Spis treści Spis treści...2 Wstęp...3 1 Propozycje rozwiązań inwestycyjnych rozbudowy i modernizacji infrastruktury transportu publicznego i infrastruktury towarzyszącej na potrzeby poprawy mobilności miejskiej...4 2 Analiza SWOT proponowanych rozwiązań...10 3 Szacunkowe koszty inwestycyjne realizacji przedsięwzięcia...11 4 Harmonogram realizacji proponowanych rozwiązań...15 5 Rekomendowany zakres rzeczowy inwestycji pozwalający na poprawę mobilności miejskiej Gminy Knurów wynikający z przeprowadzonych badań i analiz...16 Spis Rysunków...21 Spis Wykresów...21 Spis Tabel...21 2
Wstęp Centra przesiadkowe należą do podstawowych narzędzi równoważenia mobilności miejskiej, za sprawą podniesienia atrakcyjności transportu zbiorowego. Z założenia obiekty te mają na celu integrację systemu transportu zbiorowego. Umożliwiają skoncentrowanie popytu w punktach węzłowych, co podnosi efektywność ekonomiczną całego systemu. Modelowe założenie centrum przesiadkowego polega na skierowaniu do obsługi lokalnych linii komunikacyjnych taboru o niższej pojemności mającego za zadanie dowozić pasażerów do centrów przesiadkowych. Następnie w tych punktach pasażerowie mają do dyspozycji szeroką ofertę przewozową, z uwzględnieniem połączeń międzygminnych bądź przyspieszonych obsługiwanych przez tabor wysoko pojemny. W niniejszym opracowaniu przedstawiono koncepcję lokalizacji centrów przesiadkowych w Knurowie, w ramach Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej. W szczególności przedstawiono: propozycje rozwiązań inwestycyjnych i modernizacyjnych, analizę strategiczną proponowanych rozwiązań, szacunkowe koszty realizacji inwestycji, ogólny harmonogram działań, rekomendowany zakres rzeczowy inwestycji w kontekście przeprowadzonych badań. Przedstawione inwestycje powinny w wyraźny sposób wpłynąć na konkurencyjność transportu zbiorowego na terenie miasta. Stanowią one wyraźny impuls na rzecz równoważenia mobilności w mieście. 3
1 Propozycje rozwiązań inwestycyjnych rozbudowy i modernizacji infrastruktury transportu publicznego i infrastruktury towarzyszącej na potrzeby poprawy mobilności miejskiej Proponowane działania mające na celu równoważenie mobilności miejskiej w Knurowie mają zróżnicowany charakter. W zakresie twardych inwestycji infrastrukturalnych zidentyfikowanych na obecnym etapie prac, w oparciu o diagnozę i badania społeczne, można wskazać dwa projekty: budowę centrum przesiadkowego przy ul. Szpitalnej, budowę centrum przesiadkowego w Szczygłowicach, w rejonie ul. Parkowej. Rysunek 1 Lokalizacja planowanych centrów przesiadkowych Źródło: Opracowanie własne 4
Pierwsza z inwestycji została zlokalizowana w centrum miasta, w miejscu obecnego przystanku Knurów Szpitalna, na działkach o nr 1696/9 i 1700, które są własnością gminy Knurów. Obecny plac o wymiarach ok. 27x60 m i nawierzchni bitumicznej pełni funkcję zatoki autobusowej dla pojazdów KZK GOP. W ramach inwestycji proponuje się budowę stanowisk postojowych dla autobusów, peronów przystankowych dla pasażerów jak również wyznaczenie stanowisk postojowych i pasów dojazdowych dla samochodów. Zaleca się aby centrum przesiadkowe było wyposażone w 3 oddzielne stanowiska postojowe dla autobusów wykorzystywane jako zatoki. Proponuje się także stworzenie dwóch pasów postojowych dla autobusów, które mają przerwę w rozkładzie jazdy. Przewiduje się wyposażenie obiektu w: infrastrukturę obsługi i informacji pasażerskiej (tablice elektroniczne, automaty biletowe) oraz oświetlenie i monitoring. Obecnie na przystanku Knurów-Szpitalna funkcjonuje poczekalnia dla pasażerów. W ramach inwestycji proponuje się remont i termomodernizację obiektu celem poprawy jego estetyki i komfortu. Rysunek 2 Usytuowanie działek pod inwestycję w rejonie ul. Szpitalnej Źródło: materiały gminu Knurów W ramach inwestycji przewiduje się także zadanie komplementarne polegające na rozbudowie układu