Spis treści 1. Wprowadzenie... 7 2. Jednostki systemu oświaty nadzorowane przez dzielnicę podsumowanie... 8 1. Informacje ogólne, specyfika jednostek... 8 a. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego... 8 b. Szkoły podstawowe... 8 c. Gimnazja... 10 d. Licea ogólnokształcące... 11 e. Pozostałe jednostki (w tym placówki wychowania pozaszkolnego i poradnie psychologicznopedagogiczne)... 12 2. Własne programy nauczania, innowacje i eksperymenty pedagogiczne... 18 a. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego... 18 b. Szkoły podstawowe... 22 c. Gimnazja... 23 d. Licea ogólnokształcące... 25 e. Pozostałe jednostki (w tym placówki wychowania pozaszkolnego i poradnie psychologicznopedagogiczne)... 25 3. Zajęcia dodatkowe... 29 a. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego... 29 b. Szkoły podstawowe... 29 c. Gimnazja... 30 d. Licea ogólnokształcące... 31 e. Pozostałe jednostki (w tym placówki wychowania pozaszkolnego i poradnie psychologicznopedagogiczne)... 31 4. Osiągnięcia... 31 a. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego... 31 b. Szkoły podstawowe... 32 c. Gimnazja... 35 d. Licea ogólnokształcące... 37 e. Pozostałe jednostki (w tym placówki wychowania pozaszkolnego i poradnie psychologicznopedagogiczne)... 37 5. Projekty unijne, współpraca międzynarodowa... 38 a. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego... 38 b. Szkoły podstawowe... 38 c. Gimnazja... 38 d. Licea ogólnokształcące... 39 e. Pozostałe jednostki (w tym placówki wychowania pozaszkolnego i poradnie psychologicznopedagogiczne)... 39 6. Zasiłki szkolne, stypendia socjalne... 39 a. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego... 39 b. Szkoły podstawowe... 39 c. Gimnazja... 39 d. Licea ogólnokształcące... 40 e. Pozostałe jednostki (w tym placówki wychowania pozaszkolnego i poradnie psychologicznopedagogiczne)... 40 7. Baza lokalowa... 40 a. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego... 40 b. Szkoły podstawowe... 41 c. Gimnazja... 41 d. Licea ogólnokształcące... 42 e. Szkoły zawodowe... 42 f. Pozostałe jednostki (w tym placówki wychowania pozaszkolnego i poradnie psychologicznopedagogiczne)... 42 8. Wyposażenie jednostek... 42 a. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego... 42 3/71
b. Szkoły podstawowe... 43 c. Gimnazja... 43 d. Licea ogólnokształcące... 44 e. Pozostałe jednostki (w tym placówki wychowania pozaszkolnego i poradnie psychologicznopedagogiczne)... 44 9. Inne istotne informacje o jednostkach w dzielnicy... 44 3. Jednostki systemu oświaty nadzorowane przez inne organy podsumowanie... 46 1. Informacje ogólne, specyfika jednostek... 46 a. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego... 46 b. Szkoły podstawowe... 47 c. Gimnazja... 47 d. Licea ogólnokształcące... 47 e. Szkoły zawodowe... 47 4. Finanse... 48 1. Struktura wydatków w roku szkolnym 2012/2013... 49 2. Szkoły podstawowe (rozdział 80101)... 52 3. Gimnazja (rozdział 80110)... 53 4. Licea ogólnokształcące (rozdział 80120)... 54 5. Szkoły zawodowe (rozdział 80130)... 55 6. Poradnie psychologiczno-pedagogiczne (rozdział 85406)... 56 5. Zestawienie istotnych wydarzeń i działań prowadzonych w roku szkolnym 2012/2013... 57 1. Zwiększanie wskaźnika upowszechniania wychowania przedszkolnego... 57 2. Organizacja oddziałów dla sześciolatków w szkołach podstawowych... 57 Akcja 6 latek w I klasie... 57 Wyposażenie oraz umiejscowienie oddziałów przedszkolnych... 57 3. Wsparcie ucznia uzdolnionego w tym program Wars i Sawa... 57 Klub Olimpijczyka i Kuźnia Noblistów... 57 Warszawski system wspierania uczniów uzdolnionych Wars i Sawa... 58 4. Racjonalizacja sieci szkół... 58 5. Programy typu Wiem co jem ; Profilaktyka medyczna ; Stop cyberprzemocy ; Kulturalny kibic, Bezpieczna Szkoła i inne... 59 Wiem, co jem... 59 Szkoła bez przemocy, Bezpieczna szkoła... 59 Programy dotyczące bezpieczeństwa w sieci... 59 Cyfrowa szkoła... 59 Ratujemy i uczymy ratować... 59 Kulturalny kibic... 59 Profilaktyka medyczna... 60 Szkoła przyjazna uczniom z dysleksją... 60 6. Lato i zima w mieście... 60 Zima w mieście 2013... 60 Lato w mieście 2013... 61 7. Młodzieżowa Rada Dzielnicowa... 62 8. Projekty Warszawskich Inicjatyw Edukacyjnych... 62 9. Szkoła z pomysłem Honorowe Wyróżnienie Prezydenta m.st. Warszawy... 63 10. Projekty edukacji kulturalnej... 63 11. Projekty unijne... 64 Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas I III szkół podstawowych. 64 Comenius... 64 Vox Humana... 65 12. Dzielnicowe fora oświatowe (formy kontaktu ze środowiskiem)... 65 13. Doskonalenie nauczycieli i kadr... 65 4/71
14. Współpraca z organizacjami pozarządowymi... 65 Stowarzyszenie Acus Akademia Rozwoju i Inspiracji Młodego Człowieka... 65 Fundacja AVE... 66 Fundacja Dzieci Niczyje... 66 16. Wdrażanie zaawansowanych technologii... 68 17. Rozszerzanie współpracy międzynarodowej... 68 6. Opis dzielnicy... 69 5/71
6/71
1. Wprowadzenie Dzielnica Białołęka, jako część Warszawy położona na obrzeżach stolicy, jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się obszarów m.st. Warszawy. Położona jest na bardzo dużym obszarze, na którym powstaje coraz więcej nowych osiedli blokowisk oraz domów jednorodzinnych. Około dwie trzecie mieszkańców Dzielnicy żyje w osiedlach bloków mieszkalnych są to: Nowodwory, Tarchomin Nowe Świdry oraz na terenie tzw. Białołęki Zielonej osiedlu Derby oraz Skarbka z Gór. Dzięki nieustającej budowie lokalnych dróg, gazociągów oraz wodociągów, obok ogromnych osiedli domów wielorodzinnych, na terenach, które jeszcze do niedawna uznawane były za rolnicze, rozwijają się również osiedla domków jednorodzinnych. Stosunkowo niskie ceny mieszkań budowanych na terenie Dzielnicy oraz wydawanie przez Biuro Architektury zgody deweloperom na budowę dużych osiedli mieszkaniowych bez powiadomienia władz Dzielnicy, powodują niekontrolowany napływ ludności. W Białołęce osiedlają się przede wszystkim ludzie młodzi, którzy mają dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym w związku z czym przyrost uczniów jest coraz większy z każdym rokiem szkolnym. Na początku XX wieku szkoły mieszczące się na terenie dzisiejszej Białołęki, a ówcześnie położone m. in. na terenach takich wsi jak: Henryków, Płudy, Białołęka Wieś, Piekiełko, Nowodwory, Szamocin, Józefów itd., były placówkami zajmującymi jedną salę lekcyjną, do których przypisany był jeden nauczyciel. Tworzone na potrzeby mieszkańców szkoły miały swe siedziby często w prywatnych domach bądź opuszczonych budynkach. 