Journal of Agribusiness and Rural Development

Podobne dokumenty
Analiza i ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa

M. Dąbrowska. Wroclaw University of Economics

Journal of Agribusiness and Rural Development

Akademia Młodego Ekonomisty

ZARZĄDZANIE PŁYNNOŚCIĄ FINANSOWĄ PRZEDSIĘBIORSTWA: ISTOTA I METODY POMIARU (STATYCZNE I DYNAMICZNE) PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ

ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM OBROTOWYM W PRZEDSIĘBIORSTWACH PRZETWÓRSTWA PRZEMYSŁOWEGO

WYBRANE ELEMENTY SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH. Karolina Bondarowska

1.1. Sprawozdanie finansowe jako źródło informacji finansowej

Tabela nr 1. Przychody i koszty wg rodzajów działalności PLAN Y+1

Zarządzanie płynnością finansową przedsiębiorstwa. Cz. 1

W. - Zarządzanie kapitałem obrotowym


Badanie przeprowadzono w biurze rachunkowym w dniach od do r.

Podstawowe finansowe wskaźniki KPI

Planowanie przyszłorocznej sprzedaży na podstawie danych przedsiębiorstwa z branży usług kurierskich.

Akademia Młodego Ekonomisty

Rozdział 1. Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych Irena Olchowicz

Analiza wskaźnikowa. Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty

257 oznacza dobrą zdolność płatniczą Ocena firmy została dokonana na bazie dostępnych danych w dniu

Zarządzanie finansami przedsiębiorstw

6. Kluczowe informacje dotyczące danych finansowych

Temat pracy: Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkcja urządzeń elektrycznych

CHARAKTERYSTYKA STOSOWANYCH METOD WYCENY AKTYWÓW I PASYWÓW BILANSU ORAZ USTALANIA WYNIKU FINANSOWEGO. historycznych. BILANS AKTYWA

5 ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM, O KTÓRYM MOWA W ART

PLANOWANIE FINANSOWE D R K A R O L I N A D A S Z Y Ń S K A - Ż Y G A D Ł O I N S T Y T U T Z A R Z Ą D Z A N I A F I N A N S A M I

Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie Wprowadzenie

/ / SPRAWOZDAWCZOSC FINANSOWA IRENA OLCHOWICZ AGNIESZKA TŁACZAŁA

ćwiczenia 30 zaliczenie z oceną

BILANS I RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT - ujęcie skutków wyceny i wpływ typowych zdarzeń związanych z aktywami trwałymi i obrotowymi. Autorzy: Agata Marta

S.Wasyluk. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Post-Crisis Inventory Management in Polish Manufacture of food products Firms

Przeanalizuj spółkę i oceń, czy warto w nią zainwestować, czyli o fundamentach "od kuchni"

FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2010, Oeconomica 284 (61),

Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie

Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych. Wydanie 2. Irena Olchowicz, Agnieszka Tłaczała

Spółki BPX Spółka Akcyjna

Metody sporządzania rachunku przepływów pieniężnych. Wpisany przez Agnieszka Tłaczała

Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży transportowej

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA I CONTROLLING. Autor: MIECZYSŁAW DOBIJA

W p r o w a d z e n i e d o s p r a w o z d a n i a f i n a n s o w e g o

Analiza finansowa i wskaźnikowa Vistula Group S.A. Jarosław Jezierski

Saldo końcowe Ct

Długoterminowe decyzje finansowe w zakresie finansów przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstwa z branży okienniczej

RACHUNEK PRZEPØYWÓW PIENIÉÆNYCH. Jerzy T. Skrzypek

UCHWAŁA NR IX/72/15 RADY MIEJSKIEJ W KLUCZBORKU. z dnia 29 kwietnia 2015 r.

I. Ocena sprawozdania finansowego za rok obrotowy 2013 tj. okres

INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO SPÓŁKI. BLOCKCHAIN LAB SPÓŁKA AKCYJNA za rok 2018

ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM BUDOWLANYM Zarządzanie majątkiem, zarządzanie finansowe, analiza wskaźnikowa

T E S T Z P R Z E D M I O T U R A C H U N K O W O Ś Ć

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZAJĘCIA II

Zarządzanie finansami w małych i średnich przedsiębiorstwach - 1. dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Prezentacja danych finansowych za okres, w którym nastąpiło połączenie lub nabycie innej jednostki

M. Dąbrowska. K. Grabowska. Wroclaw University of Economics

SYLLABUS ZAWIERAJĄCY WYKAZ PODSTAWOWYCH ZAGADNIEŃ WYMAGANYCH DO EGZAMINU EBC*L

Rachunkowość finansowa sprawozdawczość finansowa. Elementy rocznego sprawozdania finansowego

