Zestaw ćwiczeń i zabaw dla dziecka przygotowującego się do szkoły - część I Ćwiczenia manualne i grafomotoryczne przygotowujące do nauki pisania Ćwiczenia manualne usprawniające małe ruchy ręki: dłoni, nadgarstka i palców: montowanie konstrukcji z gotowych elementów (klocków, krążków itp.), układanki płaskie (obrazkowe, geometryczne), klockowe, wtyczkowe z zachowaniem stopniowania trudności: na wzorze, według wzoru i bez wzoru (z pamięci lub z domysłu), lepienie z plasteliny (modeliny i innych tworzyw), zaczynając od prostych form, jak kulki lub wałeczki, do coraz bardziej złożonych, wymagających łączenia różnych elementów, wyklejanie plasteliną konturów, nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków przez otworki w tekturkach, zwijanie sznureczka, wężyka igelitowego według wzoru, np. spirali, kwadratu itp., wycinanie z papieru z uwzględnieniem stopnia trudności: cięcie po linii prostej, falistej, wycinanie form geometrycznych i konturowych rysunków, wycinanki, naklejanki z papieru, materiału, włóczki itp., wydzieranki, naklejanki, szycie ściegiem fastrygowym, przewlekanie igły z nitką przez otworki w tekturze, łamanki papierowe (łódeczki, samoloty, czapki itp.), ćwiczenia sprawnych ruchów palców i rozluźniające napięcie mięśniowe, np. naśladowanie gry na pianinie, pisanie na maszynie, odtwarzanie rytmu deszczu, strząsanie wody z palców, wytrzepywanie piasku z rękawa itp., stemplowanie (stempelki konturowe zwierząt, kwiatów, samochodów itp.), tworzenie za pomocą stempli kompozycji z figur geometrycznych. Strona 1
Ćwiczenia graficzne usprawniające drobne ruchy ręki ułożonej w pozycji jak przy pisaniu: kolorowanie, czyli zamalowywanie kredkami małych przestrzeni (konturów geometrycznych, konturów stempelków, obrazków z książeczek do malowania), obrysowywanie przedmiotów i rysowanie z użyciem szablonów figur geometrycznych i nieskomplikowanych przedmiotów, według stopnia trudności, pogrubianie konturów, czyli wodzenie po wzorze figur geometrycznych, prostych szlaczków (wysokości 3-4 cm), konturów obrazków, kopiowanie rysunków przez kalkę techniczną (także rysowanie na matowym szkle i na folii), rysowanie wzorów po śladzie kropkowym lub kreskowym, rysowanie po śladzie bez odrywania ręki, kreskowanie i wypełnianie konturów kolorem za pomocą równoległych kresek poziomych lub pionowych (z zachowaniem kierunków od lewej do prawej i od góry do dołu), rysowanie szlaczków i kształtów literopodobnych w liniaturze, w zmniejszającym się stopniowo wymiarze aż do liniatury zeszytu, według stopnia trudności: wodzenie po wzorze, kończenie rozpoczętego wzoru i odwzorowywanie, odwzorowywanie rysunków czyli przerysowywanie ich zgodnie ze wzorem, odtwarzanie układów linearnych z elementów powtarzających się cyklicznie, różniących się kształtem lub kolorem (np. kwadrat, kółko, trójkąt, białe kółko, czerwone kółko, niebieskie kółko itp.) w liniaturze, zgodnie z kierunkiem pisania, rysowanie szlaczków obrazkowych (układów linearnych) w liniaturze, zgodnie z kierunkiem pisania, dyktando graficzne na papierze kratkowym dziecko robi punkt i dalej rysuje pod dyktando, tj. wg poleceń dorosłego, np. dwie kratki w dół, trzy kratki w prawo, jedna w lewo, łączenie punktów, rysunki dowolne kredkami świecowymi lub ołówkowymi, labirynty, rysowanie leniwych ósemek w powietrzu i na kartce. Strona 2