1 Obecnie na terenie Dzielnicy zameldowanych jest 17 854 dzieci i młodzieży w wieku przedszkolnym i szkolnym (od 3 roku życia do ukończenia gimnazjum). Funkcjonuje tu 6 przedszkoli samorządowych, 10 szkół podstawowych, 6 gimnazjów oraz 1 liceum ogólnokształcące. W związku z bardzo dużym przyrostem liczby uczniów oraz wdrażaną reformą szkolną dotyczącą obniżenia wieku szkolnego, zapotrzebowanie na miejsca w przedszkolach i szkołach wciąż wzrasta. Dzielnica stara się zapewnić miejsca wszystkim dzieciom i dlatego też dotychczas istniejące szkoły i przedszkola są systematycznie rozbudowywane. Od początku roku szkolnego 2012/13 zostały oddane do użytku dodatkowe oddziały w Szkole Podstawowej nr 154 mieszczące się w filii przy ul. Sprawnej. Uczęszcza do niej 150 dzieci 6 letnich realizujących obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego oraz uczących się w klasach pierwszych. W Dzielnicy powstaje coraz więcej placówek niepublicznych. Ze względu na niewielką liczbę miejsc w przedszkolach publicznych, obszarem który rozwija się najszybciej, są przedszkola niepubliczne. W roku szkolnym 2012/13 działało 57 przedszkoli niepublicznych i innych form wychowania przedszkolnego, do których uczęszczało ponad 4 000 dzieci, co stanowi liczbę kilkakrotnie większą niż liczba miejsc w przedszkolach publicznych. Warunki, w jakich rozwija się oświata w Białołęce są niewątpliwie bardzo trudne. Zmiany społeczne zachodzące w Dzielnicy stawiają przed władzami Dzielnicy nowe wyzwania, którym władze te zawsze gotowe są sprostać. 1 A., Sołtan (red.) Historia Białołęki i jej dzień dzisiejszy, Gminny Ośrodek Kultury Warszawa Białołęka, Warszawa 2002. 7/71
2. Jednostki systemu oświaty nadzorowane przez dzielnicę podsumowanie Dane statystyczne zamieszczono w Informacji o stanie realizacji zadań oświatowych w m.st. Warszawie Część I Oświata w liczbach. 1. Informacje ogólne, specyfika jednostek Na terenie Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy znajdują się łącznie 22 placówki oświatowe. Ilość uczniów białołęckich szkół obrazuje poniższa tabela. Rok szkolny 2011/12 Rok szkolny 2012/13 Roczny przyrost Liczba uczniów ogółem (SP, GIM, LO) Liczba oddziałów ogółem 9 890 10 723 833 423 452 29 Dzielnica Białołęka m.st. Warszawy nie prowadzi szkół zawodowych. a. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego W Dzielnicy Białołęka działa łącznie 57 przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego, w tym 6 przedszkoli prowadzonych przez m.st. Warszawę. Są to: 1. Przedszkole nr 64 im. Przyjaciół Kubusia Puchatka, ul. Porajów 3; 2. Przedszkole nr 65 z Oddziałami Integracyjnymi Tarchominek, ul. Pancera 3; 3. Przedszkole nr 76 im. Warsa i Sawy, ul. Odkryta 18; 4. Przedszkole nr 192 Wesoły Pędzelek, ul. Liczydło 3a; 5. Przedszkole nr 226 z Oddziałami Integracyjnymi Małego Europejczyka, ul. Strumykowa 17; 6. Przedszkole nr 414, ul. Hemara 8. W niepublicznych przedszkolach i punktach przedszkolnych jest ok. 4 119 dzieci. Do przedszkoli publicznych uczęszcza 1 353 dzieci. Według pozyskanych z Delegatury Biura Administracji i Spraw Obywatelskich danych z dnia 12 stycznia 2013 r. w Białołęce mieszka 5 536 dzieci w wieku 3 5 lat. Z powyższych danych wynika, że 5 472 dzieci mieszkających na terenie Dzielnicy zostało w roku szkolnym 2012/13 zaopiekowanych w przedszkolach publicznych i niepublicznych, a tylko 64 dzieci nie korzysta z żadnej formy opieki przedszkolnej. Całkowity wskaźnik uprzedszkonienia wynosi 98,8%. Jednak gdyby wziąć pod uwagę tylko placówki publiczne, to wyniósłby on 24,4%. Dwa przedszkola samorządowe posiadają po 4 oddziały integracyjne po jednym oddziale na poziomie trzylatków i czterolatków oraz po dwie grupy integracyjne pięciolatków. Są to: Przedszkole nr 65 oraz Przedszkole nr 226. Do oddziałów integracyjnych w roku szkolnym 2012/13 uczęszczało w sumie 170 dzieci. b. Szkoły podstawowe W Dzielnicy Białołęka działa 10 samorządowych szkół podstawowych, z czego 9 w samodzielnych budynkach. Są to: 1. Szkoła Podstawowa nr 31 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego, która połączona jest z Gimnazjum nr 125 w Zespół Szkół nr 43 mieszczący się przy ul. Kobiałka 49; 2. Szkoła Podstawowa nr 110 im. Kazimierza Jeżewskiego, ul. Bohaterów 41; 3. Szkoła Podstawowa nr 112 z Oddziałami Integracyjnymi im. Marii Kownackiej, ul. Zaułek 34; 8/71
4. Szkoła Podstawowa nr 118 im. Przyjaciół Mazowsza, ul. Leszczynowa 5; 5. Szkoła Podstawowa nr 154 z Oddziałami Integracyjnymi im. Pawła Edmunda Strzeleckiego, ul. Leśnej Polanki 63/65; 6. Szkoła Podstawowa nr 231 im. gen. Mariusza Zaruskiego, ul. Juranda ze Spychowa 10; 7. Szkoła Podstawowa nr 257 im. prof. Mariana Falskiego, ul. Podróżnicza 11; 8. Szkoła Podstawowa nr 314 im. Przyjaciół Ziemi, ul. Porajów 3; 9. Szkoła Podstawowa nr 342 z Oddziałami Integracyjnymi im. Jana Marcina Szancera, ul. Strumykowa 21a; 10. Szkoła Podstawowa nr 344 z Oddziałami Integracyjnymi im. Powstania Warszawskiego, ul. Erazma z Zakroczymia 15. Dane dotyczące liczby uczniów oraz liczby oddziałów w białołęckich szkołach podstawowych w roku szkolnym 2012/2013 według stanu na wrzesień 2012 r. przedstawia poniższa tabela. Szkoła Liczba uczniów Liczba oddziałów Szkoła Podstawowa nr 31 581 23 Szkoła Podstawowa nr 110 399 16 Szkoła Podstawowa nr 112 1 183 48 Szkoła Podstawowa nr 118 356 16 Szkoła Podstawowa nr 154 975 41 Szkoła Podstawowa nr 231 501 22 Szkoła Podstawowa nr 257 618 27 Szkoła Podstawowa nr 314 1 037 45 Szkoła Podstawowa nr 342 1 220 56 Szkoła Podstawowa nr 344 1 133 47 4 szkoły podstawowe funkcjonujące na terenie Dzielnicy prowadzą oddziały integracyjne. Dane na temat tych oddziałów zawiera poniższa tabela. Szkoła Liczba oddziałów integracyjnych Łączna liczba uczniów w oddziałach integracyjnych Oddziały Szkoła Podstawowa nr 112 3 52 Klasa 0, I oraz II Szkoła Podstawowa nr 154 5 89 2 klasay 0, I, II oraz III Szkoła Podstawowa nr 342 10 153 1 oddział na poziomie kl. 0, 3 oddziały na poziomie kl. II, 2 na poziomie klasy III, 1 IV, 1 kl. V, oraz 2 kl. 9/71