dróg rowerowych i ciągów pieszo-rowerowych, w szczególności budowę: ciągu pieszo-rowerowego na odcinku od ul. 1-go Maja do u. Szpitalnej (ok. 1 060 m), drogi rowerowej wzdłuż ul. Szpitalnej (od planowanego centrum przesiadkowego do skrzyżowania z ul. 26 Stycznia) (ok. 1 205 m), drogi rowerowej wzdłuż ul. 26 Stycznia do ul. Dywizji Kościuszkowskiej (ok. 708 m), drogi rowerowej od skrzyżowania ul. Szpitalnej z ul. 26 Stycznia do ul. Rakoniewskiego (ok. 1 919 m). W celu promocji transportu rowerowego w ramach inwestycji można zasugerować także budowę i uruchomienie wypożyczalni rowerów. Drugą z proponowanych inwestycji jest budowa centrum przesiadkowego w Szczygłowicach, w pobliżu ul. Parkowej. Proponuje się zlokalizowanie inwestycji na działkach nr 804/78 i 941/78 (stanowiących własność gminy Knurów) oraz działce nr 563/79 (będącą w użytkowaniu wieczystym przez gminę Knurów). W ramach inwestycji proponuje się: 5
budowę placu autobusowego wraz z miejscami postojowymi do potrzeb pasażerów, budowę poczekalni dla pasażerów, wyposażenie przystanku w system dynamicznej informacji pasażerskiej oraz biletomaty, jako inwestycję towarzyszącą: budowę ścieżki rowerowej wzdłuż ul. Parkowej oraz uruchomienie wypożyczalni rowerów. Rysunek 3 Usytuowanie działek pod inwestycję w Szczygłowicach Źródło: opracowanie własne Celem realizacji proponowanych inwestycji jest wzrost atrakcyjności transportu zbiorowego na terenie miasta Knurów. Proponowana lokalizacja centrów przesiadkowych w rejonie ul. Szpitalnej oraz w Szczygłowicach odpowiada wysokiemu popytowi na usługi transportu publicznego. Przystanki Knurów-Szpitalna oraz Szczygłowice-Kopalnia charakteryzują się bardzo dużą liczbą odprawionych pasażerów. 6
Rysunek 4 Strefa 500 m od planowanych centrów przesiadkowych Źródło: Opracowane własna Poniżej przedstawiono wyliczenie liczby osób mieszkających w promieniu 500m od przystanków komunikacji publicznej oraz od planowanych centrów przesiadkowych. Łącznie w promieniu 500 m od 8
planowanych centrów mieszka 2 170 osób. Ogólnie w promieniu 500 metrów od przystanków komunikacji publicznej mieszka 20 044 osób tj. 51% mieszkańców miasta. Tabela 1 Liczba osób mieszkająca promieniu 500m od przystanków komunikacji publicznej oraz od planowanych centrów przesiadkowych Nazwa przystanku Liczba osób mieszkające w promieniu 500 m 26 stycznia 973 Wojska Polskiego 953 Cegielnia 1 247 Szpitalna 1 492 Urząd Miasta 1 350 Szkoła 1 343 Remiza 1 562 Poczta 924 Dworcowa 228 Kino 684 Wilsona 1 187 Krywałd Rybnicka 836 Krywałd Zacisze 723 Krywałd Michalskiego 902 Krywałd Przejazd 104 Krywałd Bojowa 338 Krywałd Zwycięstwa 621 Krywałd Stadion 232 Szczygłowice Skrzyżowanie 226 Szczygłowice Kościół 316 Szczygłowice Kopalnia 384 Szczygłowice Al. Piastów 708 Gierłatowice Granica 541 ul. Szpitalna 19c, Knurów 1 483 Parkowa 1, Knurów 687 RAZEM 20 044 Źródło: Opracowanie własne 9
2 Analiza SWOT proponowanych rozwiązań Na podstawie opracowanej diagnozy oraz przeprowadzonych badań społecznych zidentyfikowano uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne proponowanych rozwiązań w zakresie utworzenia na terenie miasta Knurów centrów przesiadkowych. Tabela 2 Analiza strategiczna budowy centrów przesiadkowych na terenie miasta Knurów Silne strony Duża liczba obsługiwanych pasażerów na przystankach Knurów Szpitalna, Szczygłowice-Kopalnia Poprawa jakości i komfortu transportu zbiorowego poprzez wyposażenie centrów przesiadkowych w poczekalnie Poprawa bezpieczeństwa pasażerów poprzez uruchomienie monitoringu Integracja transportu zbiorowego z rowerowym poprzez montaż stojaków na rowery Rozbudowa ścieżek rowerowych w rejonie planowanych inwestycji Wdrożenie systemu dynamicznej informacji pasażerskiej w proponowanych punktach Utworzenie centrum w Szczygłowicach poprawi dostępność do transportu zbiorowego w tym rejonie Uregulowany stan prawny i zagospodarowania