SPRAWOZDANIE Z 16 SESJI KOMISJI DS. ZASOBÓW GENETYCZNYCH DLA WYŻYWIENIA I ROLNICTWA W DNIACH 30 STYCZNIA - 3 LUTEGO 2017 r.

SPRAWOZDANIE Z 16 SESJI KOMISJI DS. ZASOBÓW GENETYCZNYCH DLA WYŻYWIENIA I ROLNICTWA W DNIACH 30 STYCZNIA - 3 LUTEGO 2017 r. Imię i nazwisko/stanowisko: Instytucja/komórka organizacyjna: Numer telefonu: 1) +48 (22) 623 17 14 2) +48 (22) 623 25 18 3) +48 (22) 623 10 56 4) +48 (22) 733 46 52 5) +48 (75) 713 10 48 Adres poczty elektronicznej: 1) Elżbieta Martyniuk, Krajowy Koordynator ds. Zasobów Genetycznych Zwierząt, Instytut Zootechniki PIB - Przewodnicząca delegacji 2) Magdalena Mietlicka-Zakrzewska, Starszy Specjalista, Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 3) Grażyna Polak, zastępca Krajowego Koordynatora ds. Zasobów Genetycznych Zwierząt, Instytut Zootechniki PIB 4) Jerzy Henryk Czembor, Krajowy Koordynator ds. Zasobów Genetycznych Roślin, Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin- Państwowy Instytut Badawczy IHAR-PIB, 5) Czesław Kozioł, Dyrektor Leśnego Banku Genów Kostrzyca, Ministerstwo Środowiska. 1), 3) Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy, 2) Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 4) Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowy Instytut Badawczy, 5) Leśny Bank Genów/ Ministerstwo Środowiska, Numer faksu: 1) +48 (22) 623 10 56 2) +48 (22) 623 21 05 3) +48 (22) 623 10 56 4) +48 (22) 733 46 49 5) +48(75) 713 17 54 elzbieta_martyniuk@sggw.pl magdalena.mietlicka-zakrzewska@minrol.gov.pl grazyna.polak@izoo.krakow.pl j.h.czembor@ihar.edu.pl, Czeslaw.Koziol@lbg.l asy.gov.pl 1

W dniach od 30 stycznia do 3 lutego 2017 roku odbyła się 16 sesja Komisji FAO ds. Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa (CGRFA). Lista delegatów z poszczególnych krajów oraz Raport z posiedzenia 16 sesji Komisji jest dostępny na stronie internetowej FAO http://www.fao.org/nr/cgrfa/cgrfa-meetings/cgrfa-comm/sixteenth-reg/en/ W skład Biura 16 Sesji Komisji ds. Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa weszli przedstawiciele 7 regionów FAO, wybrani podczas 15 sesji Komisji w styczniu 2015r., a mianowicie: Cho Chang Yeon (Korea) przewodniczący Komisji, Clarissa della Ninia (Brazylia) - reporter, Charles Nying (Kamerun), William Wigmore (Wyspy Cooka), Javad Mozafari Hashjin (Iran), Francois Pythoud (Szwajcaria), Christine Dawson (USA). Po raz pierwszy przygotowania do sesji Komisji były prowadzone przez nowego Sekretarza Komisji, Panią Irene Hoffmann. Porządek obrad obejmował następujące zagadnienia: PUNKT 2 SPRAWY MIĘDZYSEKTOROWE PUNKT 2. Raport o stanie różnorodności biologicznej dla wyżywienia i rolnictwa w świecie. Na dzień 30 września 2016 roku, 71 krajów (w tym Polska) złożyło Raporty krajowe o stanie różnorodności biologicznej dla wyżywienia i rolnictwa. Komisja podkreśliła, że wszystkie kraje powinny złożyć raporty krajowe oraz zdecydowała, że kraje, które jeszcze tego nie zrobiły, powinny je przesłać najpóźniej do 30 czerwca 2017 roku. Komisja zwróciła się do Sekretariatu o udostępnienie poprawionej wersji Raportu o Stanie Różnorodności Biologicznej dla Wyżywienia i Rolnictwa w Świecie oraz jego krótkiego streszczenia do dnia 1 marca 2018 i zaprosiła kraje do przedstawienia uwag do tych dokumentów do dnia 16 czerwca 2018 roku. Komisja poinformowała, że sfinalizowanie raportu przewidziane jest na drugą połowę 2018 roku. Komisja zaakceptowała i przyjęła dokument Różnorodność biologiczna dla wyżywienia i rolnictwa - potrzeby i możliwe działania (CGRFA-16/17/4) oraz zwróciła się do i krajów członków FAO, aby przedstawili uwagi i komentarze do ww. dokumentu do dnia 15 kwietnia 2018 roku. Komisja zdecydowała, że każdy region ma wytypować trzech przedstawicieli, pełniących funkcję punktów kontaktowych (NFPs), nadzorujących przygotowanie raportów krajowych i przekazanie informacji na ten temat do dnia 1 września 2017. Komisja zwróciła się do Sekretariatu o zorganizowanie warsztatów w czerwcu 2018 roku, podczas których NFPs dokonają analizy propozycji, zgłoszonych przez kraje, dotyczących potrzeb i możliwości działań na rzecz ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej dla wyżywienia i rolnictwa. Przygotowane dokumenty/rekomendacje przedstawione zostaną do rozpatrzenia przez Komisję podczas jej kolejnej, 17 Sesji. Dokumenty te będą stanowiły podstawę dyskusji na temat działań mogących zapewnić ochronę i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej dla wyżywienia i rolnictwa. 2

PUNKT 2.2 Rola Zasobów Genetycznych w odniesieniu do Wyżywienia i Rolnictwa. Komisja przeanalizowała dokument Możliwości podnoszenia świadomości o roli zasobów genetycznych dla bezpieczeństwa żywnościowego i wyżywienia, podkreślając rolę zasobów genetycznych we wszystkich czterech aspektach bezpieczeństwa żywnościowego: dostępność, możliwość pozyskania, wykorzystanie i stabilność (availabity, access, utilisation, stability). Komisja poprosiła kraje członkowskie o dalsze prowadzenie działań w kierunku podnoszenia świadomości nt. znaczenia ochrony i zrównoważonego użytkowania zasobów genetycznych oraz dostępu i podziału korzyści wynikających z użytkowania zasobów genetycznych dla bezpieczeństwa żywnościowego i wyżywienia. Wezwała kraje do włączania zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa (GRFA) w działania dotyczące bezpieczeństwa żywnościowego, badań naukowych, edukacji, rozwój rynku oraz tworzenia łańcucha wartości w celu wypracowania polityki i strategii wspierających bezpieczeństwo żywnościowe, odpowiednie żywienie oraz ochronę i zrównoważone użytkowanie zasobów genetycznych. Komisja zwróciła się z prośbą do FAO o wsparcie finansowe dla krajów ze strony sponsorów i organizacji międzynarodowych. Komisja poprosiła FAO o przygotowanie studium tematycznego obejmującego analizę znaczenia zasobów genetycznych dla czterech filarów bezpieczeństwa żywnościowego, w celu osiągnięcia zrównoważonego rozwoju oraz o odzwierciedlenie wyników tego studium w przygotowywanym Raporcie o stanie bioróżnorodności dla wyżywienia i rolnictwa w świecie. Komisja poprosiła o nadesłanie przez kraje członkowskie merytorycznego wkładu do tego studium do dnia 31 marca 2017 r. Poprosiła również FAO o sporządzanie w regularnych odstępach czasu sprawozdań, z działalności podnoszącej świadomość nt. znaczenia zasobów genetycznych dla bezpieczeństwa żywnościowego. Komisja podkreśliła znaczenie współpracy z komitetami technicznymi FAO oraz Światowym Komitetem Bezpieczeństwa Żywnościowego (CFS), a także poprosiła FAO o dalszą integrację działań dotyczących GRFA w Programie Pracy i Budżecie FAO. PUNKT 2.3 Dostęp i podział korzyści dla Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa. Komisja wysłuchała raportu Javada Mozafari Hashjin (Iran), który przewodniczy Zespołowi Ekspertów Prawnych i Merytorycznych ds. Dostępu do Zasobów Genetycznych i Dzielenia się Korzyściami (Team of Technical and Legal Experts on Access and Benefit Sharing (ABS Expert Team)), powołanego przez Komisję w 2013 roku. Przedstawiciel Polski jest jednym z dwóch ekspertów reprezentujących Europejską Grupę Regionalną w ABS Expert Team. Podczas ostatniego posiedzenia ABS Expert Team we wrześniu 2016, nie udało się wypracować dokumentu zawierającego specyficzne elementy dotyczące dostępu do zasobów genetycznych i dzielenia się korzyściami wynikającymi z ich wykorzystania dla 3

