PODATEK PROROZWOJOWY

PODATEK PROROZWOJOWY Przygotowana przez BCC koncepcja podatku dochodowego od osób fizycznych ze stawkami podatkowymi 15% i 28% Najlepsza od 10 lat koniunktura gospodarcza stwarza szansę przeprowadzenia reform niezbędnych dla państwa. Wyniki gospodarcze wynikają głównie z wejścia do Unii Europejskiej i rosną mimo niesprzyjających warunków administracyjnych i fiskalnych. Jak najszybciej zatem naleŝy przeprowadzić reformę wydatków publicznych skutkującą m.in. zmniejszeniem deficytu budŝetowego oraz przebudować system ubezpieczeń społecznych i przeprowadzić reformę podatkową. Koniunktura nie będzie trwała wiecznie. Jeśli reformy nie zostaną przeprowadzone teraz, to w momencie osłabienia wzrostu gospodarka ugrzęźnie, a reform przeprowadzić się juŝ nie da. Jednym z elementów niezbędnych dla wzmocnienia rozwoju gospodarczego jest obniŝenie podatków i uproszczenie przepisów podatkowych, tak głębokie, jak to tylko moŝliwe. Tylko proste przepisy i niskie stawki podatkowe zapewniają sprawny ich pobór, znaczne ograniczenie szarej strefy, impuls dla przedsiębiorczości i ostatecznie zwiększają wpływy budŝetowe. Efekt ten jednak nie pojawi się juŝ od pierwszej chwili, ale będzie rezultatem rozwoju przedsiębiorczości, wzrostu gospodarczego i wzrostu zatrudnienia. Business Centre Club opowiada się za podatkiem liniowym. Wprowadzony w 2004 r. liniowy 19% podatek PIT dla przedsiębiorców sprawdził się. Jeszcze lepszy efekt przyniosłoby jego obniŝenie. Dlatego proponujemy krok pośredni, tj. wprowadzenie juŝ od 2008 r. obniŝonego, dwustopniowego podatku PIT: 15% i 28%. Po tym, jak to rozwiązanie przyniesie pierwsze efekty dla budŝetu i zostanie uruchomiona reforma finansów publicznych, naleŝało będzie wprowadzić prosty podatek liniowy. Przedstawiamy Państwu projekt obniŝenia podatków osobistych, który wzmocni gospodarkę, oŝywi przedsiębiorczość, będzie stymulował inwestycje i kreował nowe miejsca pracy. UmoŜliwi takŝe przeprowadzenie niezbędnych reform. We wtorek 3 kwietnia przekaŝemy projekt Prezesowi Rady Ministrów. 1

I. Proponowana koncepcja 1. Aktualnie obowiązująca ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje z dniem 1 stycznia 2009 r. istotną zmianę skali podatkowej stosowanej do obliczenia podatku od dochodów osobistych - nastąpi przejście na dwuszczeblową skalę ze stawkami podatku w wysokości 18% w pierwszym przedziale i 32% - w drugim. Wstępne szacunki rozkładu podatników wskazują, iŝ w 2009 r. w pierwszym przedziale ze stawką 18% znajdzie się 97% podatników, zaś w drugim przedziale ze stawką 32% tylko 3% podatników. Dla porównania, zgodnie z obowiązującym obecnie trzyprogowym podatkiem od dochodów osobistych (19%, 30% i 40%), ma miejsce koncentracja podatników w pierwszym przedziale podatkowym 19% (aŝ 95% wszystkich płacących ten typ podatku). Podatek w drugim przedziale (30%) płaci 4% podatników, zaś w trzecim przedziale (40%) tylko 1% podatników. Dotychczasowa konstrukcja skali podatkowej powoduje, ze podatek jest niesprawiedliwy społecznie, gdyŝ obciąŝa wysokim, 19 procentowym podatkiem, takŝe dochody niskie, działając negatywnie na poziom stopy Ŝyciowej. Rodzi skłonności do niepłacenia podatku w ogóle, bądź teŝ do ukrywania znacznej części przychodów i dochodów. Tzw. szara strefa podatkowa szacowana jest na około 20 mld zł. Tych mankamentów, w szczególności relatywnie wysokiego opodatkowania niskich dochodów, nie eliminuje skala podatkowa juŝ wprowadzona do ustawy i mająca obowiązywać od 2009 r. 2. Proponowana przez BCC koncepcja skali podatkowej, która od 2008 r. byłaby stosowana do opodatkowania dochodów osobistych utrzymuje 2

