POLSKA SIEĆ ONKOLOGICZNA

CZERWIEC 2017 POLSKA SIEĆ ONKOLOGICZNA RELACJA Z DEBATY OGÓLNOPOLSKIEGO ZRZESZENIA PUBLICZNYCH CENTRÓW I INSTYTUTÓW ONKOLOGICZNYCH Polska Sieć Onkologiczna koordynacja, kompleksowość, rozwój. Kondycja i przyszłość szpitali onkologicznych w Polsce. 27 czerwca 2017 r., Warszawa

UCZESTNICY DEBATY Moderator debaty: Marcin Piasecki, Rzeczpospolita. Paneliści: 1. dr n. med. Marek Tombarkiewicz - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia, 2. Michał Dzięgielewski - Zastępca Dyrektora ds. Medycznych NFZ, 3. Prof. dr hab. n. med. Piotr Czauderna - koordynator sekcji ochrona zdrowia w Narodowej radzie Rozwoju przy Prezydencie RP, Gdański Uniwersytet Medyczny (GUMED), 4. Prof. dr hab. n. med. Magdalena Bielska-Lasota - Narodowy Instytutu Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny, 5. Prof. dr hab. Ewelina Nojszewska - Szkoła Główna Handlowa, Wydział Ekonomii i Zarządzania, 6. Prof. dr hab. n. med. Jan Walewski - Dyrektor Centrum Onkologii- Instytutu w Warszawie, 7. Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Składowski - Dyrektor Centrum Onkologii-Instytutu Oddział w Gliwicach, 8. Dr hab. n. med. Stanisław Góźdź, prof. UJK - Dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii, 9. Dr hab. n. med. Adam Maciejczyk - Dyrektor Dolnośląskiego Centrum Onkologii, Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów I Instytutów Onkologicznych 2

10. Dr n. med. Joanna Didkowska, Kierownik Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii-Instytutu w Warszawie, Koordynator Krajowego Rejestru Nowotworów, 11. Dr n. med Tomasz Filipowski - Zastępca Dyrektora ds. lecznictwa Białostockiego Centrum Onkologii, 12. Dr n. med. Michał Falco, Kierownik Oddziału Klinicznego Radioterapii Zachodniopomorskiego Centrum Onkologii, 13. Beata Ambroziewicz - Członek Zarządu Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych, 14. Szymon Chrostowski Członek Zarządu Europejskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych (ECPC), 15. Wojciech Wiśniewski - Rzecznik prasowy Fundacji ALIVIA, Fundacja Onkologiczna Osób Młodych. ORGANIZATOR DEBATY PARTNER ORGANIZACYJNY DEBATY Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 3

AGENDA Zakres tematyczny debaty: Epidemiologia i demografia: Sytuacja zdrowotna Polaków w kontekście chorób nowotworowych na podstawie raportu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny. Statystyki i prognozy wzrostu zachorowań na nowotwory w Polsce i na świecie Krajowy Rejestr Nowotworów. Wpływ wzrostu zachorowań na nowotwory na system ochrony zdrowia. Jakość i dostęp do opieki onkologicznej w Polsce: Kompleksowe diagnostyka i leczenie onkologiczna w definicji i praktyce. Dostęp pacjentów do świadczeń zdrowotnych w ramach leczenia onkologicznego (białe plamy, konieczność aktualizacji Map potrzeb zdrowotnych z zakresu onkologii). Dostęp pacjentów do nowoczesnych technologii medycznych. Rozwiązania dla systemu opieki onkologicznej: Polska Sieć Onkologiczna jako gwarancja koordynacji, kompleksowości i jakości w leczeniu onkologicznym. Referencyjność szpitali i jej znaczenie dla podnoszenia jakości leczenia. Rola współpracy instytucji państwowych, szpitali i organizacji pozarządowych w skutecznej walce ze chorobami nowotworowymi i ich skutkami społecznymi. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 5