poszczególnych subsektorów zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa (zasoby genetyczne roślin, lasów, zwierząt gospodarskich, organizmów wodnych oraz mikroorganizmów i bezkręgowców) zleconego przez Komisję, ze względu na niewystarczający wkład merytoryczny z dyskusji podczas posiedzeń poszczególnych Międzyrządowych Technicznych Grup Roboczych. Stąd też w raporcie oz ostatniego posiedzenia ABS Expert Team zaproponował proces, który powinien dostarczyć materiału merytorycznego do wykonania tego zadania. Ze względu na fakt, że stanowiska przedstawicieli regionów i poszczególnych krajów prezentowane podczas sesji plenarnej były rozbieżne oraz że wniesiono nowe propozycje wymagające analizy, przewodniczący obrad zdecydował o powołaniu Grupy Kontaktowej, której zadaniem były negocjacje decyzji Komisji w zakresie ABS. Na współprzewodniczących Grupy Kontaktowej wybrano członków ABS Expert Team z Namibi (Pierre du Plessis) i Polski (Elżbieta Martyniuk). Grupa Kontaktowa, po trzech posiedzeniach, trwających łącznie 13h, wypracowała zestaw decyzji, który określa proces prowadzenia dalszych prac w zakresie ABS pod auspicjami Komisji. Wynik negocjacji Grupy Kontaktowej został w całości przyjęty przez Komisję. Decyzje Komisji obejmują cztery obszary: dalsze prace Sekretariatu Komisji w zakresie ABS; proces mający na celu opracowanie przez ABS Expert Team specyficznych elementów (explanatory notes) dotyczących dostępu do zasobów i dzielenia się korzyściami wynikającymi z ich wykorzystania w poszczególnych subsektorach zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa; współpraca z Sekretariatem Międzynarodowego Traktatu o Zasobach Genetycznych Roślin dla Wyżywienia i Rolnictwa (ITPGRFA); proces dotyczący rozpoznania, w jakim zakresie wykorzystywana jest informacja cyfrowa o sekwencjach DNA zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa (digital sequence information: DIS) i jakie ma to implikacje w odniesieniu do ABS. Prace Sekretariatu Komisji: Komisja zdecydowała, że Sekretariat ma kontynuować działania mające na celu podniesienie świadomości krajów, ich właściwych organów zajmujących się sprawami ABS jak i wszystkich zainteresowanych podmiotów, co do szczególnego znaczenia zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego, jak też realizacji Celi Zrównoważonego Rozwoju 2.5 i 15.6. Wiedza w tym zakresie powinna być uwzględniona podczas tworzenia legislacji krajowej dotyczącej ABS. Sekretariat powinien także wspierać działania zmierzające do budowania potencjału w zakresie ABS i zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa, jeśli takie zapotrzebowanie zostanie zgłoszone przez poszczególne kraje, członków Komisji. Sekretariat ma rozpocząć proces zbierania informacji od krajów, społeczności tubylczych i lokalnych oraz zainteresowanych podmiotów dotyczących: praktyk w zakresie wykorzystania i obrotu zasobami genetycznymi, dobrowolnych kodeksów dobrych praktyk, wytycznych, najlepszych praktyk i standardów jak też modelowych Kontraktów (zakres Artykułów 19 i 20 Protokołu z Nagoi); 4

informacji w jaki sposób kraje zapewniają udział społeczności tubylczych i lokalnych w udzielaniu PIC (wcześniej uzyskana zgoda); doświadczeniach, jakie mają społeczności lokalne i tubylcze z udzielaniem PIC w odniesieniu do tradycyjnej wiedzy związanej z zasobami genetycznymi dla wyżywienia i rolnictwa; wykorzystania dokumentu ABS Elements opracowanego przez ABS Expert Team i przyjętego przez Komisje podczas 15 sesji w 2015 roku; Wszystkie te informacje mają być skompilowane przez Sekretariat i udostępnione ABS Expert Team do wykonania zadania, omówionego poniżej. Proces dotyczący opracowania tzw. explanatory notes Komisja zdecydowała, że opracowane będą noty objaśniające charakterystyczne cechy i specyficzne praktyki dotyczące dostępu do zasobów i dzielenia się korzyściami wynikającymi z ich wykorzystania w poszczególnych subsektorach GRFA. Proces ich opracowania obejmować będzie: Zebranie informacji w tym zakresie od krajów, członków Komisji, obserwatorów i innych podmiotów jak też informacji o doświadczeniach związanych z wdrażaniem legislacji ABS na poziome krajowym; Zorganizowanie przez Sekretariat Komisji we współpracy z Sekretariatem Międzynarodowego Traktatu o Zasobach Genetycznych Roślin dla Wyżywienia i Rolnictwa oraz Sekretariatu Konwencji o różnorodności biologicznej międzynarodowych warsztatów, mających na celu identyfikację i upowszechnienie wiedzy o charakterystycznych cechach i specyficznych praktykach w poszczególnych subsektorach GRFA; W międzynarodowych warsztatach mogą uczestniczyć wszyscy zainteresowani, ale ważne jest zapewnienie, aby reprezentowane były wszystkie Międzyrządowe Techniczne Grupy Robocze oraz eksperci ds. zasobów genetycznych mikroorganizmów i bezkręgowców (co najmniej jedna osoba z każdego z siedmiu regionów), oraz członkowie ABS Expert Team; Wyniki warsztatów posłużą do przygotowania przez Sekretariat we współpracy z ABS Expert Team draftu dokumentu zawierającego opis charakterystycznych cech i specyficznych praktyk w poszczególnych subsektorach GRFA; Międzyrządowe Techniczne Grupy Robocze ds. zasobów genetycznych roślin, zwierząt, lasów oraz organizmów wodnych jak też grupa ekspertów ds. zasobów genetycznych mikroorganizmów i bezkręgowców dokonają analizy tego draftu dokumentu i przedstawią swoje uwagi; Na podstawie wszystkich dostępnych materiałów ABS Expert Team dokona konsolidacji not objaśniających charakterystyczne cechy i specyficzne praktyki w poszczególnych subsektorach GRFA do dyskusji podczas 17 Sesji Komisji w lutym 2019. Współpraca z Sekretariatem Traktatu Sekretariat Komisji powinien wzmacniać współpracę z Sekretariatem Międzynarodowego Traktatu o Zasobach Genetycznych Roślin dla Wyżywienia i Rolnictwa, aby wzajemnie wspierać wdrażanie programów pracy dotyczących ABS. Współpraca ta jest 5