Wybrane dane finansowe za lata r. Grupy Kapitałowej Armatura przedstawiają się następująco:

B. Stawski, Wroclaw University of Economics

Rozdział 1 RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA W SYSTEMIE INFORMACJI EKONOMICZNEJ... 13

sprawozdawczego oraz dostarczenie informacji o funkcjonowaniu spółki. Natomiast wadą jest wymóg wyważonego doboru wskaźników, których podstawą jest

socjalnych Struktura aktywów

RACHUNEK WYNIKÓW. Pozycja. Wyszczególnienie , , ,520.00

EKONOMIKA I ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM PORTOWYM wykład 3.

Akademia Młodego Ekonomisty

SPRAWOZDANIE FINANSOWE

ANALIZA FINANSOWA. Dr Marcin Jędrzejczyk

Obliczenia, Kalkulacje...

ZAWIERAJĄCY WYKAZ PODSTAWOWYCH ZAGADNIEŃ WYMAGANYCH DO EGZAMINU EBC*L

w tym: należności z tytułu dostaw i usług , ,91% ,49% 147,03% Suma aktywów ,00% ,00% 126,89%

w tym: należności z tytułu dostaw i usług , ,39% ,43% 134,58% Suma aktywów ,00% ,00% 117,85%

Prezentacja danych finansowych za okres, w którym nastąpiło połączenie lub nabycie innej jednostki

INFORMACJA DODATKOWA

FUNDACJA ŚWIĘTY PANKRACY NIP BILANS na dzień

RADOMSKIE TOWARZYSTWO OPIEKI NAD ZWIERZĘTAMI. SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA ROK OBROTOWYKOŃCZĄCY SIĘ 31 GRUDNIA 2006 r.

Zarządzanie finansami w małych i średnich przedsiębiorstwach. Wprowadzenie. dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ

Krótkoterminowe decyzje w zakresie finansów przedsiębiorstw z branży 10 - Manufacture of food products

Krótkoterminowe finanse przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstw z branży Manufacture of food products. M. Isztwan

Analiza majątku polskich spółdzielni

INFORMACJA DODATKOWA

Rok akademicki: 2030/2031 Kod: ZZP s Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

SPRAWOZDANIE FINANSOWE

Społeczna Szkoła Podstawowa nr 1, Społeczne Gimnazjum nr 1 oraz Samodzielne Koło Terenowe nr 15 STO w Poznaniu

Imię, nazwisko i tytuł/stopień KOORDYNATORA (-ÓW) kursu/przedmiotu zatwierdzającego protokoły w systemie USOS Teresa Mikulska/ doktor

Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży wydawniczej

E-SAF: e-fin. Elektroniczny System Analizy Fundamentalnej : e-analiza Finansowa. kontakt@analizyontime.pl

SPRAWOZDANIE FINANSOWE

I. Bilans w ujęciu syntetycznym

SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA

Załącznik do Uchwały nr 1196/50/V/2015 z dnia r.

Podsumowanie raportu z wyceny wartości Hubstyle Sp. z o.o.

FUNDACJA TĘCZOWE DZIECIŃSTWO IM. JANUSZA KORCZAKA W CHODZIEŻY

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W KLUCZBORKU. w sprawie przyjęcia sprawozdania finansowego Kluczborskiego Domu Kultury w Kluczborku

Adam Nied. Wroclaw of University of Economics

Rachunkowość finansowa

Wybrane dane rejestrowe

Analiza Ekonomiczna. 3. Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowych.

INFORMACJA DODATKOWA

BILANS. Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła. 1 2 koniec roku 1 2 koniec roku

Wybrane dane finansowe Alma Market SA oraz spółki KGHM Polska Miedź SA przedstawiają się następująco: Dane za rok 2010 (w tys. zł)

Analiza finansowa przedsiębiorstwa z punktu widzenia zarządzającego przedsiębiorstwem na

dr Danuta Czekaj

Transkrypt:

ISSN 1899-5241 Journal of Agribusiness and Rural Development www.jard.edu.pl 1(7) 2008, 17-27 DŁUGOŚĆ CYKLU KONWERSJI GOTÓWKI NASTĘTWO RÓŻNEJ KONSTRUKCJI MIERNIKÓW Anna Bieniasz, Dorota Czerwińska-Kayzer Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Abstrakt. W pracy omówiono różnice w długości cyklu konwersji, wynikające z różnej konstrukcji mierników oraz wpływ zastosowanych założeń na sformułowane wnioski. Słowa kluczowe: cykl operacyjny, cykl konwersji gotówki, płynność finansowa, płynność bieżąca, cykl zapasów, cykl należności, okres spłaty zobowiązań WPROWADZENIE Cykl konwersji gotówki (KG) 1, cieszący się ponad ćwierćwiekową 2 tradycją, jest uznawany za jedną z lepszych miar oceny efektywności zarządzania kapitałem obrotowym i jej wpływu na płynność płatniczą przedsiębiorstwa [Wędzki 2003]. Jest to możliwe, gdyż wiąże on poszczególne składniki kapitału obrotowego z obiegiem gotówki oraz przekształca kwoty składników tego kapitału na bardziej zrozumiałe cykle obrotu [Wędzki 2006]. Cykl konwersji gotówki określa czas, jaki upływa od momentu wypływu środków pieniężnych na regulowanie zobowiązań do momentu wpływu środków z zainkasowanych należności [Sierpińska i Jachna 2004]. Tym samym pozwala odpowiedzieć na, istotne w zarządzaniu finansami, pytania: Na jak długo przedsiębiorstwo potrzebuje 1 W literaturze przedmiotu wskaźnik ten jest określany także mianem cyklu środków pieniężnych, cyklu kapitału obrotowego netto, konwersją gotówki. W niniejszym artykule wymienione nazwy są stosowane zamiennie. 2 Koncepcja cyklu konwersji gotówki została opracowana przez Richardsona i Laughlina [1980]. Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu Adres do korespondencji Corresponding author: dr Anna Bieniasz, Katedra Finansów i Rachunkowości w Agrobiznesie, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań, Poland, e-mail: bieniasz@up.poznan.pl

18 A. Bieniasz, D. Czerwińska-Kayzer zewnętrznych środków pieniężnych? Przez jaki okres finansuje kontrahentów? By znaleźć odpowiedź na tak postawione pytania, wystarczy skorzystać z równania: KG = R Z + R N OS Z gdzie: R Z cykl rotacji zapasów, R N cykl rotacji należności, OS Z okres spłaty zobowiązań. Przedstawiona formuła wskazuje na prostotę i jednolitą konstrukcję tego miernika. Jest to jednak pozorne, ponieważ o ile samo ostateczne równanie i nazwy poszczególnych elementów równania są jednolite i nie budzą dyskusji, to konstrukcja cząstkowych wskaźników równania jest modyfikowana i odbiega od pierwotnych założeń. Zmiany w składowych wskaźnikach dotyczą zarówno licznika, jak i mianownika, co w rezultacie prowadzi do otrzymania różnych wyników, decydujących o ocenie sprawności działania przedsiębiorstwa i wpływie poszczególnych składników obrotowych na przepływy pieniężne. Brak porozumienia w wyznaczeniu cząstkowych wskaźników sprawności działania było przesłanką przedstawienia różnic w ich wielkościach, w obliczeniach przeprowadzanych z zastosowaniem różnych formuł, oraz wpływu przyjętych założeń na kształtowanie się i interpretację ostatecznego miernika wskaźnika cyklu konwersji gotówki. W związku z powyższym, celem niniejszej pracy jest przedstawienie różnic, jakie na długość cyklu konwersji gotówki, a w ślad za tym na ocenę sprawności działania i płynności finansowej, wywiera przyjęcie różnej metodologii obliczania wskaźników cząstkowych. SPOSOBY POMIARU WSKAŹNIKÓW CZĄSTKOWYCH CYKLU KONWERSJI GOTÓWKI Do realizacji postawionego celu wykorzystano wskaźnik cyklu konwersji gotówki, który określa liczbę dni, w których przedsiębiorstwo musi zaangażować dodatkowe środki, poza zobowiązaniami bieżącymi, na finansowanie działalności operacyjnej [Gabrusewicz 2005]. Na tak definiowany cykl środków pieniężnych mają wpływ trzy czynniki: rotacja zapasów, rotacja należności i okres spłaty zobowiązań. Z przeglądu literatury wynika, że nie ma uniwersalnego wzorca obliczenia tych pojedynczych wskaźników. W tabeli 1 przedstawiono, najczęściej spotykane w literaturze przedmiotu, formuły liczenia trzech elementarnych wskaźników sprawności działania. Z zaprezentowanych w tabeli 1 poglądów wynika, że jedynie cykl rotacji należności jest liczony według jednej formuły. W dwóch pozostałych wskaźnikach cząstkowych konstrukcja jest różna, zwłaszcza w odniesieniu do mianownika. Ponadto niektórzy autorzy w liczniku (czego nie pokazano w przedstawionych wzorach) prezentują stany bilansowe na koniec okresu, inni wielkości średnioroczne. W cyklu zobowiązań niemalże wszyscy autorzy uwzględniają w liczniku zobowiązania krótkoterminowe ogółem prezentowane w pasywach bilansu. Natomiast Richardson i Laughlin [1980] (twórcy cyklu konwersji) w obliczeniach uwzględniają Journal of Agribusiness and Rural Development

