Celem poniższego ćwiczenia jest nauczenie rozwiązywania zadań maturalnych z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego. Jako przykład wykorzystano zadanie maturalne o działkach z matury w 2015 roku. Działki Przygotowanie organizacyjne 1. Przygotowanie miejsca na dysku i pobranie materiałów: 1. Otworzyć program umożliwiający przeglądanie zawartości dysków i tworzenie folderów. 2. Na dysku D utworzyć folder LO6PT 3. Otworzyć przeglądarkę (ulubioną); 4. Wpisać UWAŻNIE w pasku adresu następujące łącze: http://omega.uwm.edu.pl/index.php/s/nkbqppkzfqk5iyt UWAGA: wielkość liter ma znaczenie! 5. Otworzy się okno: z dwoma widocznymi plikami oraz przyciskiem Pobierz (lub Download). 6. Kliknąć Pobierz i ustawić folder zapisu jako D:\LO6PT; w folderze pojawi się plik download.zip 1
7. Zamknąć przeglądarkę i kliknąć prawym przyciskiem myszy na pliku download.zip 8. Z menu rozwijalnego wybrać 7-Zip a następnie Wypakuj tutaj; w katalogu D:\LO6PT pojawi się podkatalog 4 zawierający dwa pliki: DZIALKI.TXT i informatyka_pp_2.pdf 9. W katalogu 4 kliknąć prawym klawiszem myszy na białym tle i z menu rozwijalnego wybrać Nowy a następnie OpenDocument Arkusz kalkulacyjny; zmienić nazwę utworzonego pliku na dzialki.ods; 2. Otworzyć arkusz kalkulacyjny dzialki.ods dwukrotnym klinięciem; 3. W arkuszu dzialki.ods utworzyć zakładki (można zmienić nazwy istniejących zakładek): dane a b c testy 4. Wpisać numerację wierszy i kolumn od zera w kolumnie A i wierszu 1 w zakładce dane 5. Wpisać numerację wierszy i kolumn od zera w kolumnie A i wierszu 1 w zakładkach a, b, c jednocześnie; 6. Zaimportowanie danych z pliku tekstowego do zakładki dane: 1. Otworzyć dokument DZIALKI.txt dwukrotnym klinięciem. 2. Zaznaczyć całą zawartość skrótem Ctrl-A 3. Ustawić kursor w zakładce dane w komórce C9 4. Wcisnąć Ctrl-V. Ukaże się okno: 2
5. W oknie Importuj tekst ustawić: 1. Opcje separatora: tip przy słowie Średnik 2. Usunąć tip przy słowie Inny 3. W sekcji Pola: 1. kliknąć prawym przyciskiem myszy na Standardowy nad nagłówkiem Numer; wybrać Tekst 2. kliknąć prawym przyciskiem myszy na Standardowy nad nagłówkiem Rodzaj; wybrać Tekst 3. kliknąć prawym przyciskiem myszy na Standardowy nad nagłówkiem Ulga; wybrać Tekst 6. Kliknąć OK; sprawdzić, czy końcowe wpisy wyglądają tak, jak na rysunku: 3
Dane z pliku tekstowego zostały zaimportowane. Zapisać plik dzialki.ods i zamknąć LibreOffice. Pozamykać inne pliki pozostałe po wykonaniu powyższych zadań. Przygotowanie merytoryczne 7. Otworzyć plik z treścią zadań (informatyka_pp_2.pdf) i uważnie przestudiować treść zadania 4; opracować plan rozwiązania zadania 4: 1. utworzenie funkcji Podatek 2. utworzenie funkcji Ulga 3. napisanie makra rozwiązującego zadanie a) 4. napisanie makra rozwiązującego zadanie b) 5. napisanie makra rozwiązującego zadanie c) 8. Utworzenie funkcji Podatek: 1. Przejście do narzędzi makr: 1. Narzędzia (w menu) Makra Zarządzaj makrami Libre Office Basic 2. W oknie LibreOffice Makra Basic w lewym panelu kliknąć zadanie_4.odt 3. Kliknąć przycisk Nowy 4