szczególnie istotna w procesie przygotowania not objaśniających charakterystyczne cechy oraz specyficzne praktyki dotyczące zasobów genetycznych roślin. Ponadto Organ Zarządzający Traktatu zaproszony został do wymiany informacji z Sekretariatem Komisji dotyczących prac nad wzmocnieniem MLS (System wielostronny). Proces dotyczący informacji cyfrowej o sekwencjach DNA zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa: DSI Jest to nowy obszar zainteresowania Komisji w kontekście ABS, wniesiony pod obrady przez region Afryki a wynikający z decyzji przyjętych podczas 13 Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej (decyzja CBD/COP/DEC/XIII/16 oraz podczas drugiego posiedzenia Stron Protokołu z Nagoi (decyzja CBD/NP/MOP/DEC/2/14). Proces mający na celu zgłębienie tego zagadnienia obejmuje: Przygotowanie przez Sekretariat studium tematycznego opartego na faktach i objaśniającego zastosowanie DSI podczas prowadzenia charakteryzacji GRFA, ich hodowli i doskonalenia genetycznego, ich ochrony oraz znaczenia wykorzystania DSI w kontekście bezpieczeństwa żywnościowego i poprawy odżywiania ludności; Analizę draftu tego studium przez Międzyrządowe Techniczne Grupy Robocze ds. zasobów genetycznych roślin, zwierząt, lasów oraz organizmów wodnych jak też grupę siedmiu ekspertów ds. zasobów genetycznych mikroorganizmów i bezkręgowców podczas ich następnych sesji, planowanych w połowie 2018 roku; Analizę i komentarz do studium tematycznego przez ABS Expert Team przed ich przedstawieniem Komisji podczas 17 sesji w 2019 roku. Zadania dla Polski wynikające z decyzji przyjętych przez 16 sesję Komisji Polska uczestniczy aktywnie w pracach ABS podejmowanych przez Komisję ds. Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa. Ważne jest, aby nasi eksperci uczestniczyli w międzynarodowych warsztatach, dotyczących ABS, które będą zorganizowane na przełomie 2017/2018; przedstawiciel Polski w ABS Expert Team ma wiele zadań do wykonania, związanych z przeprowadzeniem konsultacji w regionie Europy nad dokumentami, jakie zostaną wypracowane przez Sekretariat i opiniowane przez Międzyrządowe Techniczne Grupy Robocze oraz uczestniczeniu w pracach ABS Expert Team. Ważne jest także rozważenie, w jakim zakresie Polska jest gotowa uczestniczyć w dostarczeniu informacji o jakie na mocy decyzji 16 sesji Komisji, w drodze notyfikacji, poprosi Sekretariat. Takie informacje pozyskane powinny być z instytucji zajmujących się poszczególnymi subsektorami GRFA. PUNKT 2.4 Przegląd programu pracy dotyczącego zmian klimatycznych i zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa. Komisja wyraziła zadowolenie z postępów wdrażania Programu dotyczącego zmian klimatycznych w odniesieniu do zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa i zdecydowała o włączeniu tego obszaru do Strategicznego Planu Komisji. Komisja 6

zobowiązała FAO do zapewnienia, aby prace Komisji dotyczące zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa oraz zmian klimatycznych zostały w pełni włączone do Strategicznych Ram działania Organizacji oraz Strategii Zmian Klimatycznych wdrażanej przez FAO. Komisja zleciła Sekretariatowi kontynuację działań na rzecz podnoszenia świadomości dotyczącej znaczenia i roli zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa w świetle zmian klimatycznych oraz promocję tego programu podczas tworzenia programów działania i strategii dotyczących zmian na poziomie krajowym i regionalnym. Komisja zwróciła się do państw o wdrożenie dobrowolnych wytycznych dla Wspierania Integracji Różnorodności Genetycznej w Krajowych Planach Adaptacji do Zmian Klimatycznych (ang. Voluntary Guidelines to Support the Integration of Genetic Diversity into National Climate Change Adaptation Planning). Komisja zobowiązała również FAO do udzielenia wsparcia dla krajów wdrażających powyższe wytyczne. Komisja zwróciła się do państw o zintegrowanie różnorodności zasobów genetycznych w Krajowych Planach dotyczących zmian klimatycznych, które będą uwzględniały potencjał adaptacyjny zasobów genetycznych do zmian klimatycznych i możliwości łagodzenia zmian klimatycznych zgodnie ze określonym wkładem narodowym (NDC). Komisja poprosiła Sekretariat o przygotowanie propozycji dla przeprowadzenia, w oparciu o raporty krajowe, globalnej oceny roli zasobów genetycznych w procesie adaptacji do i minimalizacji skutków zmian klimatycznych. Propozycje wytycznych dla sporządzenia raportów krajowych będą rozważane przez Komisję na jej kolejnym posiedzeniu. Podkreślono, że każdy proces raportowania ma charakter dobrowolny i powinien być przeprowadzony we współpracy z jednostkami administracji krajowej zajmującymi się zmianami klimatycznymi oraz, że raporty krajowe powinny być oparte na prostych kwestionariuszach. PUNKT 2.5 Przegląd realizacji celów i wskaźników w odniesieniu do Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa Komisja biorąc pod uwagę dokument Cele i Wskaźniki dotyczące Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa: zmiany i wyzwania uznała kluczową rolę różnorodności biologicznej dla wyżywienia i rolnictwa dla realizacji Agendy 2030 i celi zrównoważonego rozwoju, podkreślające potrzebę odzwierciedlenia roli tych zasobów w krajowych strategiach rozwoju. Komisja zleciła FAO kontunuowanie prac dotyczących rozwoju i stosowania międzynarodowych celów i wskaźników związanych z zasobami genetycznymi dla wyżywienia i rolnictwa, w tym w pracach grupy ekspertów do spraw wskaźników zrównoważonego rozwoju (IAEG-SDGs). Komisja wezwała kraje do aktywnego udziału w High Level Political Forum między innymi poprzez przygotowanie dobrowolnych krajowych opinii na temat różnorodności biologicznej dla wyżywienia i rolnictwa. 7