VI Szkoła Podstawowa nr 344 7 124 Po jednym oddziale na każdym poziomie (0-VI) Ponadto w 2 szkołach w roku szkolnym 2012/13 działały oddziały sportowe: Szkoła Liczba oddziałów sportowych Łączna liczba uczniów w oddziałach sportowych Oddziały Szkoła Podstawowa nr 314 (siatkówka) 3 64 Klasa IV, V oraz VI Szkoła Podstawowa nr 344 (pływanie) 6 159 Po jednym oddziale na każdym poziomie (I-VI) c. Gimnazja W Dzielnicy Białołęka funkcjonuje 6 gimnazjów, z czego 4 w samodzielnych budynkach. 1. Gimnazjum nr 121 im. Wojciecha Zawadzkiego, ul. Płużnicka 4; 2. Gimnazjum nr 122 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. gen. Charlesa de Gaulle a, które razem z CV Liceum Ogólnokształcącym im. Zbigniewa Herberta tworzy Zespół Szkół nr 106 mieszczący się przy ul. Vincenta van Gogha 1; 3. Gimnazjum nr 123 z Oddziałami Dwujęzycznymi i Integracyjnymi im. Jana Pawła II, ul. Strumykowa 21; 4. Gimnazjum nr 124 im. Polskich Noblistów, ul. Przytulna 3; 5. Gimnazjum nr 125, które razem ze Szkołą Podstawową nr 31 tworzy Zespół Szkół nr 43 mieszczący się przy ul. Kobiałka 49; 6. Gimnazjum nr 164 z Oddziałami Dwujęzycznymi i Integracyjnymi, ul. Ostródzka 175. Informacje dotyczące liczby uczniów oraz liczby oddziałów w białołęckich gimnazjach w roku szkolnym 2012/2013 według stanu na wrzesień 2012 r. zawiera poniższa tabela. Szkoła Liczba uczniów Liczba oddziałów Gimnazjum nr 121 449 17 Gimnazjum nr 122 452 18 Gimnazjum nr 123 602 27 Gimnazjum nr 124 251 12 Gimnazjum nr 125 156 7 Gimnazjum nr 164 491 19 10/71
Dane dotyczące oddziałów integracyjnych funkcjonujących w białołęckich gimnazjach w roku szkolnym 2012/13 obrazuje tabela poniżej. Szkoła Liczba oddziałów integracyjnych Łączna liczba uczniów w oddziałach integracyjnych Oddziały Gimnazjum nr 123 9 154 Po 3 oddziały na każdym poziomie (I III) Gimnazjum nr 164 2 30 Klasa II i III Dane dotyczące oddziałów sportowych funkcjonujących w gimnazjach na terenie Dzielnicy w roku szkolnym 2012/13 przedstawia tabela znajdująca się poniżej. Szkoła Liczba oddziałów sportowych Łączna liczba uczniów w oddziałach sportowych Oddziały Gimnazjum nr 121 (pływanie i koszykówka) 3 62 Po 1 oddziale na każdym poziomie (I III) Gimnazjum nr 122 2 45 Klasa II i III Gimnazjum nr 164 (piłka nożna, lekkoatletyka) 3 76 Po 1 oddziale na każdym poziomie (I III) Funkcjonowanie oddziałów dwujęzycznych w gimnazjach w roku szkolnym 2012/13 obrazuje poniższa tabela. Szkoła Liczba oddziałów dwujęzycznych Łączna liczba uczniów w oddziałach dwujęzycznych Oddziały Gimnazjum nr 122 5 135 Gimnazjum nr 123 6 155 Po 2 oddziały na poziomie klasy II i III oraz 1 klasa I Po 2 oddziały na każdym poziomie Gimnazjum nr 164 1 25 Klasa I d. Licea ogólnokształcące W Dzielnicy Białołęka znajduje się jedno liceum CV Liceum Ogólnokształcące im. Zbigniewa Herberta, które użytkuje budynek wspólnie z Gimnazjum nr 122 tworząc Zespół Szkół nr 106 mieszczący się przy ul. Vincenta van Gogha 1. W tym obiekcie siedzibę ma również Białołęcki Ośrodek Kultury i Biblioteka Publiczna. W roku szkolnym 2012/2013 do Liceum uczęszczało 319 uczniów w 11 oddziałach. 11/71
e. Pozostałe jednostki (w tym placówki wychowania pozaszkolnego i poradnie psychologiczno-pedagogiczne) Dzielnica Białołęka nie prowadzi placówek wychowania pozaszkolnego. Przy ul. Marywilskiej 44 znajduje się Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna nr 21. Zgodnie z założeniami statutowymi jest to ośrodek niosący pomoc psychologiczno pedagogiczną dla dziecka/ młodego człowieka oraz jego rodziny z rejonu Białołęki. Ma służyć informacją i doradztwem, nieść pomoc psychologiczno pedagogiczną, logopedyczną i inną specjalistyczną dla wszystkich dzieci/ uczniów, a w szczególności dla dzieci z dysfunkcjami/deficytami rozwojowymi, z trudnościami szkolnymi, ale też dla dzieci młodszych w wieku przedszkolnym. Szczególną opieką objęte są również dzieci w przedziale wiekowym 0 3 r. ż. Zadaniem Poradni jest pomoc w rozwiązywaniu problemów wymagających stymulacji poznawczej, ale także wsparcie w przypadkach trudności o charakterze emocjonalno osobowościowym oraz problemów adaptacyjnych w grupie rówieśniczej. Ważny element pracy placówki stanowi opieka psychologiczno pedagogiczna nad dzieckiem zdolnym. Poradnia służy doradztwem dotyczącym wyboru dalszego kształcenia, a w konsekwencji wyboru zawodu w odniesieniu do każdego ucznia, również ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym ucznia zdolnego. Zadaniem zatrudnionych specjalistów jest, poprzez właściwą diagnozę i kompleksową terapię psychologiczno pedagogiczną oraz logopedyczną, wyeliminować lub zminimalizować skutki problemów okresu dziecięcego i okresu adolescencji. Terapia prowadzona jest we współpracy z rodzicami (lub opiekunami prawnymi), a za ich zgodą również z placówkami oświatowymi i służby zdrowia. Poradnia służy również pomocą, wsparciem i doradztwem dla rodziców i nauczycieli z placówek edukacyjnych z terenu Białołęki oraz dla pedagogów i wychowawców z placówek oświatowo wychowawczych. Aby usprawnić pracę na rzecz dobra dzieci, młodzieży oraz ich rodzin w Poradni funkcjonują następujące działy: dział opiekuńczo wychowawczy: opieka nad szkołami ok. 1000 uczniów; opieka nad przedszkolami oraz dziećmi nieobjętymi edukacją przedszkolną ok. 375 dzieci; dział ds. orzecznictwa specjalnego i indywidualnego, w tym organizacja wczesnego wspomagania rozwoju (obszar diagnozy i ukierunkowywania stymulacji / harmonizowania rozwoju, kształcenia i wychowania) wydano 48 orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego i 65 orzeczeń o potrzebie nauczania indywidualnego; dział poradnictwa zawodowego, orientacji i informacji zawodowej ma pod swoją opieką ponad 400 uczniów; dział diagnozy i terapii logopedycznej ok. 250 dzieci/ uczniów; dział ds. diagnozy i wspomagania rozwoju małego dziecka (0 3 r. ż.) ok. 70 dzieci; dział ds. terapii psychologiczno pedagogicznej dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym i edukacji rodziny ok. 100 dzieci/ uczniów; dział ds. profilaktyki społecznej i socjoterapii ok. 50 uczniów objętych socjoterapią, oraz ok.1700 objętych działaniami profilaktycznymi; dział ds. psychoterapii dzieci i młodzieży oraz terapii rodzin ok. 70 rodzin i 47 uczniów w terapii indywidualnej; dział ds. profilaktyki uzależnień ok. 25 osób; dział terapii i edukacji polonistycznej z logopedią ponad 250 uczniów; dział terapii pedagogicznej z zakresu matematyki ok. 160 dzieci/ uczniów; dział terapii wspomagających opiekuje się ok. 120 dziećmi/ uczniami. Pracownicy Poradni wykorzystują w swojej pracy następujące rodzaje terapii: 12/71