przestrzennego dla gruntów pod inwestycje Szanse Wizerunkowa zmiana transportu publicznego na terenie Knurowa Wzrost liczby pasażerów korzystających z transportu zbiorowego Rosnące koszty transportu indywidualnego Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców Słabe strony Brak poszerzenia oferty przewozowej - punkty przesiadkowe nie są obsługiwane przez linie przyspieszone Centrum przesiadkowe w Szczygłowicach przy obecnej ofercie przewozowej posiada silnie ograniczone funkcje przesiadkowe jest przystankiem krańcowym dla wielu obsługujących go linii Pojawiające się deklaracje całkowitego zniechęcenia do transportu zbiorowego już na etapie szkoły średniej Niekorzystne postrzeganie transportu publicznego przez mieszkańców Zagrożenia Brak rozwoju oferty przewozowej ukierunkowanej na przyspieszone połączenia z Gliwicami Rosnący wskaźnik motoryzacji, liczony liczbą samochodów w stosunku do liczby mieszkańców Dalszy wzrost deficytowości transportu zbiorowego skutkujący koniecznością zwiększenia obciążeń finansowych budżetu miasta Źródło: Opracowanie własne 10
3 Szacunkowe koszty inwestycyjne realizacji przedsięwzięcia Szacunkowe koszty budowy centrów przesiadkowych wraz z inwestycjami towarzyszącymi są uzależnione od zakresu wykonanych prac. W przypadku budowy centrum przesiadkowego w rejonie przystanku Knurów-Szpitalna będzie można wykorzystać obecnie funkcjonujące elementy, jak np. poczekalnię autobusową. Teren ten jest także uzbrojony. W przypadku centrum w Szczygłowicach, inwestycja będzie realizowana od zera. Zakres inwestycji w ramach realizacji centrum przesiadkowego Knurów-Szpitalna obejmuje roboty remontowe na istniejącym placu dla autobusów. wykonanie 3 stanowisk postojowych o szerokości 3,5m, przeznaczonych dla autobusów KZK GOP, służących do postoju na czas wymiany pasażerów, wykonanie 2 peronów dla podróżnych, o wymiarach 20,0x3,0m, wykonanie peronu dla podróżnych w miejscu istniejącego chodnika, przy istniejącym pawilonie handlowym, wykonanie nawierzchni w obrębie całego placu, uporządkowanie ruchu pieszego korektę przebiegu chodników, wyznaczenie przejść dla pieszych, wykonanie zieleńca pomiędzy zatoką parkingową a jezdnią ul. Szpitalnej, wykonanie odwodnienia budowę wpustów oraz odcinków kanalizacji deszczowej, zabezpieczenie sieci uzbrojenia terenu, oświetlenie terenu. Szacunkowy koszt inwestycji: netto: 2.932.600,00 zł + pod. VAT (23%) w kwocie: 674.498,00 zł = brutto: 3.607.098,00 zł 11
Rysunek 5 Projekt zagospodarowania terenu pod przyszłe centrum przesiadkowe Knurów - Szpitalna Źródło: Koncepcja budowy lokalnego centrum przesiadkowego w rejonie przystanku FOCH w Knurowie 12
Rysunek 6 Schemat układu drogowego przy planowanym centrum przesiadkowym Knurów - Szpitalna Źródło: Koncepcja budowy lokalnego centrum przesiadkowego w rejonie przystanku FOCH w Knurowie Zakres inwestycji w ramach realizacji centrum przesiadkowego w Szczygłowicach: wykonanie placu autobusowego, w tym peronów, 13
budowa budynku poczekalni dla pasażerów, budowa ścieżki rowerowej wzdłuż ul. Parkowej, montaż infrastruktury obsługi i informacji przystankowej (w tym tablic dynamicznej informacji pasażerskiej), montaż oświetlenia i monitoringu, przebudowa układu drogowo-ulicznego na długości ok.300 m. Szacunkowy koszt inwestycji: netto: 2.098.200,00 zł + pod. VAT (23%) w kwocie: 482.586,00 zł = brutto: 2.580.786,00 zł 14
