Raport z pierwszej części Programu wrzesień 2004

Raport z pierwszej części Programu Wisła czysta, bezpieczna, piękna WWF Polska ul. Wiśniowa 38 02-520 Warszawa tel: [22] 849 84 69 fax: [22] 646 36 72 www.wwf.pl Stowarzyszenie Eko-Inicjatywa ul. Miłosna 1 82-500 Kwidzyn tel: [55] 261 37 97 tel/fax: [55] 261 22 16 www.ekokwidzyn.pl Raport z pierwszej części programu Wisła czysta, bezpieczna, piękna wrzesień 2004 Raport z pierwszej części Programu wrzesień 2004 Raport z pierwszej części Programu Wisła czysta, bezpieczna, piękna

Raport z pierwszej części Programu wrzesień 2004

raniejgóryra

Laura Piotrowska Szkoła podstawowa w Stegnie

Raport z pierwszej części Programu Wisła czysta, bezpieczna, piękna Poniższy raport, któr y powsta ł na pod staw ie a n k iet przeprowadzonych przez dzieci ze 185 szkół nadwiślańskich, jest podsumowaniem I etapu programu edukacyjnego Wisła czysta, bezpieczna, piękna. I etap Programu miał na celu m.in. poznanie stosunku do Wisły ludzi żyjących w sąsiedztwie rzeki oraz zbadanie ich świadomości ekologicznej. 1 Z a n k i e t w y n i k a, ż e w i e d z a e k o l o g i c z n a m i e s z k a ń c ó w nadwiślańskich okolic jest stosunkowo niska, a raport potwierdza, że działania edukacyjne są bardzo potrzebne. Niewielu mieszkańców słyszało o programach rolnośrodowiskowych. Równie mały jest odsetek tych, którzy zetknęli się z europejskim systemem ochrony przyrody NATURA 2000. Także odpowiedzi na pytania dotyczące regulacji Wisły wskazują, że ludzie nie w pełni zdają sobie sprawę, co kryje się pod tym pojęciem. Wielokrotnie te same osoby chciałyby, aby Wisła pozostała rzeką naturalną, jednocześnie opowiadając się za jej regulacją. Te osoby stanowiły 15% wśród zwolenników naturalnej Wisły. Zdarzało się również, że mieszkańcy odpowiadali, że rzeka jest dostatecznie uregulowana, jednocześnie mówiąc, że trzeba ją uregulować, bądź wręcz skanalizować i wybudować zapory. Na szczęście, jeśli chodzi o stosunek do Wisły to nie jest ona obojętna mieszkańcom nadwiślańskich miejscowości. Poniżej przedstawiamy główne wnioski płynące z raportu oraz postulaty osób żyjących w sąsiedztwie rzeki. Charadrius hiaticula. Sieweczka obrozna

Raport z pierwszej części Programu Wisła czysta, bezpieczna, piękna I. Wnioski z raportu 2 Wisła budzi pozytywne emocje wśród mieszkańców nadwiślańskich miejscowości, choć jednocześnie ich świadomość ekologiczna pozostawia wiele do życzenia. Stan czystości wody w Wiśle jest niepokojący, a głównym źródłem zanieczyszczeń są według mieszkańców zakłady przemysłowe. Niektóre gatunki ryb zniknęły z wielu odcinków Wisły, dotyczy to przede wszystkim ryb wędrownych w Górnej i Środkowej Wiśle. Wiedza mieszkańców doliny na temat zagrożenia powodziowego wydaje się niewystarczająca. II. Postulaty Poprawić jakość wody w rzece. Zadbać, aby łososie znów wędrowały wzdłuż całej Wisły z Bałtyku do Karpat. Uświadomić mieszkańcom doliny Wisły konsekwencje osiedlania się na terenach zalewowych., Łosos atlantycki Salmosalar

Raport z pierwszej części Programu Wisła czysta, bezpieczna, piękna III. Wisła budzi emocje 3 Wisła nie jest mieszkańcom obojętna. Zdecydowana większość ankietowanych ma do niej pozytywny stosunek. Prawie 70% ją lubi lub ma do niej sentyment, zaledwie 4% mówi, że jest ona im obojętna. To nastawienie nie zależy praktycznie od wieku. Jedynie wśród młodych ludzi tylko połowa deklaruje pozytywny stosunek do Królowej Polskich Rzek, a 1/3 jej nie lubi, głównie dlatego, że jest brudna. Stosunek kobiet do Wisły 15% Nie lubi-brudna 3% Obojętny 24% Ma sentyment 15% Nie lubi-niebezpieczna 43% Lubi

Raport z pierwszej części Programu Wisła czysta, bezpieczna, piękna Stosunek mężczyzn do Wisły 4 11% Nie lubi-brudna 7% Obojętny 28% Ma sentyment 8% Nie lubi-niebezpieczna 46% Lubi Wi s ł a c ie s z y s i ę w i ę k s z ą s y mp a t i ą m ę ż c z y z n n i ż k obie t. ¾ mężczyzn i 2/3 kobiet ma do Wisły pozytywne nastawienie. Duże zanieczyszczenie rzeki to główny powód, który sprawia, że Wisła jest nielubiana. Co ciekawe większą grupą, która deklaruje swoją niechęć są kobiety (30%) podczas gdy mężczyźni darzą ją znacznie większym sentymentem (74%).