Komisja z zadowoleniem przyjęła działania FAO na rzecz wspierania krajów, podczas wdrażania Światowych Planów Działań (Global Plans of Action) przyjętych przez Komisję oraz istotne znaczenie danych zebranych przez Komisję w ramach istniejącego systemu raportowania dla oceny wskaźnika SDG 2.5. PUNKT 3. WODNE ZASOBY GENETYCZNE PUNKT 3.1 Raport z 1 sesji Ad Hoc Międzyrządowej Technicznej Grupy Roboczej ds. Zasobów Genetycznych Organizmów Wodnych dla Wyżywienia i Rolnictwa Przedstawiciel Malezji przedstawił Raport z 1 sesji Ad Hoc Międzyrządowej Technicznej Grupy Roboczej ds. organizmów wodnych zasobów genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa. Komisja podziękowała członkom Grupy Roboczej za ich pracę oraz zatwierdziła sprawozdanie. Polska została zaproszona przez ERG do uczestnictwa w Międzyrządowej Technicznej Grupie Roboczej ds. zasobów genetycznych organizmów wodnych i została członkiem tej grupy. Odbyły się w tym celu konsultacje telefoniczne oraz mailowe z Ministerstwem Rybołówstwa i Żeglugi Śródlądowej. PUNKT 3.2 Stan Zasobów Genetycznych Organizmów Wodnych dla Wyżywienia i Rolnictwa w Świecie. Komisja na ostatniej, 15 Sesji zdecydowała, że raporty nt. Stanu Zasobów Genetycznych Organizmów Wodnych dla Wyżywienia i Rolnictwa w Świecie powinny zostać złożone najpóźniej do końca 2015 r. Tylko niewielka liczba raportów krajowych została oddana w tym terminie. Do końca maja 2016 roku raport złożyło 57 krajów (w tym Polska) natomiast do października 2016 roku, łącznie 75 krajów. W tym okresie FAO podjęło następujące działania wspierające przygotowania raportu o Stanie Zasobów Genetycznych Organizmów Wodnych dla Wyżywienia i Rolnictwa w Świecie, we współpracy z odpowiednimi organizacjami regionalnymi i sub-regionalnymi. Obejmowały one: Wspieranie krajowych punktów kontaktowych (NFP) podczas zbierania, gromadzenia i analizy danych dotyczących stanu AqGR; Regularna wymiana wiedzy nt. akwakultury i rybołówstwa z regionalnymi i organizacjami w zakresie zbierania, gromadzenia i analizy tych danych; Organizacja regionalnych warsztatów szkoleniowych dotyczących stanu AqGR i wspieranie krajowych punktów kontaktowych w przygotowywaniu raportów krajowych w regionie Azji i Pacyfiku; Gromadzenie, opracowywanie i analiza danych pochodzących z raportów krajowych oficjalnie złożonych do FAO oraz stworzenie odpowiednich baz danych; Analiza informacji nt. wykorzystania biotechnologii i genomiki w akwakulturze; Analiza stanu zasobów genetycznych glonów i makrofitów oraz mikroorganizmów potencjalnie wykorzystania w akwakulturze; 8

Organizacja warsztatów z udziałem ekspertów dotyczących stosowania wskaźników szacowanych na podstawie dostępnych baz danych i wyników monitorowania hodowanych gatunków wodnych i ich dzikich krewnych (FAO, Rzym, kwiecień 2016); Gromadzenie, opracowywanie i analiza danych dotyczących stanu AqGR pochodzących od organizacji międzynarodowych; Komisja z zadowoleniem przyjęła wstępną wersję raportu nt. Stanu Zasobów Genetycznych Organizmów Wodnych dla Wyżywienia i Rolnictwa w Świecie. Wezwała kraje, które jeszcze tego nie uczyniły, do wyznaczenia krajowych punktów kontaktowych (NFPs) oraz składania krajowych raportów do 30 czerwca 2017 roku. Komisja poinformowała kraje, które złożyły raporty krajowe, że mogą złożyć jego poprawioną wersję do końca czerwca. Komisja zwróciła się do FAO o przygotowanie kolejnego draftu Raportu opartego o złożone do dnia 30 czerwca 2017 raporty krajowe, studia tematyczne oraz uwzględniającego wszystkie rekomendacje zawarte w raporcie Międzyrządowej Technicznej Grupy Roboczej ds. zasobów genetycznych organizmów wodnych. Komisja wezwała kraje do zgłaszania uwag do nowego draftu Raportu, jak tylko będzie on dostępny. Komisja zaleciła także, aby zwołane drugie zostało spotkanie Grupy Roboczej w celu przeglądu otrzymanych uwag i poprawy Raportu w świetle tych komentarzy i propozycji zmian. Komisja zwróciła się do rządów krajów-członków FAO i darczyńców o udostępnienie środków finansowych niezbędnych do finalizacji Raportu oraz jego tłumaczenia, publikacji, druku i rozpowszechnienia. PUNKT 4 ZASOBY GENETYCZNE ZWIERZĄT PUNKT 4.1 Raport z 9 sesji Międzyrządowej Technicznej Grupy Roboczej ds. Zasobów Genetycznych Zwierząt. Przewodnicząca Grupy Roboczej ds. Zasobów Genetycznych Zwierząt Pani Desire Januarie z Namibii przedstawiła raport z 9 sesji Międzyrządowej Technicznej Grupy Roboczej ds. Zasobów Genetycznych Zwierząt. Komisja podziękowała Biuru i członkom Grupy Roboczej za ich pracę oraz zatwierdziła sprawozdanie. Wdrażanie Światowego Planu Działań dla Zasobów Genetycznych Zwierząt. Komisja wezwała kraje do dalszego wdrażania Światowego Planu Działań oraz wezwała FAO do wspierania krajów w tych działaniach jak też w nawiązywaniu współpracy i wzmacnianiu partnerstwa między krajami. Komisja zachęciła również FAO do współpracy z innymi zainteresowanymi podmiotami (organizacjami i instytucjami) w zakresie doskonalenia metod zarządzania zasobami genetycznymi. Komisja podkreślając znaczenie bazy DAD-IS, z zadowoleniem przyjęła wprowadzanie jego nowej, udoskonalonej wersji. Wnioskowała do FAO o powiązanie bazy DAD-IS z innymi bazami oraz o włączenie do niej w przyszłości danych dotyczących banków genów 9

ex-situ. Komisja podkreśliła konieczność regularnej aktualizacji danych zawartych w bazach DAD-IS oraz FABIS-net, w tym także informacji dotyczących zasobów ex-situ, in-situ i klasyfikacji ras. Komisja wnioskowała do Sekretariatu o przeprowadzanie analizy dotyczącej przyczyn niskiego stanu informacji na temat statusu zagrożenia ras w bazie danych DAD-IS, a także o wskazanie możliwości poprawy tej sytuacji, co powinno być poddane dyskusji na posiedzeniu Grupy Roboczej. Komisja wezwała FAO o włączenie do DAD-IS informacji nt. pszczoły miodnej i innych gatunków owadów zapylających. Komisja wnioskowała do FAO i krajów o podnoszenie poziomu wiedzy nt. znaczenia poszczególnych gatunków i ras zwierząt dla świadczenia usług ekosystemowych o dokładne terytorialne oznaczenie występowania ras i gatunków, opis ich fenotypu i funkcji pełnionych w ekosystemie, zwłaszcza w systemach produkcyjnych opartych na wykorzystaniu pastwisk. Ma to na celu trafniejszą ocenę konieczności ewentualnej pomocy dla hodowców i producentów. Komisja wezwała FAO do zrewidowania metod oceny i waloryzacji usług ekosystemowych świadczonych przez zwierzęta gospodarskie, oraz poddania tej kwestii pod dyskusję podczas przyszłego spotkania Grupy Roboczej, a także o uwzględnienie tego problemu podczas przygotowywania e-raportu o Stanie Bioróżnorodności dla Wyżywienia i Rolnictwa w Świecie. Komisja zwróciła uwagę krajów na potrzebę ściślejszego powiązanie ochrony ras, zrównoważonej produkcji rolnej i ochrony przyrody oraz o współpracę między sektorami rolnictwa/produkcji zwierzęcej i środowiska/leśnictwa/ochrony przyrody, włączając w to pełny udział hodowców i producentów zwierząt, zwłaszcza drobnych producentów i pasterzy. Komisja zachęciła kraje do analizy możliwości wspierania usług ekosystemowych, zwłaszcza z wykorzystaniem lokalnych ras zwierząt i wezwała FAO do opracowania wytycznych na ten temat. Komisja wnioskowała o przygotowanie raportu zawierającego wyniki projektów wykonanych w ramach Strategii Finansowania Światowego Planu Działań na rzecz Zasobów Genetycznych Zwierząt i opublikowanie go na stronie internetowej FAO. Komisja zdecydowała o zmienionych warunkach finansowania projektów (zgodnie z paragrafem 49 xvi, xviii-xxi dokumentu CGRFA-16/17/13) podczas kolejnego naboru wniosków w ramach Strategii Finansowania Światowego Planu Działań. Komisja wezwała darczyńców do wspierania Strategii Finansowania, w tym do przeznaczania funduszy przewidzianych na realizację projektu także na jego monitorowanie, pomoc personelu FAO (backstopping) oraz na techniczne wsparcie realizacji projektów. PUNKT 4.2 Przegląd Światowego Planu Działań na rzecz Zasobów Genetycznych Zwierząt. Komisja rozpatrując dokument Przegląd Światowego Planu Działań na rzecz Zasobów Genetycznych Zwierząt poparła rekomendacje Grupy Roboczej dotyczące konieczności dalszego wdrażania Światowego Planu Działań, przyjętego w Interlaken w 2007 roku. Komisja uznała potrzebę formalnego potwierdzenia zaangażowania i zobowiązania krajów do wdrażania Światowego Planu Działań. Komisja zaakceptowała wstępną wersję rezolucji zatytułowanej Potwierdzenie Zobowiązania do Wdrażania Światowego Planu Działań na rzecz Zasobów Genetycznych Zwierząt, (tekst w załączniku X.X do raportu) 10