terapia integracji sensorycznej (SI); terapia metodą biofeedback; Informacja o stanie realizacji zadań oświatowych zajęcia stymulujące rozwój grafomotoryczny dziecka z elementami plastykoterapii i kinezjologii edukacyjnej Paula Dennisona; zajęcia ortoptyczne, stymulujące rozwój bazowych umiejętności w zakresie percepcji wzrokowej; muzykoterapia; baśnioterapia z elementami muzykoterapii dla dzieci młodszych; baśnioterapia jako element wspomagający proces terapeutyczny u dzieci młodszych; trening twórczego myślenia; terapia metodą Weroniki Sherborne (możliwa do uruchomienia w zależności od potrzeb); inne w zależności od potrzeb; zespoły wczesnego wspomagania rozwoju dla dzieci od wykrycia niepełnosprawności do podjęcia obowiązku szkolnego funkcjonujące w oparciu o opinie o wczesnym wspomaganiu rozwoju pod jego opieką jest 23 dzieci. Wydano 7 nowych opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju; zespół pomocy psychologicznej dziecku wykorzystywanemu seksualnie działający w ramach Warszawskiej Sieci Pomocy Dzieciom Wykorzystywanym Seksualnie 7 dzieci; punkt ds. pomocy rodzicom dzieci specjalnej troski - 12 rodzin. Liczba dzieci i młodzieży w przedziale wiekowym 0 19 lat korzystających z pomocy psychologiczno pedagogicznej w Poradni w roku szkolnym 2012/2013 wyniosła około 1980. W systematycznej terapii uczestniczyło około 780 podopiecznych. Niezależnie od tego, Poradnia obejmuje rocznie około 1800 uczniów programami profilaktycznymi na terenie szkół. Poniższa tabela przedstawia szczegółowo zadania realizowane przez Poradnię w odniesieniu do określonych poziomów wiekowych. Adresat działań Rodzaje działań / przykłady Pomoc psychologiczna małemu dziecku (0 3 r. ż) 1. Diagnoza rozwoju psychoruchowego i emocjonalno społecznego dzieci zgłaszanych przez rodziców lub przez ośrodki służby zdrowia za zgodą rodziców. 2. Diagnoza logopedyczna. 3. Współpraca z miejscowym żłobkiem obserwacja diagnozująca dzieci najmłodszych pod kątem prawidłowości rozwoju psychomotorycznego i rozwoju mowy, wsparcie o charakterze psychologicznym dla rodziców, pracowników socjalnych. 4. Współpraca z przedszkolami - obserwacja diagnozująca dzieci 3 - letnich na terenie przedszkoli, a w uzasadnionych przypadkach kierowanie do pracy specjalistycznej. 5. Prowadzenie oddziaływań stymulujących rozwój psychoruchowy dziecka, harmonizowanie rozwoju emocjonalno społecznego z uwzględnieniem stymulacji rozwoju mowy. 6. Organizacja wczesnego wspomagania rozwoju w przypadkach uzasadnionych na podstawie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju wydawanych przez zespół orzeczniczy. 7. Poradnictwo i wsparcie dla rodziców terapia rodzin. 13/71
Pomoc psychologiczno pedagogiczna, logopedyczna i inna specjalistyczna dziecku w wieku przedszkolnym (3 5 r. ż.) Pomoc psychologiczno - pedagogiczna, logopedyczna i inna specjalistyczna dziecku 6 - letniemu realizującemu obowiązek szkolny lub obowiązek przedszkolny (ewentualnie 5 letniemu przed podjęciem obowiązku szkolnego) 8. Współpraca z ośrodkami specjalistycznymi. 9. Współpraca z ośrodkami służby zdrowia w zakresie wczesnej reakcji/ interwencji na problem dziecka. 1. Obserwacja dziecka na terenie przedszkola w okresie adaptacji pod kątem funkcjonowania poznawczego i emocjonalno - społecznego. 2. Współpraca z kadrą pedagogiczną placówek przedszkolnych w zakresie monitorowania rozwoju dzieci 3 - i 4 - letnich. 3. Badania przesiewowe dzieci 5 letnich. 4. Pomoc kadrze pedagogicznej przedszkoli w dokonywaniu diagnoz pedagogicznych dotyczących możliwości i potrzeb dziecka 5 - letniego w kontekście jego przygotowywania do podjęcia obowiązku szkolnego. 5. Diagnoza pogłębiona psychologiczno - pedagogiczna rozwoju dziecka w aspekcie poznawczym, emocjonalno społecznym i ruchowym, w tym w aspekcie problemów wychowawczych i sytuacji rodzinnej dziecka. 6. System orzecznictwa ds. nauczania specjalnego z uwzględnieniem opiniowania o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju. 7. Prowadzenie oddziaływań stymulujących rozwój psychoruchowy, w tym w zakresie rozwoju umiejętności komunikacyjnych - prowadzenie profilaktyki niepowodzeń edukacyjnych i społecznych. 8. Diagnoza i terapia logopedyczna dzieci z zaburzeniami komunikacji. 9. Organizacja wczesnego wspomagania rozwoju dla dzieci z opiniami o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju. 10. Pomoc i wsparcie psychologiczne dla rodziców. 11. Terapia rodziny. 12. Wsparcie, doradztwo, ewentualna pomoc merytoryczna dla nauczycieli i specjalistów zatrudnionych w przedszkolach. 13. Współpraca ze służbą zdrowia w zakresie wczesnej reakcji na występujące problemy. 1. Badania przesiewowe psychologiczno pedagogiczno logopedyczne realizowane w placówkach edukacyjnych we współpracy z zatrudnionymi w szkole specjalistami lub samodzielnie przez pracowników. 2. Badania pełne psychologiczno pedagogiczne realizowane w przypadkach dzieci z dysharmoniami/ opóźnieniami rozwojowymi, w sytuacji odroczeń szkolnych oraz w przypadkach wnioskowanej przez rodziców oceny rozwoju psychomotorycznego i emocjonalno społecznego dziecka przed podjęciem obowiązku szkolnego. 3. System orzecznictwa ds. nauczania specjalnego lub indywidualnego z uwzględnieniem opiniowania o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju i jego realizacji w uzasadnionych przypadkach. 4. Diagnoza i terapia logopedyczna, w tym neurologopedyczna. 5. Realizacja zadań postdiagnostycznych w ramach pomocy psychologiczno pedagogicznej lub organizacji wczesnego wspomagania rozwoju: - stymulacja/ terapia w zakresie sfery psychoruchowej (stymulacja rozwoju intelektualnego, percepcji słuchowej i wzrokowej, kinestetyczno kinetycznej, przygotowywanie do podjęcia obowiązku szkolnego, w tym przygotowywanie lub pomoc w opanowaniu nauki czytania i pisania, stymulacja operacyjności myślenia, doskonalenie pamięci, koncentracji uwagi oraz sprawności grafomotorycznej) - zajęcia indywidualne i grupowe; - stymulacja/ terapia w zakresie sfery emocjonalno społecznej (zajęcia indywidualne i grupowe o charakterze terapeutycznym, zajęcia z zakresu komunikacji społecznej, autoprezentacji, program baśnioterapii harmonizowanie rozwoju emocjonalno społecznego); - opieka nad dziećmi 6 - letnimi z dysfunkcjami rozwojowymi; - program optymalnego przygotowania dziecka do podjęcia obowiązku szkolnego zajęcia indywidualne i warsztatowe; - opieka nad dziećmi 6 - letnimi z zaburzeniami o charakterze 14/71