STANOWISKO MINISTERSTWA ZDROWIA Duża część kłopotów szpitali onkologicznych polega na tym, że pakiet onkologiczny w momencie wejścia w życie zawierał wiele błędów. Dlatego dokonujemy jego korekt. Chcemy, aby nowe przepisy dały szansę także szpitalom onkologicznym, aby miały się lepiej. dr n. med. Konstanty Radziwiłł, Minister Zdrowia dla RMF24 4.07.2017 r. Musimy w sposób solidny wykonać tę pracę. Szpitale mogą odczuć zmienione wyceny za kilka miesięcy. My musimy zmieścić się w środkach, które mamy do dyspozycji, ale ich jest po prostu za mało. Myślę, że powoli dojrzewamy do tego, że musimy wejść na ścieżkę, którą obecny rząd zapowiada i to jak najszybciej to ścieżka większych nakładów na ochronę zdrowia. Musimy wspólnie przeznaczać na to więcej wysiłku, bo nowoczesna medycyna kosztuje, a szczególnie dobrze widać to w onkologii dr n. med. Konstanty Radziwiłł, Minister Zdrowia dla RMF24 4.07.2017 r. Jestem zwolennikiem rozwiązania, aby istniejące publiczne centra zapewniały kompleksowość, która ma szczególne znaczenie dla pacjentów onkologicznych i przewagę nad prostym leczeniem. W ostatnich latach miało miejsce negatywne zjawisko polegające na nadmiernym rozdrobnieniu środków na świadczenia w zakresie onkologii dr n. med. Marek Tombarkiewicz, Wiceminister Zdrowia 27.06.2017 r. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 6

RELACJA Z DEBATY Dr n. med. Joanna Didkowska, Kierownik Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii-Instytutu w Warszawie, Koordynator Krajowego Rejestru Nowotworów. Osiągnięcia lekarzy w obecnych warunkach finansowych to cud dr Joanna Didkowska. Zgodnie z danym KRN przedstawionymi przez dr Joannę Didkowską, w Polsce występuje 160 tys. zachorowań na nowotworowy złośliwe rocznie. Prognozy wskazują, że do roku 2025 będzie ich 190 tys., a do 2050 250 tys. 20% zachorowań dotyczy raka płuca, który odpowiada za 1/3 zgonów z powodu nowotworów. W ostatnich latach obserwuje się pozytywny trend spadku zachorowań na raka płuca u mężczyzn. Niestety trend ten jest odwrotny u kobiet - rak płuca pierwszą przyczyną zgonów kobiet. Jak wskazała Pani dr Joanna Didkowska, przytoczone statystyki nie znajdują odzwierciedlenia w adekwatnych działaniach prewencyjnych (przeciwdziałanie palenia tytoniu). Pozostałe statystyki dotyczące zachorowań również wyglądają niepokojąco. W Polsce na raka jelita grubego choruje rocznie 18 tys. osób. Prognozy wskazują, że do roku 2025 r. liczba zachorować wzrośnie do 24 tys., a do roku 2050 aż do 40 tys. Bardzo dynamiczny wzrost prognozuje się również w przypadku raka gruczołu krokowego. Obecnie odnotowuje się 15 tys. zachorowań rocznie. Do roku 2025 liczba ta wzrośnie do 47 tys. Jako przyczynę wzrostu zachorowań na nowotwory, dr Didkowska wskazała m.in. starzejące się społeczeństwo po 2025 r. aż 1/3 populacji będą stanowiły osoby po 65. roku życia. Dr Joanna Didkowska wskazała na jeszcze jedną ważną liczbę obecnie w Polsce z chorobą nowotworową żyje ponad pół miliona osób. Wskazuje to na ogromną skalę tego problemu oraz na to, ze choroby nowotworowe stają chorobami przewlekłymi. Podsumowując, dr Didkowska wskazała na pozytywny wpływ Narodowego Programy Zwalczania Chorób nowotworowych na lata 2006-2015. Założenia programu, główne systematyczne inwestowanie w onkologię, przełożyły się wzrost wyleczalności Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 7

w nowotworach jelita grubego, gruczołu krokowego. Osiągnięcia lekarzy w obecnych warunkach finansowych to cud powiedziała dr Didkowska. Prof. dr hab. n. med. Magdalena Bielska-Lasota, Narodowy Instytutu Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny. Wskaźniki 5-letnich przeżyć są najwyższe, jakie można osiągnąć przy obecnym PKB taką tezę przedstawiła prof. Prof. Magdalena Bielska-Lasota, podkreślając jednocześnie, tak długo jak nie zostaną podniesione nakłady na onkologię, tak długo nie należy spodziewać się poprawy wyników leczenia. W ostatniej dekadzie udało się osiągnąć poprawę wyników wyleczalności w zakresie nowotworów krwi oraz nowotworów wieku dziecięcego, które są obecnie na poziomie średniej UE.W zakresie raka gruczołu krokowego nastąpiła, poprawa o 6%, raka odbytnicy o 4%. W przypadku raka piersi poprawa jest tak nieznaczna, że nie można jej ująć w statystykach. Podobnie jest w przypadku raka szyjki macicy. Prof. Bielska-Lasota stwierdziła, że wyniki te są nieadekwatna do nakładów przeznaczonych na działania profilaktyczne w ostatnich latach. Jednocześnie zaznaczyła, że być może będzie to widoczne w kolejnych latach. Wskaźniki przeżyć 5-letnich w Polsce odbiegają od europejskich, czego przyczyny leżą w: strukturze organizacji lecznictwa, stopniu zaawansowania nowotworów, braku monitorowania efektów badań skriningowych, niezgodnym ze standardami czasie oczekiwania na wdrożenie specjalistycznego leczenia, stosunkowo częstych zmianach systemowych prowadzących do zjawiska tzw. stresu społeczno-ekonomicznego. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 8

