W KTÓRYM MIEJSCU ZIEMI SIĘ ZNAJDUJESZ? Scenariusz zajęć na 60 min.

Transkrypt

1 W KTÓRYM MIEJSCU ZIEMI SIĘ ZNAJDUJESZ? Scenariusz zajęć na 60 min.

2 W którym miejscu Ziemi się znajdujesz? Patrząc w gwiazdy Etap edukacyjny: gimnazjum

3 W którym miejscu Ziemi się znajdujesz? Patrząc w gwiazdy czas 60 minut po lekcji uczeń: korzysta z jednostek miary wyrażających długość i wysokość odczytuje zmierzone wartości wie czym jest sekstans i jak go użyć wie co to jest Gwiazda Polarna co powstanie: sekstans dla każdego ucznia niezbędne materiały dla 24 uczniów: 24 kątomierze 24 słomki do napojów 24 nakrętki lub podkładki 12 5-metrowych miarek taśma klejąca kłębek sznurka globus książka Przygotowanie Wykonując zadanie Pomiar, na biurku musi leżeć książka. Pomiar 15 min Zapytaj uczniów ile centymetrów ma książka. Jak wysokie są drzwi do klasy? Ile same mają centymetrów wzrostu? Uczniowie zapisują swoje przypuszczenia w miejscu przewidzianym w Zadaniu 1 na arkuszu roboczym, następnie w parach dokonują pomiarów. Omówcie odpowiedzi. Wyjaśnij, że wysokość można mierzyć za pomocą sekstansu. Poza pomiarem wysokości sekstans pomoże również w określeniu szerokości geograficznej, na której się znajdujecie. Wyjaśnij, że Ziemia dzieli się na różne szerokości. Żeglarze używali sekstansu do określenia szerokości geograficznej, na której znajdowały się ich statki oraz inne łodzie. Spytaj uczniów czy potrafią sobie wyobrazić jak ciężko jest określić swoje położenie, gdy wokół rozciąga się ocean. Zapytaj czy ktoś wie co to jest Gwiazda Polarna. Wyjaśnij, że jest to widoczna gwiazda, która zawsze pojawia się w tym samym miejscu, na nocnym niebie nad Biegunem Północnym, wokół którego inne gwiazdy wydają się krążyć. Patrząc na nią można wskazać kierunek północny. Żeglarze wykorzystywali tę wiedzę podczas korzystania z sekstansu. Uczniowie przygotują sekstans żeby zmierzyć wysokość obiektu. STRONA 3 Patrząc w gwiazdy

4 Przygotuj sekstans 20 min Wskazówka. Uczniowie mogą wykonać kątomierz ze sztywnej kartki papieru. Ważne jest, aby dokładnie przepisały stopnie. Spójrzcie razem na sekstans na arkuszu roboczym. Omów założenia, które musi spełnić sekstans wykonany przez uczniów: sekstans musi wyraźnie pokazywać kąt, pod którym spoglądamy na dany obiekt (niezbędny jest kątomierz) sekstans musi być niezawodny patrzenie przez sekstans nie może sprawiać trudności (potrzebna jest słomka) Na rysunku na arkuszu roboczym przedstawiono końcowy wygląd sekstansu. Rozdaj materiały niezbędne do zrealizowania zadania. Wskazówki znajdują się w Zadaniu 2 na arkuszu roboczym. Ważne, aby sznurek zwisał pionowo i pozostał w takiej pozycji przy poruszaniu kątomierzem. Sznurek należy przykleić taśmą z przodu kątomierza, dokładnie pośrodku jego prostej krawędzi, i pozwolić aby zwisał swobodnie z tyłu kątomierza, tak jak to pokazano na arkuszu roboczym. Jak jest wysoki? 15 min Zabierz uczniów na zewnątrz. Dobierz ich w pary. Każda z par zmierzy wysokość określonego obiektu, np. drzewa czy dachu. Dzieci wykonują Zadanie 3 z arkusza. Pomiaru dokonują znajdując się w odległości 10 metrów od obiektu. Pomóż każdej z par dokonać pomiaru z wysokości 1 m nad ziemią. Jedno dziecko w każdej parze upewnia się, że pomiar ma miejsce z wysokości 1 m nad ziemią. Uczeń trzymający sekstans spogląda z tej wysokości przez słomkę na górną część mierzonego obiektu. Ważne, aby zapamiętać kąt wskazany przez sznurek na kątomierzu. Możecie wrócić do klasy. Wyjaśnij, że zmierzony kąt wykorzystają do obliczenia wysokości obiektu. W Zadaniu 3c za pomocą kątomierza rysują kąt, który zmierzyli, poczynając od prawego końca grubej poziomej linii. Rysują do momentu, w którym linia ta przetnie się z grubą linią pionową. Dzieci odmierzają długość linii poziomej, do punktu, w którym przecina się z narysowaną przez nie linią skośną. Każdy centymetr odpowiada jednemu metrowi. Dzieci dokonały pomiaru znajdując się metr nad ziemią, dlatego też do otrzymanej wartości należy dodać jeden metr. W ten sposób poznaliśmy wysokość mierzonego obiektu. Zapytaj uczniów czy znaleźli odpowiedzi na zadane pytania. Czy wyniki są wiarygodne? Czy odpowiedzi są zgodne z przewidywaniami z Zadania 3b? STRONA 4 Patrząc w gwiazdy