Raport z pierwszej części Programu Wisła czysta, bezpieczna, piękna IV. Czytość wody w Wiśle 5 Prawie wszyscy ankietowani twierdzą, że Wisła jest rzeką brudną. Przeważa opinia, że jest zanieczyszczona albo bardzo zanieczyszczona-pozaklasowa. Tak uważało prawie 2/3 pytanych. Pewnym optymizmem napawa fakt, że ponad 1/3 mieszkańców uważa, iż Wisła ma wodę średniej klasy czystości. Zakłady przemysłowe zostały przez przeszło 2/3 ankietowanych uznane za mające największy wpływ na zanieczyszczanie rzeki. Znamienne, że wpływ gmin i urzędników jest rozpoznawany przez zaledwie 5%, czyli niżej niż wpływ dzieci - 8%, a oddziaływanie turystów i rolników oceniane jest na poziomie 11-12%. To także świadczy o niskim poziomie świadomości, jak duży wpływ ma rolnictwo na stan czystości wód w Wiśle. Kto zanieczyszcza Wisłę? 8% Dzieci i młodzież 5% Gminy-urzędnicy 11% Rolnicy 12% Turyści 65% Zakłady

W i s ł a Ze skał wypływasz malutkim strumykiem, śpiewając cichutko z uroczym słowikiem. Po drodze zbierasz kamyki i skały, by gdzieś na dole brzegiem sie stały. Potem odwiedzasz wioski i miasta, a Twe koryto wciąż się rozrasta. Z małego strumyka rzeką się stajesz, a w Gańsku swe wody morzu oddajesz. Po drodze gościsz wody z rzek wielu, cała przyroda Twym przyjacielem. Szkoda, że ludzie o czystość nie dbają i wciąż do Ciebie śmieci wrzucają. Mało kto wie, jakie tajemnice kryjesz, z jakimi zasługami dla Polski żyjesz. Ile dobrego dajesz przyrodzie, i co ludzkie życie zawdzięcza wodzie. (Dominika Tracz, Szkoła Podstawowa nr 18 w Krakowie)

Szymon Sromecki Zespół Szkół w Nebrowie Wielkim

Raport z pierwszej części Programu Wisła czysta, bezpieczna, piękna V. Ryby 6 W Wiśle stwierdzono występowanie 33 gatunków ryb. Jesiotr i łosoś, jak wskazywało wielu ankietowanych, to gatunki, które wyginęły. Z ankiet wynika, że sytuacja gatunków wędrownych jest dużo gorsza w środkowym i górnym biegu rzeki niż w dolnym. Powyżej zapory we Włocławku łosoś, troć i certa były stwierdzane o wiele rzadziej niż poniżej. Łosoś w Dolnej Wiśle 29% Jest 71% Nie ma Łosoś w Górnej i Środkowej Wiśle 3% Jest 97% Nie ma

Raport z pierwszej części Programu Wisła czysta, bezpieczna, piękna Certa w Dolnej Wiśle 7 38% Nie ma 62% Jest Certa w Górnej i Środkowej Wiśle 84% Nie ma 16% Jest

Raport z pierwszej części Programu Wisła czysta, bezpieczna, piękna VI. Stosunek do powodzi 8 Zdecydowana większość mieszkańców uważa, że wylewanie rzek, szczególnie na wiosnę jest zjawiskiem naturalnym. Taką opinię w yraziło prawie 2/3 ankietowanych. Odpowiedzi na pytanie Czy obawiasz się powodzi? rozkładają się mniej więcej po połowie. Oznacza to, że wielu mieszkańców doliny nie jest świadoma zagrożenia powodzią, na jakie są narażeni osiedlając się na potencjalnych terenach zalewowych. Czy wylewanie rzek jest zjawiskiem naturalnym? 12% Brak zdania 21% Nie 67% Tak Czy obawiasz się powodzi? 44% Tak 47% Nie 9% Nie mam zdania

Raport z pierwszej części Programu Wisła czysta, bezpieczna, piękna Co ciekawe, odpowiedzi na pytanie o obawy przed powodzią nie zależą od wieku. Szczególnie zastanawiający jest wysoki odsetek odpowied zi Nie obaw i a m się wśród najstarszych, któr z y, przynajmniej teoretycznie powinni najlepiej pamiętać wezbrania Wisły zagrażające ludziom. 9 Obawy przed powodzią w zależności od wieku % odpowiedzi 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Tak Nie Nie wie do 30 lat 31-40 lat 41-50 lat pow. 50 lat

N Morze Bałtyckie W i s ł a Z gór wypływają dwa malutkie strumyki. Pędzą po skałkach, turlają kamyki. Harce te widzi Księżyc i Słońce, Ziemia zmęczona łączy ich końce. Teraz spokojnie, płynie Wisła cała. Już nikt nie pamięta, że była tak mała. Płynie przez Kraków i Warszawę, Wpada do Płocka na malutką kawę. Potem odwiedza Toruńską Starówkę, Zjada piernika, albo mleczną krówkę. W Bydgoszczy w prawo ostry zakręt bierze. Grudziądz, Żuławy i już jest Wybrzeże. I tak się kończy bieg tego strumyka, Co z Baraniej Góry wartko pomyka. E (Agata Kowalska, Szkoła Podstawowa nr 158 w Warszawie) Barania Góra S

Konrad Warlikowski IV Społeczna Szkoła Podstawowa w Gdańsku

Opracowanie graficzne: Aleksandra i Adam Kamińscy WWF Polska ul. Wiśniowa 38 02-520 Warszawa tel: [22] 849 84 69 fax: [22] 646 36 72 www.wwf.pl Stowarzyszenie Eko-Inicjatywa ul. Miłosna 1 82-500 Kwidzyn tel: [55] 261 37 97 tel/fax: [55] 261 22 16 www.ekokwidzyn.pl