koncepcję skali dwuszczeblowej, ale istotnie zmienia kwoty graniczne progów podatkowych i podwyŝsza tzw. kwotę wolną od opodatkowania (w stosunku do obowiązującej ustawy). Granica progów skali podatkowej została przyjęta w wysokości 59.460 zł, tj. na poziomie zbliŝonym do 24-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2006 r. (wg GUS 2.477,23 zł), natomiast kwota zmniejszająca podatek w pierwszym przedziale skali podatkowej jest powiązana z minimum egzystencji (przeciętnie około 387 zł miesięcznie). Kwota zmniejszenia podatku w pierwszym przedziale skali podatkowej (około 697 zł) jest równa podatkowi od rocznego minimum egzystencji, tzn. 15% od 4.644 zł. Proponowane oparcie konstrukcji skali podatkowej o przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej dla wyznaczenia granicznych kwot szczebli tej skali i o minimum egzystencji dla ustalenia kwoty dochodu nieopodatkowanego (przekładającej się na kwotę zmniejszającą podatek w pierwszym przedziale skali podatkowej ze skutkiem dla wysokości podatku w przedziale drugim) całkowicie zmienia charakter ekonomiczny i społeczny podatku osobistego; ta koncepcja jest istotnie róŝna od modelu aktualnie obowiązującego, jak teŝ od skali podatkowej juŝ wprowadzonej do ustawy i mającej obowiązywać od 2009 r. 3

Istota naszej propozycji polega na tym, Ŝe: 1) faktyczne nieopodatkowane byłyby wszystkie osoby uzyskujące dochody roczne nie wyŝsze niŝ 4.644 zł, czyli kwotę zbliŝoną do 12-krotności kwoty minimum egzystencji, 2) obniŝeniu uległaby nominalna stopa opodatkowania osób o dochodach rocznych mieszących się w pierwszym przedziale skali podatkowej zastosowanie kwoty zmniejszającej podatek wraz z obniŝeniem stawki podatku do 15 % powodują, Ŝe maksymalna nominalna stopa opodatkowania wyniesie około 13%, 3) nastąpiłoby zmniejszenie liczby osób opodatkowanych według stawki z pierwszego projektowanego przedziału skali podatkowej, tj. o dochodach netto (czyli po pomniejszeniu przychodów o składki na ubezpieczenia społeczne oraz o koszty uzyskania przychodu ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych, albo o koszty uzyskania przychodów poniesionych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą) do kwoty 59.460 zł, 4) opodatkowaniem według II szczebla skali podatkowej objęte byłyby dochody przekraczające 59.460 zł, co przy obniŝce stawki w tym przedziale do 28% i podwyŝce kwoty zmniejszającej podatek w pierwszym przedziale skali podatkowej oznacza, w stosunku do stanu aktualnego, obniŝenie cięŝaru podatkowego dla osób, których dochody mieszczą się aktualnie częściowo w II i w całości w III przedziale skali podatkowej, 5) zmniejszone byłyby cięŝary podatkowe dla małych podmiotów gospodarczych, które wybiorą ogólne zasady opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej i nie zdecydują się na wybór proporcjonalnego podatku ze stałą stawką 19% (tzw. podatku liniowego); dla przedsiębiorców o rocznych dochodach z działalności gospodarczej do ok. 90.000 zł korzystniejsze byłoby 4

opodatkowanie wg projektowanej skali podatkowej, gdyŝ dopiero na tym poziomie dochodów nominalna stawka ich opodatkowania zbliŝy się do 19%, 6) mikropodmioty gospodarcze o rocznym dochodzie do 59.460 zł płaciłyby podatek dochodowy wg nominalnych stóp od 0,1 do 13,8% - przed potrąceniem składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zaproponowana skala podatkowa ma ten istotny walor, Ŝe rozkład cięŝarów podatkowych jest społecznie bardziej sprawiedliwy, gdyŝ obciąŝenia podatkowe w poszczególnych szczeblach skali podatkowej są bardziej adekwatne do dochodów podatników i ich siły nabywczej, niŝ ma to miejsce aktualnie i przy zastosowaniu skali, która zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych ma obowiązywać od 2009 r. 3. Koszty budŝetowe zmiany skali podatkowej uchwalonej na 2009 r. kształtować się będą na poziomie ok. 15 mld zł. Koszty proponowanej koncepcji będą mieściły się w przedziale 18-19,5 mld zł. 4. Tak istotna obniŝka kwot granicznych szczebli skali wpłynęłaby pozytywnie na powaŝne zmniejszenie szarej sfery. O ile obowiązujące dotychczas wysokie stawki podatkowe zachęcały do ukrywania dochodów, o tyle obniŝka tych stawek powinna stanowić realną zachętę do ich płacenia i unikania negatywnych konsekwencji związanych z ukrywaniem dochodów. Proponowana koncepcja podatkowa, powinna dać efekt w postaci dodatkowych wpływów budŝetowych z tytułu częściowej likwidacji szarej strefy szacowany na ok.10 mld zł. Znaczne efekty przyniesie równieŝ wzrost popytu konsumenckiego związany z pozyskaniem 18 19,5 mld zł przez podatników podatku od 5