Długość cyklu konwersji gotówki następstwo różnej konstrukcji mierników 19 Tabela 1. Formuły obliczenia cyklu zapasów, należności i okresu spłaty zobowiązań w ujęciu różnych autorów Table 1. The formulae of calculation of inventory turnover, amount due turnover and liabilities turnover in the different authors conception Autorzy wykorzystujący formułę Authors who use formula R Z cykl zapasów (w dniach) R Z inventory turnover (days) Autorzy wykorzystujący formułę Authors who use formula R N cykl należności (w dniach) R N amount due turnover (days) Autorzy wykorzystujący formułę Authors who use formula OP Z okres spłaty zobowiązań (w dniach) OP Z liabilities turnover (days) Gabrusewicz [2005] Bień [2005] Zaleska [2002] Dębski [2005] Sierpińska i/and Jachna [1993] Szyszko i/and Szczepański [2003] Krzemińska [2000] Hryszko [2002] Dobija [1997] Zaleska [2002] Gołębiowski i/and Tłaczała [2005] ZO 365 ZO 365 KS Gabrusewicz [2005] Bień [2005] Zaleska [2002] Dębski [2005] Sierpińska i/and Jachna [2004] Dobija [1997] Szyszko i/and Szczepański [2003] Gołębiowski i/and Tłaczała [2005] Hryszko [2002] N 365 Zaleska [2002] Dębski [2005] Sierpińska i/and Jachna [1993] Gabrusewicz [2005] Dobija [1997] Zaleska [2002] Sierpińska i/and Jachna [2004] ZB 365 ZB 365 KS Sierpińska i/and Wędzki [2002] ZO 365 KW Richardson i/and Laughlin [1980] Gallinger i/and Healey [1991] ZDP 365 WO ZO zapasy ogółem, przychody ze sprzedaży, KS koszt własny sprzedaży, KW koszt wytworzenia, WO wydatki operacyjne, N przeciętny stan należności, ZB zobowiązania bieżące, ZDP zobowiązania wobec dostawców i pracowników. Źródło: opracowanie własne. ZO total inventories, revenues from sales, KS own cost of sales, KW cost of manufacturing, WO operating outflows, N average state of due amount, ZB short-term liabilities, ZDP liabilities in relation to suppliers and workers. Source: own calculations. wyłącznie zobowiązania wobec dostawców i pracowników, które z założenia służą do finansowania bieżących wydatków, wynikających z prowadzonej działalności 3. 3 W rachunku konwersji gotówki zobowiązania bieżące powinny obejmować zobowiązania krótkoterminowe i krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe pomniejszone o krótkoterminowe kredyty, pożyczki i papiery wartościowe. W praktyce, a także w niniejszym artykule, z powodu braku możliwości wyodrębnienia wyżej wymienionych pozycji, jako zobowiązania bieżące traktuje się bilansową pozycję zobowiązania krótkoterminowe. 1(7) 2008

