży, wynikającą z dużej globalnej produkcji tego zboża. Soja: W minionym tygodniu cena soi wzrosła, jednak pozostawała w granicach konsolidacji cenowej, trwającej już ponad miesiąc. W środę amerykański Departament Rolnictwa podał, że 1 września zapasy tego zboża w USA znalazły się na poziomie 191 mln buszli najwyższym od 4 lat. Na rynku spodziewano się jednak jeszcze wyższego poziomu (205 mln buszli), więc notowania soi wzrosły. W dłuższym terminie pozostają one jednak pod presją podaży, wynikającą z dużej produkcji tego surowca. Pszenica: Dla notowań pszenicy zakończył się właśnie kolejny wzrostowy tydzień. W środę amerykański Departament Rolnictwa podał, że 1 września zapasy tego zboża w USA znalazły się na poziomie 2,089 mld buszli, co było wynikiem większym niż w analogicznym okresie poprzedniego roku (1,907 mld buszli), ale mniejszym niż oczekiwano (2,149 mld buszli). W rezultacie, notowania pszenicy wzrosły po publikacji 12 / 14
raportu. Dodatkowym wsparciem dla nich są obawy związane z sytuacją pogodową w rejonie Morza Czarnego, utrudniającą zasiewy zbóż ozimych. Ryż: W minionym tygodniu notowania ryżu kontynuowały ruch wzrostowy. Presja na wzrost cen tego zboża była w ostatnich kilku tygodniach spora. W pewnej mierze wynika ona z kłopotów pogodowych w najważniejszym rejonie uprawy ryżu w Azji Południowo Wschodniej, przede wszystkim w Tajlandii i Myanmar. Naszym zdaniem: Z technicznego punktu widzenia, na wykresach zbóż widać, że notowania mają problemy z zejściem na nowe minima. Jest to sygnał możliwego nadejścia ruchu wzrostowego. Jego zakres jest jednak ograniczony ze względu na dużą podaż zbóż na świecie. Wykres dzienny cen soi w USA. Ważne dane w kolejnym tygodniu: Poniedziałek: Raport Departamentu Rolnictwa dot. tempa zasiewów zbóż w USA i ich jakości. Środa: Raport Departamentu Rolnictwa dotyczący importu i eksportu towarów rolnych w USA. Czwartek: Raport Departamentu Rolnictwa dot. eksportu zbóż z USA. Soft commodities: Wzrost cen cukru na skutek suszy w Indiach Cukier: Notowania cukru poruszają się w długoterminowym trendzie spadkowym, jednak w minionym tygodniu cena tego surowca wyraźnie wzrosła. Ma to związek z suszą w Indiach, wywołaną zjawiskiem El Nino. Co więcej, jest to już druga tak dotkliwa susza z rzędu taka dwuletnia seria to wyjątkowa sytuacja, które pojawiła się po raz pierwszy od 30 lat. Tymczasem Międzynarodowa Organizacja Cukru (International Sugar Organization, ISO) niedawno podała, że zdaniem tej organizacji sezon 2014/2015 był 13 / 14
ostatnim sezonem nadwyżki. ISO prognozuje, że w sezonie 2015/2016 na rynku cukru po raz pierwszy od kilku lat pojawi się deficyt ma on wynieść 2,5 mln ton. Bawełna: Miniony tydzień nie zmienił wiele na wykresie bawełny. Po wcześniejszym gwałtownym spadku jej cen, notowania tego surowca poruszały się w konsolidacji już drugi tydzień z rzędu. Długoterminowo rynkowe fundamenty sprzyjają sprzedającym: podaż tego surowca wciąż jest duża ze względu na ogromne rezerwy w Chinach. Wcześniej Australia & New Zealand Bank prognozował, że w ciągu najbliższych trzech miesięcy bawełna będzie jednym z najgorzej radzących sobie surowców. Kakao: W minionym tygodniu notowania kakao dynamicznie spadały. Po przekroczeniu w dół wsparcia w okolicach 3239 USD za tonę, cena tego surowca przyspieszyła spadek. Jednak może być to jedynie korekta spadkowa w dłuższym ruchu wzrostowym. Za rychłym zatrzymaniem przeceny przemawiają dane fundamentalne, zwłaszcza obawy o produkcję kakao na Wybrzeżu Kości Słoniowej. W październiku rozpoczynają się tam główne zbiory kakao w roku, ale istnieją obawy o to, że będą one rozczarowujące. Wszystko przez niedostatek deszczu na terenach uprawy kakao na Wybrzeżu Kości Słoniowej, który ostatnio dał się tamtejszym rolnikom we znaki. Naszym zdaniem: Na rynkach soft commodities szansę na zwyżkę mają notowania kakao oraz cukru stronie popytowej na tych rynkach sprzyjają informacje dotyczące pogody. Notowania kakao wciąż mają jednak pole do zniżek, a silnym poziomem wsparcia są dopiero okolice 3010-3022 USD za tonę. Na wykresie cen bawełny presja podaży prawdopodobnie się utrzyma. Wykres dzienny cen cukru w USA. Ważne dane w kolejnym tygodniu: Brak istotnych danych. 14 / 14