PRACOWNIA DOKUMENTACJI GEOLOGICZNYCH I GEOTECHNICZNYCH 60-169 Poznań, ul. Strzelińska 17, tel. /fax. 61 853-31-72, tel. kom. 602-52-80-37 REGON 631097904 www.gruntmejer.pl NIP 972-008-84-24 grunt98@neostrada.pl wojciech@gruntmejer.pl OPINIA GEOTECHNICZNA dla ustalenia warunków gruntowo-wodnych występujących w POZNANIU przy Drodze Dębińskiej na terenie R.O.D.,,BIELNIKI, w miejscu planowanej budowy świetlicy OBIEKT ZALICZONO DO PIERWSZEJ KATEGORII GEOTECHNICZNEJ Opracowali: mgr Wojciech Gruntmejer upr. geol. nr VII-1115 mgr Kamil Gruntmejer upr. geol. nr XI/37/2013 i XII/38/2013 Poznań, kwiecień 2016 r.
ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA TEKST str. 1 9 ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE 1. Mapa orientacyjna skala 1 : 10000 2. Mapa orientacyjna (geoportal.gov.pl) skala 1 : 2000 3. Mapa dokumentacyjna skala 1 : 500 4. Objaśnienia uŝytych znaków i symboli 5. Legenda do przekrojów 100 pion. 250 6. Przekroje geotechniczne I-IV skala 1 : poz. 7. Wyniki badań sondą DPL 2
1. WSTĘP 1.1 Inwestor: R.O.D.,,BIELNIKI, Droga Dębińska 25, 61-555 POZNAŃ 1.2 Cel badań: ustalenie warunków gruntowo-wodnych i parametrów geotechnicznych gruntów oraz ocena przydatności podłoŝa gruntowego i środowiska wodnego dla potrzeb zaprojektowania posadowień budynku świetlicy. 1.3 Podstawa prawna: - Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych (Dz. U. z 2012 poz. 463, z dnia 27 kwietnia 2012 r.), - polska norma PN-B-02479,,Geotechnika dokumentowanie geotechniczne zasady ogólne, 1998 r., - norma PN-EN 1997-2: 2007 Eurokod 7: Projektowanie geotechniczne. Część 2: badania podłoŝa gruntowego. 1.4 Rodzaj inwestycji Planuje się budowę parterowego, niepodpiwniczonego budynku działkowej świetlicy. Będzie to obiekt o konstrukcji tradycyjnej murowanej, posadowiony na Ŝelbetowych ławach fundamentowych, zagłębionych w podłoŝe około 1 m p.p.t. 1.5 Prace terenowe W celu udokumentowania warunków gruntowo-wodnych występujących w podłoŝu przyszłej inwestycji, 31 marca 2016 r. wykonano 4 penetracyjne wiercenia badawcze ø 3-3 1/2 o głębokości 3-4 m p.p.t., o łącznym metraŝu 14 mb. oraz 2 sondowania gruntów niespoistych,,in situ sondą dynamiczną typu DPL. Otwory wiertnicze wytyczono metodą domiarów prostokątnych w nawiązaniu do istniejących w terenie obiektów, w oparciu o mapę do celów projektowych w skali 1 : 500, którą otrzymano w postaci kserokopii od Zamawiającego usługę. 3
Niwelację geodezyjną powierzchni terenu w miejscach wykonanych badań nawiązano do reperów roboczych, za które przyjęto wybrane pikiety geodezyjne, tj. opisane wysokościowo na załączonej mapie dokumentacyjnej charakterystyczne rejony w sąsiedztwie przyszłej świetlicy. Zakres prac terenowych, tj. miejsca wierceń, ich ilość i głębokość, wykonano w oparciu o uzgodnienia z Projektantem świetlicy i Inwestorem oraz w oparciu o wymogi i zalecenia obowiązujących norm, rozporządzeń i wytycznych stosowanych w projektowaniu badań geotechnicznych. 1.6 Materiały archiwalne W niniejszej opinii wykorzystano ogólne dane dotyczące budowy geologicznej i warunków gruntowo-wodnych występujących w podłoŝu terenów sąsiadujących z aktualnie omawianym, pochodzące z wykonanej w 2013 r. przez P.D.G. i G.,,GRUNT opinii geotechnicznej dla zadaszenia kortów tenisowych AWF AKADEMIX w Poznaniu przy Drodze Dębińskiej 7. 4