Dr hab. n. med. Stanisław Góźdź, prof. UJK, Dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii. Dr hab. Stanisław Góźdź podkreślił, że 5-letnie przeżycia zależą od stopnia zaawansowania choroby w chwili rozpoczęcia leczenia. W Polsce wciąż mamy niski poziom świadomości społecznej. Trafiają do nas pacjenci w złym stanie ogólnym. Według szacunków szpitali onkologicznych, wiele świadczeń onkologicznych jest niedoszacowanych. W chirurgii onkologicznej większość kompleksowych zabiegów resekcyjnych jest niedoszacowana o koło 20-40%, np.: mastektomia radykalna koszt rzeczywisty około 7 343,76 zł refundacja zabiegu przez NFZ: 5 202,00 zł; całkowita resekcja tarczycy koszt rzeczywisty około 6 937,20 zł refundacja zabiegu przez NFZ: 3 723,00 zł; całkowita resekcja żołądka koszt rzeczywisty około 15 977,00 zł refundacja zabiegu przez NFZ: 12 036,00 zł; brzuszno-kroczowa amputacja odbytnicy koszt rzeczywisty około 15 894,96 zł refundacja zabiegu przez NFZ: 11 832,00 zł; wycięcie węzła wartowniczego koszt rzeczywisty około 4 800,00 zł refundacja zabiegu przez NFZ: 3 774,00 zł; zabieg BCT piersi - Koszty faktyczny - 8228 zł. Refundacja NFZ - 5826 zł. W efekcie wprowadzony system promuje proste leczenie, czyli realizowanie wybranych procedur. Szpitale realizujące nowoczesne leczenie skojarzone, kompleksową wysokostandardową opiekę onkologiczną przed, w trakcie i po leczeniu, ponoszą z tego tytułu straty finansowe. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 9

Straty w poszczególnych zakresach (dane miarodajne dla wszystkich ośrodków w kraju): Dane o stratach opierają się na środkach zapłaconych przez NFZ. ZAKRES WSKAŹNIK KOSZTÓW (% kosztów, które pokrywa NFZ) STRATA (różnica między tym, co płaci NFZ, a faktycznymi kosztami szpitala) Chirurgia Onkologiczna (dane z 10 ośrodków) 52,6% - 36 855 770,15 zł Ginekologia Onkologiczna (dane z 7 ośrodków) 64,8% - 7 140 499,21 zł Chemioterapia (dane z 8 ośrodków) 78,2% -21 125 205,85 Urologia (dane z 2 ośrodków) 57,5% -2 680 853,29 Anestezjologia i Intensywna Terapia (dane z 6 ośrodków) 38,3% -7 346 445,10 Poradnie Przyszpitalne (dane z 7 ośrodków) 65,2% -19 775 903,61 Jako rozwiązanie tego problemu, dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii wskazał konieczność wprowadzenia współczynnika 1,2 w finansowaniu świadczeń realizowanych kompleksowo. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 10

