Wykład 9, 12.01.2015 Sytuacja demograficzna w świetle przewidywań stanu i struktur ludności - świat, Europa, Polska. Społeczno-ekonomiczne konsekwencje zmian struktur wieku ludności Sytuacja demograficzna w świetle przewidywań stanu i struktur ludności - świat projekcje ludnościowe ONZ World Population Prospects, The 2012 Revision, Highlights, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, United Nations, New York, 2013. - Europa, Polska - projekcje ludności Eurostatu 2010 (POP 2010) i 2013 (POP 2013) I.E.Kotowska, J.Jóźwiak, 2012, Nowa demografia Europy a rodzina, Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych, Zeszyt 28/2012, 9-33.
Sytuacja ludnościowa na świecieregiony i kontynenty Klasyfikacja regionów More developed countries MDR: Europa, Am.Północna, Australia/Nowa Zelandia, Japonia Less developed regions LDR: Afryka, Azja, Am.Łacińska, Wyspy Karaibskie, Melanezja, Mikronezja, Polinezja Least developed countries (49): 33 Afryka, 10 Azja, 1- Am.Łacińska, 5 - Oceania
Warianty projekcji ONZ 2012
Założenia dotyczące płodności, WPP 2012
Trendy spadku płodności, WPP 2012
Założenia dotyczące umieralności, WPP 2012
Oczekiwane dalsze trwanie życia według płci oraz grup krajów
Założenia dotyczące migracji, WPP 2012
Projekcja liczby ludności świata według różnych wariantów zmian płodności WPP 2010, 2012 9.1 billion -medium 10.5 high, 8 - low
Projekcja liczby ludności świata według różnych wariantów zmian płodności WPP 2012 2050, wariant średni 9, 6 mld
Średnie roczne tempo wzrostu liczby ludności, WPP2012
Przewidywane zmiany liczby ludności według różnych wariantów projekcji, WPP2012
Przewidywane zmiany struktury ludności świata według różnych wariantów projekcji, WPP2012
Zmiany struktur wieku, WPP 2012
Age Trwałe i głębokie zmiany struktur wieku ludności, POP 2010 85+ 80 75 70 65 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 Men Women Ludność EU27 według wieku, 2010 vs. 2060 Zmiany liczby ludności EU27: 2010 501 mln 2040 526 mln 2060 517 mln Solid colour: 2060 Bordered: 2010 100 75 4,7 5,8 7,0 8,9 12,7 14,4 16,6 18,0 11,0 12,0 17,6 17,5 50 67,0 64,3 61,7 59,0 57,0 56,2 25 0 15,6 15,5 14,7 14,2 14,3 14,2 2010 2020 2030 2040 2050 2060 Źródło: EUROPOP2010, sc. zbieżności, Eurostat 0-14 years 15-64 years 65-79 years 80+ years
ZMIANY LICZBY LUDNOŚCI POLSKI P0P2010 VS. POP2013 39000 38000 2013 2010 37000 36000 35000 34000 33000 32000 33293,791 32357,822 2 015 2 020 2 025 2 030 2 035 2 040 2 045 2 050 2 055 2 060 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych EUROPOP2010 i EUROPOP 2013, Eurostat
Zmiany liczby ludności w wieku 15-64 lata (w %) LV RO BG PL LT DE SK HU EE MT SI PT CZ EL NL 2020-2060 AT IT 2010-2020 ES FI DK FR SE BE LU UK NO CY IE Źródło: EUROPOP2010, Eurostat PL spadek liczby ludności z 38,2 mln do 32, 6 mln, czyli o 14,6 % (do 33,3 mln, czyi o 12,8%) w 2060 r. jeden z najgłębszych spadków potencjalnych zasobów pracy w UE27 o 36% (34%) w latach 2010 (2013) -2060 2010 2020 2030 2040 2050 2060 27.2 mln 25.4 23.9 22.6 19.6 17.4 25.6 23.9 22.6 19.9 18.0 Źródło: opracowanie własne na podstawie EUROPOP2010, EUROPOP2013, Eurostat EU-27-40 -35-30 -25-20 -15-10 -5 0 5 10 15 20 25 30
Zmiany udziału osób w wieku 65 lat i więcej (w %) LV RO PL SK DE BG SI PT IT HU MT LT ES EL CZ EE AT CY NL FR FI SE LU DK BE UK NO IE 2060 2010 PL bardzo intensywne starzenie się populacji : liczba osób w wieku 65 lat i więcej wzrośnie o: 117% w latach 2010-2060 według POP2010 o 99,8% w latach 2013-2060 według POP2013, a udział tej grupy ludności wzrośnie z 13,5% do 35% według POP2010 z 14.2 % w 2013 r. do 32.9% w 2060 r. według POP2013 Liczba ludności 65+ 2010 2015 2020 2030 2040 2050 2060 5.2 mln 5.8 7.0 8.5 9.1 10.6 11.3 POP2013 5.8 6.9 8.5 9.0 10.3 10.9 Źródło: opracowanie własne na podstawie EUROPOP2010, EUROPOP2013, Eurostat EU-27 0 10 20 30 40
