Zespół Analiz Ekonomicznych: Dorota Strauch, CFA Kierownik Zespołu Analiz Ekonomicznych tel. +48 609 920 663 dorota.strauch@raiffeisen.pl Paweł Radwański Główny Ekonomista tel. (22) 347 75 95 pawel.radwanski@raiffeisen.pl Aleksandra Pikała Młodszy Ekonomista aleksandra.pikala@raiffeisen.pl Wojciech Stępień, CFA Analityk Rynków Finansowych (rynek walutowy) tel. (22) 347 75 96 wojciech.stepien@raiffeisen.pl Mateusz Namysł Analityk Rynków Finansowych (rynek giełdowy i surowcowy) tel. (22) 347 75 97 mateusz.namysl@raiffeisen.pl BIULETYN DZIENNY, 2017-09-21 09:25 KOMENTARZ EKONOMICZNY Wrześniowe posiedzenie Fed przyniosło długo oczekiwaną zapowiedź ograniczania bilansu. Co więcej członkowie FOMC podtrzymali swoje prognozy stóp procentowych, z których najbliższa może mieć miejsce jeszcze w tym roku. Fed pozostał optymistyczny w kwestii stanu koniunktury, a ostatni spadek inflacji ocenia jako przejściowy. Stopy procentowe pozostały bez zmian, na poziomie 1,00-1,25%. Utrzymanie wcześniejszego stanowiska w kwestii polityki pieniężnej jest zgodne z naszymi oczekiwaniami i scenariuszem, w którym Fed będzie chciał podnieść stopy możliwie szybko aby móc ewentualnie ponownie dostosowywać ich poziom na wypadek gdyby proces zmniejszania bilansu okazał się znacznie negatywny dla gospodarki. Niemniej, dla rynków może to stanowić spore zaskoczenie, gdyż jeszcze niedawno kwotowania kontraktów terminowych wyceniały zaledwie jedną podwyżkę stóp do końca przyszłego roku. Sama procedura ograniczania bilansu ma rozpocząć się w październiku w kwocie 10 mld USD miesięcznie a następnie stopniowo zwiększane. Biorąc pod uwagę ogromne rozmiary bilansu Fed sięgające 4,5 biliona dolarów będzie to zatem proces bardzo stopniowy. Naszym zdaniem jest bardzo że tempo redukcji może być w przyszłości zwiększone, jeśli tylko ewentualna negatywna odpowiedź gospodarki na te działania nie będzie znaczna. Za zacieśnianiem stóp procentowych w USA przemawia naszym zdaniem wiele czynników. Pierwszym może być obawa przed skutkami utrzymywania ujemnych realnych stóp przez długi czasu co utrudnia akumulację oszczędności w gospodarce. Ta znajduje się z kolei w stanie pełnego zatrudnienia co, podobnie jak obecnie w Polsce, daje mocne podstawy aby oczekiwać wzrostu inflacji w horyzoncie polityki pieniężnej. Ponadto, w ostatnim czasie obserwujemy wzrosty cen akcji w USA, słabość dolara i wyższe ceny ropy, co także zwiększa pole manewru w polityce pieniężnej. Dysponując wczorajszymi informacjami z Fed podtrzymujemy zatem nasze prognozy podwyżki stóp w tym roku, najprawdopodobniej w grudniu oraz dalszego zacieśniania polityki pieniężnej na przestrzeni roku 2018. Łącznie do grudnia przyszłego roku oznacza to możliwość nawet czterech podwyżek, łącznie o 100 pb. Głównym ryzykiem dla takiego scenariusza pozostaje reakcja gospodarki na odchodzenie od ilościowej stymulacji gospodarki, jednak przy tak niewielkiej skali tego procesu ryzyko to nie wydaje się duże. KOMENTARZ RYNKOWY Efekty posiedzenia Fed były bardziej jastrzębie od oczekiwań rynku. Zaskoczeniem nie jest start procesu redukcji sumy bilansowej Fed. W kategorii dużego zaskoczenia nie można też rozpatrywać utrzymania prognozy zakładającej jeszcze jedna podwyżkę stóp procentowych w tym roku. Większym zaskoczeniem jest jednak już pozostawienie bez zmian prognozowanej ścieżki podwyżek w przyszłym roku. Jastrzębi wydźwięk miały również komentarze prezes Fed J. Yellen po posiedzeniu, która nie wydała się być nadmiernie zaniepokojona niższą od oczekiwań inflacją w USA w tym roku. W konsekwencji wczorajsze decyzje Fed przełożyły się na wyraźny Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 1