Prof. dr hab. n. med. Piotr Czauderna, koordynator sekcji ochrona zdrowia w Narodowej radzie Rozwoju przy Prezydencie RP, Gdański Uniwersytet Medyczny (GUMED). Prof. dr hab. Piotr Czauderna odniósł się do informacji nt. dobrych wyników w leczeniu nowotworów wieku dziecięcego. Jak wskazał Profesor, sukces ten polega na standaryzacji, budowie wspólnych baz danych, ulepszaniu metod leczenia i wymiana informacji między ośrodkami. W Polsce mamy rocznie 1200 zachorowań na nowotwory u dzieci. Leczenie nowotworów wieku dziecięcego jest realizowane w Polsce w regionalnych ośrodkach referencyjnych. Wszystkie te jednostki tworzą sieć ośrodków obejmujących swoim zasięgiem całą Polskę i ściśle ze sobą współpracujących. Taka struktura organizacji opieki onkologicznej wpływa bezpośrednio na wyniki leczenia. Sukces, którym mamy w leczeniu nowotworów wieku dziecięcego ten polega na standaryzacji, budowie wspólnych baz danych, ulepszaniu metod leczenia i wymiana informacji między ośrodkami. prof. dr hab. Piotr Czauderna Poza dobrą organizacją leczenia, ważne jest stopniowe zwiększanie finansowania na ochronę zdrowia, w tym onkologię. Szczególnie ze względu na stale rosnącą liczbę zachorowań. Dr n. med Tomasz Filipowski - Zastępca Dyrektora ds. lecznictwa Białostockiego Centrum Onkologii. Dr Tomasz Filipowski podkreślił, że należy pamiętać, że za zmianami w standardach leczenia muszą iść zmiany finansowe. Nowe technologie medyczne są kosztochłonne a rozwój placówek podnosi koszty ich funkcjonowania. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 12

Prof. dr hab. Ewelina Nojszewska - Szkoła Główna Handlowa, Wydział Ekonomii i Zarządzania. Prof. Nojszewska zwróciła uwagę na inny aspekt chorób nowotworowych, a mianowicie koszty pośrednie. W systemie opieki zdrowotnej należy rozważać również skutki ekonomiczne spowodowane nieleczeniem nowotworów oraz skutki społeczne wynikające z niestosowania najnowszych metod leczenia. Takie zjawiska jak absenteizm czy prezenteizm stają zjawiskami powszechnymi, które wpływają bezpośrednio na wartość PKB. Sprowadza się to prostego rachunku - osoby niepracujące płacą niższe podatki, wydają mniej na konsumpcję, co z kolei zmniejsza wpływy z VAT i akcyzy. Prof. dr hab. n. med. Jan Walewski - Dyrektor Centrum Onkologii-Instytutu w Warszawie. Prof. Jan Walewski, dyrektor największego centrum onkologii w kraju, przedstawił problemy funkcjonowania szpitali w obecnym systemie. Brak szczegółowych rozwiązań organizacyjnych i finansowych w zakresie powoduje, że większość specjalistycznych oddziałów onkologicznych przynosi straty. Centrum Onkologii-Instytut od 2012 r. do maja 2017 r. wygenerował dług sięgający 50 mln zł. Bieżąca działalność finansowana jest z kredytu obrotowego. Jak wskazał Profesor, zwolnienie blisko 1/5 personelu pozwoliłoby zachować płynność finansową. Jednak ze względu na liczbę i potrzeby pacjentów jest to absolutnie niemożliwe. Już teraz szpitalom onkologicznych coraz trudniej sprostać wyzwaniom cywilizacyjnym przy obecnych nakładach finansowych. prof. dr hab. Jan Walewski Aby uświadomić słuchaczom skalę problemu, porównał budżety CO-I i szpitala MD Anderson Cancer Center w Stanach Zjednoczonych (Teksas). Obie jednostki mają podobną strukturę i podobne dane dotyczące liczby pacjentów 130 tys. pacjentów hospitalizowanych rocznie oraz 0,5 mln pacjentów przyjmowanych w trybie ambulatoryjnym. Budżet CO-I wynosi 1 mld 200 mln rocznie, natomiast budżet MD Anderson jest 18 razy większy. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 13

Profesor podkreślił, że już teraz szpitalom onkologicznych coraz trudniej sprostać wyzwaniom cywilizacyjnym przy obecnych nakładach finansowych. Centra i Instytuty oferują pacjentom interdyscyplinarną opiekę. Dzięki temu mają szansę otrzymać leczenie, które będzie dostosowane do ich potrzeb i najbardziej optymalne z punktu widzenia efektu klinicznego i skutków ubocznych. Nie da się rozwiązać problemów onkologii bez nakładów finansowych. Profesor jako rozwiązanie wskazał wprowadzenie współczynnika 1,2 (zwiększenie płatności za procedury od 20% dla jednostek realizujących leczenie w sposób kompleksowy), które zapewniłoby płynność finansową i możliwość realizowania zadań na najwyższym poziomie jakości. Dr hab. n. med. Adam Maciejczyk - Dyrektor Dolnośląskiego Centrum Onkologii. Dr hab. Adam Maciejczyk przedstawił dane finansowe, które systematycznie opracowuje Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych. Straty finansowe szpitali onkologicznych za okres od stycznia do kwietnia 2017 r. wynoszą już ponad 280 mln zł. Jest to ponad połowa wartości strat za cały rok 2016 r. (446 mln zł). Straty szpitali onkologicznych rosną bardzo dynamicznie, sytuacja stale się pogarsza również ze względu na niezapłacone nadwykonania. Wartość świadczeń niezapłaconych (w ramach limitu i w ramach pakietu onkologicznego łącznie) stan na maj 2017 wynosi ponad 200 mln. W tym 1/3 to wartość niezapłaconych leków to ponad 60 mln zł. Z ogólnokrajowy raportu o realizacji pakietu onkologicznego (dane NFZ) wynika, że liczba świadczeniodawców, z którymi zawarto umowę na realizację pakietu onkologicznego w 2017 r. wynosi 2 456. Z tych samych danych wynika również, że największe szpitale onkologiczne w kraju realizują ponad 50% wartości pakietu onkologicznego okres styczeń-kwiecień 2017 r. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 14

