Warsztaty w ramach programu Bardzo Młoda Kultura Eduko Cykl Teatr Mieć czy być, czyli o kondycji i percepcji odbioru tekstów kultury UCZESTNICY dorośli ( nauczyciele, animatorzy kultury) Termin 17.09.2016 (spotkanie 8 godzinne) Warsztaty miały charakter rozmowy moderowanej, którą połączono ją z metodą dramy i improwizacji teatralnej. Celem spotkań było: zainteresowanie uczestników świadomym odbiorem tekstów kultury, a w szczególności sztuk teatralnych i filmowych; wzbudzenie refleksji uczestników na temat percepcji tekstów kultury we współczesnym społeczeństwie. Pretekst i inspirację stanowił spektakl Dożynki polskiej piosenki Mateusza Pakuły w reż. Jędrzeja Piaskowskiego Teatru im. Kochanowskiego w Opolu, W trakcie zajęć wykorzystano: Dożynki polskiej piosenki Mateusz Pakuła filmy: Mała syrenka reż. John Musker, Ron Clements, Niekończaca się opowieść reż. Wolfgang Petersen, Don Kichote reż. Peter Yates oraz fragmenty tekstów Mała syrenka J.Ch. Andersen, Odyseja Homer, Zbigniew Libera, "Lego. Obóz koncentracyjny" 1 Karol Sienkiewicz 1 http://culture.pl/pl/dzielo/zbigniew-libera-lego-oboz-koncentracyjny zapis z dn. 12.09.2015 1
W trakcie warsztatów wśród losowo wybranych uczestników przeprowadzono ankietę diagnozującą kompetencje i świadomość teatralną potencjalnych widzów spektaklu. ANKIETA Mieć czy być, czyli o kondycji i percepcji odbioru tekstów kultury 1.Która z niżej podanych definicji wydaje się najbliższa Twojemu rozumieniu pojęcia teatr? a)składnik kultury masowej, mający na celu atrakcyjne wypełnianie czasu wolnego b) instytucja kulturalna, powołana do moralnego doskonalenia społeczeństwa poprzez dostarczanie mu bodźców w celu refleksji nad człowiekiem i światem c) niepowtarzalny akt przekazu i wymiany wrażeń, myśli oraz idei w bezpośrednim kontakcie między zbiorowym twórcą dzieła a jego odbiorcami 2. Na Twoje rozumienie pojęcia teatr największy wpływ wywarły: a)szkoła b)środowisko rówieśników /znajomych c) rodzina 2
d) doświadczenia własne 3. Teatr zajmuje w skali Twoich zainteresowań kulturalnych miejsce : a) czołowe b )jedno z wielu c) nigdy się tym nie interesowałem (-łam) 4. jeśli w punkcie 3 wybrałeś (-łaś) podpunkt b jakie dziedziny interesują Cię równie mocno? Literatura Kino/film Muzyka Sport Taniec Malarstwo Fotografia Rozwój osobisty Joga Historia 5.Ile razy byłeś (-łaś) w ciągu ostatnich dwóch lat (jako widz) w: teatrze dramatycznym teatrze muzycznym teatrze ruchu, pantomimy, tańca 3
teatrze lalki i aktora filharmonii, koncercie muzyki poważnej na spektaklu amatorskim kabarecie festiwalu piosenki 6) Wymień ulubionych reżyserów : a) teatrów polskich Nie wymieniono żadnego przykładu b) teatru opolskiego Nie wymieniono żadnego przykładu 7. Wymień trzy tytuły, autorów, reżyserów tych przedstawień teatralnych, które uważasz za najbardziej istotne spośród osobiście obejrzanych spektakli 8. Czy zgadzasz się z przytoczonymi niżej twierdzeniami : a) Inscenizator i reżyser spektaklu teatralnego mają prawo dowolnego odbiegania od tradycji oraz intencji autora tekstu (tak, nie, nie wiem ) b) Tekst dramatu różni się od tekstu epickiego brakiem narratora, gdyż bohaterowie sami prezentują akcję (Tak, nie, nie wiem ) c) Zadaniem teatru jest prezentowanie literatury pięknej na scenie 4
9. Wybierz przestrzeń dla siebie w teatrze uczestniczenie w kulturze (odbiór, widz) aktywność twórcza wiedza o teatrze Wnioski: Wyraźna różnica między odbiorcami w poziomie rozumienia i czytania tekstów kultury, spowodowana doświadczeniem życiowym i wykształceniem. 1. Dorośli swobodniej odczytują archetypy, motywy, toposy. Świadomiej diagnozują stan współczesnej kultury, werbalizują swe wobec niej oczekiwania. Podejmują się oceny i wartościowania, bazując na klasycznych wzorcach i tradycyjnych kanonach, wielokrotnie zamykając się na nowe rozwiązania. Chcą być twórcami i odbiorcami kultury. 2. Młodzież prezentuje inne pokolenie nie tylko pod względem wieku, lecz także świadomości kulturowej. Jedynie nieliczni odczuwają potrzebę zgłębiania wiedzy poprzez poznawanie literatury i uczestniczenie w wydarzeniach kulturalnych. 3. Rodzice coraz mniej partycypują w kształceniu dzieci i młodzieży, następuje zanik tradycji rodzinnego poznawania tekstów kultury, dzielenia się emocjami. Rolę tę przejęła szkoła i ją uczyniono odpowiedzialną za rozwój intelektualny i kulturowy. Okrojone programy nauczania i skrócenie czasu edukacji w szkołach ponadgimnazjalnych uniemożliwiają poznawanie różnych instytucji kultury. Uczniowie wybierają łatwą rozrywkę i proste formy, nie zapamiętują nazwisk twórców, celebrowana jest kultura masowa propagowana przez media. Nauczyciele nauczanie ograniczają do niezbędnego minimum. Powyższe przyczyny wynikają z siebie i wzmacniają problem. 5
4. Niepokojący jest fakt, iż rozwijający się ruch teatrów amatorskich nie koreluje z pogłębianiem wiedzy o teatrze. Uczestnicy zajęć czują się twórcami i artystami, bez poznawania źródeł, ograniczają swą percepcję do intuicji. Nie jest możliwy odbiór tekstów kultury bez umiejętności czytania znaków. Teatry amatorskie należy traktować jako osobny, choć równoległy nurt, w rozwoju sztuki, jako narzędzie rozbudzenie zainteresowań kulturą, a nie jako jej surogat. 5. Spektakl Dożynki polskiej piosenki wyjątkowo trafnie ilustruje stan świadomości i kondycję intelektualną współczesnego, konsumpcyjnego społeczeństwa. Budzi refleksje i staje się pretekstem do dyskusji nad kierunkiem, w jakim zmierza kultura. 6