2. POŁOśENIE TERENU BADAŃ Opiniowany obszar połoŝony jest w Poznaniu obręb Wilda, w pasie rekreacyjnych ogrodów działkowych ograniczonych od północy ul. H. Jordana, od południa ul. Hetmańską, od wschodu ul. Piastowską i korytem Warty oraz od zachodu Drogą Dębińską. Badania geotechniczne wykonywano na terenie Rodzinnych Ogródków Działkowych,,BIELNIKI. Przyszły budynek świetlicy powstanie na trawiastym placu, w sąsiedztwie istniejącego, małego budynku gospodarczego oraz boiska do gry w piłkę siatkową. Pod względem geomorfologicznym omawiany teren leŝy w obrębie nadzalewowych, erozyjno-akumulacyjnych tarasów doliny Warty na lewym brzegu rzeki. Jej koryto znajduje się w odległości około 400 m na wschód od rejonu wykonanych badań. W miejscu planowanej budowy świetlicy powierzchnia trawiastego placu wyniesiona jest około 54,2-54,9 m n.p.m. 3. BUDOWA GEOLOGICZNA Rozpoznaniem geologicznym objęto podłoŝe gruntowe do głębokości 4 m p.p.t. Pod przypowierzchniową, około 30-70-centymetrową warstwą kulturowych nasypów, stwierdzono występowanie czwartorzędowych, późnoplejstoceńskich mułków utworów typu mad rzecznych odłoŝonych w środowisku wodnym o bardzo słabym przepływie, bądź 5
nawet jego braku, podścielonych piaskami akumulacji rzecznej. Strop piasków nawiercono na głębokości około 1,0-1,7 m p.p.t. 4. WARUNKI GEOTECHNICZNE Warunki geotechniczne ustalono na podstawie wyników terenowych badań makroskopowych osadów podając rodzaj i stan gruntów oraz na podstawie prac kameralnych, z uwzględnieniem wyników badań archiwalnych (patrz: pkt. 1.6 niniejszego tekstu), w oparciu o wymogi i zalecenia obowiązujących norm PN-81/B-03020, PN-B-02479, PN-B- 04452 i PN-EN 1997-2: 2007 Eurokod 7. Grunty rodzime występujące w charakteryzowanym podłoŝu ujęto w dwóch grupach i zarazem dwóch warstwach geotechnicznych osadów o zbliŝonych wartościach cech fizyczno-mechanicznych. Grupa i warstwa I - obejmuje mineralne zastoiskowe mułki osady typu mad rzecznych. Są to grunty nieskonsolidowane, według PN-81/B-03020 oznaczone symbolem,,c geologicznej konsolidacji. Technicznie wykształcone są jako mało spoiste pyły piaszczyste o konsystencji twardoplastycznej i przyjętym stopniu plastyczności I L =0,15. Miejscami pyły posiadają nieduŝe domieszki humusu oraz przewarstwione są piaskami pylastymi. Grupa i warstwa II - zaliczono do niej mineralne, niespoiste osady akumulacji rzecznej, reprezentowane przez wilgotne i nawodnione piaski pylaste oraz piaski drobne na pograniczu pylastych, miejscami z nieduŝą domieszką próchnicy oraz z przewarstwieniami pyłów piaszczystych; stan piasków określono jako średniozagęszczony, o zbadanym sondowaniem DPL i uśrednionym stopniu zagęszczenia I (n) D =0,55. 6
