Background information Social services Polish version Informacje ogólne Wersja polska This document is from www.earlysupport.org.uk
O publikacji (About this publication) Wczesne Wsparcie (Early Support) jest głównym projektem rządowym, mającym na celu lepszą koordynację usług świadczonych dla rodzin posiadających dzieci niepełnosprawne. Organizacja ta działa na terenie Anglii i jest umiejscowiona w sektorze wolontariatu. Promuje partnerską współpracę z szeregiem innych organizacji oraz udoskonala oferowane usługi. Niniejsza broszura z informacjami ogólnymi (Background information booklet) przygotowywana była przez okres dwóch lat w współpracy z rodzicami i opiekunami oraz z osobami pracującymi z dziećmi i ich rodzinami. Wydana została po raz pierwszy w roku 2004. Obecne wydanie jest poprawione i ulepszone dzięki wskazówkom, których udzieliły osoby w latach 2004-2006. Broszura ta jest jedną z cyklu wydanych. Inne dostępne tytuły to: Wprowadzenie do broszur z informacjami ogólnymi (Introduction to the Background information booklets) Osoby, które możesz spotkać (People you may meet) Opieka nad dzieckiem (Childcare) Pomoc finansowa (Financial help) Edukacja (Education) Opieka zdrowotna (Health services) Formalna ocena Edukacja (Statutory assessment Education) Pomocne organizacje i przydatne kontakty (Useful contacts and organisations) Aby dowiedzieć się więcej o programie Early Support oraz o Aktach rodzinnych (Family file), odwiedź: www.earlysupport.org.uk
Wprowadzenie (Introduction) Kontakt z opieką społeczną (social services) (lub usługami opieki społecznej (social care services) jest często nowym doświadczeniem dla rodzin. Jednak prędzej czy później rodzice zdają sobie sprawę, że muszą nawiązać ten kontakt w czasie od narodzin dziecka a jego trzecim rokiem życia. Jeżeli Twoje dziecko spędziło kilka dni na oddziale intensywnej opieki noworodkowej, to prawdopodobnie zostałeś już przedstawiony pracownikowi opieki społecznej (social worker) przebywającemu w szpitalu. Pracownik ten mógł przychodzić, aby zobaczyć jak się czujesz, lub uczestniczył w spotkaniu przed wypisaniem ze szpitala (hospital discharge meeting). Mogło się również zdarzyć, że Ty i Twoje dziecko wyszliście ze szpitala do domu i sytuacja dziecka nie stała się widoczna dla innych przez kilka tygodni lub miesięcy. W zależności od okoliczności możesz potrzebować dodatkowej pomocy w domu. Niektóre rodziny wspierane są przez bliskich mieszkających w pobliżu lub przez grono przyjaciół czy sąsiadów. Mogą oni zapewnić część dodatkowej pomocy, której potrzebujesz. Niestety wiele rodzin musi szukać wsparcia gdzie indziej. Możliwe, że znasz jakąś lokalną organizację społeczną (czasami nazywaną wolontariatem (voluntary organization)) lub należysz do jakiegoś kościoła, meczetu, świątyni bądź synagogi, gdzie możesz otrzymać pomoc. Lecz jeśli potrzebujesz więcej pomocy niż te rodzinne lub lokalne grupy mogą zapewnić, możesz zostać skierowany do skorzystania z usług opieki społecznej (social care services). 1
Czym są usługi opieki społecznej? (What are social care services?) Każdy adres w Anglii i Walii objęty jest przez departament władz lokalnych, który zapewnia opiekę społeczną. Instytucje i departamenty zarządzane są w różny sposób w zależności od miejsca Twojego zamieszkania. Jeżeli żyjesz w społeczeństwie kierowanym przez jednolite władze, wszystkie usługi lokalne zapewniane są przez te same władze. Jeżeli natomiast żyjesz w społeczeństwie kierowanym przez dwupoziomowe władze, niektóre usługi (np. mieszkaniowe) zapewniane są przez lokalną radę miejską, opieka społeczna natomiast zapewniana jest przez władze samorządowe hrabstwa. Usługi lub departamenty opieki społecznej nazywana są różnie w różnych rejonach. Może to być opieka społeczna, praca na rzecz społeczności lokalnej, opieka społeczna i mieszkalna lub usługi dla dzieci. W niektórych rejonach usługi opieki społecznej są częścią organizacji Children s Trust. Departamenty opieki społecznej to oficjalne instytucje stworzone, aby pomagać rodzinom, dzieciom i dorosłym w rozwiązywaniu problemów. Usługi opieki społecznej w większości finansowane są z funduszy rządowych. W niektórych miejscach usługi te są darmowe. W innych opłaty są ustalone bądź też sprawdzane są dostępne środki rodziny i proszona jest ona o zapłatę tylko, jeśli jest w stanie to zrobić. Wszystko, czym zajmuje się departament opieki społecznej, jest regulowane przez prawo. W odniesieniu do dzieci i rodzin, głównym zadaniem departamentu opieki społecznej jest ochrona dziecka oraz promowanie bezpieczeństwa i dobrego samopoczucia dzieci mieszkających w domu lub zarejestrowanych w systemie opieki publicznej. 2
