Problem oceny skuteczności polityki innowacyjnej: perspektywa makroekonomiczna

Transkrypt

1 Dariusz Woźniak Problem oceny skuteczności polityki innowacyjnej: perspektywa makroekonomiczna Innowacja i kooperacja symbioza nauki i biznesu Nowy Sącz, 7 października

2 PLAN WYSTĄPIENIA 2 Coś o skuteczności Większe coś o polityce (rozwoju) Największe coś o metodach

3 Podstawa prakseologiczna 3 Cechy sprawności działania można pogrupować ze względu na : odniesienie zarówno do wytworu (przedmiotu), samo działanie. Podstawowe kryteria (w odniesieniu do działań) skuteczność, efektywność (ekonomiczność)

4 Etapy i główne kryteria oceny polityki spójności 4 Źródło: Wytyczne w sprawie ewaluacji ex-ante Nowy okres programowania, Metodologiczny dokument roboczy nr 1, s.7 (s. 4 w wersji angielskiej)

5 Od Strategii Lizbońskiej do Strategii Europa Strategia Lizbońska (2000) Odnowiona Strategia Lizbońska (2005) Europa 2020 (2010) Stworzenie najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej gospodarki opartej na wiedzy do 2010 roku, charakteryzującej się trwałym wzrostem gospodarczym, większą harmonią (spójnością) społeczną oraz tworzącej coraz większą ilość coraz lepszych miejsc pracy Raport W. Koka (2004) Cele Uczynienia z Europy bardziej atrakcyjnego miejsce dla inwestowania i pracy Wykorzystanie wiedzy i innowacji na rzecz wzrostu gospodarczego Tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy Krajowe Programy Reform unarodowienie SL Połączenie z polityką spójności, środki polityki spójności na cele SL: 60% w przypadku regionów mniej rozwiniętych 75% w przypadku pozostałych regionów 1083/2006, s. 25) Cele UE m.in. badania i rozwój Europa pozostaje znacznie w tyle za Stanami Zjednoczonymi oraz innymi zaawansowanym gospodarkami, zarówno jeśli chodzi o zainwestowane zasoby, zwłaszcza zasoby sektora prywatnego, jak i efektywność wydatków. Ta różnica wpływa negatywnie na możliwości rozwoju, zwłaszcza sektorów o największym potencjale wzrostu. Cel określony w strategii Europa 2020 zakłada, że warunki inwestycyjne dotyczące badań i rozwoju ulegną poprawie: docelowo poziom inwestycji publicznych i prywatnych ma osiągnąć 3 % PKB. Cele krajowe Nowa perspektywa finansowa

6 6 System zarządzania rozwojem kraju (2) 6

7 W uproszczeniu (w skali kraju) 7 Żródło: /strony/default.aspx. (data odczytu: )

8 SRK Wizja Polski Polska w 2015 roku to kraj o wysokim poziomie oraz jakości życia mieszkańców o silnej i konkurencyjnej gospodarce, zdolnej do tworzenia nowych miejsc pracy Cel główny i szczegółowe Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki. Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej. Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości. Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa. Rozwój obszarów wiejskich. Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.

9 Budżet UE dochody 9 Dochody z ceł i inne 14% Dochody z VAT 11% 126,5 mld Euro Dochody oparte na DNB 75% Źródło: (data odczytu : 7 marca 2011)

10 Udział krajów członkowskich w dochodach budżetu UE 2011 (mln Euro) BE BG CZ DK DE EE IE EL ES FR IT CY LV LT LU HU MT NL AT PL PT RO SL SK FI SE UK Źródło: (data odczytu : 7 marca 2011), uwzględniając rabat brytyjski

11 Budżet UE - wydatki 11 1% 6% 6% Sustainable Growth 126,5 mld Euro 42% Preservation and management of natural resources Citizenship. freedom. security and justice The EU as a global player Administration 45% Źródło: (data odczytu : 7 marca 2011)

12 Środki przewidywane w SRK 12 w ramach Narodowej Strategii Spójności (Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia) oraz wynikających z nich programów operacyjnych - ponad 67,3 mld EUR (w cenach bieżących) środki na wspieranie restrukturyzacji rolnictwa oraz działań rozwojowych na obszarach wiejskich - 13,2 mld EUR (w cenach bieżących) środki na restrukturyzację rybołówstwa ok. 0,7 mld EUR (w cenach z 2004 r.) Łączna wielkość środków budżetowych UE przeznaczonych na realizację działań rozwojowych w Polsce w latach sięgnie 86 mld euro, a wraz ze środkami przeznaczonymi na współfinansowanie krajowe ok. 108 mld euro.