BIULETYN DZIENNY, 21 września 2017, GODZ 9.10 wzrost rentowności amerykańskich obligacji skarbowych. Rentowność 10-latek przekroczyła po raz pierwszy od miesiąca 2,26%. Silny wzrost zanotował krótki koniec krzywej. Rentowność 2-latek wzrosła do powyżej 1,40% po raz pierwszy w tym roku. Umocnił się również dolar a kurs EURUSD zszedł do poniżej 1,19. Pomimo tego spadku nie wiele jednak się zmieniła sytuacja techniczna kursu, który utrzymał się w kanale trendu wzrostowego, w którym porusza się w tym roku. Tutaj obraz ten mogłoby dopiero zakłócić zejście do poniżej dolnego ograniczenia tego kanału, które obecnie przebiega w okolicy poziomu 1,185. Nadchodzące sesje przyniosą prawdopodobnie test tego poziomu, fundamentalnie impulsów do rozstrzygnięcia mogą natomiast dostarczyć jutrzejsze odczyty wskaźników PMI ze strefy euro za wrzesień. Bardziej jastrzębi od oczekiwań Fed to negatywny czynnik z punktu widzenia złotego. Osłabienie polskiej waluty, jakim zareagowała ona na decyzje amerykańskiego banku centralnego było jednak raczej do tej pory umiarkowane. Kurs EURPLN, który testował wczoraj poziom 4,27 (200- sesyja średnia ruchoma), wsparty wcześniej przez informacje o bardzo dobrym wykonaniu budżetu w okresie styczeń sierpień, powrócił po decyzji Fed w pobliże 4,28. W przypadku kontynuacji wzrostu rentowności amerykańskich obligacji do końca tego tygodnia presja na osłabienie złotego może się utrzymać. Szczególnie, że polskiej walucie szkodzi również niepewność związana z konfliktem na linii polski rząd Unia Europejska (tutaj kolejne rozstrzygnięcia możliwe są na początku przyszłego tygodnia). W międzyczasie możliwy jest ruch w przedziale EURPLN 4,26-4,30, przy czym bardziej prawdopodobny wydaje się powrót w rejon górnego ograniczenie tego przedziału. Decyzja Fed nie zaszkodziła wczorajszym notowaniom na Wall Street. Indeks S&P 500 zakończył sesję wzrostem o 0,1% i osiągnął nowy rekord w cenach zamknięcia. Indeksowi pomagały przede wszystkim notowania amerykańskich banków, których kursy rosły w reakcji na jastrzębie prognozy Fed dotyczące stóp procentowych. W oczekiwaniu na decyzję Fed nieznaczny spadek zanotowały wczoraj giełdy w Europie, a Euro Stoxx stracił 0,1%. Na niedużym minusie zakończył również wczorajszą sesję WIG 20, który spadł w tej samej skali. Spadkiem na decyzję Fed zareagowały ceny złota. Cena kruszcu spadła do poniżej 1300 dolarów za uncje po raz pierwszy od miesiąca. Perspektywa dalszych podwyżek stóp procentowych w USA jest negatywna z punktu widzenia wyceny złota, któremu dodatkowo szkodzi obecnie wysoki poziom apetytu na ryzyko, widoczny w nowych rekordach wysokości indeksów giełdowych w USA. Na najwyższe poziomy od sześciu miesięcy wzrosły tymczasem ceny ropy naftowej. Tutaj pomagają informacje o tym, że na zaplanowanym na piątek posiedzeniu OPEC dyskutowana będzie możliwość przedłużenia porozumienia o zamrożeniu poziomów wydobycia przez państwa kartelu i kilku innych dużych producentów niezrzeszonych w organizacji. Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 2
BIULETYN DZIENNY, 2017-09-21 09:25 Waluty Stan na początek dnia Zamkn. Zmiana (dziś) % Zmiana % 5 sesji Wyniki sesji: Polska Zamkn. Zmiana % Zmiana % 5 sesji obroty (w tys PLN) EUR/PLN 4,2787 4,2719 0,18% 0,05% WIG 64749,5 0,00% 0,05% 684 369,38 USD/PLN 3,5985 3,5586 1,15% 0,00% WIG 20 2499,6-0,13% -0,02% 431 098,31 CHF/PLN 3,6955 3,7019-0,12% -0,79% WIG 30 2889,2-0,01% 0,07% 546 174,54 EUR/USD 1,1890 1,2004-0,95% 0,05% mwig40 4932,2 0,47% -0,02% 185 878,33 GBP/PLN 4,8560 4,8334 0,26% 1,58% swig80 15208,6-0,22% 0,61% 53 358,55 *Zamkniecie z poprzedniego dnia z godziny 22:00 WIG Banki 7460,1-0,70% 0,68% 143 879,42 FIXINGI Data Wartość Zmiana (pb) WIG Telkom 747,2 0,54% -1,21% 25 196,44 3M Euribor 2017-09-20-0,329% 0,0010 WIG Budow 3169,3 0,27% -1,56% 10 160,20 3M