Struktura zespołów pracowników opieki społecznej (How are teams of social workers organised?) Osoby pracujące w placówkach opieki społecznej mają różne tytuły, ale usługi przez nie oferowane są zazwyczaj organizowane w taki sam sposób. Ta struktura jest często dla rodzin trudna do zrozumienia, ale wszystkie osoby przedstawione poniżej, odpowiedzialne są na różnych szczeblach za podejmowanie decyzji związanych z usługami, jakie otrzymujesz. Pracownicy opieki społecznej (social workers) lub też osoba, z którą jako pierwszą nawiążesz kontakt w placówce opieki społecznej, będą mieli menadżera. Taka osoba może być nazwana starszym pracownikiem opieki społecznej (social worker) lub menadżerem zespołu. Podejmują oni codzienne decyzje. Ich szef nazywany jest menadżerem placówki, menadżerem grupy, lub głównym zarządcą. Ponad nimi stoi zastępca dyrektora lub kierownik usług dla dzieci. Ponad nimi stoi kierownik opieki społecznej, dyrektor wykonawczy usług dla dzieci lub dyrektor wykonawczy opieki społecznej i pracy na rzecz społeczności lokalnej. Posiadanie przydzielonego tylko dla siebie pracownika opieki społecznej (social worker) jest obecnie rzadkie. Zespoły pracy społecznej, oferujące ocenianie (assesments) i usługi opisywane tutaj najczęściej są małe, składają się z 6-7 pracowników opieki społecznej (social workers). Większość zespołów nie ma więcej niż 500 rodzin na swojej liście. Możesz się dowiedzieć, że Twoja sprawa jest w trakcie realizacji przez pracowników dyżurujących. Oznacza to, że zostaniesz obsłużony, ale zamiast jednej osoby zajmującej się twoją sprawą, kilku członków zespołu pełniących dyżur będzie do twojej dyspozycji. To może być dezorientujące, jeśli nie jesteś na to przygotowany. Dobrym pomysłem jest zapytać o imię i numer telefonu, każdego, z kim rozmawiałeś, oraz robienie notatek, które przypomną Ci, na co zgodzili się twoi rozmówcy. Pośród niektórych władz, znajdują się menadżerowie usług, odpowiedzialni za usługi dla dzieci niepełnosprawnych lub tych, ze specjalnymi potrzebami. Zarządzają oni zespołem pracowników opieki społecznej (social workers), którzy z kolei koncentrują się na pracy z dziećmi niepełnosprawnymi oraz z ich rodzinami. Zapewniają również niektóre usługi w domu. Zespoły tego typu nazywane są najczęściej Zespołami niosącymi pomoc dzieciom niepełnosprawnym (disabled children s teams) lub Zespołami niosącymi pomoc dzieciom z niepełnosprawnościami (children with disabilities teams). 3
W innych miejscach istnieją placówki organizujące noclegi w specjalistycznym centrum z zakwaterowaniem dla Twojego dziecka, aby pozwolić Ci na krótką przerwę (short break). Zarządzane są one przez menadżera placówki, podczas gdy inne placówki, zarządzane są przez inne osoby. Zadaniem pracowników urzędujących w placówkach opieki społecznej jest pomaganie Ci w zrozumieniu, jak wszystko funkcjonuje. Jeżeli nie jesteś czegoś pewien lub jesteś zdezorientowany, nie bój się zapytać. Czym zajmują się usługi opieki społecznej? (What do social care services do?) Usługi pomocy społecznej zapewniają pełne wsparcie dla wszystkich grup społecznych, poczynając od ludzi starszych w domach spokojnej starości, a kończąc na dzieciach i rodzinach potrzebujących szerokiego zakresu wsparcia. Ogólne informacje na temat tego, czym zajmują się usługi pomocy społecznej dostępne są na stronie www.adss.org.uk Opiekunowie zastępczy oraz ci, którzy pracują z ludźmi mającymi trudności w nauce (learning difficulties), cierpiącymi na niedyspozycje w uczeniu się (learning disabilities) lub mającymi problemy ze zdrowiem psychicznym, wszyscy oni wspierani są przez pracowników opieki społecznej (social workers) pracujących w usługach pomocy społecznej. Pracownicy opieki społecznej (social workers) mają podstawowe zdolności aby doradzać oraz wiedzą dużo na temat rzeczy, które pomagają rodzinom ( jak np. o usługach lub świadczeniach). Często mogą pomóc rodzinom znaleźć informacje i wsparcie. Usługi pomocy społecznej są szczególnie znane z ich pracy z dziećmi oraz młodymi ludźmi, którzy byli wykorzystywani. Dużo mówi się w wiadomościach na temat ochrony dzieci oraz ich miejsca w systemie opieki publicznej. Ważne jest jednak, aby zrozumieć, że placówki opieki społecznej zapewniają ogromną ilość innych rodzajów wsparcia poprzez usługi dla rodziców, których dzieci zostały określone jako potrzebujące. Dzieci w potrzebie ( children in need ) to określenie używane w stosunku do dzieci mających nikłe szanse na osiągnięcie prawidłowego standardu zdrowia lub rozwoju oraz w stosunku do dzieci niepełnosprawnych. 4