4. W oknie Nowy moduł kliknąć OK 5. Otworzy się środowisko programistyczne Visual Basic LibreOffice. Można przełączać widok z arkusza na środowisko programistyczne i odwrotnie przy pomocy zakładek na pasku na dole ekranu. 2. W prawym panelu wpisać pod End Sub: '###################################### public function Podatek (kwota as double, oznaczenie as string) as double (miejsce przeznaczone na kod) end function '###################################### 3. W miejscu przeznaczonym na kod wpisać: if oznaczenie = "R" then Podatek = kwota * 0.65 elseif oznaczenie = "B" then Podatek = kwota * 0.77 elseif oznaczenie = "S" then Podatek = kwota * 0.21 elseif oznaczenie = "L" then Podatek = kwota * 0.04 elseif oznaczenie = "X" then Podatek = kwota * 0.43 else Podatek = -1 'błąd end if 4. Testowanie funkcji: 1. Wpisać do zakładki testy następujące dane: 5
2. Ustawić kursor w komórce D4 i wpisać: =Podatek(B4;C4) W komórce powinna ukazać się liczba 13. 3. Chwycić myszką czarny kwadracik w prawym dolnym rogu komórki D4 i przeciągnąć go do komórki D18; porównać wyniki z poniższym obrazkiem: 6
Została utworzona funkcja użytkownika. Można z niej korzystać tak, jak z funkcji wbudowanych, chociaż nie ma jej na liście funkcji wbudowanych. Należy wpisywać nazwę funkcji poprzez klawiaturę. 9. Utworzenie funkcji Ulga: 1. W prawym panelu wpisać pod wierszem z krzyżykami: public function Ulga (oznaczenie as string) as double (miejsce przeznaczone na kod) end function '###################################### 2. W miejscu przeznaczonym na kod wpisać: if oznaczenie = "A" then Ulga = 0.2 elseif oznaczenie = "B" then Ulga = 0.5 elseif oznaczenie = "C" then Ulga = 0.9 elseif oznaczenie = "D" then 7
Ulga = 0.0 else Ulga = -100 end if 'błąd 3. Testowanie funkcji: 1. Usunąć z zakładki testy poprzednie dane wpisać następujące dane: 2. Ustawić kursor w komórce C4 i wpisać: =Ulga(B4) W komórce powinna ukazać się liczba 0,2. 3. Chwycić myszką czarny kwadracik w prawym dolnym rogu komórki C4 i przeciągnąć go do komórki C14; porównać wyniki z poniższym obrazkiem: 8
Została utworzona kolejna funkcja użytkownika. Można z niej korzystać tak, jak z funkcji wbudowanych, chociaż nie ma jej na liście funkcji wbudowanych. Należy wpisywać nazwę funkcji poprzez klawiaturę. 10. Zapisać plik dzialki.ods i zamknąć LibreOffice. Pozamykać inne pliki pozostałe po wykonaniu powyższych zadań. Rozwiązanie zadania a) 1 Otworzyć dokument dzialki.ods dwukrotnym kliknięciem; 2 Otworzyć środowisko programistyczne: 2.1 Narzędzia (w menu) Makra Zarządzaj makrami Libre Office Basic 2.2 W oknie LibreOffice Makra Basic w lewym panelu kliknąć dzialki.ods (rozwinąć wszystkie gałęzie klikając na + z lewej strony); 2.3 Kliknąć Module1; w prawym panelu powinny ukazać się nazwy napisanych programów (Podatek,Ulga); 2.4 Kliknąć Main, potem Edycja; 3 Utworzenie makra do rozwiązania zadania a): 3.1 Pod utworzonymi makrami wpisać: sub zadaniea 9
(miejsce na wpisanie kodu) msgbox "Koniec" end sub 3.2 Utworzenie przycisku: 3.2.1 Uaktywnić zakładkę a 3.2.2 Wybrać Widok (w menu) Paski narzędzi Formanty; ukaże się pasek uwaga: kształt paska może być inny. 3.2.3 Wybrać przycisk OK z rączką (może już być wybrany) 3.2.4 Wybrać przycisk OK bez rączki; 3.2.5 Obrysować myszką obszar D4:E5; ukaże się przycisk z napisem Przycisk; 3.2.6 Kliknąć prawym przyciskiem myszy na przycisku; 3.2.7 Z menu rozwijalnego wybrać Formant...; ukaże się okno: 3.2.7.1 W zakładce Ogólne w polu Etykieta wpisać Rozwiązanie 3.2.7.2 Wybrać zakładkę Wydarzenia i z prawej strony pola Wykonaj akcję kliknąć. Ukaże się okno: 10