Obciążenie populacji w wieku 15-64 lata osobami w wieku 65 lat i więcej (na 100 osób w wieku 15-64 lata) DE IT EL SE PT AT FI BE FR BG DK LV EE UK ES HU SI LT NL NO MT CZ RO LU PL CY IE SK EU-27 0 10 20 30 40 50 60 70 2060 2020 2010 2010 2020 2060 MIN SK 17,0 IE 23,0 IE 36,5 IE LU UK CY SK NO PL CY DK LU RO BE RO LT LU CZ PL SE MT NO FR NO ES NL NL LV FI LT UK CY SI AT AT HU SI CZ ES EE EE UK BE MT EE HU ES LV CZ EL DK NL IT BG PT LT FR DK PT BE MT SI FI EL HU AT BG DE PT FR SK SE SE PL EL IT RO IT DE LV MAX DE 31,2 FI 36,6 BG 69,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie EUROPOP2010, Eurostat
Wybrane konsekwencje zmian demograficznych w Europie i Polsce (1) Demograficzne: Spadek przyrostu naturalnego Rosnąca rola migracji jako składowej dynamiki ludności Spadek lub stabilizacja liczby ludności Zmiany struktury wieku ludności: przyśpieszenie starzenia ludności, spadek liczby ludności w wieku produkcyjnym, starzenie się zasobów pracy współegzystowanie kilku generacji zawężanie sieci krewniaczych zmiany struktur międzygeneracyjnych różnice umieralności według płci, różnice zachowań dotyczących rodziny według płci zróżnicowanie sytuacji rodzinnej starszych kobiet i mężczyzn rosnące znaczenie migracji zarobkowych, ich selektywność według wieku skutki migracji dla relacji rodzinnych i międzypokoleniowych
Konsekwencje zmian demograficznych w Europie i Polsce (2) Ekonomiczno-społeczne konsekwencje zmian struktur wieku zagrożenie spadkiem produktywności pracy, zmiany systemu ubezpieczenia społecznego, wzrost zapotrzebowania na opiekę medyczną, wzrost zapotrzebowania na pomoc i opiekę zwiększenie zobowiązań opiekuńczych przy jednoczesnym kurczeniu się rodzinnych zasobów opieki (spadek dzietności, mniejsze sieci krewniacze, migracje) oraz wzrost aktywności zawodowej kobiet zmiana modelu opieki ryzyko nasilenia się konfliktów międzygeneracyjnych, ryzyko nasilenia się ubóstwa w określonych grupach wieku, spadek spójności społecznej
Konsekwencje zmian struktury wieku ludności Powołana została specjalna grupa robocza przy Komisji Europejskiej (AWG Working Group on Ageing Populations and Sustainability), która co kilka lat przygotowuje projekcje ludności oraz projekcje wydatków publicznych na emerytury i renty, ochronę zdrowia, opiekę długoterminową, itd. http://europa.eu/epc/working_groups/ageing_en.htm Ageing Report 2009, Ageing Report 2012
Constructive response on demographic change The demographic future of Europe from challenge to opportunity, Communication from the Commission, Brussels, 12.10.2006, COM(2006) 571final five key policy responses to manage demographic change: promowanie odnowy demograficznej (demographic renewal) poprzez poprawę warunków życia rodzin oraz łączenia pracy zawodowej z życiem rodzinnym wzrost zatrudnienia: więcej miejsc pracy dobrej jakości, przedłużanie życia zawodowego, wzrost produktywności i konkurencyjności poprzez inwestowanie w edukację i badania, otwarcie na napływy migracyjne i integracja imigrantów, dbałość o równowagę systemu finansów publicznych w celu zagwarantowania funkcjonowania systemu emerytalnego, ochrony zdrowia i opieki długoterminowej (s.7-12).
Polityka ludnościowa to celowe, długofalowe oddziaływanie państwa i innych podmiotów publicznych i niepublicznych na procesy ruchu naturalnego i wędrówkowego ludności w celu ukształtowania pożądanego stanu i struktury ludności, przez tworzenie warunków społecznych, ekonomicznych i politycznych, korzystnych dla przebiegu procesów demograficznych, zapewniających biologiczne przetrwanie narodu i zrównoważony rozwój społeczno-ekonomiczny Wpływa na procesy ludnościowe pośrednio, poprzez stosowanie odpowiednich instrumentów polityki społecznej (w tym: rodzinnej, mieszkaniowej, edukacji, ochrony zdrowia, zabezpieczenia społecznego, zatrudnienia) i instrumentów polityki gospodarczej, odpowiednich dla pożądanego przebiegu tych procesów RZĄDOWA RADA LUDNOŚCIOWA Założenia polityki ludnościowej Polski 2012
Forum Debaty Publicznej http://www.prezydent.pl/dialog/fdp/solidarne-spoleczenstwobezpieczna-rodzina/ RZĄDOWA RADA LUDNOŚCIOWA Założenia polityki ludnościowej Polski 2012 http://www.stat.gov.pl/bip/389_43_plk_html.htm.