Oznacza to, że jako jedyne w największym stopniu dostosowały się do wymogów pakietu wprowadzonego w 2015 r. (przejście na leczenie ambulatoryjne, wielodyscyplinarne konsylia, dedykowani opiekunowie pacjentów onkologicznych, zmniejszenie czasu oczekiwania na podjęcie leczenia, itd.). Jednak, co istotne, za zmianami organizacyjnymi leczenia onkologicznego nie poszły adekwatne zmiany w finansowaniu świadczeń. Wycenę istotnych z punktu widzenia pacjentów świadczeń zmniejszono, jak np. hospitalizację do chemio- i radioterapii. Polska Sieć Onkologiczna wypełnia treścią obecny system opieki wprowadza koordynację i kompleksowość, zapewniając merytoryczny nadzór nad jakością diagnostyki i leczenia onkologicznego. Argumenty za takim rozwiązaniem pokazały Mapy potrzeb zdrowotnych w zakresie onkologii, opublikowane w 2015 r. Mapy pokazują jak powinna być zorganizowana Polska Sieć Onkologiczna służy sformalizowaniu struktury, która istnieje już od lat 60 i została stworzona przez prof. Tadeusza Koszarowskiego.. dr hab. Adam Maciejczyk opieka onkologiczna oraz gdzie znajduje się największy ciężar odpowiedzialności za pacjentów. Polska Sieć Onkologiczna służy sformalizowaniu struktury, która istnieje już od lat 60 i została stworzona przez prof. Tadeusza Koszarowskiego. Dr n. med. Jolanta Łuniewska-Bury, Dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. M. Kopernika, Ośrodek Onkohematologii w Łodzi. Dyrektor Wojewódzkiego Szpitala w Łodzi zaapelowała do obecnego Wiceministra Marka Tombarkiewicza o wsparcie dla publicznych szpitali onkologicznych. Jeżeli nas nie będzie to prywatne placówki, które wybrały rodzynki nie udźwigną opieki nad wszystkimi pacjentami onkologicznymi.obecnie mamy do czynienia z sytuacją, w której pacjenci z powikłaniami, w złym stanie ogólnym są odsyłani do dużych ośrodków onkologicznych. Małe szpitale nie ponoszą odpowiedzialności za wynik leczenia, bardzo często realizują leczenie suboptymalne. A wycena świadczeń dla wszystkich jest taka sama. Wartości kontraktów, które przydziela nam NFZ nie przystają do potrzeb naszych pacjentów. System finansowania powinien premiować kompleksowość leczenie skojarzone, czyli stosowanie wszystkich metody leczenia powiedziała dyrektor Jolanta Bury. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 15

Beata Ambroziewicz - Członek Zarządu Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych, W Polsce wciąż zauważalne są niskie wskaźniki zgłaszalności na badania przesiewowe. Brak jest efektywnej oceny programów przesiewowych. Jak organizacje pacjenckie wielokrotnie postulowaliśmy o włączenie nas do realizacji badań przesiewowych. To pomogłoby zwiększyć udział populacji w programach profilaktycznych. Społeczeństwo musi nauczyć się nawyków prozdrowotnych. Dr n. med. Michał Falco, Kierownik Oddziału Klinicznego Radioterapii Zachodniopomorskiego Centrum Onkologii, Brak kontroli nad jakością powoduje, że w skali roku są to ogromne dodatkowe koszty i dla szpitali i dla całego systemu. dr hab. Michał Falco Dr Michał Falco zadał uczestnikom debaty pytanie, czy ktoś analizował jaki odsetek diagnostyki pogłębionej w ramach pakietu onkologicznego zostały wykonane prawidłowo. Pytanie wynika z powszechnego zjawiska dorabiania badań diagnostycznych w jednostce, do której pacjent został skierowany na leczenie. Świadczenia diagnostyczne wykonywane są ponownie, ponieważ te wykonane w mniej doświadczonych ośrodkach odbiegają od standardów przyjętych w onkologii. Szpital, do którego trafia taki pacjent wykonuje powtórne badanie w ramach limitu (nie ma możliwości powtórzenia badań w ramach pakietu onkologicznego). Jeśli przekroczy limit, ma trudności z odzyskaniem należności z NFZ. Brak kontroli nad jakością powoduje, że w skali roku są to ogromne dodatkowe koszty i dla szpitali i dla całego systemu. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 17