4 Harmonogram realizacji proponowanych rozwiązań Zaleca się, aby proponowane inwestycje dot. centrów przesiadkowych były priorytetowymi działaniami wdrożenia Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej w Knurowie. Mają one dać impuls do dalszych także tzw. miękkich działań. W tym celu należy rozpocząć inwestycje w roku 2016 i oddać je do użytku najpóźniej w pierwszej połowie 2018 roku. Szczegółowy harmonogram inwestycji przedstawiono w tabelach. Tabela 3 Harmonogram realizacji centrum przesiadkowego Knurów Szpitalna Proponowane działania VI-XII 2018 I-VI 2019 VII-XII 2019 I-VI 2020 VII-XII 2020 Przygotowanie dokumentacji projektowej i wybór wykonawcy Wykonanie placu autobusowego, w tym peronów Remont i termomodernizacja budynku poczekalni Budowa dróg rowerowych Montaż infrastruktury obsługi i informacji przystankowej (w tym tablic dynamicznej informacji pasażerskiej) Montaż oświetlenia i monitoringu Przebudowa istniejącego parkingu Budowa wypożyczalni dla rowerów Ewentualna przebudowa układu drogowo-ulicznego na długości ok.200 m Źródło: Opracowanie własne Tabela 4 Harmonogram realizacji centrum przesiadkowego w Szczygłowicach Proponowane działania VII-XII 2017 I-VI 2018 VII-XII 2018 I-VI 2019 VII-XII 2019 Przygotowanie dokumentacji projektowej i wybór wykonawcy Wykonanie placu autobusowego, w tym peronów Budowa budynku poczekalni dla pasażerów Budowa ścieżki rowerowej wzdłuż ul. Parkowej Montaż infrastruktury obsługi i informacji przystankowej (w tym tablic dynamicznej informacji pasażerskiej), Montaż oświetlenia i monitoringu, Przebudowa układu drogowo-ulicznego na długości ok.300 m Źródło: Opracowanie własne 15
połączenia ścieżek w jeden spójny system, zapewniający dogodne połączenia pomiędzy wszystkimi częściami miasta Knurów. Na podstawie badań można stwierdzić, że transport rowerowy w Knurowie ma bardzo duży potencjał rozwoju. W tym kontekście należy uwzględnić potrzeby tego systemu transportowego w ramach inwestycji w centra przesiadkowe. Rekomenduje się aby inwestycjami towarzyszącymi były ścieżki rowerowe, w szczególności proponuje się rozbudowę obecnego układu o następujące odcinki: ciąg pieszo-rowerowy na odcinku od ul. 1-go Maja do u. Szpitalnej, ścieżkę rowerową wzdłuż ul. Szpitalnej (od planowanego centrum przesiadkowego do skrzyżowania z ul. 26 Stycznia), ścieżkę rowerową wzdłuż ul. 26 Stycznia do ul. Dywizji Kościuszkowskiej, ścieżkę rowerową od skrzyżowania ul. Szpitalnej z ul. 26 Stycznia do ul. Rakoniewskiego, ścieżkę rowerową wzdłuż ul. Parkowej. Dodatkowo należy zadbać o wyposażenie centrów przesiadkowych w stojaki na rowerowy umożliwiające bezpieczne pozostawienie ich i kontynuacje podróży transportem zbiorowym. Można także rozważyć uruchomienie wypożyczalni rowerów miejskich. 20
Spis Rysunków Rysunek 1 Lokalizacja planowanych centrów przesiadkowych...4 Rysunek 2 Usytuowanie działek pod inwestycję w rejonie ul. Szpitalnej...5 Rysunek 3 Usytuowanie działek pod inwestycję w Szczygłowicach...6 Rysunek 4 Strefa 500 m od planowanych centrów przesiadkowych...8 Rysunek 5 Projekt zagospodarowania terenu pod przyszłe centrum przesiadkowe Knurów - Szpitalna...12 Rysunek 6 Schemat układu drogowego przy planowanym centrum przesiadkowym Knurów - Szpitalna...13 Spis Wykresów Wykres 1 Liczba pasażerów wsiadających na poszczególnych przystankach na terenie gminy Knurów w dniu roboczym...7 Wykres 2 Częstotliwość podróżowania wybranymi środkami transportu (badania w gospodarstwach domowych)...16 Wykres 3 Determinanty rezygnacji z własnego środka transportu na rzecz korzystania z komunikacji publicznej (badania w gospdoarstwach domowych)...17 Wykres 4 Motywy wyboru środka transportu (badania w zakładach pracy)...17 Wykres 5 Działania mające na celu poprawę podróżowania rowerem (badania w gospodarstwach domowych)...18 Wykres 6 Czynniki skłaniające do podróżowania rowerem (badania w gospdoarstwach domowych)..19 Wykres 7 Powody do korzystania z roweru w codziennych podróżach (badania w zakładach pracy)..19 Spis Tabel Tabela 1 Liczba osób mieszkająca promieniu 500m od przystanków komunikacji publicznej oraz od planowanych centrów przesiadkowych...9 Tabela 2 Analiza strategiczna budowy centrów przesiadkowych na terenie miasta Knurów...10 Tabela 3 Harmonogram realizacji centrum przesiadkowego Knurów Szpitalna...15 Tabela 4 Harmonogram realizacji centrum przesiadkowego w Szczygłowicach...15 21