i prosiła Dyrektora Generalnego FAO o przedstawienie tej rezolucji do zaakceptowania przez 40 Konferencję FAO, która odbędzie się w lipcu 2017. PUNKT 5 ROŚLINNE ZASOBY GENETYCZNE PUNKT 5.1 Raport z 8 sesji Międzyrządowej Technicznej Grupy Roboczej ds. Roślinnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa. William Wigmore (Wyspy Cooka), wiceprzewodniczący Grupy Roboczej ds. Roślinnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa, przedstawił sprawozdanie z ósmej sesji Technicznej Międzyrządowej Grupy Roboczej ds. Zasobów Genetycznych Roślin dla Wyżywienia i Rolnictwa. Komisja podziękowała Biuru i członkom Grupy Roboczej za ich pracę oraz zatwierdziła sprawozdanie. PUNKT 5.2 Przegląd wdrażania Drugiego Globalnego Planu Działań dla Roślinnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa. Komisja przeanalizowała dokument Przegląd Wdrażania Drugiego Globalnego Planu Działań dla Roślinnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa. Komisja z zadowoleniem przyjęła uzyskane postępy w ramach wdrażania Drugiego Globalnego Planu Działań dla Roślinnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa (2 GPA) Wdrażanie Drugiego Globalnego Planu Działań dla Roślinnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa (2 GPA) Komisja z zadowoleniem przyjęła ocenę wdrażania 2 GPA i podkreśliła potrzebę złożenia większej liczby Raportów Krajowych. Komisja wyraziła zaniepokojenie dużą liczbą obiektów w kolekcjach banków genów, dla których nie ma obecnie dostępnych funduszy na ich regenerację. Komisja zaapelowała do poszczególnych krajów jak i do odpowiednich organizacji międzynarodowych, aby zapewniały źródła finansowania na realizację tych prac i jednocześnie zwróciła się do FAO o kontynuowanie monitorowania realizowanych w tym zakresie prac. Komisja wezwała FAO do kontynuacji wspierania Krajowych Punktów Kontaktowych (National Focal Points: NFPs) w ich raportowaniu dotyczącym wdrażania 2 GPA. Komisja zachęciła wszystkie kraje, które dotychczas nie dostarczyły raportu za okres od 1 stycznia 2012 r. do 30 czerwca 2014 r., aby zrobiły to jak najszybciej i jednocześnie nie później niż do 31 grudnia 2017 r., poprzez Światowy Systemem Informacji i Wczesnego Ostrzegania WIEWS (World Information and Warning Systems). Komisja wezwała FAO do konsultacji z członkami Komisji i obserwatorami na temat możliwości dalszego uproszczenia ankiety dotyczącej przygotowania Trzeciego Raportu o Stanie Roślinnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa w Świecie i do przygotowania propozycji do zaopiniowania przez Grupę Roboczą. Uznano jednak, że System Informacji i Wczesnego Ostrzegania (WIEWS) zapewnia już opcję szeregowania 11

wskaźników pod względem ich ważności i zapewnia możliwość składania dodatkowych wyjaśnień. Komisja z zadowoleniem przyjęła fakt, że Krajowe Punkty Kontaktowe NFPs również posiadają tą możliwość. Komisja uznała potrzebę kontynuacji współpracy i koordynacji z Międzynarodowym Traktatem o Zasobach Genetycznych Roślin dla Wyżywienia i Rolnictwa (ITPGRFA) i jego Globalnym Systemem Informacyjnym i podkreśliła rolę WIEWS, jako kluczowego systemu informacji dla PGRFA dla wdrażania Artykułu 17 Traktatu. Komisja wezwała FAO do dokończenia restrukturyzacji WIEWS i publikacji informacji na temat wdrażania 2 GPA i Celu SDG 2.5 (Cele Zrównoważonego Rozwoju: SDG - The Sustainable Development Goals). Komisja wyraziła zadowolenie z koordynacji z bazą danych Genesys zarządzanej przez Global Crop Diversity Trust. Działania FAO wspierające wdrażanie drugiego GPA. Komisja wezwała FAO do kontynuacji wspierania krajów w ich wysiłkach do ochrony roślinnych zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa (PGRFA) in situ i w gospodarstwach rolnych (ang. on farm conservation); do podtrzymywania działalności banków genów w kontynuowaniu przez nie kolekcjonowania, zachowania w stanie żywym, charakteryzowania i wykorzystywania PGRFA; i do wzmocnienia powiązań ochrony PGRFA in situ i on farm. Komisja wezwała FAO do dalszego wsparcia krajów w działaniach związanych z hodowlą roślin, w tym wspierania Inicjatywy Globalnego Partnerstwa dla Budowania Potencjału Hodowli Roślin GIPB (Global Partnership Initiative for Plant Breeding Capacity Building) oraz dalszego wsparcia na rzecz Wspólnego Programu FAO i IAEA i do przedstawienia raportów na temat wpływu tych działań pod dyskusję Grupy Roboczej podczas jej następnej sesji. Komisja wezwała FAO do wsparcia krajów w stworzeniu lub doskonaleniu ich legislacji i polityki dotyczącej nasiennictwa biorąc pod uwagę opracowany przez Komisję dokument: Dobrowolne Wytyczne do Formułowania Narodowej Polityki Nasiennej. Komisja zaapelowała o dodatkowe pozabudżetowe fundusze dla wsparcia krajów we wdrażaniu i monitorowaniu 2 GPA włączając w to rozwój i wdrażanie Narodowych Strategii dla PGRFA oraz biorąc pod uwagę opracowany przez Komisję dokument: Wytyczne do opracowania Krajowej Strategii na rzecz Zasobów Genetycznych Roślin dla Wyżywienia i Rolnictwa. Ochrona i wykorzystanie na poziomie krajowym odmian miejscowych oraz ochrona dzikich krewnych roślin użytkowych i dzikich roślin jadalnych Komisja zatwierdziła dokument: Dobrowolne wytyczne do formułowania narodowego programu ochrony dzikich krewnych roślin użytkowych i dzikich roślin jadalnych oraz zwróciła się do FAO, aby dokument ten został opublikowany. Komisja zleciła dalsze prace nad projektem dokumentu: Dobrowolne wytyczne do formułowania narodowego programu ochrony i wykorzystania odmian miejscowych Grupie Roboczej i zaprosiła członków Komisji, obserwatorów i NFPs do konsultacji i dostarczenia uwag dotyczących tego dokumentu do 1 czerwca 2017 r.. Komisja zwróciła się do 12