Pomoc psychologiczno pedagogiczna, logopedyczna i inna specjalistyczna adresowana do uczniów szkoły podstawowej psychomotorycznym - program wg M. Procus i M. Block; - organizacja terapii wspomagających - terapia integracji sensorycznej, terapia metodą biofeedback, zajęcia grafomotoryczne, kinezjologia edukacyjna P. Dennisona, trening twórczego myślenia dla dzieci zdolnych oraz dla dzieci wymagających stymulacji rozwojowej. 6. Warsztaty integracyjno profilaktyczne w oddziałach zerowych przy szkołach podstawowych. 7. Pomoc dla rodziców w zakresie informacji, doradztwa, wsparcia, form psychoedukacyjnych charakter działań indywidualnych lub warsztatowych. 8. Terapia rodzin, w tym terapia systemowa w sytuacjach uzasadnionych. 9. Współpraca z nauczycielami informacja, doradztwo, konsultacje. 1. Diagnoza psychologiczna w zakresie sfery poznawczej i emocjonalno - społecznej, w tym funkcjonowania w środowisku rodzinnym i szkolnym określenie istniejących przyczyn trudności szkolnych i adaptacyjnych. 2. Diagnoza pedagogiczna w zakresie funkcji psychicznych oraz wiedzy i umiejętności niezbędnych w procesie przyswajania materiału programowego. 3. System orzecznictwa ds. nauczania specjalnego lub indywidualnego. 4. Doradztwo/ wsparcie/ terapia o charakterze psychologiczno pedagogicznym. 5. Diagnoza i terapia logopedyczna, w tym grupa wsparcia dla dzieci z niepłynnością mówienia. 6. Terapia pedagogiczna w zakresie języka polskiego i matematyki dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się realizowana w formie zajęć indywidualnych lub grupowych: zajęcia korekcyjno kompensacyjne, dydaktyczno wyrównawcze, warsztaty, terapia pedagogiczna dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi z równoległymi problemami logopedycznymi, warsztaty terapeutyczne dla dzieci 6 - i 7 - letnich z dysfunkcjami rozwojowymi, w tym z odroczonym obowiązkiem szkolnym. 7. Terapia pedagogiczna w systemie instruktażowo kontrolnym realizowana dla uczniów z klas I IV SP i V VI SP. 8. Psychoterapia. 9. Zajęcia socjoterapeutyczne. 10. Terapie wspomagające (terapia integracji sensorycznej, kinezjologia edukacyjna (dla dzieci z problemami sprzężonymi), zajęcia grafomotoryczne, program stymulacji psychomotorycznej wg M. Procus, M. Block, trening twórczego myślenia (dla dzieci zdolnych lub uczniów wymagających stymulacji poznawczej), trening efektywnej komunikacji, inne zależnie od potrzeb). 11. Warsztaty tematyczne z zakresu profilaktyki, których tematyka zależna jest od potrzeb szkoły i jej środowiska: warsztaty integracyjne, zajęcia z zakresu komunikacji, warsztaty umiejętności rozwiązywania problemów interpersonalnych w duchu humanistycznym, warsztaty umiejętności radzenia sobie ze stresem, gama programów związanych z przeciwdziałaniem problemom agresji i problemom uzależnień. 12. Pomoc w prowadzeniu dzieci integracyjnych na terenie placówek edukacyjnych. 13. Działania interwencyjne realizowane w sytuacjach uzasadnionych na terenie Dzielnicy i m.st. Warszawy. 14. Działania mediacyjne. 15. Praca z dziećmi zdolnymi w zakresie harmonizowania sfery emocjonalno społecznej i adaptacyjnej w grupie rówieśniczej. 16. Pomoc w wyborze gimnazjum, w tym w wyborze profilu ścieżki edukacyjnej na dalszym etapie kształcenia. 17. Praca z rodzicami informacja, doradztwo, stała współpraca z rodzicami jako stroną współodpowiedzialną za proces terapeutyczny, formy psychoedukacyjne uruchamiane zgodnie z potrzebami, w uzasadnionych przypadkach terapia rodzin (terapia indywidualna, 15/71
Pomoc psychologiczno pedagogiczna, logopedyczna i inna specjalistyczna uczniom gimnazjum Pomoc psychologiczno pedagogiczna i inna specjalistyczna uczniom szkół ponad - gimnazjalnych małżeńska, rodzinna w tym terapia systemowa). 18. Praca z nauczycielami - informacja, doradztwo, stała współpraca w realizacji procesu edukacyjno - terapeutycznego, formy psychoedukacyjne uruchamiane zgodnie z potrzebami. 1. Diagnoza psychologiczna w zakresie sfery poznawczo emocjonalno społecznej analiza przyczyn istniejących trudności szkolnych, emocjonalno osobowościowych i adaptacyjnych. 2. Diagnoza pedagogiczna w zakresie istniejących przyczyn specjalnych potrzeb edukacyjnych. 3. System orzecznictwa ds. nauczania specjalnego lub indywidualnego. 4. Doradztwo/ wsparcie/ terapia o charakterze psychologiczno pedagogicznym. 5. Doradztwo w zakresie edukacji ponadgimnazjalnej wybór określonej ścieżki dalszego kształcenia w oparciu o diagnozę potencjału intelektualnego, preferencji, uzdolnień i zainteresowań. 6. Psychoterapia dla młodzieży z problemami emocjonalno społecznymi. 7. Socjoterapia - dla młodzieży z problemami o charakterze emocjonalno osobowościowym, relacyjno - społecznym ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży zagrożonej niedostosowaniem społecznym, z zaburzeniami zachowania, zagrożonych uzależnieniem. 8. Konsultacje i pomoc psychologiczna w zakresie problemów związanych z uzależnieniami. 9. Działania interwencyjne - w przypadkach uzasadnionych realizowane na terenie Dzielnicy lub na terenie m.st. Warszawy. 10. Działania mediacyjne w przypadkach uzasadnionych. 11. Warsztaty z zakresu profilaktyki realizowane na terenie placówek edukacyjnych, których tematyka zależna jest od potrzeb szkoły i jej środowiska: integracja zespołu klasowego, komunikacja międzyludzka, warsztaty umiejętności rozwiązywania problemów interpersonalnych w nurcie humanistycznym, warsztaty umiejętności radzenia sobie ze stresem, profilaktyka nikotynizmu, profilaktyka HIV/ AIDS, gama programów związanych z przeciwdziałaniem problemom agresji, przemocy i problemom uzależnień. 12. Terapia pedagogiczna w zakresie języka polskiego i matematyki dla młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się: zajęcia indywidualne w przypadkach uzasadnionych, zajęcia korekcyjno kompensacyjne, dydaktyczno wyrównawcze, warsztaty. 13. Terapia pedagogiczna w systemie instruktażowo kontrolnym realizowana dla młodzieży ze szkół gimnazjalnych ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. 14. Terapia logopedyczna, w tym grupa wsparcia dla młodzieży z niepłynnością mówienia i jej rodziców. 1. Diagnoza psychologiczna w zakresie sfery poznawczo emocjonalno społecznej analiza przyczyn istniejących trudności szkolnych, emocjonalno - osobowościowych i adaptacyjnych. 2. Diagnoza pedagogiczna w zakresie istniejących przyczyn specjalnych potrzeb edukacyjnych. 3. System orzecznictwa ds. nauczania specjalnego lub indywidualnego. 4. Doradztwo/ wsparcie/ terapia o charakterze psychologiczno pedagogicznym. 5. Doradztwo w wyborze profili kształcenia związane z decyzjami dotyczącymi wyboru zawodu. 6. Psychoterapia - dla młodzieży z problemami emocjonalno społecznymi, adaptacyjnymi. 7. Socjoterapia dla młodzieży z problemami o charakterze emocjonalno społecznym, w tym ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży zagrożonej niedostosowaniem społecznym i niedostosowanej społecznie. 8. Konsultacje i pomoc psychologiczna w zakresie problemów związanych z uzależnieniami. 16/71