20 A. Bieniasz, D. Czerwińska-Kayzer W mianowniku natomiast można spotkać się z wykorzystaniem różnych wielkości przychodów lub kosztów. Informację o wielkości przychodów ze sprzedaży () czerpie się ze sprawozdań finansowych, w których są podawane jako sprzedaż netto, tzn. bez podatku VAT. Niektórzy autorzy uważają, że dla zachowania porównywalności z innymi parametrami (np. z należnościami, zobowiązaniami) sprzedaż powinna być wyceniana także w cenach brutto, czyli z należnym podatkiem VAT [Wędzki 2003]. Ponieważ sprawozdania finansowe nie zawsze zawierają informację o należnym VAT, dlatego często w analizach pomija się tę wielkość. W tej pracy, jak w większości przeprowadzanych w praktyce analiz, do dalszych obliczeń przyjęto wartość pozycji przychodów ze sprzedaży z rachunku zysku i strat, czyli bez podatku VAT. Wielkości kosztów (K) w przypadku wskaźników cyklu rotacji zapasów i okresu spłaty zobowiązań są ujmowane w bardzo szerokim wachlarzu. Niektórzy autorzy wykorzystują koszt własny sprzedaży, czyli sumę kosztów sprzedanych produktów, towarów i materiałów, koszów sprzedaży i kosztów zarządu [Gabrusewicz 2005, Wędzki 2003], inni natomiast techniczny koszt wytworzenia, czyli sumę kosztów bezpośrednich i kosztów wydziałowych, bez kosztów zarządu i sprzedaży [Dobija 1997]. Kolejne różnice wynikają z określenia wielkości koszów na podstawie rachunku zysków i strat, który może być sporządzany w: układzie kalkulacyjnym, gdzie uwzględnia się koszt wytworzenia sprzedanych produktów (Kp), wartości nabycia towarów (Kt), koszty sprzedaży (Ks) i koszty zarządu (Kz). W tym przypadku koszty można obliczyć według równania: K = Kp + Kt + Ks + Kz W niniejszej pracy wielkości kosztów własnych sprzedaży obliczono według powyższej formuły; układzie porównawczym, gdzie wykorzystuje się koszty działalności operacyjnej (Ko) według rodzaju (tj.: zużycie materiałów, usługi obce, amortyzacja itp.), obejmujące zarówno koszt wytworzenia sprzedanych produktów, jak i koszty sprzedaży i zarządu, skorygowane o zmiany stanów produktów (Z) i koszty wytworzenia świadczeń na własne potrzeby (Kś): K = Ko ± Z Kś Takie podejście powoduje, że poszczególne wskaźniki mogą być obliczane według następujących formuł matematycznych: cykl rotacji zapasów (cykl zapasów, cykl obrotu zapasów): ZO 365dni R Zp = gdzie: ZO zapasy ogółem, przychody ze sprzedaży, lub: ZO 365dni R Zk = KS gdzie: KS koszt własny sprzedaży; Journal of Agribusiness and Rural Development

Długość cyklu konwersji gotówki następstwo różnej konstrukcji mierników 21 cykl rotacji należności (cykl regulowania należności, cykl należności): N 365dni R N = gdzie: N należności krótkoterminowe ogółem; okres spłaty zobowiązań (cykl zobowiązań, cykl regulowania zobowiązań): ZB 365dni OS Zp = gdzie: ZB zobowiązania bieżące, lub: ZB 365dni OS Zk = KS Wykorzystując przedstawione formuły pojedynczych miar kapitału obrotowego, cykl konwersji gotówki można obliczyć w czterech wariantach: I KG = R Zp + R N OS Zp II KG = R Zk + R N OS Zk III KG = R Zp + R N OS Zk IV KG = R Zk + R N OS Zp Zarówno w literaturze przedmiotu, jak i w praktyce, do obliczania konwersji gotówki najczęściej stosuje się trzy pierwsze warianty. W niniejszej pracy, w celu przedstawienia różnic, wynikających z różnego sposobu obliczenia wskaźników cząstkowych, przeanalizowano wszystkie cztery warianty. Do ustalenia różnic między poszczególnymi przypadkami, jako bazowy (podstawowy) przyjęto pierwszy, w którym do obliczeń cyklu zapasów, należności i zobowiązań, zgodnie z zasadą stałej podstawy 4, przyjęto przychody ze sprzedaży. WYNIKI BADAŃ Do weryfikacji założeń teoretycznych posłużono się danymi finansowymi ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw spożywczych za lata 2000-2004. Ogółem przeanalizowano 22 sprawozdania przedsiębiorstw o statusie spółek akcyjnych, notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych 5. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki z 6 przedsiębiorstw (tab. 2), w których różnice między poszczególnymi wariantami obliczeniowymi wynosiły co najmniej 20 dni. W pozostałych przedsiębiorstwach różnice występowały, lecz były mniejsze. W 5 przedsiębiorstwach różnice nie przekraczały 5 dni. Natomiast w pozostałych 11 odchylenia między przyjętymi wariantami wynosiły 10-20 dni. 4 Sierpińska i Jachna [2004] przyjmują, że do obliczeń cyklu konwersji gotówki cykle zapasów, należności i zobowiązań bieżących muszą być ustalone przy tej samej podstawie odniesienia. Nie powinno się cyklu zapasów, wyrażonego w dniach ponoszenia kosztów, dodawać do cyklu należności, wyrażonego w dniach obrotów. 5 Sprawozdania finansowe Spółek Giełdowych [2006] pochodziły z Serwisu Notoria Sp. z o.o. 1(7) 2008