13 Podział środków Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia pomiędzy poszczególne programy operacyjne 13 PO Rozwój Polski Wschodniej; 2,3 PO Pomoc Techniczna; 0,5 Programy Współpracy Terytorialnej; 0,7 PO Innowacyjna Gospodarka; 8,3 PO Kapitał Ludzki; 9,7 PO Infrastruktura i Środowisko; 27,9 Regionalne Programy Operacyjne; 16,6 NSRO, s. 117.

14 Czy wskaźniki wystarczą? 14 NSRO, s. 75.

15 Źródło: H. Armstrong, J. Taylor, Regional Economics & Policy, Oxford, 1993, s. 360 Metody oceny skuteczności 15 Analiza kosztów i korzyści Korzyści Koszty 1. Dodatkowy dochód i produkcja wynikająca ze 1.Utracona produkcja związana z wzrostu aktywności ekonomicznej przemieszczeniem czynników produkcji do obszarów wspieranych przez politykę 2. Zmniejszone koszty związane z infrastrukturą i 2. Koszty przeniesienia do nowych lokalizacji koszty usług publicznych jako rezultat ograniczonej migracji z regionów wsparcia do regionów dobrze prosperujących 3. Uniknięcie indywidualnych kosztów migracji 3. Koszty zasobów zużytych do budowy nowych czynników 4. Ograniczone koszty zewnętrzne w miastach 4. Koszty infrastruktury związanej z polityką (wzrost zagęszczenia, zanieczyszczenia), regionalną wynikające z mniej skoncentrowanych wzorców przestrzennej aktywności gospodarczej 5. Wyrównawcze korzyści polityki regionalnej 5. Koszty administracyjne 6.Korzyści pozaekonomiczne (polityczne, 6. Niekorzystny wpływ na środowisko Źródło: H. Armstrong, J. społeczne, Taylor, Regional związane Economics z ochroną środowiska) & Policy, Oxford, 1993, s. 360 Podejście bottom-up oraz top-down Efekty brutto i netto

16 Problemy oceny mikroekonomicznej (bottom-up) 16 Substytucja Beneficjenci polityki mogą stać się bardziej konkurencyjni w stosunku do podmiotów, które nie były beneficjentami pomocy (na tym samym obszarze) Zastępowanie Pozytywne skutki polityki w obszarze objętym pomocą są połączone z negatywnymi skutkami w regonie nie podlegającym pomocy Zdażenie niezależne (ang. deathweight) Efekty polityki zostałyby osiągnięte również bez oddziaływania państwa Dodatkowość Środki polityki UE nie mogą pomniejszać środków krajowych

17 Sposoby oceny makroekonomicznej 17 Wielorównaniowe modele ekonometryczne (HERMIN, QUEST, MAMOR) Jednorównaniowe modele ekonometryczne Modele Input Output Inne techniki oparte na metodach analizy regionalnej Analiza składników zmiany Modele grawitacyjne GIS DEA

18 Model HERMIN 18 Źródło: 121 Wpływ realizacji inwestycji finansowanych z funduszy unijnych na kształtowanie sie głównych wskazników dokumentów strategicznych Narodowego Planu Rozwoju i Narodowej Strategii Spójnosci oraz innych wybranych wskazników makroekonomicznych na poziomie krajowym i regionalnym za pomoca modelu krajowego i modeli regionalnych HERMIN, Wrocław, maj 2008 Więcej o modelu na stronie

19 Symulacja dla Polski wpływ NPR/NSRO na PKB na mieszkańca względem UE Źródło: jak wyżej.

20 Symulacja dla Polski wpływ NPR/NSRO na liczbę bezrobotnych (w tys.) 20 Źródło: jak wyżej.

21 Symulacja HERMIN województw- wpływ NPR/NSRO na PKB na mieszkańca w 2013 w odniesieniu do UE Źródło: jak wyżej.

22 Symulacja HERMIN dla województw wpływ NPR/NSRO na stopę zatrudnienia w 2013(w pkt. Proc) 22 Źródło: jak wyżej.

23 Symulacje HERMIN dla UE 23 Źródło: Investing in Europe s future. Fifth report on economic, social and territorial cohesion, European Union, 2010, s. 250.

24 Jak ugryźć skuteczność polityki innowacyjnej? 24 Dalszy rozwój modeli, inkorporujący innowacyjność? Oparcie się tylko na modelach jednorównaniowych? Oprzeć się na wskaźnikach syntetycznych?

25