Dr n. med. Marek Tombarkiewicz - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia. Jestem zwolennikiem rozwiązania, aby istniejące publiczne centra zapewniały kompleksowość, która ma szczególne znaczenie dla pacjentów onkologicznych i przewagę nad prostym leczeniem. W ostatnich latach miało miejsce negatywne zjawisko polegające na nadmiernym rozdrobnieniu środków na świadczenia w zakresie onkologii Marek Tombarkiewicz, Wiceminister Zdrowia Wiceminister Marek Tombarkiewicz wyraził nadzieję, że kolejnym etapem zmian w systemie ochrony zdrowia, po wprowadzeniu sieci szpitali, będzie stopniowa poprawa wycena świadczeń. Wiceminister spodziewa się poprawy sytuacji finansowej w IV kwartale br., czyli po przejściu na system ryczałtowy. Według Ministra istotne jest, że co kwartał będą następowały korekcje wysokości ryczałtu uwzględniające wartość wykonanych świadczeń za dany okres rozliczeniowy. W odniesieniu do propozycji ustawienia sieci szpitali onkologicznej, powiedział, że jest przekonany do takiego modelu opieki. Jako przykład dobrze działającego ośrodka, koordynującego opiekę onkologiczną na poziomie województwa, wskazał Świętokrzyskie Centrum Onkologii. Centrum od kilku lat z powodzeniem organizuje w szpitalach powiatowych dyżury lekarzy specjalistów z zakresu onkologii. Zarówno pacjenci, jak i lekarze innych specjalizacji mogą skonsultować wyniki badań. Dzięki takiemu rozwiązaniu nowotwory mogą być szybciej wykrywane, a centrum może szybciej podjąć kompleksowe leczenie. Minister podkreślił, że jest zwolennikiem rozwiązania, aby istniejące publiczne centra zapewniały kompleksowość, która ma szczególne znaczenie dla pacjentów onkologicznych i przewagę nad prostym leczeniem. W ostatnich latach miało miejsce negatywne zjawisko polegające na nadmiernym rozdrobnieniu środków na świadczenia w zakresie onkologii. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 18

Wojciech Wiśniewski - Rzecznik prasowy Fundacji ALIVIA, Fundacja Onkologiczna Osób Młodych. Rzecznik Fundacji Alivia powiedział, że obecnie mamy w Polsce system opieki onkologicznej, który można określić jako odwrócona piramida opieki onkologicznej. Polega ona na rozdrobnieniu chirurgii onkologicznej i centralizacji usług które powinny być blisko pacjenta. W jego wystąpieniu pojawił się również wniosek, iż nikt w Polsce nie gromadzi twardych danych, co powoduje, że decyzje są podejmowane w oparciu o niepełne dane. Zasugerował obecnemu Ministrowi Tombarkiewiczowi, że kolejnym etapem naprawy systemu ochrony zdrowia, po wprowadzeniu sieci szpitali, powinno być uporządkowanie koszyka świadczeń gwarantowanych a następnie wprowadzenie rejestrów medycznych. W zakresie onkologii zaapelował o wprowadzanie kompleksowego leczenia onkologicznego w pierwsze kolejności raka piersi, następnie nowotworów przewodu pokarmowego oraz ginekologicznych. Lek. med. Paweł Różanowski, Kierownik Oddziału Klinicznego Onkologii i Immunoonkologii z Ośrodkiem Dziennym Terapii Onkologicznej Warmińsko- Mazurskiego Centrum Onkologii Szpitala Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Olsztynie. Wszystkie szpitale, niezależnie od tego czy publiczne czy prywatne, powinny działać na zasadzie uczciwej konkurencji. A tymczasem do centrum onkologii w Olsztynie trafiają pacjenci z licznymi powikłaniami, których odsyłają do nas mniej doświadczone ośrodki. Aktualnie opiekujemy się pacjentem po powikłaniach, którego dzienne leczenie to koszt 2,5 tys. zł. Na tym polega nieuczciwa konkurencja małe ośrodki, w tym prywatne, wybierają sobie pacjentów, którzy potencjalnie nie przyniosą strat finansowych. Centra onkologii biorą odpowiedzialność za każdego pacjenta, bez wyjątku. I tak, niepełna diagnostyka w ramach karty DiLO wykonywana jest w prywatnym ośrodku, pogłębiona diagnostyka poza kartą DiLO w publicznym szpitalu. Obecny system nie premiuje jakości. Aby dostać kontrakt na programy lekowe wystarczy mieć w historii Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 19