W podziale gruntów na grupy i warstwy geotechniczne pominięto przypowierzchniowe kulturowe nasypy. Są to utwory formowane w sposób niekontrolowany w trakcie prac makroniwelacyjnych oraz przy budowie korpusu drogowego pod jezdnię Drogi Dębińskiej. W składzie mechanicznym nasypów dominują próchniczne piaski drobne miejscami piaski drobne i pyły piaszczyste z nieduŝą domieszką humusu oraz ze śladowym udziałem gruzu ceglanego. Stan nasypowych piasków określono jako średniozagęszczony, a ich grubość nie przekracza jednego metra. Przestrzenne rozmieszczenie osadów występujących w omawianym podłoŝu przedstawiono na załączonych przekrojach geotechnicznych. Normowe wartości cech fizyczno-mechanicznych zbadanych gruntów określono tabelaryczną metodą,,b w korelacji z ich cechą wiodącą, tj. ze stopniem zagęszczenia (I D ) piasków oraz ze stopniem plastyczności (I L ) mułków. Zestawienie parametrów wytrzymałościowych gruntów w wydzielonych warstwach geotechnicznych zawarto w tabeli, na,,legendzie do przekrojów. 5. WARUNKI WODNE W opiniowanym podłoŝu dominują przepuszczalne piaski. Słabo przepuszczalna jest przypowierzchniowa, cienka seria zastoiskowych mułków oraz niektóre fragmenty nasypów. Piaski akumulacji rzecznej budują główną i rozległą warstwę wodonośną, a utrzymująca się w nich woda gruntowa posiada zwierciadło swobodne. W trakcie realizacji wierceń, tj. 31 marca 2016 r., woda swobodna stabilizowała się na głębokości około 2,9-3,5 m p.p.t., na rzędnej około 51,3-51,4 m n.p.m. Wody gruntowe tej części doliny Warty pozostają w bezpośrednim związku hydraulicznym z wodami rzeki. Ich stany uzaleŝnione są od wodostanów wód Warty. Przez znaczną część roku, przy stanach niskich i średnich rzeka pełni funkcję naturalnego drenaŝu. W czasie trwania wysokich jej stanów przypadających przewaŝnie w lutym, marcu oraz kwietniu i związanych z wiosennymi roztopami, charakter rzeki zmienia się na nawadniający. Poprzez przepuszczalne podłoŝe dochodzi wówczas do przepływu wody z koryta Warty do warstwy wodonośnej i w efekcie do podpiętrzania wody gruntowej. Zasięg tego zjawiska uzaleŝniony jest od wielkości i czasu trwania wysokich stanów rzeki oraz odległości od jej koryta. 7
Według komunikatów i biuletynu pogodowego IMiGW, w trackie wykonywania wierceń tj. w końcu marca 2016 r., wody Warty utrzymywały się w strefie stanów średnich. Uwzględniając dane zamieszczone w Rocznikach Hydrlogicznych Wód Powierzchniowych oraz zaleŝności między wodą z rzeki a wodą gruntową prognozuje się, Ŝe w czasie trwania wysokich, powodziowych stanów Warty, poziom wody w gruncie moŝe ulec podwyŝszeniu o około 2-2,5 m. Zmianie ulegnie wtedy charakter zwierciadła wody gruntowej ze swobodnego na napięte, gdzie warstwą napinająca będą nadległe słabo przepuszczalne pyły. Ponadto, po długotrwałych i intensywnych opadach atmosferycznych oraz po wiosennych roztopach pokrywy śnieŝnej, w przypowierzchniowych nasypach, na stropie ww. zastoiskowych mułków pojawi się okresowo woda tzw. zawieszona. Jej ilość i czas utrzymywania się uzaleŝnione są od wielkości i czasu trwania opadów deszczu oraz od grubości warstwy topniejącego śniegu. Obecność wody zawieszonej będzie niekorzystnie wpływała na wierzchnie partie pyłów powodując ich uplastycznienie. Szczegółowe dane dotyczące wody gruntowej, tj. określenie wodonośca, rodzaju zwierciadła oraz głębokości jej stabilizacji, przedstawiono na załączonych przekrojach geotechnicznych. 