Wyliczanki, rymowanki dla dzieci Szły pchły koło wody. pchła pchłę pchła do wody. a ta pchła płakała, że ją pchła wepchała. Ence pence Cztery ręce. Idzie sobie smok w sukience. Elkę trelkę Kartofelkę. Smok sie przebrał za modelkę! Cukier pukier Wrona z krukiem. Wiatr smokowi zwiał perukę! Raz, dwa, trzy! Perukę łapiesz TY!!! Jeden dwa, jeden dwa, pewna pani miała psa. Trzy i cztery, trzy i cztery, pies ten dziwne miał maniery. Pięć i sześć, pięć i sześć, nie chciał wcale ciastek jeść. Siedem osiem, siedem osiem, wciąż o kości tylko prosił. Dziewięć dziesięć, dziewięć dziesięć, kto z nas kości mu przyniesie? Może ja, może ty, licz od nowa - raz dwa trzy. Jeden, dwa Janek ma. Trzy, cztery smaczne sery. Pięć, sześć chciał je zjeść. Siedem, osiem spotkał Zosię. Dziewięć, dziesięć schował w kieszeń. Strona 3
Logopedyczne wierszyki Jerzy Pod pierzyną Jerzy leży. Że jest chory nikt nie wierzy. Żali się na bóle głowy, że żołądek też niezdrowy. Jeszcze rano był jak rzepka ( co jest od zdrowia krzepka). Potem Jurka brudna rączka niosła w buzię gruszkę, pączka. Mama chłopca już żałuje, lecz pan doktor igłą kłuje. - Mój Jerzyku nigdy więcej nie jedz, gdy masz brudne ręce. K. Szoplik Skarby U Sabiny na stoliku różnych skarbów jest bez liku: spinka, kostka, dwa naparstki, smacznych pestek ze dwie garstki, smok wawelski papierowy, serce, słonik plastikowy, serpentyna i sakiewka i niebieska chorągiewka. A. Chrzanowska Niedźwiedzia rodzinka Na pierwszej gra: tra, tra, tra. Na drugiej gra: tru, tru, tra. Na trzeciej gra: tre, tre, tra. Na czwartej gra: try, try, tra. Strona 4
Rysio brata Jurka ma, razem z bratem gromko gra: tra, tre, tra, tra, tru, tra, tre, tro, tra, tra, try, tra. Rysio cztery siostry ma, każda sama pięknie gra. Marta gra: tru, tro, tra, Renia gra: tre, try, tra, Irka gra: try, tro, tra, Krysia gra: tru, tre, tra. Gdy rodzeństwo razem gra słychać gromkie: tram- tarara trem- tarara trymtarara trum- tarara trom- tarara. (Autor nieznany) Gruszki i muszelki SZA, SZA, Szymek ma, SZE, SZE, muszle dwie SZY, SZY gruszki trzy SZU, SZU, wpadły mu SZO, SZO, aż na dno Do koszyka szarego. (Autor nieznany) Strona 5
Dziecięca matematyka Liczenie zabawek. Okazje do liczenia są wszędzie. Poproś dziecko, by oszacowało ilość, a potem sprawdź słuszność jego sądu poprzez liczenie. Obserwuj, jak dziecko liczy zabawki, akcesoria kuchenne i części ubrania podczas wyjmowania ich z pralki. Pomóż dziecku w liczeniu poprzez wskazywanie i przesuwanie obiektów w miarę liczenia; Zachęcaj dziecko do liczenia w porządku rosnącym i malejącym, zaczynając od różnych liczb; Korzystaj z przedmiotów codziennego użytku, by ćwiczyć dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie. Polowanie na liczby. Pomóż mu odkryć, że liczby/cyfry pojawiają się w telewizji, na wyświetlaczu mikrofalówki i telefonie; "Polujcie" na liczby w książce telefonicznej, gazecie czy książce; Szukajcie liczb i cyfr na znakach i tablicach w twojej okolicy. Rozwiązywanie problemów matematycznych każdego dnia. Podsuwaj dziecku problemy matematyczne: Potrzebujemy na obiad 6 jajek, a mamy tylko 2. Ile musimy dokupić?, W pokoju masz trzy poduszki, twój brat ma cztery. Ile poszewek muszę wyprać?, Na obiad przyjdzie trzech gości. Ile potrzebujemy talerzy? Szeregowanie przedmiotów. Baw się z dzieckiem w ustawianie przedmiotów od najwyższego do najniższego (np. pudełka po płatkach czy puszki z jedzeniem); Zabawę można urozmaić poprzez zmianę kategorii, wg której będziecie układać przedmioty, np. poproś dziecko, by uszeregowało przedmioty uwzględniając ich pojemność; Strona 6