Niezbędne jest wprowadzenie standaryzacji diagnostyki i leczenia onkologicznego. Wskaźniki są już dawno wymyślone i obowiązują na świecie, wystarczy je tylko zaimplementować w Polsce. Obecnie premiuje się ośrodki, które wykonają badania za mniejszą kwotę bardzo często są to ośrodki, które świadomie zaniżają kwotę, bo traktują kontakt na program lekowy jako inwestycję przyszłość (zakontraktowanie innych świadczeń w zakresie onkologii w przyszłości). Ale należy podkreślić, że te rozwiązania są przede wszystkim szkodliwe dla pacjentów. Warunkiem jakościowym są odpowiednie zasoby, czyli kadry i sprzęt oraz doświadczenie jednostki, które zagwarantują pacjentowi bezpieczeństwo realizowanej terapii. Michał Dzięgielewski - Zastępca Dyrektora ds. Medycznych NFZ. Dyrektor Michał Dzięgielewski zwrócił uwagę, że problemem opieki onkologicznej w Polsce jest rozproszenie ośrodków. Jako przykład podał świetne wyniki w leczeniu chorób hematologicznych oraz nowotworów wieku dziecięcego, które wynikają z tego, że opieka ta jest skoncentrowana. Musimy przemodelować opiekę onkologiczną i polska siec onkologiczna odpowiada na te potrzeby. Michał Dzięgielewski, NFZ W onkologii ważna jest kompleksowość od profilaktyki wtórnej, przez diagnostykę, w tym patomorfologię i genetykę, leczenie skojarzone, aż po follow-up, czyli obserwowanie pacjenta po zakończonym leczeniu. Dyrektor zauważył również nie ma współpracy pomiędzy doświadczonymi ośrodkami, a mniejszymi w regionach, które wykonują 6/8 operacji rocznie, podczas gdy minimum to 50/60 operacji. Dodał, że musimy w Polsce przemodelować opiekę onkologiczną i polska siec onkologiczna odpowiada na te potrzeby. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 20

GŁÓWNE WNIOSKI Z DEBATY: w ciągu ostatniej dekady znacznie wzrosły koszty opieki onkologicznej, obowiązujące od wielu lat wyceny świadczeń onkologicznych nie przystają do dzisiejszych potrzeb pacjentów, rośnie dysproporcja między ponoszonymi kosztami a przychodami z NFZ, wysokospecjalistyczne szpitale onkologiczne wykonują świadczenia ponad limit zwiększając stratę finansową, utrzymanie obecnego stanu doprowadzi do utraty płynności finansowej szpitali onkologicznych, brak zwiększenia wartości kontraktów będzie tylko generować dodatkowe nadwykonania liczba pacjentów onkologicznych stale rośnie, brak zwiększenia nakładów na onkologię będzie również pogłębiał deficyt kadr obecnie już 60% młodych lekarzy deklaruje wyjazd za granicę, opieka onkologiczna jest rozproszona NFZ zawiera dużo umów na realizację pakietu onkologicznego w efekcie leczeniem pacjentów onkologicznych zajmują się niedoświadczone placówki, rozproszenie powoduje również, że pacjenci onkologiczni są niewidoczni w systemie nie mamy pełnych, wiarygodnych danych o ścieżce pacjenta, brak nadzoru nad tym, według jakich standardów leczeni są pacjenci w ośrodkach niespecjalizujących się w leczeniu onkologicznym, powszechnym zjawiskiem jest nieuczciwa konkurencja, pacjenci traktowani są przedmiotowo, w Polsce nie premiuje się nowoczesnego, kompleksowego leczenia onkologicznego, Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 22