Jeżeli ktoś powiedział Ci, że Twoje dziecko ma specjalne potrzeby (special needs), pracownicy opieki społecznej (social workers) najprawdopodobniej zakwalifikują je jako dziecko w potrzebie zgodnie z ustawą o dzieciach z 1989 roku. Placówki pomocy społecznej decydują czy Twoje dziecko może być poddane ocenie (assessment) zgodnie z ustawą o dzieciach z 1989 roku. Ocena wstępna to przepustka do otrzymania pomocy. Pracownicy opieki społecznej (social workers) rozpoznają zwiększone potrzeby rodziny posiadającej niepełnosprawne dziecko. Są oni po to, by cię wspierać i oferować Ci szeroki zakres usług. Jednakże z racji tego, że zapotrzebowanie na pomoc jest bardzo duże wiele władz lokalnych wprowadziło kryteria upoważniające. Kryteria upoważniające opisują sytuację, w której dzieci i rodziny mają większe szanse na otrzymanie pomocy. W jaki sposób nawiązać kontakt z usługami opieki społecznej? (How do I get in touch with social care services?) Jest kilka sposobów na skontaktowanie się z lokalnymi usługami pomocy społecznej Możliwe jest, że pielęgniarka środowiskowa (health visitor), lekarz rodzinny (GP), lub ktoś ze szpitala lub Zespołu wspomagającego rozwój dziecka (Child Development Team) mogą skierować Cię na konsultacje (referral) do placówek pomocy społecznej. Możesz też sam zadzwonić, napisać list lub wysłać e-mail. Możesz też odwiedzić placówkę, jeśli znajduje się w pobliżu miejsca Twojego zamieszkania. Podczas pierwszego kontaktu z rodziną placówki pomocy społecznej używają wielu różnych sposobów odpowiedzi. Niektóre z nich prowadzą centra wszystkie usługi w jednym miejscu (One stop shops), Zespół pierwszej reakcji lub Centrum Kontaktu z Klientem. W innych miejscach, musisz nawiązać kontakt z Departamentem Pomocy Społecznej i porozmawiać z pracownikiem dyżurnym (duty worker) lub kimś z zespołu konsultacyjnego. Jeżeli nie jesteś pewien, co robić, poszukaj w swojej książce telefonicznej numeru all enquiries (infolinia, pod która możesz uzyskać wszelkie informacje) w rubryce władz lokalnych (zwanych również władzami samorządowymi). Daj znać osobie, do której się dodzwonisz, że chciałbyś skorzystać z możliwości konsultacji (referral) z placówką pomocy społecznej. 5
Kiedy po raz pierwszy będziesz rozmawiać z kimś z placówki pomocy społecznej, zapytają Cię o Twoje potrzeby i zanotują wiele szczegółów o Tobie i Twojej rodzinie. Dobrym pomysłem jest przemyślenie tego, czego Ci potrzeba, zanim zadzwonisz. Możesz też zrobić notatki, aby lepiej zapamiętać to, co chcesz powiedzieć. Możesz na przykład powiedzieć coś takiego: Mieszkam z mężem/partnerem. Mamy dwójkę dzieci 13-miesięczne bliźniaczki. Jedna z nich jest dzieckiem z specjalnymi potrzebami. Jest zależna od tlenu i musi być karmiona poprzez rurkę w brzuchu. Musi być poddawana odsysaniu w ciągu nocy. Moja córeczka prawie w ogóle nie śpi, co oznacza również brak snu dla nas. Wstajemy, co około 30 minut, aby jej doglądać. Czasami w ogóle nie idziemy spać. Moja druga córeczka sypia dobrze i jest aktywna w ciągu dnia. Jestem wyczerpana brakiem snu, opieką nad dziećmi i równocześnie zajmowaniem się domem. Czy jest ktoś, kto pomógłby nam w pracach domowych i umożliwił dobre wyspanie się lub czy ktoś mógłby zaopiekować się dziećmi przez parę godzin w ciągu dnia, żebym mogła chwilę odpocząć? Najprawdopodobniej otrzymasz odpowiedź, że skierowanie zostanie wysłane do stosownych zespołów zajmujących się dziećmi, i że pracownik dyżurny (duty worker) odezwie się do Ciebie w przeciągu najbliższych dni. Pamiętaj, aby zapisać imię osoby, która odebrała Twój telefon, jej stanowisko, numer telefonu oraz datę, kiedy dzwoniłeś. 6
Co dzieje się dalej? (What happens next?) Kilka rzeczy wydarzy się w odpowiedzi na Twój telefon. Sprawdzony zostanie system komputerowy, aby dowiedzieć się, czy ktoś inny, np. pielęgniarka środowiskowa (health visitor) lub lekarz rodzinny (GP), nie wysłał już skierowania na konsultacje (referral), lub też, czy Twoja rodzina jest już znana jakiemuś pracownikowi opieki społecznej (social worker). Decyzja o tym, jaki typ reakcji zastosować, powinna być podjęta dość szybko. Zazwyczaj, zajmuje to jeden dzień roboczy od momentu otrzymania zgłoszenia na konsultacje (referral) lub uzyskania nowych informacji. Jeżeli jesteś skierowany po raz pierwszy, najpierw kierownik powinien sprawdzić, czy spełniasz kryteria upoważniające (elegibility criteria) do przyznania usług, które mógłbyś otrzymać. Jeżeli nie spełniasz kryteriów upoważniających (elegibility criteria), placówki pomocy społecznej są przeważnie w stanie skontaktować Cię z lokalnymi grupami wsparcia dla rodziców, jak również z innymi specjalistami i wiodącymi placówkami pomocy, prowadzonymi przez sektor wolontariacki. Mogą również udostępnić Ci listę zatwierdzonych usług (approved service), za które sam możesz zapłacić. Usługi zatwierdzone, to takie, które przeszły pomyślnie szereg rygorystycznych testów, narzuconych odgórnie celem sprawdzenia jakości i tego, czym się zajmują. O akceptacji Twojego skierowania na konsultacje (referral) dowiesz się, kiedy zadzwoni do Ciebie z informacją pracownik opieki społecznej (social worker) oraz porosi o spotkanie w celu ocenienia Twojego dziecka i rodziny. 7