6. WNIOSKI Wykonane badania wykazały, Ŝe w miejscu przyszłej ogrodowej świetlicy podłoŝe posiada prostą budowę geologiczną z regularnym, horyzontalnym układem wydzielonych warstw geotechnicznych osadów. Według obowiązujących zapisów 4.1 i 4.2 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 25 kwietnia 2012 r. (Dz. U. poz. 463) w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych, proste są teŝ warunki gruntowe. Pod około 30-70-centymetrową warstwą piaszczysto-próchnicznych nasypów, stwierdzono występowanie cienkiej serii mineralnych, bądź ze śladową domieszką próchnicy mało spoistych pyłów piaszczystych gruntów typu mad rzecznych o konsystencji twardoplastycznej (I L =0,15). Od około 1,0-1,8 m p.p.t. podścielają je niespoiste osady rzeczne głównie o uziarnieniu piasków drobnych i pylastych. Stan piaszczystego podłoŝa określono jako średniozagęszczony (I (n) D =0,55). 8
Wodę gruntową o zwierciadle swobodnym nawiercono w piaskach na głębokości około 2,9-3,5 m p.p.t., na rzędnej około 51,3-51,4 m n.p.m. Szczegółową charakterystykę warunków gruntowo-wodnych występujących w podłoŝu przyszłej świetlicy przedstawiono na załączonych przekrojach geotechnicznych oraz zawarto w komentarzu do zrealizowanych geologicznych prac badawczych, we wcześniejszych rozdziałach niniejszego tekstu. Stwierdzono, Ŝe w miejscu planowanej inwestycji podłoŝe posiada korzystne warunki gruntowo-wodne, a tym samym dobre warunki budowlane dla prostego zaprojektowania i zrealizowania róŝnych sposobów płytkiego, bezpośredniego fundamentowania budynku. Płytko sytuowane fundamenty świetlicy, tj. około 1 m p.p.t. ułoŝone będą w obrębie twardoplastycznych pyłów piaszczystych, miejscami na stropie średniozagęszczonych piasków drobnych i pylastych. Te róŝne genetycznie i litologicznie grunty posiadają wystarczająco dobre cechy wytrzymałościowe dla przeniesienia obciąŝeń od wyŝej usytuowanej konstrukcji budynku. Z uwagi na róŝnice w parametrach geotechnicznych mułków i piasków, do wzorów ustalających nośność i odkształcalność całego zbadanego podłoŝa naleŝy zastosować cechy fizyczno-mechaniczne gruntów grupy II. Zwraca się uwagę, Ŝe miejscowe pyły piaszczyste charakteryzują się specyficznymi tiksotropowymi właściwościami. Pod wpływem dodatkowego ich zawilgocenia np. od opadów deszczu i przy występujących drganiach od mechanicznego sprzętu budowlanego, grunty te bardzo łatwo ulegają uplastycznieniu, pogarszając tym samym swoje pierwotne cechy wytrzymałościowe. Pyły odsłonięte robotami ziemnymi wymagają więc szczególnego postępowania i ochrony przed niekorzystnym wpływem ww. czynników, zgodnie z postanowieniami pkt. 2.4 a) i b) normy PN-81/B-03020. Na dnie przygotowanych wykopów naleŝy ułoŝyć warstwę wyrównawczą z,,chudego betonu. Dla zrównowaŝenia ewentualnych nierównomiernych osiadań budynku na zmiennym litologicznie podłoŝu (mułki piaski) oraz dla zwiększenia sztywności ław fundamentowych naleŝy rozwaŝyć zastosowanie dodatkowego podłuŝnego ich zbrojenia. Realizacja płytkich robót ziemnych (wykopów) przy stanach wód gruntowych zbliŝonych do tych z końca marca 2016 r. odbywać się będzie w suchych wyrobiskach, bez obecności wody gruntowej w ich dnie. 9