Pomoc rodzinie Praca na rzecz szkół i placówek 9. Działania interwencyjne w przypadkach uzasadnionych na terenie Dzielnicy lub na terenie m.st. Warszawy. 10. Działania mediacyjne w przypadkach uzasadnionych. 11. Indywidualna pomoc psychologiczna dla młodzieży licealnej relacje z innymi, poznawanie siebie, wzmacnianie poczucia własnej wartości, poszukiwanie celów i kształtowanie umiejętności skutecznej ich realizacji. 12. Warsztaty z zakresu profilaktyki realizowane na terenie placówki edukacyjnej treści merytoryczne zależne od zapotrzebowania szkoły (warsztaty integracyjne, adaptacyjne, z zakresu umiejętności negocjacji i mediacji, umiejętności rozwiązywania sytuacji konfliktowych, związane z przeciwdziałaniem problemom społecznym wśród młodzieży agresja, przemoc, uzależnienia). 13. Terapia pedagogiczna w zakresie języka polskiego dla młodzieży ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się: zajęcia indywidualne w przypadkach uzasadnionych, korekcyjno kompensacyjne, warsztaty dla młodzieży ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. 14. Terapia pedagogiczna w systemie instruktażowo kontrolnym realizowana dla młodzieży ze szkoły ponadgimnazjalnej ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. 15. Terapia logopedyczna. 1. Pomoc psychologiczno pedagogiczna - konsultacje indywidualne dla rodziców; konsultacje doradcze, ukierunkowujące o charakterze psychologiczno pedagogicznym. 2. Stałe instruktaże dla rodziców dzieci i młodzieży objętych terapią psychologiczno pedagogiczną. 3. Terapie rodzinne (krótko i długoterminowe): indywidualna praca z rodzicem, praca w diadzie małżeńskiej, praca z rodziną o charakterze systemowym. 4. Wideotrening możliwość wspólnej analizy zachowań dzieci: pomoc terapeutyczna dla rodziców dzieci z problemami emocjonalno społecznymi (realizowana również na terenie domu). 5. Konsultacje i pomoc psychologiczna dla młodzieży, dzieci i ich rodzin w zakresie problemów związanych z uzależnieniami. 6. Grupy wsparcia dla rodziców / opiekunów prawnych. 7. Formy psychoedukacyjne dla rodziców dotyczące pomocy psychologiczno pedagogicznej dla dziecka / młodego człowieka (także warsztaty dotyczące problematyki dziecka z zaburzeniami mowy). 1. Konsultacje indywidualne z pedagogami, nauczycielami, wychowawcami klas, nauczycielami przedszkoli, wychowawcami placówek opieki całkowitej, pracownikami żłobka. 2. Doradztwo/ wsparcie w prowadzeniu dzieci z dysharmoniami rozwojowymi, ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, z problemami emocjonalno społecznymi. 3. Pomoc w rozwiązywaniu problemów opiekuńczo wychowawczych na poziomie klas, zespołów klasowych, szkół - praca w zespołach wychowawczych placówek edukacyjnych. 4. Pomoc placówkom edukacyjnym w realizacji wytycznych MEN, związanych z przepisami dotyczącymi organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej na terenie placówek edukacyjnych i poradni psychologiczno pedagogicznej. 5. Udział w Radach Pedagogicznych w placówkach edukacyjnych. 6. Konsultacje i pomoc psychologiczna w zakresie problemów związanych z zagrożeniem uzależnieniami dzieci i młodzieży oraz zdrowiem psychicznym. 7. Zespół interdyscyplinarny spotkania o charakterze superwizyjnym z udziałem psychologów i pedagogów szkolnych, kuratorów, pracowników socjalnych i innych osób zaangażowanych w rozwiązywanie problemów dziecka i jego rodziny. 8. Kliniczno terapeutyczny zespół interdyscyplinarny superwizowanie pracy terapeutycznej o charakterze psychologicznym dla 17/71
specjalistów pionu psychologiczno pedagogicznego placówek edukacyjnych i poradni. 9. Zespoły interdyscyplinarne w zakresie pomocy uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. 10. Warsztaty umiejętności wychowawczych dla nauczycieli/ wychowawców z placówek opieki całkowitej ze szczególnym uwzględnieniem problematyki komunikacji i umiejętności rozwiązywania problemów w nurcie humanistycznym. 11. Wideotrening możliwość wspólnej analizy zachowań dzieci; pomoc konsultacyjno - ukierunkowująca dla nauczycieli dzieci z problemami emocjonalno społecznymi (możliwa do realizacji również na terenie szkoły). 12. Współpraca z kadrą pedagogiczną w ramach forum wymiany doświadczeń. 2. Własne programy nauczania, innowacje i eksperymenty pedagogiczne a. Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego Przedszkole nr 64 im. Przyjaciół Kubusia Puchatka: programy własne: program adaptacyjny Lubię przedszkole jego celem jest maksymalne złagodzenie stresu adaptacyjnego u dzieci 3 letnich jak również przekonanie rodziców o fachowej opiece pedagogicznej; program profilaktyczny Zdrowy i bezpieczny przedszkolak jego celem jest promowanie wśród dzieci właściwych wzorców, postaw i zachowań w odniesieniu do siebie, innych oraz do otaczającego świata; wyrabianie u dzieci umiejętności rozpoznawania różnych sytuacji zagrażających ich bezpieczeństwu, ukazywanie źródeł powstawania sytuacji niebezpiecznych, a w konsekwencji uczenie przewidywania skutków różnych zachowań oraz unikania zagrożeń. Przedszkole nr 65 z Oddziałami Integracyjnymi Tarchominek : programy własne: Jestem bezpieczny program profilaktyczny Przedszkola nr 65 - program zawiera niezbędne sprawności, umiejętności i wiadomości dotyczące dbania o zdrowie dziecka i jego bezpieczeństwo; Dobry start program adaptacyjny Przedszkola nr 65 - głównym celem programu jest niwelowanie stresu adaptacyjnego u dzieci i ich rodziców; Najlepsze dla najmłodszych ma na celu twórczy i pełny rozwój oraz wyrównywanie szans rozwojowych dzieci; Mówiące paluszki program ten ma na celu wykorzystanie naturalnej potrzeby gestykulacji, mowy ciała w celu kształtowania umiejętności w obszarze wizualnoprzestrzennym; Profilaktyka zaburzeń procesów poznawczych w terapii przez sztukę celem programu jest ujawnianie zahamowań, rozładowywanie napięć, emocji i agresji, podnoszenie poziomu samoakceptacji; Program wychowawczy Przedszkola z Oddziałami Integracyjnymi nr 65 Tarchominek zawiera normy i zasady określające prawidłowe funkcjonowanie dziecka w grupie rówieśniczej, zwraca uwagę na ujednolicanie oddziaływań wychowawczych stosowanych w domu i w placówce; 18/71