Ocena Twojego dziecka i rodziny (Assessment of your child and family) Ustawa o dzieciach z 1989 roku jest głównym prawem ustawodawczym kierującym tym, co lokalna opieka społeczna ma zapewnić dzieciom i ich rodzinom. Jest też wiele innych ustaw parlamentarnych, na które możesz napotkać w miarę, jak poznajesz i zaczynasz rozumieć działanie systemu opieki społecznej. Ustawa o dzieciach z 1989 roku wymaga, aby dzieci były określone mianem w potrzebie zanim usługi zostaną zapewnione. Ocena (Assessment) w tym kontekście oznacza sposób na zdobycie informacji o Tobie i Twojej rodzinie oraz o tym, czego potrzebujecie. Ustawa o dzieciach z 1989 roku mówi, że są specyficzne grupy dzieci, którym departamenty opieki społecznej powinny zapewnić usługi. Ustawa nazywa je Dziećmi w potrzebie (children in need) i stwierdza: Dziecko jest w potrzebie, jeżeli nie rozwija się, nie jest zdrowe i potrzebuje pomocy Dziecko jest w potrzebie, jeżeli jest niepełnosprawne W momencie, gdy Twoje dziecko zostanie określone mianem dziecka w potrzebie, nie oznacza to, że pracownik opieki społecznej (social worker), z którym rozmawiasz uważa, że potrzebuje ono ochrony. To wszystko zostanie Ci wyjaśnione. Sekcja 17 ustawy o dzieciach z 1989 roku ustala obowiązki władz i rad miejskich podczas zapewniania usług dla dzieci w potrzebie (children in need) oraz ich rodzinom. Powyższe może również obejmować Twoją rodzinę. Część 111 ustawy o dzieciach z 1989 roku stanowi podstawę prawną przy świadczeniu usług lokalnych rodzinom z dziećmi niepełnosprawnymi. 8
Ustawa stwierdza, że jedną z metod pomocy Twojemu niepełnosprawnemu dziecku jest udostępnienie różnych usług innym członkom rodziny. Odnosić się to może do Ciebie albo do Twoich pozostałych dzieci. Dzięki temu możesz poradzić sobie ze wszystkimi rzeczami wymaganymi przez Twoje niepełnosprawne dziecko. Reszta Twoich dzieci przez te kilka godzin może na przykład iść do parku z opiekunką (childminder) lub iść z kimś na spotkanie zastępu Zuchów. Jeżeli Twoje dzieci są starsze, ktoś może zabrać je do klubu młodzieżowego lub odebrać je z domu przyjaciół. Zostaniesz poddany ocenie (assessment) i otrzymasz dostęp do usług zgodnie z postanowieniami ustawy o dzieciach z 1989 roku. Natomiast ustawa o opiekunach i dzieciach niepełnosprawnych z 2000 roku nadaje uprawnienia władzom lokalnym o udostępnianiu usług rodzicom po uprzednim poddaniu ocenie. Władze i samorządy lokalne muszą brać pod uwagę tę ocenę podczas decydowania o przyznaniu usług zgodnie z sekcja 17 ustawy o dzieciach. Cokolwiek się stanie, jako rodzic nie powinieneś być poddawany wielu ocenom (assessments), aby zidentyfikować Twoje potrzeby. Pracownicy opieki społecznej (social workers) sprawdzają, czego Tobie potrzeba w ramach jednego procesu. Wytłumaczą Ci, jak to robią i jak to się ma do różnych przepisów i ustaw. Poproś, aby wytłumaczyli Ci to więcej niż jeden raz, jeżeli nie rozumiesz, abyś wraz z rodziną czuł się dobrze poinformowany. 9
Wskazówki dla pracowników opieki społecznej przy ocenianiu (Guidance for social workers on assessment) Rząd stworzył zestaw wskazówek i struktur dla pracowników opieki społecznej (social Workers), aby odnosili się do nich, gdy poddają kogoś ocenie (assessment). Nazwa tego zestawu to Struktura Oceniania Dzieci w Potrzebje i ich Rodzin (The Framework for the Assesssent of Children in Need and their Families). Aby otrzymać kopie tego dokumentu skontaktuj się z: The Stationery Office PO Box 29 Norwich NR3 1GN Tel: 0870 600 5522 Fax: 0870 600 5533 Email: customer.services@tso.co.uk Ocena wstępna (Initial assessment ) Decyzja, aby zebrać więcej informacji na Twój temat oraz aby dowiedzieć się, czego Ci potrzeba nazywana jest oceną wstępną (initial assessment). Ocena ta powinna być podjęta w ciągu 7 dni roboczych. W zależności od tego, co już o Tobie wiadomo, wstępna ocena (assessment) może obejmować: pracownika opieki społecznej (social worker), który przychodzi do Twojego domu, aby porozmawiać z Tobą i innymi członkami rodziny oraz aby spotkać się z Twoim dzieckiem niepełnosprawnym i resztą dzieci. pracowników opieki społecznej (social workers) zadających Ci wiele różnych pytań na przykład o to, jak się czujesz i o rzeczy, które musisz robić podczas opieki nad dzieckiem. kontakt z innymi instytucjami, takimi jak opieka zdrowotna. Na przykład, Twój pracownik opieki społecznej (social worker) będzie chciał skontaktować się z Twoim pediatrą (paediatrician), aby dać mu znać, że przeprowadzają ocenę (assessment) Twoich potrzeb. podejmowanie decyzji o tym, co może Ci pomóc tworzenie planu zapewniania wsparcia. 10