5 Jeżeli odpowiedzi są wyraźnie nieprawidłowe, spójrzcie do arkusza ze wskazówkami. Warto wówczas ponownie wyjść na zewnątrz i powtórzyć pomiar. Sekstans i Gwiazda Polarna 10 min Wskaż linie szerokości geograficznej na globusie. Równik znajduje się na szerokości 0 stopni. Biegun Północny leży na szerokości 90 stopnia na północ. Wielka Brytania leży między 50 a 60 stopniem na północ. W ciągu dnia nie widać Gwiazdy Polarnej, dlatego też będziemy udawać, że znajdujemy się na Biegunie Północnym. Dzieci biorą sekstansy i patrzą na Gwiazdę Polarną, która leży bezpośrednio nad nimi. Ile stopni pokazuje sekstans? Na którym stopniu znajduje się równik? Na równiku, Gwiazda Polarna pojawia się niemal na horyzoncie. Zapytaj dzieci pod jakim kątem musiałyby trzymać sekstans, jeżeli chciałyby obejrzeć Gwiazdę Polarną ze centralnej części Wielkiej Brytanii. Sprawdź czy trzymają sekstans tak, że sznurek wskazuje kąt około 55 stopni. Dzieci wykonują Zadanie 4 z arkusza. STRONA 5 Patrząc w gwiazdy

6 W którym miejscu Ziemi się znajdujesz? 1 Pomiar W miejscach poniżej wpisz ile w metrach lub centymetrach mierzy według Ciebie dany obiekt, a jaki wynik pomiaru otrzymałeś. Jakie są Twoje przypuszczenia? Ile naprawdę mierzy dany obiekt? książka: centymetrów książka: centymetrów drzwi: centymetrów drzwi: centymetrów Ty: centymetrów Ty: centymetrów zapisz liczby TUTAJ Arkusz ćwiczeniowy Za chwilę przygotujesz sekstans. Sekstans możesz wykorzystać do zmierzenia wysokości obiektu. 2 Przygotuj sekstans Czego potrzebujesz? kątomierza słomki do napojów taśmy klejącej sznurka metalowej nakrętki STRONA 6 Patrząc w gwiazdy

7 Co dalej? Za chwilę przygotujesz sekstans. Rysunek na poprzedniej stronie pokazuje w jaki sposób wykorzystać niezbędne materiały i narzędzia. 1. Odetnij kawałek sznurka długości 25 cm. Do jednego końca przywiąż nakrętkę. 2. Drugi koniec sznurka przyklej taśmą do kątomierza, dokładnie pośrodku prostej linii. Odwróć go i upewnij się, że sznurek zwisa pionowo z tyłu. 3. Ponownie odwróć kątomierz i przyklej słomkę pośrodku linii pod kątem 90 stopni za pomocą taśmy klejącej. Upewnij się, że po obu stronach kątomierza wystaje taki sam odcinek słomki, tak jak to pokazano na rysunku na poprzedniej stronie. 4. Czy Twój sekstans wygląda tak samo jak ten pokazany na poprzedniej stronie? tak / nie ZAKREŚL prawidłową odpowiedź 3 Jak jest wysoki? Teraz możesz już sprawdzić swój sekstans. a Który obiekt chciałbyś zmierzyć? b Jak myślisz, jak jest wysoki? wpisz odpowiedź TUTAJ Stań w odległości 10 metrów od mierzonego obiektu. Odległość tę odmierz za pomocą miarki. Przytrzymaj sekstans na wysokości jednego metra nad ziemią, i spójrz przez słomkę na górną krawędź obiektu. Poproś kolegę o odczytanie stopni wskazanych przez sznurek na kątomierzu. Kolega musi się również upewnić, że dokonujesz pomiaru z wysokości 1 metra nad ziemią. STRONA 7 Patrząc w gwiazdy

8 c Narysuj linię na tym diagramie. Jak wysoki jest mierzony obiekt? d Sprawdź następujące punkty: Czy sznurek zwisa swobodnie pionowo? Czy przykleiłeś sznurek taśmą dokładnie pośrodku linii prostej? Czy patrzyłeś na górną krawędź obiektu? Czy odczyt wynosi mniej niż 90 stopni? tak / nie tak / nie tak / nie tak / nie ZAKREŚL prawidłową odpowiedź Jeżeli Twoja odpowiedź na chociaż jedno powyższe pytanie brzmi nie, popraw odczyt. STRONA 8 Patrząc w gwiazdy

9 4 Sekstans i Gwiazda Polarna a Na jakiej szerokości geograficznej leży Biegun Północny? wpisz odpowiedź TUTAJ b Na jakiej szerokości geograficznej leży Równik? wpisz odpowiedź TUTAJ STRONA 9 Patrząc w gwiazdy

10 Centrum Nauki Kopernik ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 20 Warszawa