Libor CHF 1900-01-00 0,000% - WIG Paliwa 8208,4 0,79% 0,92% 71 348,62 FIXINGI Wartość Zmiana (pb) Wyniki sesji: Świat Indeks Zamkn. Zmiana % Zmiana % 5 sesji 1M Wibor fixing 1,66% - Europa Środkowa i Wschodnia 3M Wibor fixing 1,73% - Czechy PX 1047,3-0,02% 0,29% 6M Wibor fixing 1,81% - Węgry BUX 38108,0-0,18% -0,03% *Fixing z dnia poprzedniego Rosja RTS 1122,4 1,24% 0,36% Turcja BIST30 129211,0 0,45% -2,41% FIXING NBP Wartość Zmiana % Europa Zachodnia Europa DJ Euro Stoxx50 3525,6-0,16% 0,07% EUR/PLN 4,2769-0,38% Niemcy DAX 12561,8 0,02% 0,30% GBP/PLN 4,8313 0,07% UK FTSE 100 7272,0-0,05% -1,46% CHF/PLN 3,7092-0,46% Francja CAC 40 5241,7 0,08% 0,46% *Fixing z dnia poprzedniego Włochy FTSE MIB 22355,6-0,31% 0,55% Ameryka Północna i Południowa Surowiec jednostka Zamkn. Zmiana % Zmiana % USA DJIA 22412,6 0,19% 1,15% (USD) 5 sesji USA S&P500 2508,2 0,06% 0,40% S&P GSCI punkty 398,70 1,32% 1,60% Brazylia IBX50 12702,9 0,03% 1,64% Ropa Brent barylka 56,14-0,27% 1,21% Azja (dziś) Złoto uncja 1 294,41-1,44% -2,30% Japonia NIKKEI 225 20347,5 0,18% 2,42% Srebro uncja 16,97-2,14% -4,08% Chiny SSE Composite 3363,0-0,09% -0,25% Miedź tona 6 526,00-0,20% -0,44% Indie SENSEX 32400,5-0,01% 0,67% Źródło: Bloomberg 2017-09-21 09:03 Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 3
Kalendarium Godz. Kraj Wskaźnik Ostateczna dana ŚRODA 20 Września BIULETYN DZIENNY, 2017-09-21 09:25 Prognoza Raiffeisen Średnia oczekiwań Poprzedni 8:00 DE Inflacja producencka (sierpień, %, r/r) 2,6 2,6 2,5 2,3 16:00 US Sprzedaż domów na rynku wtórnym (sierpień, mln) 5,35 5,46 5,44 16:30 US Tygodniowa zmiana zapasów paliw 20:00 US Decyzja FOMC w sprawie st. procentowych 1-1,25 1-1,25 1-1,25 1-1,25 20:30 US Konferencja po posiedzeniu FOMC CZWARTEK 21 Września JP Decyzja w sprawie st. procentowych -0,1-0,1-0,1-0,1 14:30 US Indeks Fed z Filadelfii 15,0 17,0 18,9 16:00 US Indeks wsk. wyprzedzających Conference Board PIĄTEK 22 Września 9:30 DE PMI dla przemysłu wst.(wrzesień, pkt) 59 59,3 9:30 DE PMI dla usług wst.(wrzesień, pkt) 53,9 53,5 10:00 PL Stopa bezrobocia (sierpień, %) 7,0 7,0 7,1 10:00 EZ Wystąpienie członka zarządu EBC (Mario Draghi) 10:00 EZ PMI dla przemysłu wst.(wrzesień, pkt) 57,2 57,4 12:00 US Wystąpienie szefa Fed z San Francisco (John Williams) 14:00 PL Koniunktura gospodarcza (wrzesień) 14:00 PL Podaż pieniądza M3 (sierpień, %, r/r) 5,7 5,2 5,0 15:15 EZ Wystąpienie członka zarządu EBC (Vítor Constâncio) 15:45 US PMI dla przemysłu wst. (wrzesień, pkt) 53 52,8 PONIEDZIAŁEK 25 Września 10:00 DE Indeks instytutu Ifo (wrzesień, pkt) 115,9 WTOREK 26 Września 16:00 US Indeks zaufania Conference Board (wrzesień) 122,9 120,6 17:50 US Wystąpienie publiczne prezes Fed (Janet Yellen) 22:40 US Tygodniowa zmiana zapasów paliw wg API (mln, brk) 1,4 Źródło: Reuters; Bloomberg; prognozy Raiffeisen Bank Polska i Raiffeisen Research Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 4
BIULETYN DZIENNY, 2017-09-21 09:25 Raiffeisen Polbank ul. Grzybowska 78 00-844 Warszawa Departament Sprzedaży Rynków Finansowych Telefon: + 48 22 585 37 86 Faks: + 48 22 585 33 68 www.raiffeisenpolbank.com Dealing: Bydgoszcz tel.: (22) 585 37 73 Gdańsk tel.: (22) 585 37 71 Katowice tel.: (22) 585 37 69 Kielce tel.: (22) 585 37 70 Kraków tel.: (22) 585 37 70 Lublin tel.: (22) 585 37 75 Łódź tel.: (22) 585 37 75 Poznań tel.: (61) 585 37 72 Rzeszów tel.: (22) 585 37 75 Szczecin tel.: (22) 585 37 71 Toruń tel.: (22) 585 37 72 Warszawa tel.: (22) 585 37 78 Wrocław tel.: (22) 585 37 74 Zielona Góra tel.: (22) 585 37 73 Klauzula Ograniczenia Odpowiedzialności Raiffeisen Bank Polska SA: Niniejsza wiadomość została przesłana zgodnie z Pani/Pana zleceniem. Informujemy, że zgoda na otrzymywanie informacji może zostać w każdej chwili