3.2.7.3 Kliknąć przycisk Makro 3.2.7.4 W oknie Wybór makra rozwinąć (plusem) gałąź dzialki.ods; kliknąć Module1 3.2.7.5 W prawym panelu wybrać zadaniea; kliknąć OK 3.2.7.6 W następnym oknie kliknąć OK 3.2.7.7 Zamknąć (krzyżykiem) okno Własciwości: Przycisk 3.2.7.8 Na widocznym pasku Formanty klinąć OK z rączką; 3.2.7.9 Kliknąć przycisk Rozwiązanie; zaobserwować efekt. 3.2.8 Wpisanie kodu: 3.2.8.1 Na pasku na dole ekranu wybrać przycisk środowiska programistycznego 3.2.8.2 Wpisać do makra zadaniea poniższy kod: 11
zapisać dokument. 3.2.8.3 Przejść do zakładki a i wpisać poniższy tekst 3.2.8.4 Uruchomić makro przyciskiem Rozwiązanie 3.2.8.5 Zapisać plik dzialki.ods i zamknąć LibreOffice. Pozamykać inne pliki pozostałe po wykonaniu powyższych zadań. 12
Rozwiązanie zadania b) 1 Otworzyć dokument dzialki.ods dwukrotnym kliknięciem 2 Otworzyć środowisko programistyczne: 2.1 Narzędzia (w menu) Makra Zarządzaj makrami Libre Office Basic 2.2 W oknie LibreOffice Makra Basic w lewym panelu kliknąć dzialki.ods (rozwinąć wszystkie gałęzie klikając na + z lewej strony); 2.3 Kliknąć Module1; w prawym panelu powinny ukazać się nazwy napisanych programów (Podatek,Ulga); 2.4 Kliknąć Main, potem Edycja; 3 Utworzenie makra do rozwiązania zadania b): 3.1 Pod utworzonymi makrami wpisać: sub zadanieb (miejsce na wpisanie kodu) msgbox "Koniec" end sub 3.2 Utworzenie przycisku: 3.2.1 Uaktywnić zakładkę b 3.2.2 Widok (w menu) Paski narzędzi Formanty; ukaże się pasek uwaga: kształt paska może być inny. 3.2.3 Wybrać przycisk OK z rączką (może już być wybrany) 3.2.4 Wybrać przycisk OK bez rączki; 3.2.5 Obrysować myszką obszar D4:E5; ukaże się przycisk z napisem Przycisk; 3.2.6 Kliknąć prawym przyciskiem myszy na przycisku; 3.2.7 Z menu rozwijalnego wybrać Formant...; ukaże się okno: 13
3.2.7.1 W zakładce Ogólne w polu Etykieta wpisać Rozwiązanie 3.2.7.2 Wybrać zakładkę Wydarzenia i z prawej strony pola Wykonaj akcję kliknąć. Ukaże się okno: 3.2.7.3 Kliknąć przycisk Makro 3.2.7.4 W oknie Wybór makra rozwinąć (plusem) gałąź dzialki.ods; kliknąć Module1 3.2.7.5 W prawym panelu wybrać zadanieb; kliknąć OK 3.2.7.6 W następnym oknie kliknąć OK 3.2.7.7 Zamknąć (krzyżykiem) okno Własciwości: Przycisk 14
3.2.7.8 Na widocznym pasku Formanty klinąć OK z rączką; 3.2.7.9 Kliknąć przycisk Rozwiązanie; zaobserwować efekt. 3.2.8 Wpisanie kodu: 3.2.8.1 Na pasku na dole ekranu wybrać przycisk środowiska programistycznego 3.2.8.2 Wpisać do makra zadanieb poniższy kod: zapisać dokument. 15
3.2.8.3 Przejść do zakładki b i wpisać nagłówki wierszy i kolumn zgodnie z poniższym wzorcem 3.2.8.4 Uruchomić makro przyciskiem Rozwiązanie 3.2.8.5 Zapisać plik dzialki.ods i zamknąć LibreOffice. Pozamykać inne pliki pozostałe po wykonaniu powyższych zadań. Rozwiązanie zadania c) Wzorując się na powyższych przykładach napisać samodzielnie rozwiązanie zadania c) 16