Zachęć dziecko, by przy pomocy małego pojemnika (np. filiżanka czy nakrętka od płynu do płukania) zmierzyło pojemności różnych obiektów, które może znaleźć w domu i uszeregowało je według pojemności. Porównywanie wielkości dwóch przedmiotów. Poproś dziecko, by znalazło jak najwięcej obiektów mniejszych lub większych od pantofla czy linijki; Niech zmierzy przy pomocy pantofla długość dywanu. Jakie są nazwy poszczególnych kształtów? Podczas zabaw z dzieckiem używaj określeń kształtu i rozmiaru: Podaj mi proszę kostkę cukru, Przynieś największe pudełko, jakie jest w szafie. Szukamy ukrytych przedmiotów Dziecko próbuje znaleźć jakiś obiekt w domu. Podpowiadaj mu używając słów typu wyżej, niżej, nad, pod itp. Utrudnij zadanie poprzez dawanie dwóch wskazówek naraz: Na stole, na prawo od notesu. Jaki rytm możemy stworzyć przy użyciu rąk i nóg? Dzieci bardzo lubią schematy, które mają formę fizyczną. Klaszcz i tup, by stworzyć konkretny rytm (dłonie, dłonie, stopa, dłonie, dłonie, stopa). Poproś, by dziecko powtórzyło sekwencję. Wspólnie twórzcie inne warianty rytmiczne; Naucz dziecko prostego tańca, który opiera się na sekwencji kroków i ruchów. Na ile różnych sposobów możemy posortować zakupy? Pokaż dziecku, w jaki sposób układać rzeczy w lodówce warzywa i owoce w dolnych szufladach, nabiał na górnej półce, mięso na dolnej; Gdy dziecko sprząta swój pokój, rozmawiajcie o tym, co powinno leżeć obok siebie i dlaczego; Strona 7
Zachęcaj dziecko do układania innych przedmiotów codziennego użytku kredki według koloru, sztućce według typu/kształtu, monety według nominału; Utrudniaj dziecku zadanie poprzez sortowanie na postawie dwóch cech niech układa razem monety o wartości mniejszej od złotówki oraz wyrażonej cyfrą parzystą. Pajęczynka zabawa ruchowa Między drzewami (lub drabinkami) rozwieszamy sznurki na kształt pajęczynki. Dziecko stara się przejść między nimi tak, aby dotknąć sznurka jak najmniejszą ilość razy. Doniczka domowej roboty domowe eksperymenty Co potrzebne? Butelki 2 litrowe- puste Nożyczki ( ostre!) Papier kolorowy samoprzylepny, naklejki gotowe(niekoniecznie) Ołówek Sznurek Ziemia do sadzenia roślinek Roślinki Zabawę zaczynamy od przygotowania ozdób z kolorowego papieru samoprzylepnego. Wzory mogą być przeróżne: serca, figury geometryczne lub jakiekolwiek kształty bez nazwy, można też skorzystać z gotowych naklejek. Starsze dzieciaki rysują na papierze i wycinają wszystko same. Kolejny etap to zrobienie doniczki. Dorosły odcina dół butelki. Po bokach robi otworki i maluch przeciąga sznurek tak, by można ją było zawiesić. Gdy doniczka jest już gotowa trzeba ją ozdobić. Następnie dziecko wsypuje do butelek kupioną wcześniej ziemię i wsadza roślinki. Zawieszamy doniczkę na tarasie lub balkonie. Potem dziecko dba o swoją roślinkę: podlewając ją systematycznie i obserwując jej rozwój. Strona 8