Co to jest komunikat? Zadanie 1 Pomysł na lekcję Dzieci będą miały okazję wspólnie zdefiniować słowo komunikat, wcielić się w role nadawców i odbiorców; odkryć, w których mediach nadawane są komunikaty, do których możemy wracać wielokrotnie, a w których jeśli nie nagramy prezentowanych treści zobaczymy, usłyszymy lub przeczytamy dany komunikat tylko raz. Znajdą też wyjątki od tej reguły, przeprowadzą burzę mózgów i wystąpią w scenkach rodzajowych z telefonem w roli głównej. Cele operacyjne Dzieci: wiedzą, co, to jest komunikat, wiedzą, że do komunikacji potrzebni są nadawcy i odbiorcy komunikatów, potrafią wskazać media, które dają możliwość wielokrotnego odtworzenia nadawanego komunikatu oraz te, w których pojawi się on w danej formie jedynie raz. Pomoce zalecane do przeprowadzenia zajęć: sznurki, plastikowe kubeczki, nożyczki, taśma klejąca, tablica, marker lub kreda, kartki A5, kredki, magnesy
Przebieg zajęć Krok 1 Poproś spośród dzieci dwoje ochotników. Wręcz im przyczepione dnem do długiego sznurka dwa kubeczki, które będą imitować słuchawki telefonu i linię telefoniczną. Zaproś do krótkiej zabawy, w której będą oni mieli za zadanie stanięcie od siebie na tyle daleko, by sznurek się naprężył oraz przeprowadzenie rozmowy telefonicznej, w której chcieliby się umówić na wspólną grę w piłkę w najbliższą sobotę o 11.00. Po odegranej scence powiedz, że zawsze, gdy z kimś się komunikujemy jest nadawca tego komunikatu i odbiorca. Te role w każdej rozmowie się zamieniają odbiorca odpowiada nadawcy i wtedy sam staje się tym, który nadaje komunikat (przekazuje jakąś informację, czy zadaje pytanie). Zapytaj dzieci, czy tak samo dzieje się, gdy oglądają bajkę, czytają artykuł w czasopiśmie lub słuchają radia? Kto wtedy jest odbiorcą, a kto nadawcą. Podkreśl, że za każdą informacją np. nadawaną w telewizji, czy tekstem piosenki lub opowiedzianą w bajce historią stoi nadawca komunikatu osoba lub osoby, które chcą coś innym przekazać. Poproś dzieci żeby dobrały się w pary, rozdaj wszystkim sznurki, plastikowe kubeczki, nożyczki, by mogli stworzyć własne kubeczkowe telefony i zaproś do przeprowadzenia rozmów, np. o ostatnio oglądanej bajce lub przeczytanej książce. Czas: 10 min Metoda: odgrywanie scenki Pomoce: sznurki, plastikowe kubeczki, nożyczki, taśma klejąca
Krok 2 Skoro wszyscy już odnaleźli się w roli nadawców i odbiorców i przekazali sobie wrażenia i opinie o obejrzanych filmach lub przeczytanych książkach, zapytaj jak, by określili, czym jest komunikat. Wszystkie odpowiedzi zapisz na tablicy (informacja, opowieść, historia, czyjaś opinia, relacja etc.). Czas: 5 min Metoda: burza mózgów Pomoce: tablica, marker lub kreda Krok 3 Podziel dzieci na cztery grupy. Każdej z nich wręcz kartki A5, kredki oraz magnesy. Poproś, żeby każda grupa narysowała odbiornik TV, salę kinową z ekranem i krzesełkami, gazetę, odbiornik radiowy oraz komputer, który będzie symbolizował Internet (każdy przedmiot na osobnej kartce). Na tablicy narysuj pionową linię przedzielającą ją na pół. Zaproś dzieci do naradzenia się, które z narysowanych mediów pozwalają na wracanie do treści w nich zawartych (nadanych komunikatów) wielokrotnie; a reprezentantów tych grup do przyczepienia rysunków przedstawiających wybrane media po lewej stronie linii. Pozostałe rysunki będą pokazywały, które media pozwalają na obejrzenie np. filmu albo wysłuchanie audycji jeden raz. Ponownie poproś reprezentantów grup o przyczepienie wybranych rysunków, tym razem po prawej stronie tablicy. Sprawdźcie wspólnie, czy wszyscy dokonali podobnego podziału i wyjaśnijcie ewentualne wątpliwości np. w Internecie najczęściej możemy wracać do różnych treści wiele razy, ale może się też zdarzyć, że jakiś artykuł, filmik lub fotografia zostaną usunięte ze strony i nie będziemy już mogli ich znaleźć etc. Czas: 20 min Metoda: praca w grupach Pomoce: kartki A5, kredki, tablica, kreda lub marker, magnesy
Krok 4 Zaproś dzieci do wspólnego podsumowania, czytając fragmenty zdań i prosząc o ich dokończenie: do każdej komunikacji potrzebny jest odbiorca i. (nadawca); komunikat jest tym, co chcemy powiedzieć/przekazać naszemu. (odbiorcy); moją ulubioną bajkę, którą mam na płycie mogę oglądać.. (wiele) razy; jeśli nie nagram audycji nadawanej w radio, usłyszę ją tylko. (raz); za każdym komunikatem stoi. (nadawca). Czas: 5 min Metoda: praca grupowa Pomoce: fragmenty zdań
Ewaluacja Czy po przeprowadzeniu zajęć dzieci: wiedzą, co to jest komunikat, wiedzą, że do komunikacji potrzebni są nadawcy i odbiorcy komunikatów, potrafią wskazać media, które dają możliwość wielokrotnego odtworzenia nadawanego, komunikatu oraz te, w których pojawi się on w danej formie jedynie raz. Opcje dodatkowe Jeśli masz więcej czasu zacznij zajęcia od prezentacji tajemniczego słowa "komunikat". Rozłóż na podłodze kartki z literami składającymi się na ten wyraz (każda litera na osobnej kartce). Poproś dzieci o ułożenienie liter i odczytanie powstałego z nich słowa. Powiedz, że właśnie komunikatem zajmiecie się na dzisiejszych zajęciach. Odkryjecie wspólnie, czym jest i kogo potrzebujemy, by komunikacja była możliwa. Informacje Scenariusz: Anna Walczak Konsultacja merytoryczna: Barbara Krywoszejew Konsultacja metodyczna: Joanna Góral Wojtalik Licencja: Creative Commons Uznanie autorstwa Na tych samych warunkach 3.0
Słowniczek komunikat nadawca komunikatu odbiorca komunikatu media Czytelnia Godzic Wiesław, Drzał Sierocka Aleksadra, Raport o mediach audiowizualnych, Kongres Kultury Polskiej [dostęp: 07.02.2016], dostępny w internecie: http://www.kongreskultury.pl/title,raport_o_mediach_audiowizualnych,pid,143.html.