22 A. Bieniasz, D. Czerwińska-Kayzer Tabela 2. Wskaźniki sprawności i płynności finansowej w wybranych przedsiębiorstwach branży spożywczej w latach 2001-2005 Table 2. Ratios of efficiency and the financial liquidity in chosen enterprises of food trade in 2001-2005 Wyszczególnienie Specification 2001 2002 2003 2004 2005 1 2 3 4 5 6 Przedsiębiorstwo przetwórstwa mięsnego Profi S.A. Enterprise Profi S.A. W1 39 53 0 29 W2 38 46 42 10 W3 12 14 68 13 W4 64 85 26 52 płynność bieżąca current liquidity 2,4 2,2 1,0 1,5 płynność szybka quick ratio 1,5 1,4 0,6 1,0 W1 W2 1 7 42 19 W1 W3 27 39 68 42 W1 W4 25 32 26 23 Przedsiębiorstwo przemysłu tłuszczowego Kruszwica S.A. Enterprise Kruszwica S.A. W1 37 50 23 10 2 W2 42 57 32 16 5 W3 48 64 43 29 14 W4 32 43 13 3 7 płynność bieżąca current liquidity 0,8 0,8 0,9 1,0 1,0 płynność szybka quick ratio 0,2 0,2 0,3 0,3 0,3 W1 W2 5 7 9 6 3 W1 W3 11 14 20 19 12 W1 W4 5 7 10 13 9 Journal of Agribusiness and Rural Development

Długość cyklu konwersji gotówki następstwo różnej konstrukcji mierników 23 Tabela 2 cd. 1 2 3 4 5 6 Przedsiębiorstwo Żywiec S.A. Enterprise Żywiec S.A. W1 24 81 56 39 106 W2 31 96 70 45 125 W3 33 98 72 46 127 W4 22 79 54 37 104 płynność bieżąca current liquidity 1,6 0,9 1,0 0,6 0,7 płynność szybka quick ratio 1,4 0,8 0,8 0,5 0,6 W1 W2 7 15 14 6 19 W1 W3 9 17 16 7 21 W1 W4 2 2 2 2 2 Przedsiębiorstwa Strzelec S.A. Enterprise Strzelec S.A. W1 98 366 187 156 145 W2 104 368 170 146 160 W3 105 368 167 144 161 W4 98 366 190 158 145 płynność bieżąca current liquidity 1,3 0,6 1,2 0,7 4,6 płynność szybka quick ratio 1,2 0,5 1,0 0,5 4,6 W1 W2 6 2 17 10 15 W1 W3 7 2 20 12 16 W1 W4 0 0 3 2 0 Przedsiębiorstwo Elstar S.A. Enterprise Elstar S.A. W1 6 20 50 23 10 1(7) 2008

24 A. Bieniasz, D. Czerwińska-Kayzer Tabela 2 cd. 1 2 3 4 5 6 W2 3 28 57 21 5 W3 38 39 64 2 9 W4 41 9 43 41 24 płynność bieżąca current liquidity 1,0 0,9 0,9 1,6 1,3 płynność szybka quick ratio 0,3 0,3 0,4 0,7 0,6 W1 W2 9 8 7 2 5 W1 W3 44 19 14 21 19 W1 W4 35 11 7 18 14 Przedsiębiorstwo mięsne Pozmaet S.A. Enterprise Pozmaet S.A. W1 91 75 154 1 321 W2 109 81 154 1 132 W3 112 83 154 1 130 W4 89 74 154 1 324 płynność bieżąca current liquidity 0,4 0,6 0,1 0,1 płynność szybka quick ratio 0,3 0,4 0,1 0,0 W1 W2 18 6 0 189 W1 W3 20 8 0 191 W1 W4 2 1 0 3 Źródło: opracowanie własne. Source: own calculations. Z przedstawionych danych wynika, że najmniejsze różnice w obliczonych cyklach konwersji gotówki stwierdzono między wariantem I (bazowym), a wariantem IV, traktowanym jako czysto teoretyczny, ponieważ niemal wcale nie wykorzystuje się go w praktyce. Największe różnice zaobserwowano między wariantem I i wariantem III, Journal of Agribusiness and Rural Development