odwołana. Jeżeli nie życzy sobie Pani/ Pan dalszego otrzymywania materiałów przygotowanych przez Zespół Analiz Ekonomicznych Raiffeisen Bank Polska S.A (dalej: RBPL lub Bank) lub niniejszy materiał został wysłany na Pani/Pana adres przez pomyłkę, prosimy o przesłanie e-maila o tytule "REZYGNACJA" na skrzynkę e-mailową: ekonomistarez@raiffeisen.pl. Opracowanie to nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego i zostało przesłane na podstawie ustnej zgody, która w każdej chwili może być odwołana. Ma ono charakter wyłącznie informacyjny. Powielanie bądź publikowanie go lub jego części bez pisemnej zgody Banku jest zabronione. Decyzja inwestycyjna w odniesieniu do papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji powinna być podjęta na podstawie opublikowanego prospektu emisyjnego lub kompletnej dokumentacji dla papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji. Ostateczna decyzja zawarcia transakcji należy wyłącznie do Klienta. Bank nie występuje w roli pośrednika ani przedstawiciela Klienta. Przed zawarciem każdej transakcji Klient powinien nie opierając się na informacjach przekazanych przez Bank określić jej ryzyko, potencjalne korzyści oraz straty z nią związane, jak również w szczególności charakterystykę, konsekwencje prawne, podatkowe i księgowe transakcji oraz konsekwencje zmieniających się czynników rynkowych, a także w sposób niezależny ocenić czy jest w stanie sam lub po konsultacjach ze swoimi doradcami podjąć takie ryzyko. Niniejszy dokument nie stanowi rekomendacji, porady inwestycyjnej i nie jest związany ze świadczeniem usług doradztwa inwestycyjnego. Dokument, ani żadna z jego części nie stanowi podstawy do zawarcia jakiejkolwiek umowy lub powstania zobowiązania. Opracowanie to nie zastępuje niezbędnych porad odnośnie zakupu lub sprzedaży papieru wartościowego, inwestycji lub innego produktu finansowego. Analiza oparta jest na informacjach publicznie dostępnych do jej sporządzenia nie wykorzystano żadnych informacji poufnych. Wyrażane opinie są niezależnymi opiniami Banku. W opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które Bank uważa za wiarygodne i dokładne, lecz nie istnieje gwarancja, że są one wyczerpujące i w pełni odzwierciedlają stan faktyczny. Wykresy i diagramy przestawione w niniejszym opracowaniu mają charakter wyłącznie ilustracyjny oraz nie są doradztwem inwestycyjnym ani prognozą. Informacje zawarte w tej publikacji są aktualne na datę utworzenia dokumentu i mogą ulec zmianie w przyszłości. Analitycy zatrudnieni przez RBPL nie są wynagradzani z tytułu konkretnych transakcji inwestycyjnych zawartych w związku z niniejszym opracowaniem. Wynagrodzenie autorów niniejszego raportu oparte jest na ogólnym zysku RBPL, który obejmuje między innymi przychody z bankowości inwestycyjnej i innych transakcji RBPL. W ogólności RBPL zabrania swoim analitykom i osobom raportującym do analityków dokonywania transakcji papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi przedsiębiorstwa, które jest przedmiotem opracowania analitycznego, o ile transakcja ta nie była wcześniej zaakceptowana przez właściwą jednostkę RBPL. RBPL wdrożył rozwiązania organizacyjne i administracyjne, włączając w to bariery informacyjne przeciwdziałające powstawaniu konfliktów interesów związanych z rekomendacjami. Jeżeli jakiekolwiek postanowienie niniejszej Klauzuli okaże się niezgodne z prawem, nieważne lub niewykonalne na mocy obowiązujących przepisów prawa, postanowienie takie, o ile da się je oddzielić od pozostałych postanowień, może być pominięte z niniejszej Klauzuli, Postanowienie takie nie będzie w żaden sposób wpływać na legalność, ważność i wykonalność pozostałych postanowień. Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 5