Skutkiem wstępnej oceny (assessment) może być decyzja, że nie jesteś upoważniony do otrzymywania pomocy usług opieki społecznej. Jeżeli do tego dojdzie, pracownik opieki społecznej (social Worker) poinformuje Cię o wszystkich lokalnych grupach wsparcia, specjalistach i głównych usługach prowadzonych przez inne instytucje. Jak było wspomniane w rozdziale, Co dzieje się dalej?, mogą oni również udostępnić Ci listę zatwierdzonych usług, za które samemu możesz płacić. Ocena szczegółowa (Core assessment) Jeżeli pracownik opieki społecznej (social worker) uważa, że Twoja sytuacja wymaga bardziej dogłębnej oceny (assessment), rozpoczyna się proces oceniania szczegółowego (core assessment). To zaczyna się zaraz po dokonaniu wstępnej oceny (assessment). Szczegółowa ocena (assessment) jest bardziej konkretna od oceny wstępnej (initial assessment). Bardziej przygląda się takim aspektom jak rozwój Twojego dziecka lub Twój sposób wychowywania dzieci. Zwraca również uwagę na Twoją sytuację rodzinną, wliczając w to warunki mieszkaniowe, zatrudnienie oraz dochód. Skupia się też na tym, jak rodzina działa jako całość i czy reszta Twojej rodziny (dziadkowie lub inni dorośli) są w stanie Cię wspierać. Mimo że ten typ oceniania (assessment) przeprowadzany jest przez opiekę społeczną, zawsze zawiera on w sobie współpracę z innymi instytucjami. Szczegółowa ocena (assessment) musi być ukończona w przeciągu 35 dni roboczych. Czasami pracownik opieki społecznej (social worker) może zechcieć, aby Twoje dziecko zostało poddane specjalistycznej ocenie (assessment). Może on dojść do takiego wniosku po rozmowie z Tobą i innymi specjalistami pracującymi z Tobą. Ten typ oceniania może nie zostać ukończony w przeciągu 35 dni, ale w międzyczasie powinieneś otrzymać dostęp do pomocnych usług. Ważne jest, aby pamiętać, że Ty i Twoja rodzina możecie korzystać z usług nawet, jeśli szczegółowa ocena (core assessment) jeszcze się nie skończyła. 11
Jakiego typu pomoc i wsparcie mogę otrzymać? To zależy w większej części od Twojej sytuacji i potrzeb Twojego dziecka, ale może to być jedna z następujących usług: Opiekun/ka do dziecka (childminder), która zajmuje się Twoim dzieckiem w ciągu dnia. Możesz być poproszony o wkład w koszt tej usługi w zależności od Twoich możliwości finansowych; Krótka przerwa (short break) lub wytchnienie (respite), kiedy to opiekun zastępczy, od czasu do czasu na noc zajmuje się Twoim dzieckiem w swoim domu, dzięki czemu Ty możesz dobrze się wyspać; osoba (czasami nazywana opiekunką do dziecka, pomocnikiem towarzyszącym, opiekunką społeczną lub pielęgniarką) może przyjść do Twojego domu na kilka godzin w każdym tygodniu lub miesiącu podczas dnia, wieczorem lub nawet na noc. przenocowanie w specjalistycznym centrum mieszkalnym, jeżeli Twoje dziecko ma wiele różnych potrzeb zdrowotnych, aby umożliwić Ci krótką przerwę (short break); miejsce w zwykłym lub specjalistycznym przedszkolu (nursery) wraz z możliwością zapewnienia dodatkowego wsparcia; miejsce w klubie dla rodzica i niemowlaka wraz z odrobiną dodatkowego wsparcia; wsparcie udzielane przez osobę, która przychodzi do Twojego domu, aby pomóc Ci z fizyczną opieką nad Twoim dzieckiem na przykład, z kąpaniem, ubieraniem, karmieniem. Ta usługa czasem nazywana jest usługa domową (domiciliary service); pomoc dostosowana do potrzeb Twojej rodziny. Możesz być upoważniony do otrzymania Dotacji na ułatwienia dla osób niepełnosprawnych (disabled facilities grant), która pomóc może w obniżeniu kosztów dostosowania Twojego domu do potrzeb dziecka niepełnosprawnego oraz zakupu przyrządów potrzebnych dziecku. Możesz dowiedzieć się więcej na ten temat z innej broszury z tej serii dotyczącej Opieki Zdrowotnej (Health Services). 12
Centra dziecięce Pewny Start (Sure Start Children s Centers) mogą również oferować zakres przydatnych dla Ciebie usług. Zapytaj specjalisty, z którym widujesz się regularnie, czy takie centrum znajduje się gdzieś w twojej okolicy. W różnych rejonach zapewniane są różne usługi, nie ma, bowiem ściśle określonych reguł, których miały by przestrzegać władze lub rada. Samodzielna organizacja usług (Arranging services yourself) Możliwe jest, że żadna z oferowanych usług nie spełnia Twoich wymagań, bądź nie jest wystarczająco elastyczna. W takiej sytuacji, ustawa o opiekunach i dzieciach niepełnosprawnych z 2000 roku pozwala władzom lokalnym na zaoferowanie bezpośredniego dofinansowania (direct payment), abyś mógł zorganizować potrzebne Ci usługi samodzielnie, nie będąc ograniczonym jedynie do tych, zapewnianych przez władze. Będziesz prawdopodobnie potrzebować praktycznych informacji i dobrych porad, zanim przystąpisz do wyboru usług. W tym celu Ministerstwo Edukacji i Umiejętności (Departament for Education and Skills) stworzył poradnik dla osób otrzymujących bezpośrednie dofinansowania Przewodnik po bezpośrednich dofinansowaniach dla rodziców (A Parent s Guide to direct payments) (numer referencyjny to: 0202-2006 DOC-EN) Department for Education and Skills Publications PO Box 5050 Sherwood Park Annesley Nottingham NG15 0DJ Tel: 0845 602 2260 Fax: 0845 603 3360 Web: www.everychildmatters.gov.uk/socialcare/disabledchildren/ Opieka zdrowotna i opieka społeczna zazwyczaj będą współpracować ze sobą i pomogą Ci wybrać najlepszą formę wsparcia. 13