dochodów osobistych. Wpłynęłoby to na wzrost dynamiki rozwoju gospodarczego o około 2 punkty procentowe rocznie. Pośrednio wpłynęłoby to takŝe na wzrost nakładów inwestycyjnych u przedsiębiorców (na razie trudny do oszacowania); zachęta w formie obniŝki stawek podatkowych w podatkach bezpośrednich nie pozostaje w sprzeczności z przepisami UE w zakresie pomocy publicznej (generalnie nie jest bowiem moŝliwe stosowanie bezpośrednich ulg inwestycyjnych). Dodatkowo, w celu uzyskania efektu synergii, moŝna rozwaŝać zmiany zasad amortyzacji w kierunku przyśpieszenia jej tempa. 5. W celu zmniejszenia deficytu budŝetowego, proponujemy równieŝ stopniową (w okresie 4-5 lat) likwidację KRUS (roczna dotacja z budŝetu państwa 15 mld zł.), co pozwoli zaoszczędzić kwotę 2-3 mld zł. rocznie. 6. WaŜnym elementem składowym naszej propozycji jest pozostawienie odliczeń od dochodu na rehabilitację osób niepełnosprawnych, ulgi rodzinnej oraz wspólnego opodatkowania małŝonków i osób samotnie wychowujących dzieci (uwzględnienie problemów socjalnych i co waŝne demograficznych). Przygotowaliśmy jednocześnie projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest on gotowy do przedłoŝenia na forum parlamentu. UwaŜamy, Ŝe powinno to nastąpić jak najszybciej, gdyŝ nasza propozycja jest lepsza od rozwiązań przyjętych do ustawy w listopadzie 2006 r., zarówno pod względem społecznym, jak teŝ ekonomicznym. 6

II. Uzasadnienie załoŝeń wyjściowych koncepcji przedstawionych w punkcie I 1. Podstawowym załoŝeniem przedstawionej koncepcji jest system podatkowy o moŝliwie najniŝszych progach podatkowych z zachowaniem względnej równowagi budŝetowej i ograniczeniu wydatków socjalnych. Istotnym w naszej propozycji jest równieŝ inny rozkład obciąŝeń obywateli. W dotychczasowym systemie zaledwie 5% podatników z II i III szczebla skali podatkowej o dochodach (zwaloryzowanych) stanowiących 26% dochodów wpłacało 39% kwoty podatku (rozkład podatników między szczeble wynosił: około 95% w I szczeblu, 4% w II i 1% w III szczeblu skali podatkowej). W prezentowanej przez nas propozycji rozkład obciąŝeń ukształtuje się odmiennie. W związku z brakiem oficjalnego szacunku kosztów wersji ustawowej przyjmujemy wyliczoną przez naszych ekspertów kwotę 15 mld zł. 2. W prezentowanej propozycji przyjmujemy zobiektywizowane kryteria kwot granicznych szczebli skali podatkowej. Jak wyŝej wskazano, kwota wolna od podatku jest powiązana z minimum egzystencji (ustawowy próg interwencji socjalnej określony w art. 8 i 9 ustawy o pomocy społecznej 1 ), a dla oszacowania kwot granicznych szczebli skali podatkowej za punkt wyjścia przyjęto przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej publikowane przez Prezesa GUS. 3. Podstawą liczbowego uzasadnienia propozycji są dane Ministerstwa Finansów za 2005 r. zwaloryzowane o rzeczywistą w 2006 r. i przewidywaną inflację w latach następnych (zgodnie z prognozą MF w Uzasadnieniu do projektu ustawy budŝetowej na 2007 r.). Ponadto uwzględniono wskaźnik wzrostu wynagrodzeń na podstawie przeciętnego wzrostu w latach 2002 2005. 1 Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.) 7