Długość cyklu konwersji gotówki następstwo różnej konstrukcji mierników 25 w którym w obliczeniu cyklu operacyjnego 6 w mianowniku uwzględniono przychody ze sprzedaży, natomiast w cyklu spłaty zobowiązań koszt własny sprzedaży. Wyraźne różnice między tymi wariantami, przez cały okres badawczy, zaobserwowano w następujących przedsiębiorstwach: w Profi od 26 dni w 2001 roku do 68 dni w 2003 roku oraz w Elstar od dwóch tygodni w 2003 roku do 44 dni w 2001 roku. Z przedstawionych obliczeń wynika, że cykl konwersji gotówki, liczony zgodnie z zasadą stałej podstawy, jest zawsze dłuższy, w porównaniu z cyklem liczonym według formuły wariantu III. Podobne zjawisko obserwuje się także między wariantem I i II. Długości cykli, otrzymane w wyniku rachunku według wariantu II, są wielkościami pośrednimi miedzy formułami I i III. Interesującym przykładem jest przedsiębiorstwo branży mięsnej Pozmaet, w którym w jednym tylko roku, tj. 2003, zaobserwowano wyjątkowo duże różnice. W tym szczególnym roku różnice między poszczególnymi wariantami sięgały niemal 200 dni (tj. 13%), przy długości cyklu 1321 dni. Oznacza to, że przedsiębiorstwo nie miało płynności finansowej, a okres spłaty zobowiązań był dłuższy od cyklu operacyjnego o prawie cztery lata, natomiast gdy skorzystano z formuły wariantu III o trzy lata. Sytuacja tego przedsiębiorstwa była tak krytyczna, że w następnym roku ogłoszono jego upadłość. Wykazane różnice w konsekwencji prowadzą do różnej oceny sprawności działania analizowanego przedsiębiorstwa. Przykładowo, we wspomnianym już Profi z wariantu I wynika, że prawie przez cały okres analizy przedsiębiorstwo wymagało dodatkowego finansowania, które w latach 2001, 2002 i 2004 powinno trwać odpowiednio 39, 53 i 29 dni. Wyjątek stanowi 2003 rok, kiedy to cykl operacyjny był równy długości spłaty zobowiązań, a tym samym cykl konwersji gotówki zbliżył się do zera. W tym roku to przedsiębiorstwo zastosowało więc umiarkowaną strategię finansowania aktywów obrotowych. Analizując wyniki uzyskane w wariancie III, w dwóch pierwszych latach wskaźnik konwersji gotówki wskazywał na zapotrzebowanie na środki z zewnętrz na okres od 12 do 14 dni, czyli zdecydowanie krótszy niż w poprzednich wariantach. Natomiast przez kolejne dwa lata przedsiębiorstwo przez 68 dni w 2003 roku i 13 dni w 2004 roku było finansowane przez kontrahentów. Tym samym można stwierdzić, że przedsiębiorstwo zastosowało agresywną strategię finansowania. Rozbieżności w uzyskiwanych wynikach, a w konsekwencji w ich interpretacji, są następstwem różnic między przychodami i kosztami oraz należnościami i zobowiązaniami. Im większe różnice między przychodami i kosztami, przy w miarę stałym poziomie licznika tzn. należności i zobowiązań, tym większe różnice między długością cyklu konwersji gotówki, liczonego według różnych formuł. Także im większe różnice między należnościami i zobowiązaniami przy niskim zysku, tym większe różnice między długością cyklu gotówki. 6 Cykl operacyjny jest rozumiany jako suma cyklu zapasów i cyklu regulowania należności. 1(7) 2008