Inne dostępne formy pomocy lokalnej (Other types of local help that may be available) Oprócz wspomnianych wcześniej usług, istnieje wiele innych dostępnych dla Ciebie i Twojego dziecka, z których możesz skorzystać tak jak inni rodzice i rodziny. Jednakże, jeżeli Twoje dziecko wymaga szczególnej, specjalistycznej opieki, ma problemy z komunikacją lub zachowuje się niewłaściwie, powyższe usługi mogą okazać się niedostępne. Porozmawiaj ze znajomym pracownikiem opieki społecznej (social worker), pielęgniarką środowiskową (health visitor), lub inną osobą, której ufasz i która zna Twoje dziecko, na temat alternatywnych rozwiązań dla waszej sytuacji. Możesz również spytać pracownika opieki społecznej (social worker) o numer telefonu do organizacji zrzeszającej opiekunów w Twoim rejonie. Będą oni w stanie dostarczyć Tobie wielu użytecznych informacji i wsparcia. Innym dobrym miejscem, w którym możesz znaleźć potrzebne dla Ciebie informacje, jest Serwis Informacji o Dzieciach (Children s Information Service). Wiele z nich wydaje obszerne broszury prezentujące ich usługi, inne serwisy posiadają informacje na stronach internetowych. Twoje władze lokalne lub samorząd powinny być w stanie skontaktować Cię z nimi poprzez organizację Early Years Development and Childcare Partnership (EYDCP). Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się z innej broszury z tej serii, pt. Opieka nad dzieckiem (Childcare). Childc*r Usługi mogą być zapewnione w wielu miejscach. Rozmowa z pracownikiem opieki społecznej (social worker) może pomóc Tobie w podjęciu decyzji, co najbardziej odpowiada Tobie, Twojemu dziecku i rodzinie. 14
Jak długo zapewniane są usługi i co dzieje się, gdy sytuacja ulega zmianie? (Do services go on forever? What happens if things change?) Usługi nie trwają wiecznie. Prawdopodobnie Twój plan opieki (care plan) będzie wyraźnie stwierdzał, że przysługuje Ci opieka na trzy tygodnie, trzy lub sześć miesięcy. Po upływie tego czasu pracownik opieki społecznej (social worker) zwoła spotkanie podsumowujące (review meeting). Podczas takiego spotkania wspólnie ze swoim pracownikiem opieki społecznej (social worker) oraz innymi osobami, które zdecydujesz się zaprosić, przyjrzycie się, jak zmieniała się sytuacja Twojej rodziny, odkąd zaczęliście korzystać z przyznanej Wam pomocy. Jeżeli sytuacja Twojej rodziny zmieni się przed ustaloną datą spotkania podsumowującego, powiadom o tym swojego pracownika opieki społecznej (social worker). Może się okazać, że potrzebujesz więcej pomocy lub mniej jednych usług a więcej innych. Jeżeli coś się zmieniło, nie musisz czekać aż do spotkania, aby poprosić o coś, czego potrzebujesz teraz. Co jeżeli nie jestem zadowolony z obrotu spraw? (What if I'm not happy with how things have turned out?) Wszystkie departamenty usług społecznych posiadają odpowiednie procedury do spraw skarg i petycji, odnośnie małych dzieci, młodych ludzi oraz rodziców. Możesz złożyć skargę, jeżeli nie jesteś zadowolony z jakości usług, które otrzymujesz lub, jeśli Twoje podanie o usługi, które Twoim zdaniem Ci się należą, zostało odrzucone. Twój pracownik opieki społecznej (social worker) będzie w stanie udzielić Tobie informacji na temat procedury składania zażaleń. Wszystkie lokalne władze i samorządy wydają ulotki tego typu w języku angielskim oraz w innych językach. Wydane są one również w różnych formach, np. kasety audio, płyty CD oraz w piśmie Brailla. Wszystkie władze lokalne mają również kierownika do spraw skarg i zażaleń. Zapytaj swojego pracownika opieki społecznej (social worker) o imię i dane kontaktowe lokalnego kierownika do spraw skarg i zażaleń w razie, gdybyś potrzebował pomocy w spisaniu Twoich trosk i obaw. W celu zdobycia dalszych informacji na temat składania zażaleń zadzwoń pod numer Rodzinnego Telefonu Zaufania (Contact a Family Helpline) 0808 808 3555. 15
Słowniczek (Glossary ) Usługi zatwierdzone (Approved services) usługi w Twoim rejonie, które zostały ocenione i zatwierdzone przez opiekę społeczną jako usługi dobrej jakości. Ocena (Assesment) sposób na zdobycie informacji o potrzebach Twojego dziecka i rodziny oraz na zdecydowanie o najlepszej metodzie udzielenia pomocy. Plan opieki (Care plan) dokument spisany po szczegółowej ocenie (core assessment) przez pracownika opieki społecznej (social worker). Zapisane są w nim Twoje potrzeby. Plany opieki opisują to, co powinno nastąpić w wyniku usług (na przykład: pielęgniarka będzie przychodzić do Ciebie na noc raz w tygodniu przez 6 tygodni, abyś mógł odpocząć). Grupa/Centrum rozwoju dziecka (Child development team/centre) grupa ludzi z różnych specjalizacji, której zadaniem jest ocena rozwoju dziecka, oferowanie informacji i wsparcia dla rodzin bądź zapewnienie leczenia dla dzieci. Centrum Rozwoju Dziecka (Child Development Centre (CDC)) zazwyczaj prowadzone jest przez