Sekretariatu, aby projekt dokumentu Dobrowolnych Wytycznych poprawiony zgodnie z otrzymanymi komentarzami był przekazany pod obrady Grupy Roboczej. Globalna sieć in situ oraz zarządzanie zasobami genetycznymi roślin dla wyżywienia i rolnictwa w gospodarstwach rolnych Komisja zapoznała się z ustaleniami nieformalnego dialogu wielostronnego, który odbył się w dniach 6-7 czerwca 2016 r. Wynikiem tego spotkania było opracowanie koncepcji Globalnej sieci in situ oraz zarządzania zasobami genetycznymi roślin dla wyżywienia i rolnictwa w gospodarstwach rolnych. Komisja przekazała ten dokument Grupie Roboczej do dalszych konsultacji. Komisja wezwała FAO do kontynuowania wzmacniania krajowych i regionalnych sieci ochrony zasobów genetycznych roślin dla wyżywienia i rolnictwa, włączając w to budowanie potencjału i wspomaganie współpracy. PUNKT 5.3 Przygotowanie Trzeciego Światowego Raportu o stanie roślinnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa. Komisja dokonała przeglądu i zatwierdziła propozycje zawarte w dokumencie: Stan Przygotowania Trzeciego Raportu o Stanie Roślinnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa w Świecie. Komisja przyjęła propozycje zmienionych terminów dotyczących przygotowania Trzeciego Raportu i monitorowania wdrażania 2 GPA oraz zapoznała się ze zmienionym wstępnym budżetem. Komisja wezwała FAO do dostosowania proponowanych studiów tematycznych, jeżeli jest to konieczne i wskazane, i do konsultacji tych zmian z Grupą Roboczą i Komisją przed rozpoczęciem prac nad studiami tematycznymi. Komisja zwróciła się do darczyńców o zapewnienie pozabudżetowych środków na wspieranie monitorowania 2 GPA i przygotowania Trzeciego Raportu, aby zapewnić udział krajów rozwijających się w przygotowaniu raportów krajowych, w przygotowaniu opracowań tematycznych i publikacji Trzeciego Raportu. Komisja zarekomendowała, aby FAO zachęciło kraje członkowskie do corocznego raportowania na temat wskaźnika 2.5.1 dla Celów Zrównoważonego Rozwoju: SDG zaczynając od lutego 2017 roku. Komisja zarekomendowała, aby nowa platforma WIEWS uwzględniła wskaźnik 2.5.1 dla Celów Zrównoważonego Rozwoju: SDG w związku z 2 GPA i umożliwiła NFP coroczne raporty dotyczące tego wskaźnika SDG. Komisja wezwała FAO do pomocy dla krajów w ocenie ich zobowiązań w zakresie krajowego raportowania dotyczącego wskaźnika 2.5.1 SDG. Komisja również zwróciła się do Sekretariatu do kontynuowania współpracy z jednostką FAO zajmującą się statystyką i poinformowania Komisji o decyzji powziętej przez Komisję Statystyczną ONZ dotyczącą globalnego mechanizmu raportowania dotyczącą Celów Zrównoważonego Rozwoju SDG. 13

PUNKT 6 LEŚNE ZASOBY GENETYCZNE PUNKT 6.1 Raport z 4 Sesji Międzyrządowej Technicznej Grupy Roboczej ds. Leśnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa. Raport z 4 Sesji Międzyrządowej Technicznej Grupy Roboczej zawiera ważne rekomendacje jednakże większość z nich zawarta została także w wskazówkach (guidance sought) dokumentu CGRFA 16/17/20 i dlatego w większości przygotowano stanowiska zarówno EU (Unii Europejskiej) i ERG (Europejskiej Grupy Regionalnej) dla punktu nr 6.2 agendy. Pan Sibidou (Burkina Faso), przewodniczący Grupy Roboczej, przedstawił Komisji Raport 4 Sesji Międzyrządowej Technicznej Grupy Roboczej ds. Leśnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa. Komisja złożyła podziękowania dla Biura i członków Grupy Roboczej i zatwierdziła Raport. PUNKT 6.2. Wdrażanie Światowego Planu Działań na rzecz ochrony, zrównoważonego użytkowania i rozwoju leśnych zasobów genetycznych. Stanowiska EU zostały przygotowane na podstawie rekomendacji (guidance sought) zawartych w dwóch dokumentach: 1. Stan wdrażania Światowego Planu Działań (GPA) dla zachowania, zrównoważonego użytkowania i rozwoju leśnych zasobów genetycznych. (CGRFA-16/17/19). 2. Monitoring wdrażania GPA dla zachowania, zrównoważonego użytkowania i rozwoju leśnych zasobów genetycznych. (CGRFA-16/17/20). Komisja wezwała kraje członkowskie do wdrażania GPA w celu wzmacniania zrównoważonej gospodarki leśnej, Agendy 2030 dla Zrównoważonego Rozwoju oraz innych pokrewnych porozumień międzynarodowych dotyczących lasów z uwzględnieniem Deklaracji z Cancun Mainstreeming the Conservation and Sustainable Use of Biodiversity for Wellbeing (2016) dotyczącej integracji ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej w krajowych strategiach, planach i programach. Komisja zachęcała kraje do wspierania regionalnych sieci (networks) zajmujących się leśnymi zasobami genetycznymi i aktywnego uczestniczenia w tych sieciach w celu zwiększenia regionalnej współpracy w zakresie leśnych zasobów genetycznych (np. EUFORGEN, LAFORGEN, APFORGEN, COFORGEN, North American Forest Commission etc.). Komisja zaleciła także krajom członkowskim zwracanie uwagi na regionalne sieci (organizacje) zajmujące się inwazyjnymi gatunkami drzew i wezwała do zachęcania tych organizacji do wymiany wiedzy w celu usprawnienia wdrażania Światowego Planu Działań (Global Plan of Action: GPA). Komisja zaleciła FAO kontynuowanie koordynacji i wspierania wdrażania GPA we współpracy z regionalnymi sieciami (organizacjami) działającymi w zakresie leśnych zasobów genetycznych (np. lokalnie działający w Polsce DENDROGEN) i stosownymi organizacjami międzynarodowymi, ciałami i funkcjonującymi procesami. Komisja zwróciła się także do FAO z prośbą o przygotowanie Dobrowolnych wytycznych dla przygotowywania 14