Zaczarowany ołówek to program propagujący działania plastyczne, rozwijający wyobraźnię twórczą wśród dzieci w wieku przedszkolnym; Niepełnosprawne dziecko pełnoprawnym przedszkolakiem program wspomagania rozwoju społeczno emocjonalnego dziecka z opóźnionym rozwojem psychoruchowym w przedszkolnej grupie integracyjnej; program Jestem zdrowym przedszkolakiem jego celem jest poszerzenie wiadomości dzieci na temat wychowania zdrowotnego, wyrabianie nawyków prozdrowotnych oraz propagowanie zdrowego stylu życia. Przedszkole nr 76 im. Warsa i Sawy: programy własne: Niedźwiadek program adaptacyjny polegający na tworzeniu dzieciom warunków do łatwej adaptacji w przedszkolu, eliminowaniu stresu adaptacyjnego, zmniejszaniu u dzieci trudnych napięć emocjonalnych w pierwszych kontaktach z przedszkolem. Założeniem programu jest również integracja rodziców z przedszkolem w celu ułatwienia lepszej współpracy oraz pedagogizacja rodziców w zakresie zaspokajania potrzeb dziecka jako warunku prawidłowego rozwoju; Przedszkolny program wychowawczy celem głównym programu jest stwarzanie warunków do pełnego rozwoju osobowego każdego z naszych wychowanków, zgodnego z ich wrodzonym potencjałem i możliwościami w relacjach ze środowiskiem społeczno kulturowym i przyrodniczym. Szczególne miejsce mają w tym programie prawa dziecka; Program Przedszkolak przy komputerze celem głównym programu jest wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci, które nie posiadają w domu komputera; program edukacji kulturalnej Przedszkolak w kręgu kultury jego podstawowym założeniem jest nawiązanie współpracy i współdziałanie z placówkami oświatowymi, instytucjami kultury i organizacjami pozarządowymi w celu wychowania dzieci przez poznanie i aktywne uczestnictwo w kulturze swojego regionu; Klub małego badacza projekt polega na nowatorskiej metodzie prowadzenia z dziećmi 3 letnimi działań badawczo poszukiwawczych rozwijających ciekawość, zainteresowania, entuzjazm w dociekaniu niezgłębionych tajemnic otaczającego świata; Mały artysta program stymulujący i rozwijający uzdolnienia dzieci w wieku przedszkolnym. Celem programu jest stworzenie warunków dzieciom zdolnym do wszechstronnego i harmonijnego rozwoju, który może doprowadzić do pełnego rozkwitu ich zdolności i zainteresowań. innowacje pedagogiczne: Optymistyczne przedszkole celem wspólnych dążeń nauczycieli i rodziców w realizacji programu jest takie wychowanie dzieci, by przejawiały one zachowania i działania konstruktywne, życzliwe i przyjazne dla innych ludzi. Główne cele programu: tworzenie okazji do budowania konstruktywnych więzi; rozwijanie umiejętności nawiązywania kontaktów; swobodne wyrażanie przez dzieci próśb i oczekiwań; rozwijanie w dziecku optymizmu, poczucia własnej wartości; uczenie jak radzić sobie w różnych sytuacjach; rozwijanie zainteresowań i talentów; uczenie życzliwości, empatii, pomagania innym oraz przyjaźni. 19/71
Przedszkole nr 192 Wesoły Pędzelek : Programy własne: Literka w krainie baśni program skierowany jest do nauczycieli i rodziców, którzy poszukują nowych, atrakcyjnych i przede wszystkim skutecznych metod pracy z dziećmi normalnie rozwijającymi się, uzdolnionymi czy też przejawiającymi problemy edukacyjne i emocjonalne. W programie położono nacisk na połączenie trzech zagadnień: baśni, metod nauki czytania, i artterapii. Założenia programu przewidują realizację dziesięciu baśni w ciągu roku szkolnego, do których dobrane są odpowiednio z nimi związane działania; Cztery pory roku w twórczości plastycznej dziecka celem programu jest rozwijanie zdolności plastycznych dzieci, pobudzenie inicjatywy i inwencji w spontanicznej twórczości, poznawanie nowych technik plastycznych i technicznych oraz przygotowanie przedszkolaków do udziału w konkursach plastycznych. Program podzielony jest na cztery pory roku w każdej części znajdują się propozycje tematycznych zabaw plastycznych oraz opis technik plastycznych; Dziecko zdolne - program przeznaczony dla nauczycieli, którzy widzą potrzebę i chcą pracować z dzieckiem zdolnym; Mali odkrywcy program skierowany do nauczycieli i rodziców dzieci w wieku 3 5 lat rozwijający zainteresowania i umiejętności dzieci poprzez odkrywanie tajemnic świata. Wszystkie działania odbywają się pod hasłem odkrywania i doświadczania. Realizacja treści skupia się wokół takich zagadnień jak: powietrze, woda, gleba, rośliny i zwierzęta, zdrowie, sport, odżywianie; Angielski w piosenkach w toku realizacji programu dzieci uczą się piosenek i wierszyków w języku angielskim; Bajkowe spotkania. Program bajkoterapii program jest skierowany do dzieci w wieku 3 5 lat. Użytkowane teksty mają charakter bajek psychoedukacyjnych, których zadaniem jest pomóc dziecku w trudnych chwilach np. podczas pierwszych dni w przedszkolu, w sytuacjach lękowych takich jak np. nieśmiałość czy odrzucenie; Program adaptacyjny program skierowany jest do wszystkich dzieci i ich rodzin, które po raz pierwszy przekraczają próg przedszkola. Celem programu jest ułatwienie adaptacji do nowego środowiska;. Popołudnie z bajką w świecie wartości ponadczasowych program zakłada przybliżenie dzieciom dziedzictwa literackiego w sposób atrakcyjny i łatwy w odbiorze, z zastosowaniem różnych technik i środków wyrazu tj. prezentacji multimedialnej, słuchowiska, bajek animowanych, występu żywych aktorów, czytania z użyciem pacynek, instrumentów muzycznych, czarnego teatru. Celem programu jest uwrażliwienie dzieci na takie wartości jak: rodzina, szacunek wobec odmienności innych, tolerancja, wrażliwość na piękno przyrody, skromność, uczciwość, bezinteresowność itp.; Łączy nas bajka celem programu jest rozwijanie zainteresowań lingwistycznych. Realizowany jest w postaci popołudniowych spotkań z bajkami w języku angielskim, w których uczestniczą dzieci z całego przedszkola. innowacje pedagogiczne: Przedszkole bez zabawek celem innowacji jest rozwijanie kreatywności oraz przeciwdziałanie uzależnieniom wieku przedszkolnego (elektroniczne zabawki, telewizja, gry komputerowe). Innowacja obejmuje wszystkie zajęcia. Prowadzona jest w dwóch grupach przedszkolnych dzieci 5 letnich. Rozpoczyna się z początkiem stycznia każdego roku i trwa przez okres dwóch tygodni. Główną ideą są zajęcia bez zabawek, podczas których dzieci bawią się tylko swoją wyobraźnią. Ze zgromadzonych przy pomocy rodziców i innych pracowników przedszkola materiałów 20/71