pediatrę. Zatrudnia również logopedów, psychologów szkolnych, pielęgniarki, dietetyków, pracowników portage, pielęgniarki środowiskowe, doradców nauczycieli oraz pracowników opieki społecznej. Opiekun/ka do dziecka zapewnia dziecku możliwość nauki i zabawy. Zazwyczaj ma to miejsce w domu opiekuna. Opieka ta może być sprawowana w pełnym lub niepełnym wymiarze godzin. Opiekun/ka do dziecka pracuje na własny rachunek, godziny pracy mogą być elastyczne, oferują opiekę rano, wieczorem, w sobotę i w niedzielę Centra dziecięce (Children's centres) zobacz Centra dziecięce Pewny Start (Sure Start Children's Centres). Zespół niosący pomoc dzieciom z niepełnosprawnościami (Children with disabilities team) zespoły pracujące na zlecenie opieki społecznej specjalizujące się w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi oraz z ich rodzinami. 16
Dzieci w Potrzebie (Children in need) termin używany przez opiekę społeczną, aby opisać dzieci potrzebujące dodatkowej pomocy. Według prawnej definicji (z sekcji 7(10) ustawy o dzieciach z 1989 roku) dziecko w potrzebie to dziecko: które ma małe szanse lub nie ma wystarczających możliwości, aby osiągnąć odpowiedni poziom zdrowia i rozwoju bez wsparcia ze strony władz lokalnych którego zdrowie i rozwój mogą być znacznie ograniczone bez zapewnionego wsparcia ze strony władz lokalnych lub które jest niepełnosprawne. Serwis Informacji o Dzieciach (Children's information service) usługa informacyjna władz lokalnych, gdzie możesz dowiedzieć się wiele na temat opieki nad dzieckiem świadczonej w Twoim regionie. Ocena szczegółowa (Core assessment) szczegółowa ocena następująca po ocenie wstępnej przeprowadzanej przez pracownika społecznego. Zespoły niosące pomoc dzieciom niepełnosprawnym (Disabled children's teams) - zobacz Zespół niosący pomoc dzieciom z niepełnosprawnościami (Children with disabiliies team) Zasiłek dla osób niepełnosprawnych (Disability Living Allowance (DLA)) główny zasiłek państwowy dla dzieci niepełnosprawnych. Dotacja na ułatwienia dla osób niepełnosprawnych (Disabled Facilities Grant) czasem przydatna w celu zmniejszenia kosztów dostosowania domu do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Domiciliary service pomoc w opiece nad dzieckiem zapewniana w Twoim domu. Early Years Development and Childcare Partnership (EYDCP) rządowa strategia zarządzania opieką nad dziećmi na poziomie narodowym wymaga, aby każde władze lokalne ustanowiły EYDCP w celu rozwijania i koordynowania lokalnych usług dla małych dzieci i ich rodzin. Ta spółka cywilna (EYDCP) zrzesza ludzi z różnych instytucji. Zaliczają się do tego radni lokalni, szkoły, osoby zapewniające opiekę dzienną, opiekunowie dzieci, fundusz primary care trusts (PCT), rodzice oraz instytucje zapewniające usługi dla osób ze specjalnymi potrzebami. 17
Kryteria upoważniające (eligibility criteria) kryteria zebrane w dokumencie prezentującym sytuację, w której dzieci i rodziny mają największe szanse na otrzymanie pomocy. Jeżeli spełniasz kryteria, masz większe szanse na otrzymanie usług, na które jest niemałe zapotrzebowanie. Usługi te zapewniane są po wstępnej ocenie (assessment). Lekarz rodzinny (General Practitioner (GP)) - lekarz pracujący w społeczności. Jest pierwszym kontaktem dla wielu rodzin. Sprawuje on opiekę nad zdrowiem Twojego dziecka i w razie potrzeby może skierować Cię do odpowiednich klinik, szpitali lub specjalistów. Może również poprzeć Twoje zgłoszenia o zasiłek z opieki społecznej lub inne rodzaje pomocy. Pielęgniarka środowiskowa (Health visitor) - dyplomowane pielęgniarki i położne, które posiadają kwalifikacje i doświadczenie m.in. w zakresie zdrowia wieku dziecięcego. Służą pomocą i wsparciem zwłaszcza dla rodzin z bardzo małymi dziećmi oraz poradą na temat prawidłowego rozwoju dziecka, snu, odżywiania, zachowania oraz bezpieczeństwa. Odwiedzają one rodziny w pierwszych latach życia dziecka, aby sprawdzić jego rozwój i stan zdrowia. Wszystkie rodziny we wczesnych latach rozwoju ich dzieci odwiedzane są przez pielęgniarki środowiskowe (Health visitor) automatycznie. Ciebie również powinna odwiedzić. Jeżeli nie, można się z nimi skontaktować poprzez lekarza rodzinnego (GP). Pielęgniarki środowiskowe (Health visitor) w razie potrzeby pomogą Ci skontaktować się z lekarzem, szpitalem bądź innymi usługodawcami w Twojej okolicy. W niektórych rejonach działają specjalistyczne pielęgniarki środowiskowe (specialist health visitor) posiadające szczególne doświadczenie i kompetencje we wspieraniu rodzin z bardzo małymi dziećmi, u których stwierdzono chorobę lub niepełnosprawność, które potrzebują dodatkowej pomocy Spotkanie przed wypisaniem ze szpitala (Hospital discharge meeting) spotkanie zwoływane po tym, jak dziecko spędzi jakiś okres czasu w szpitalu. Wszyscy specjaliści, którzy zajmowali się Tobą i Twoim dzieckiem, będą zaproszeni na to spotkanie. Celem jest ustalenie wraz z Tobą typów pomocy, której będziesz potrzebował po powrocie do domu. 18