krajowych strategii dla leśnych zasobów genetycznych zgodnie ze wskazówkami zawartymi w dokumencie CGRFA-16/17/19 Appendix A, biorąc pod uwagę istniejące już wskazania do przygotowania narodowych programów leśnych i sformułowanych polityk leśnych, w celu uniknięcia duplikacji wysiłku w tym zakresie. Komisja zwróciła się do FAO z prośbą o kontynuowanie pozyskiwania pozabudżetowych środków finansowych i opracowanie Strategii Finansowania w celu wsparcia krajów we wdrażaniu GPA oraz zachęcania darczyńców do przekazywania takiego wsparcia. Komisja zatwierdziła zaproponowane cele, wskaźniki i weryfikatory dla leśnych zasobów genetycznych w celu zastosowania ich jako narzędzi oceny dla monitoringu procesu wdrażania GPA (zawarte w CGRFA-16/17/20, Appendix A i B). Przyjęto). Przyjęto także zaproponowany harmonogram monitoringu wdrażania GPA (CGRFA-16/17/20 Appendix C). Komisja poprosiła FAO o przygotowanie wstępnych Wytycznych dla Przygotowania Raportów Krajowych Postępu we wdrażaniu GPA a także Wytycznych dotyczących Raportowania przez Regionalne Sieci i Organizacje Międzynarodowe. Komisja poprosiła FAO o konsultację z Międzyrządową Grupą Roboczą ds. Leśnych Zasobów Genetycznych oraz Krajowymi Punktami Kontaktowymi ds. Światowego Raportu o Leśnych Zasobach Genetycznych, przez środki elektronicznego przekazu, w sprawie wstępnych Wytycznych dla Przygotowania Raportów Krajowych z Postępu we wdrażaniu GPA do 31 marca 2017, biorąc pod uwagę potrzebę wyjaśnienia szczegółów wymogów raportowania oraz uzgodnienia słownika terminów technicznych. Komisja zachęciła kraje do zbierania informacji i danych w celu terminowego dostarczenia Pierwszego Krajowego Raportu z Postępów we Wdrażania GPA. Komisja zleciła FAO rozpatrzenie możliwości ewentualnego powiązania raportów z postępu we wdrażaniu Światowych Planów Działań na rzecz Zasobów Genetycznych Roślin oraz Zasobów Genetycznych Lasów. Komisja zwróciła się do FAO o uruchomienie dodatkowych funduszy w celu wsparcia krajów rozwijających się, a w szczególności najsłabiej rozwiniętych, dla przygotowania Raportów Krajowych z Postępu we wdrażaniu GPA. Zwróciła się także do regionalnych sieci i odpowiednich organizacji międzynarodowych w prośbą o składanie raportów z ich wkładu we wdrażanie GPA. Komisja także poprosiła FAO o współpracę z innymi właściwymi instytucjami dostarczającymi dane z ocen i inwentaryzacji w celu monitorowania wdrażania GPA. Podczas koordynacji EU/ERG wybrano kraje reprezentujące ERG w Międzyrządowej Grupie Roboczej podczas następnej kadencji. Są to: Federacja Rosyjska, Szwecja, Polska, Francja i Włochy. Tym samym Polska już na kolejną (trzecią) kadencję pozostała w Międzyrządowej Technicznej Grupie Roboczej ds. LZG zgodnie ze wskazaniami Ministerstwa Środowiska). Proponowane działania dla Polski na najbliższe lata: 1. Ocena stanu zachowania, zrównoważonego użytkowania i rozwoju LZG na podstawie zdefiniowanych Obszarów Priorytetowych (Priority Areas) oraz przypisanym im celom i wskaźnikom. (Appendix D dokumentu CGRFA/WG-FGR-4/16/Report). 2. Przygotowanie Pierwszego Raportu Krajowego dotyczącego postępu z wdrażania GPA w Polsce do końca roku 2017. (Appendix E dokumentu CGRFA/WG-FGR- 4/16/Report). 15

3. Przygotowanie Drugiego Krajowego Raportu o LZG (2018-2019). (Appendix E dokumentu CGRFA/WG-FGR-4/16/Report). 4. Po dokonaniu stosownej oceny wdrażania GPA w Polsce rozważenie włączenia działań proponowanych w GPA a dotychczas nie podejmowanych w gospodarce leśnej w Polsce lub wzmocnienie działań wdrożonych, lecz realizowanych w niewystarczającym stopniu. 5. Przygotowanie (modyfikacja istniejącej) strategii dla leśnych zasobów genetycznych (wg wzoru zawartego w CGRFA-16/17/19 Appendix A). Wdrażanie tych działań dla poszczególnych państw ma charakter dobrowolny. PUNKT 7.MIKROORGANIZMY I BEZKRĘGOWCE Komisja zapoznała się z dokumentem Stan prac Komisji na rzecz ochrony i zrównoważonym wykorzystaniem mikroorganizmów i bezkręgowców i z zadowoleniem przyjęła prace FAO, zwłaszcza doceniając włączenie zagadnień dotyczących mikroorganizmów wykorzystywanych w produkcji żywności i przemyśle rolnym w przygotowanym drafcie pierwszego Raportu o Stanie Bioróżnorodności dla Wyżywienia i Rolnictwa w Świecie. Komisja wnioskowała do Sekretariatu o poproszenie krajów o przesłanie uwag na temat projektu planu pracy dotyczącego zrównoważonego użytkowania i ochrony mikroorganizmów i bezkręgowców. Komisja zaleciła FAO przygotowanie planu pracy, biorąc pod uwagę rekomendacje zawarte w Raporcie o Stanie Bioróżnorodności dla Wyżywienia i Rolnictwa w Świecie oraz inne dostępne informacje i poddanie go pod dyskusję czterech Międzyrządowych Technicznych Grup Roboczych a następnie Komisji podczas ich kolejnych sesji. Komisja podkreśliła potrzebę kontynuowania przez FAO współpracy z międzynarodowymi organizacjami oraz pogłębiania wiedzy na temat mikroorganizmów i bezkręgowców oraz zaleciła, żeby ta współpraca była odzwierciedlona w projekcie planu pracy. PUNKT 8 WDRAŻANIE WIELOLETNIEGO PROGRAMU PRACY (MYPOW) Strategiczny Plan Komisji prezentuje wizję i cele Komisji podczas gdy Wieloletni Plan Pracy (Multi-Year Programme of Work: MYPOW) określa najważniejsze zadanie do wykonania i kamienie milowe w poszczególnych obszarach działań. Podczas obrad plenarnych wiele krajów stwierdziło, że przygotowany przez Sekretariat nowy Strategiczny Plan Komisji na lata 2018-2027 kładzie zbyt duży nacisk na wdrażanie przez Komisję Celi Zrównoważonego Rozwoju, niedostatecznie natomiast uwypukla wdrażanie Światowych Planów Działań w poszczególnych sektorach zasobów genetycznych, które sukcesywnie przyjmowane były przez Komisję. 16