(np. kartonowe pudła różnych rozmiarów, materiały, sznurki, taśmy, części garderoby, plastikowe butelki, wstążki, kolorowe papiery, styropian, czapki, kapelusze, torebki, sztuczna biżuteria, kolorowe apaszki) dzieci samodzielnie wykonują zabawki i organizują sobie zabawę. Przedszkole z Oddziałami Integracyjnymi nr 226 Małego Europejczyka : programy własne: program adaptacyjny Uśmiechnięty Przedszkolak program adaptacyjny skierowany do dzieci 3 letnich i ich rodziców mający na celu wspomaganie dziecka w poznawaniu zasad funkcjonowania przedszkola, nawiązanie serdecznego kontaktu w relacjach: nauczyciel dziecko oraz nauczyciel rodzic, przygotowanie rodziców do udzielania dziecku wsparcia, ukształtowanie pozytywnego wizerunku przedszkola, zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa, umożliwienie nawiązania różnorodnych interakcji dziecka z otoczeniem przedszkolnym; Przeciwdziałanie agresji wśród dzieci w wieku przedszkolnym program profilaktyczny, którego celem jest wychowanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co dobre, a co złe, potrafiły zgodnie bawić się i uczyć, kulturalnie zwracać się do innych w domu, przedszkolu i na ulicy, kształtowanie odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodniejszego znoszenia stresów i porażek, rozwijanie umiejętności społecznych, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi, kształtowanie przynależności społecznej do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej; Z Przedszkolakiem po Europie program ma na celu rozbudzenie w dzieciach świadomości europejskiej, zainteresowanie Europą oraz państwami Unii Europejskiej, ich mieszkańcami, kulturą, sztuką, architekturą. Celem programu jest nabywanie wiadomości i umiejętności przez zabawę, muzykę i taniec. Program ten przewiduje poznawanie świata począwszy od rodziny, poprzez najbliższe otoczenie, a dalej: miasto, państwo, Europę. innowacje pedagogiczne: Muzyka rozwija umysł i pomaga w przygotowaniu do nauki czytania i pisania celem programu jest wyrównywanie szans edukacyjnych, rozwijanie twórczej osobowości oraz integracja dzieci; przygotowanie dzieci do podjęcia nauki w szkole poprzez kształtowanie harmonijnego rozwoju w sferach: poznawczej, emocjonalnej, ruchowej, wzrokowej, społecznej, słuchowej; uwrażliwianie na piękno muzyki; Aktywne metody pracy drogą do sukcesu szkolnego jej celem jest właściwe przygotowanie dzieci do podjęcia obowiązku szkolnego; Słucham muzyki i mam super wyniki zintegrowana działalność muzyczno plastyczna dziecka jako wartość społeczno wychowawcza, kształtująca i poznawcza celem realizacji innowacji jest stwarzanie warunków edukacyjnych i wychowawczych do zdobywania wiedzy i umiejętności poprzez własne przeżycia i doświadczenia, rozwijanie twórczej postawy dziecka, kształtowanie twórczej inwencji, budzenie zainteresowań muzyką poważną, jazzową i rozrywkową oraz różnymi technikami plastycznymi. Przedszkole nr 414: programy własne: Ku dziecku Wydawnictwo Nowa Era; Program wspomagania rozwoju, wychowania i edukacji starszych przedszkolaków, prof. E. Gruszczyk- Kolczyńskiej i E. Zielińskiej; Metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz; 21/71
Ruch rozwijający W. Sherborne. b. Szkoły podstawowe Szkoła Podstawowa nr 110 im. Kazimierza Jeżewskiego: programy własne: Zdrowy ruch program z zakresu wychowania fizycznego w klasach IV; własny program wychowania fizycznego w klasach V i VI - zawiera treści z podstawy programowej, został rozszerzony o dyscypliny sportu, którymi interesują się uczniowie. Szkoła Podstawowa nr 118 im. Przyjaciół Mazowsza: programy własne: Mały Polak Europejczyk program własny wprowadzający uczniów klas I III w rzeczywistość Unii Europejskiej; Corrida ortograficzna czyli walka z bykami program własny z zakresu edukacji wczesnoszkolnej ułatwiający uczniom przyswajanie wiedzy z zakresu ortografii (bazujący na skojarzeniach, tworzeniu własnych ciągów skojarzeniowych); Prawa i obowiązki ucznia program realizowany na godzinie wychowawczej w klasach I VI przez pedagoga szkolnego, umożliwia uczniom poznanie ich praw, zwraca uwagę na obowiązki każdego ucznia, człowieka, Polaka. Szkoła Podstawowa nr 154 z Oddziałami Integracyjnymi im. Pawła Edmunda Strzeleckiego: programy własne: zajęcia biblioteczne Książka i ja program realizowany we wszystkich klasach w bibliotece szkolnej. Podstawowym założeniem programu jest włączenie uczniów w poczet świadomych czytelników. Celem programu jest wzrost zainteresowania książką, wyrabianie nawyku korzystania z biblioteki, rozwój czynnego czytelnictwa wśród uczniów, zapoznanie z wybranymi utworami literatury dziecięcej, wyrabianie postawy poszanowania księgozbioru; Mały Warszawiak to ja - program realizowany w klasach II i III w ramach zajęć edukacji wczesnoszkolnej. Ma na celu poznanie własnego regionu, świadomego korzystania z bogatej oferty życia kulturalnego, poznania i kultywowania tradycji regionalnych oraz zagadnień dotyczących historii naszego miasta, postaci z nim związanych, najważniejszych miejsc, zabytków i legend; Bezpieczna planeta - nauczanie treści ekologicznych w klasie trzeciej. Wszelkie formy realizacji są włączane w treści poszczególnych rodzajów edukacji: polonistycznej, matematycznej, środowiskowej, muzycznej i plastycznej. Zadaniem programu jest poszerzenie wiedzy przyrodniczej uczniów, rozbudzanie świadomości proekologicznej oraz rozwój zainteresowań. Szkoła Podstawowa nr 314 im. Przyjaciół Ziemi: programy własne: program Żyj zdrowo program realizowany we wszystkich klasach. Celem programu jest nabycie przez uczniów właściwych postaw pozwalających na zachowanie zdrowia oraz wyrabianie poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie. W programie przewidziano realizację kilku obszarów tematycznych: żywność i żywienie, higiena osobista i zdrowie własnego ciała, ruch to zdrowie, moje bezpieczeństwo, w przyjaźni z innymi, umiem odmawiać i wybierać 22/71