4. Zaproponowane kwoty graniczne zapewniają bardziej równomierny, niŝ obecnie i w przyjętej ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych koncepcji rozkład podatników pomiędzy szczeble skali podatkowej (moŝna zakładać, Ŝe około 30% podatników znajdzie się w drugim przedziale skali podatkowej). 5. Dochody za 2005 r. stanowiące podstawę obliczeń są pomniejszone o rzeczywiste straty i zwolnienia podatkowe w tym roku. 6. Stawki przyjęte w proponowanej skali podatkowej mają charakter wynikowy. W zakresie ulg i odliczeń przyjęto załoŝenia ustawy rządowej. III. Przykładowe wysokości płaconych podatków 1. Opodatkowanie dochodu rocznego w wysokości 14.400 zł (1.200 zł miesięcznie) wynosi: 1) w 2006 r. dochód ten mieści się w I przedziale skali podatkowej, zastosowanie do niego ma stawka 19%, co po odliczeniach z tytułu kwoty wolnej od podatku daje podatek w wysokości 2.205,96 zł (stanowi to ok. 15% dochodu); 2) w 2009 r. dochód ten mieści się w I przedziale skali podatkowej, zastosowanie ma do niego stawka 18%, co po odliczeniach z tytułu kwoty wolnej od podatku daje podatek w wysokości 2.035,98 zł (stanowi to ok. 14% dochodu); 3) według skali proponowanej przez BCC dochód ten mieści się w I przedziale skali podatkowej, zastosowanie ma do niego stawka 15%, co po odliczeniach z tytułu kwoty wolnej od podatku daje podatek w wysokości 1.463,40 zł (stanowi to ok. 10% dochodu). 2. Opodatkowanie dochodu rocznego w wysokości 33.600 zł (2.800 zł miesięcznie) wynosi: 8

1) w 2006 r. dochód ten mieści się w I przedziale skali podatkowej, zastosowanie do niego ma stawka 19%, co po odliczeniach z tytułu kwoty wolnej od podatku daje podatek w wysokości 5.853,92 zł ( stanowi to ok. 17% dochodu); 2) w 2009 r. dochód ten mieści się w I przedziale skali podatkowej, zastosowanie do niego ma stawka 18%, co po odliczeniach kwoty wolnej od podatku daje podatek w wysokości 5.491,98 zł (stanowi to ok. 16% dochodu); 3) według skali proponowanej przez BCC dochód ten mieści się w I przedziale skali podatkowej, zastosowanie do niego ma stawka 15%, co po odliczeniach kwoty wolnej od podatku daje podatek w wysokości 4.343,40 zł (stanowi to ok. 13% dochodu). 3. Opodatkowanie dochodu rocznego w wysokości 84.000 zł (7.000 zł miesięcznie) wynosi: 1) w 2006 r. dochód ten mieści się w III przedziale skali podatkowej, co daje podatek w wysokości 21.592,48 zł (stanowi to ok. 26% dochodu); 2) w 2009 r. dochód ten mieści się w I przedziale skali podatkowej, zastosowanie ma do niego stawka 18%, co po odliczeniach z tytułu kwoty wolnej od podatku daje podatek w wysokości 14.563,98 zł (stanowi to ok. 17% dochodu); 3) według skali proponowanej przez BCC dochód ten mieści się w II przedziale skali podatkowej, zastosowanie ma do niego stawka 28%, co daje podatek w wysokości 15.093,60 zł (stanowi to ok. 18% dochodu). 4. Opodatkowanie dochodu rocznego w wysokości 168.000 zł (14.000 zł miesięcznie) wynosi: 9

1) w 2006 r. podatek ten mieści się w III przedziale skali podatkowej, co daje podatek w wysokości 55.192,48 zł (stanowi to ok. 33% dochodu); 2) w 2009 r. dochód ten mieści się w II przedziale skali podatkowej, co daje podatek w wysokości 41.230,06 zł (stanowi to ok. 25% dochodu); 3) według skali proponowanej przez BCC dochód ten mieści się w II przedziale skali podatkowej, co daje podatek w wysokości 38.613,60 zł (stanowi to ok. 23% dochodu). Warszawa, 2 kwietnia 2007 r. 10