W świetle prowadzonej dyskusji, Komisja postanowiła, że przez następne dwa lata nadal obowiązywać będzie Strategiczny Plan przyjęty podczas 14 sesji Komisji w 2013 roku i zaprosiła kraje do udziału w pracach nad nowym Planem Strategicznym, który będzie dyskutowany podczas kolejnej sesji Komisji w lutym 2019 roku. Jednocześnie Komisja przyjęła MYPOW na lata 2018-2017, zgodnie ze wszystkimi zadaniami do zrealizowania i kamieniami milowymi, uzgodnionymi podczas obrad bieżącej sesji w poszczególnych sektorach GRFA i dla działań horyzontalnych. MYPOW, przyjęty przez Komisję, jest zamieszczony w aneksie do Raportu. Dużym osiągnięciem było uzgodnienie przez Komisję projektu Rezolucji pt. Komisja ds. Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa i jej udział w osiągnięciu Celi Zrównoważonego Rozwoju. Inicjatywa w tej sprawie, podjęta przez Norwegię przy wsparciu Szwajcarii i ERG, zyskała poparcie innych regionów świata. Dyrektor Generalny FAO wniesie tę rezolucję pod obrady 40 Konferencji FAO, która odbędzie się w dniach 3-8 lipca 2017 roku. Przyjęcie Rezolucji przez Konferencje FAO zwiększy świadomość o pracach Komisji i umocni jej rolę w strukturze Organizacji. Drugim ważnym elementem decyzji związanych z MYPOW było przyjęcie nowego horyzontalnego programu pracy dotyczącego cyfrowej informacji o sekwencji genetycznej zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa. Biorąc pod uwagę fakt, że wykorzystanie informacji dotyczących sekwencji zasobów genetycznych ma znaczenie nie tylko w kontekście ABS, ale także dla innych działań dotyczących zasobów genetycznych jak np. hodowla i doskonalenie oraz ochrona, zdecydowano, że powinien to być odrębny program pracy a nie element programu pracy dotyczącego ABS. Tak więc pełna treść decyzji w tym zakresie wypracowanych przez Grupę Kontaktową ds. ABS przeniesiona została w raporcie z obrad 16 sesji Komisji do pkt. porządku 8, dotyczącego MYPOW. Kolejnym nowym elementem była decyzja, aby FAO ustanowiło międzysektorowy, wielostronny fundusz powierniczy (cross-sectoral multidonor trust fund) który mógłby sfinansować zadania i kamienie milowe przyjęte w MYPOW a jednocześnie wspierać projekty bilateralne. PUNKT 9 WSPÓŁPRACA Z MIĘDZYNARODOWYMI INSTRUMENTAMI I ORGANIZACJAMI Komisja rozpatrzyła dokumenty Współpraca z Międzynarodowymi Instrumentami i Organizacjami i Współpraca z Traktatem w Zakresie Roślinnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa. Komisja podziękowała międzynarodowym instrumentom i organizacjom za ich aktywność w zakresie raportowania i za ich wkład do raportu o Stanie Bioróżnorodności dla Żywności i Rolnictwa w Świecie. Komisja wezwała Sekretariat do kontynuacji współpracy z międzynarodowymi instrumentami i organizacjami oraz o stałe informowanie o wynikach tej współpracy. Komisja podkreśliła ważność współpracy z międzynarodowymi instrumentami i organizacjami zwłaszcza na poziomie krajowym. Komisja zwróciła się do swojego Sekretariatu o kontynuację współpracy z Sekretariatem Traktatu w celu promowania spójności w rozwoju i realizacji odpowiednich programów pracy obu organów, w szczególności dotyczących: 17

a) przygotowania Trzeciego Światowego Raportu o Stanie Roślinnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa i Trzeciego Globalnego Planu Działań dla Roślinnych Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa; b) monitorowanie wdrażania Drugiego Światowego Planu Działań na rzecz Zasobów Genetycznych Roślin dla Wyżywienia i Rolnictwa włączając w to projekty dotyczące przygotowania technicznych wytycznych: Ochrona i wykorzystanie na poziomie krajowym odmian miejscowych i dzikich krewnych roślin użytkowych i globalnej sieci in situ oraz zarządzania zasobami genetycznymi roślin dla wyżywienia i rolnictwa w gospodarstwach rolnych, c) dostępu do zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa i podziału korzyści wynikających z ich wykorzystania (ABS), d) globalnego Systemu Informacyjnego Traktatu i WIEWS, e) globalnych celów i wskaźników. Komisja z zadowoleniem przyjęła wspólne przygotowanie przez oba Sekretariaty systemu informacyjnego Traktatu i wsparcie monitorowania wdrażania drugiego GPA i przygotowanie Trzeciego Raportu. Komisja również przyjęła z zadowoleniem inicjatywę przygotowania światowych warsztatów dotyczących dostępu i podziału korzyści zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa (ABS), które mają się odbyć na przełomie 2017 i 2018 r., w zależności od dostępności dodatkowych funduszy pozabudżetowych. Komisja przyjęła z zadowoleniem powstanie nowego departamentu FAO: Departament on Climate, Biodiversity, Land and Water, który wzmocni współpracę pomiędzy Traktatem i Komisją. Komisja zwróciła się do Sekretariatu o kontynuację działań mających na celu wzmocnienie współpracy pomiędzy Komisją i Traktatem w zakresie rozwoju i wdrażania ich programów pracy. PUNKT 10 INNE SPRAWY Nie zgłaszano innych spraw. PUNKT 11 DATA I MIEJSCE 17 REGURALNEJ SESJI KOMISJI DS. ZASOBÓW GENETYCZNYCH DLA WYŻYWIENIA I ROLNICTWA 17 Sesja Komisji ds. Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa odbędzie się w Rzymie, w dniach 18-22 lutego 2019 roku. PUNKT 12 WYBÓR PRZEWODNICZĄCEGO WICEPRZEWODNICZĄCEGO ORAZ REPORTERA Komisja dokonała wyboru Biura 17 regularnej sesji. Przewodniczącym Komisji został William Wigmore (Wyspy Cooka - Południowo-Zachodni Pacyfik) a vice przewodniczącymi: Tamara Villanueva (Chile - GRULAC); Yursal Tahir (Indonezja-Azja) Deidre Januarie (Namibia- Afryka); Francois Pythoud (Szwajcarai - ERG), Christine 18

Dawson (USA - Ameryka Pólnocna) oraz Maeen Ali Ahmed Al-Jarmouzi (Jemen - Bliski Wschód). Christine Dawson została wybrana Rapporteurem 17 sesji Komisji. Komisja wybrała także członków Międzyrządowych Grup Roboczych. Polska została członkiem trzech Międzyrządowych Grup Roboczych ds. zasobów genetycznych zwierząt, lasów i organizmów wodnych. PUNKT 13 PRZYJĘCIE RAPORTU Z 16 REGURALNEJ SESJI KOMISJI DS. ZASOBÓW GENETYCZNYCH DLA WYŻYWIENIA I ROLNICTWA Raport z 16 Regularnej Sesji Komisji Ds. Zasobów Genetycznych dla Wyżywienia i Rolnictwa został zatwierdzony i przyjęty po wprowadzeniu niezbędnych poprawek. Ponadto podczas 17 sesji Komisji delegacja polska spotkała się z Panem Ambasadorem Arturem Pollokiem, Stałym Przedstawicielem RP do FAO. Przedmiotem dyskusji były sprawy związane z przebiegiem obrad Komisji jak też propozycje dotyczące możliwości zwiększenia udziału Polski w pracach FAO i popularyzowania naszego kraju na tym forum. Kolejnym elementem dyskusji była kwestia zwiększenia naboru kandydatów z Polski do pracy w FAO, ze względu na naszą niską reprezentację w personelu tej organizacji. Sporządzili: Imię i nazwisko: Magdalena Mietlicka-Zakrzewska, Ministerstwo / urząd: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Komórka organizacyjna: Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii Imię i nazwisko: Elżbieta Martyniuk Ministerstwo / urząd: Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy, Komórka organizacyjna: Dział Ochrony zasobów Genetycznych Zwierząt, Imię i nazwisko: Grażyna Polak Ministerstwo / urząd: Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy, Komórka organizacyjna: Dział Ochrony zasobów Genetycznych Zwierząt, Imię i nazwisko: Jerzy Henryk Czembor Ministerstwo / urząd: Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin- Państwowy Instytut Badawczy IHAR-PIB, Komórka organizacyjna: Imię i nazwisko: Czesław Kozioł, Ministerstwo / urząd: Ministerstwo Środowiska Komórka organizacyjna: Departament Leśnictwa i Ochrony Przyrody 19