wykonanie pakietu onkologicznego pokazuje, które ośrodki wzięły na siebie główną odpowiedzialność za pacjentów onkologicznych centra i instytuty onkologiczne, 2 456 to liczba wszystkich świadczeniodawców, którzy podpisali kontrakt z NFZ na realizację pakietu onkologicznego. 20 to liczba pełnoprofilowych szpitali onkologicznych, które wg danych NFZ, leczyło prawie 50% pacjentów w pakiecie onkologicznym. Pakiet onkologiczny pokazał na których podmiotach opiera się opieka onkologiczna na największych szpitalach onkologicznych system powinien wspierać tę główną sieć oraz premiować jakość i kompleksowość, którą gwarantują. Straty finansowe największych szpitali onkologicznych za okres od stycznia do kwietnia 2017 r. już wynoszą ponad 280 mln zł. Jest to ponad 60% wartości strat za cały rok 2016 r. (446 mln zł). Wg danych największych szpitali onkologicznych widać, że przychody finansowe z bieżącej działalności pokrywają jedynie 74% ponoszonych kosztów. Praktycznie większość specjalistycznych oddziałów przynosi straty. Wartość świadczeń niezapłaconych (w ramach limitu i w ramach pakietu onkologicznego łącznie) stan na maj 2017 wynosi prawie 205 mln zł. W tym prawie 1/3 to wartość niezapłaconych leków to prawie 65 mln zł. Przedstawione dane w zestawieniu z epidemiologią pokazują, że mamy coraz więcej pacjentów a coraz mniej pieniędzy na leczenie. Niedoszacowanie świadczeń (różnica miedzy wyceną NFZ a faktycznymi kosztami świadczeń), brak płatności za nadwykonania oraz drastyczne obniżenie niektórych procedur wraz z wprowadzeniem pakietu onkologicznego spowodowały, że pełnoprofilowe szpitale onkologiczne stają się najbardziej zadłużoną częścią systemu ochrony zdrowia. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 23

REKOMENDACJE DLA SYSTEMU: Pilne bieżące interwencje: Zapłacenie wszystkich NADWYKONAŃ szpitali onkologicznych w zakresie diagnostyki i leczenia onkologicznego w szpitalach leczących kompleksowo. Wprowadzenie WSPÓŁCZYNNIKA 1,2 dla pełnoprofilowych ośrodków realizujących kompleksowe leczenie, który zapewni im stabilność i płynność finansową. Docelowa pilna zmiana organizacyjna: UTWORZENIE POLSKIEJ SIECI ONKOLOGICZNEJ. Polska Sieć Onkologiczna oznacza organizację sieci pełnoprofilowych szpitali onkologicznych, ściśle współpracujących z ośrodkami zlokalizowanymi w mniejszych miastach. Podstawę stanowią pełnoprofilowe szpitale onkologiczne jednostki koordynujące, realizujące pełen zakres procedur w dziedzinie radioterapii, chirurgii onkologicznej i onkologii klinicznej. Te jednostki, posiadające certyfikaty najwyższego stopnia referencyjności, pełnią nadzór merytoryczny nad planowaniem, realizowaniem i koordynacją leczenia onkologicznego. W tym celu niezbędna jest bieżąca, partnerska współpraca z ośrodkami o niższym stopniu referencyjności (ośrodki satelitarne), w których część procedur mogłaby być realizowana blisko miejsca zamieszkania chorego, ale ściśle według wyjściowo założonego planu. Dzięki temu otrzymujemy system gwarantujący prawidłowo wykorzystane zasoby aparaturowe i kadrowe, a opieka nad chorym ma od początku do końca leczenia starannie zaplanowany i kompleksowy charakter. Koordynacja procesu terapeutycznego, uwzględniająca w pierwszym rzędzie dobro chorego, ze szczególnym uwzględnieniem jego jakości życia, zapewni rzeczywistą kompleksowość leczenia na każdym etapie postępowania. Podjęcie powyższych działań jest szczególnie ważne z uwagi na prognozowany wzrost liczby pacjentów onkologicznych. System musi być przygotowany na onkologiczne tsunami. Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 24

MEDIA O POLSKIEJ SIECI ONKOLOGICZNEJ: Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 26

OGÓLNOPOLSKIE ZRZESZENIE PUBLICZNYCH CENTRÓW I INSTYTUTÓW ONKOLOGICZNYCH im. prof. Tadeusza Koszarowskiego Pl. Ludwika Hirszfelda 12 53-413 Wrocław e-mail: morka.b@dco.com.pl tel.: 71 368 96 01 KRS: 0000630500 NIP: 8992795394 REGON: 365093869 Ogólnopolskie Zrzeszenie Publicznych Centrów i Instytutów Onkologicznych 46