26 A. Bieniasz, D. Czerwińska-Kayzer PODSUMOWANIE I WNIOSKI Z porównania otrzymanych danych wynika, że między cyklami środków pieniężnych, liczonymi według różnych formuł, występują znaczne różnice. Przedstawione wyniki wskazują na to, że: 1. Wariant I KG = R Zp + R N OS Zp należałoby stosować w celu jednolitości podstawy odniesienia (zasada stałej podstawy), co nadaje dniom rotacji jednakową treść. Dodatkową przesłanką jest fakt, że w ustalaniu cyklu należności i zobowiązań pod uwagę bierze się nie tylko krótkoterminowe rozrachunki z tytułu dostaw i usług, lecz także i inne rozliczenia, np. publicznoprawne lub z tytułu wynagrodzeń, co rozluźnia związki rozrachunków z kosztami sprzedawanych produktów i usług, a tym samym podważa istotność korespondencji strumieni kosztów z cyklami należności i zobowiązań, a przemawia za stosowaniem w mianowniku konsekwentnie wartości przychodów ze sprzedaży, czyli stosowania zasady stałej podstawy. 2. Wariant II KG = R Zk + R N OS Zk powinien być stosowany, ponieważ zachowuje związki logiczne zachodzące między stanami zapasów, należności i zobowiązań a korespondującymi z nimi strumieniami przychodów (dotyczy należności) lub kosztów (dotyczy zapasów i zobowiązań), 3. Wariant III KG = R Zp + R N OS Zk powinien mieć zastosowanie, ponieważ im krótszy jest cykl środków pieniężnych, tym korzystniej wypada ocena sprawności działania przedsiębiorstwa oraz układ wielkości mianownika w równaniu, tj. do obliczenia cyklu należności i zapasów bierze się w mianowniku przychody ze sprzedaży, a w cyklu zobowiązań uwzględnia się koszty, tak samo jak w algorytmie wiążącym płynność finansową z rentownością. 4. Wariant IV R Zk + R N OS Zp nie powinien być stosowany, gdyż budzi najwięcej wątpliwości. Cykl konwersji gotówki pozwala ocenić sprawność działania przedsiębiorstwa, a także jest pomocny w ocenie płynności, jednak na podstawie wyników badań, trudno uchwycić jego bezpośrednie powiązanie ze wskaźnikami płynności bieżącym i szybkim. Przedstawione rozważania nie wskazują jednoznacznie na to, który ze sposobów liczenia cyklu konwersji gotówki jest poprawny. Jednak najwięcej przesłanek przemawia za stosowaniem wariantu I. W praktyce dzieje się często inaczej. Brak jednolitości w formułach liczenia wskaźników może prowadzić do formułowania wniosków nieadekwatnych do rzeczywistej sytuacji oraz do takiego doboru formuł obliczeniowych, aby otrzymać pożądane z punktu widzenia sporządzającego analizę wyniki. LITERATURA Bień W., 2005. Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Difin, Warszawa. Dębski W., 2005. Teoretyczne i praktyczne aspekty zarządzania finansami przedsiębiorstwa. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. Dobija M., 1997. Rachunkowość zarządcza i controlling. PWN, Warszawa. Gabrusewicz W., 2005. Analiza finansowa przedsiębiorstwa. Wyd. AE, Poznań. Gallinger G.W., Healey P.B., 1991. Liquidity analysis on management. Addison-Wesley Publishing Company, Menlo Park. Journal of Agribusiness and Rural Development

Długość cyklu konwersji gotówki następstwo różnej konstrukcji mierników 27 Gołębiowski G., Tłaczała A., 2005. Analiza ekonomiczno-finansowa w ujęciu praktycznym. Difin, Warszawa. Hryszko A., 2002. Finansowe zarządzanie majątkiem obrotowym. W: Finanse przedsiębiorstw. Red. A. Bielawska. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, 145-151. Krzemińska D., 2000. Finanse przedsiębiorstw. Wyd. WSB, Poznań. Finanse przedsiębiorstwa. 2003. Red. L. Szyszko, J. Szczepański. PWE, Warszawa. Richardson V.D., Laughlin E.J., 1980. A cash conversion cycle approach to liquidity analysis. Financial Managment, 32-38. Sierpińska M., Jachna T., 1993. Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych. PWN, Warszawa. Sierpińska M., Jachna T., 2004. Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. Sierpińska M., Wędzki D., 1997. Zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie. PWN, Warszawa. Sierpińska M., Wędzki D., 2002. Zarządzanie płynnością finansową przedsiębiorstwa. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. Sprawozdania finansowe Spółek Giełdowych. 2006. Notoria Serwis Sp. z o.o. Szyszko L., Szczepański J., 2003. Finanse przedsiębiorstwa. PWE, Warszawa. Wędzki D., 2003. Strategie płynności finansowej przedsiębiorstwa. Oficyna Ekonomiczna, Kraków. Wędzki D., 2006. Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowych. Oficyna Ekonomiczna, Kraków. Zaleska M., 2002. Ocena ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa przez analityka bankowego. Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa. THE LENGTH OF CASH CONVERSION CYCLE RESULT OF DIFFERENT CONSTRUCTION OF RATIOS Summary. The differences in the length of the conversion cycle, resulting from different methodology of counting action efficiency ratios and the influence of adopted assumptions on formulated conclusions has been presented in the study. The research showed that between cycles of cash conversion significant differences step out, in dependent on received method calculation. Cycle of cash conversion permits to estimate the efficiency of working of enterprise, and it is helpful in opinion of financial liquidity, however on basis of presented results of research, his connection with ratios of financial liquidity is show hard. Introduced considerations do not show on correctness of concrete way the calculation of cash conversion cycle cash unambiguously. However for applying variant I the most features show. Key words: operating cycle, cash conversion cycle, financial liquidity, current liquidity, inventory turnover, amount due turnover, liabilities turnover Zaakceptowano do druku Accepted for print: 8.01.2008 Do cytowania For citation: Bieniasz A., Czerwińska-Kayzer D., 2008. Długość cyklu konwersji gotówki następstwo różnej konstrukcji mierników. J. Agribus. Rural Dev. 1(7), 17-27. 1(7) 2008