Ocena wstępna (Initial assessment) pierwsza ocena następująca po skierowaniu do opieki społecznej. Trudności w nauce (Learning difficulties/learning disabilities) termin prawny odnoszący się do problemów doświadczanych przez dzieci, którym znacznie trudniej przyswajać wiedzę w porównaniu do ich rówieśników. Trudności w nauce mogą oznaczać problemy z ogólnym rozumieniem, koncentracją, zachowaniem, czytaniem, liczeniem oraz komunikowaniem się. Do trudności tych zalicza się każde upośledzenie, które utrudnia dziecku ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (special educational needs) korzystanie z obiektów dydaktycznych dostępnych dla innych dzieci. Przedszkola (Nurseries) zapewniają opiekę i nauczanie dla bardzo małych dzieci. Terapeuta zajęciowy (Occupational therapist (OT)) wykwalifikowany pracownik służby zdrowia, który pracuje z dziećmi mającymi trudności w wykonywaniu codziennych czynności takich jak ubieranie się, mycie i jedzenie. Dają też rady na temat wyposażenia i tego, jak domy mogą być modernizowane na przykład, aby osoba na wózku inwalidzkim mogła łatwiej się tam poruszać. Spotkanie podsumowujące (Review meeting) spotkanie zwoływane podczas korzystania z usług, aby ocenić, jak zmieniła się Twoja sytuacja, odkąd zacząłeś je otrzymywać oraz czy wciąż są potrzebne. Specjalne potrzeby edukacyjne (Special educational needs) termin ten opisuje dodatkową pomoc, jakiej potrzebuje dziecko z trudnościami w nauce. Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (special educational needs) potrzebują innej lub dodatkowej pomocy w odróżnieniu od tej, którą otrzymują ich rówieśnicy. 19
Centra dziecięce Pewny Start (Sure Start Children's Centres) - zapewniają szeroki wachlarz usług dla rodzin z małymi dziećmi, wszystko w jednym miejscu. Często zawierają w sobie usługi lekarskie oraz świadczenia dla dzieci ze specjalnymi potrzebami. Wolontariaty (Voluntary organisation/voluntary groups) - zapewniają informacje oraz usługi powiązane z konkretnymi potrzebami. Zazwyczaj są to organizacje charytatywne działające na poziomie krajowym jak i lokalnym. Miejscowe instytucje czasami otrzymują dotacje od lokalnych władz, samorządów lub służby zdrowia, aby mogły zapewniać usługi, ale zwykle muszą urządzać zbiórki pieniędzy. Możesz być poproszony o wpłacenie drobnej sumy na rzecz usług oferowanych przez lokalne instytucje wolontariackie. 20
Wczesne wsparcie Wczesne Wsparcie (Early Support) jest głównym projektem rządowym, który ma na celu lepszą koordynację usług świadczonych dla rodzin posiadających dzieci niepełnosprawne. Wszystkie Broszury z Informacjami ogólnymi (Background information booklets) są dostępne bezpłatnie. Aby zdobyć inne tytuły z tej serii zadzwoń pod numer 0845 602 2260, używaj poniższych numerów referencyjnych: Wprowadzenie do broszur z informacjami ogólnymi (Introduction to the Background information booklets) Osoby, które możesz spotkać(people you may meet) Opieka nad dzieckiem (Childcare) Pomoc finansowa (Financial help) Edukacja (Education) Opieka zdrowotna (Health services) (Social services) Formalna ocena Edukacja (Statutory assessmen Education) Pomocne organizacje i przydatne kontakty (Useful contacts and organisations) ES21 ES20 ES22 ES23 ES24 ES25 ES25A ES26 ES19 Pakiet rodzinny Wczesne Wsparcie (Early Support Family pack) (ES1) zawiera wszystkie Broszury z informacjami ogólnymi (Background information booklets) i egzemplarz Akta rodzinne Wczesne Wsparcie (Early Support Family file) (ES5). Akta rodzinne (Family file) zawierają informacje o rodzinie. Pomagają w koordynowaniu wsparcia i w dzieleniu się informacjami a w szczególności, gdy wiele różnych ludzi współpracuje z dzieckiem. Materiały Wczesne Wsparcie (Early Support) po raz pierwszy wydane zostały w roku 2004 po dwuletnim okresie konsultacji z rodzicami, opiekunami i tymi, którzy pracują z rodzinami. Druga edycja, wydana w 2007, zawiera sugestie na ulepszenie broszury zaproponowane przez osoby korzystające z niej na przełomie lat 2004-2006 Jeżeli uważasz, że jakieś z tych materiałów mogą być przydatne dla Ciebie, zapytaj o nie osób pozostających w kontakcie z twoja rodziną, lub, które pracują z twoim dzieckiem. Aby dowiedzieć się więcej o Wczesnym Wsparciu (EarlySuport) odwiedź stronę www.earlysupport.org.uk
Egzemplarze tej publikacji możesz uzyskać pod adresem: DfES Publications PO Box 5050 Sherwood Park Annesley Nottingham NG15 0DJ Tel: 0845 602 2260 Fax: 0845 603 3360 Textphone: 0845 605 5560 Email: dfes@prolog.uk.com Numer referencyjny to:es25a Crown copyright 2007 Edycja druga Fragmenty tego dokumentu mogą być użyte ponownie dla niekomercyjnych, edukacyjnych lub szkoleniowych celów pod warunkiem, że źródło tekstu jest podane. PPMRP/D32/22461/0207/24 www.earlysupport.org.uk