Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej RYNEK PRACY W POLSCE Czesława Ostrowska Podsekretarz Stanu Dynamika realna PKB w porównaniu do roku poprzedniego 2
Ludność według ekonomicznych grup wieku w 2035 r. - prognoza 30 000 60,0 w tysiącach osób 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0-5 000-10 000-15 000 5 632-21,0-1 494 przedprodukcyjny (0-17 lat) 20 739-15,8 produkcyjny (18-59/64 lata) 10 834-3 901-4 501-29,4 mobilny (18-44 lata) 9 905 9 622 6,4 600 niemobilny (45-59/64 lata) 49,5 3 184 poprodukcyjny (60+/64+) 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0-10,0-20,0-30,0 wzrost /spadek w 2035 roku porównaniu do 2010 roku w % ludność w 2035 roku wzrost /spadek w 2035 roku porównaniu do 2010 roku w tysiącach osób wzrost /spadek w 2035 roku porównaniu do 2010 roku w % 3 Poziom i stopa bezrobocia rejestrowanego Stan w końcu okresu sprawozdawczego 4
Bezrobocie rejestrowane 2000-2010 Spadek o niemal 28% liczby zarejestrowanych w urzędach pracy bezrobotnych Spadek stopy bezrobocia z 15,1% do 12,3%, tj. o 2,8 p. p. Odsetek bezrobotnych w wieku 15-24 lata zmniejszył się z 30,5% w końcu 2000 r. do 21,9% w końcu 2010 r. spadek o 8,6 p. p. Średni czas pozostawania bez pracy zmniejszył się z niemal 13,5 miesiąca w końcu 2000 r. do 9,7 miesiąca w końcu 2010 r. Wzrost liczby ofert pracy 2,5-krotny wzrost liczby zaktywizowanych bezrobotnych. 5 Polska na tle Unii Europejskiej Zakres Współczynnik aktywności zawodowej (15-64 lata) Wskaźnik zatrudnienia (15-64 lata) Stopa bezrobocia (15-64 lata) III kwartał 2010 r. UE (27) 71,3 64,6 9,4 Polska 66,1 60,0 9,2 różnica -5,2-4,6-0,2 6
Europa 2020 Priorytety Europa 2020 jest nową strategią gospodarczą Unii Europejskiej zastępującą Strategię Lizbońską. Nowe wyzwania takie, jak światowy kryzys finansowy, zmusiły Europę do redefinicji zarówno celów, jak i instrumentów wspierających rozwój gospodarczy. Strategia Europa 2020 ogniskuje się wokół trzech, powiązanych ze sobą, priorytetów: Rozwój inteligentny Europa 2020 Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu 7 Europa 2020 Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia Priorytety: Lepiej funkcjonujące rynki pracy Lepiej wykwalifikowana siła robocza Wyższa jakość miejsc pracy i lepsze warunki pracy Wspieranie tworzenia miejsc pracy Cele: wzmocnienie czterech komponentów modelu flexicurity dostosowanie podaży umiejętności do potrzeb rynku pracy ograniczanie sztywności segmentacji rynku pracy tworzenie warunków do kreacji miejsc pracy i rozwój przedsiębiorczości 8
Wyzwania polskiego rynku pracy W perspektywie średniookresowej: przezwyciężenie skutków światowego kryzysu finansowego i powrót na stabilną ścieżkę wzrostu gospodarczego W perspektywie długookresowej: zwiększenie aktywności zawodowej ludności i osiągnięcie celu zapisanego w Strategii Europa 2020 - stopa zatrudnienia osób w wieku 20-64 powinna osiągnąć poziom 75%. Cel dla Polski to osiągniecie wskaźnika o wartości 71% 9 Krajowy Program Reform Krajowy Program Reform jest dokumentem, który pokazuje jak Polska w najbliższych latach odpowie na stojące przed nią wyzwania. Konstrukcja KPR zakłada korelację polskich celów rozwojowych z priorytetami wyznaczonymi w strategii Europa 2020, Stanowi odpowiedź na kluczowe wyzwania Strategii Europa 2020 oraz inicjatyw przewodnich. Jest szyty na miarę, tj. uwzględnia polską specyfikę. Wskazuje ścieżkę dojścia do krajowych celów - Polska określiła cel krajowy wzrostu zatrudnienia na poziomie 71% (20-64 lat) w IV kwartale 2010 r. 64,8%. Ogniskuje 9 zintegrowanych strategii krajowych. Identyfikuje reformy służące rozwojowi Polski. 10
Instytucje rynku pracy Publiczne służby zatrudnienia Ochotnicze Hufce Pracy Agencje zatrudnienia Instytucje szkoleniowe Instytucje dialogu społecznego Instytucje partnerstwa społecznego 11 Struktura PSZ Koordynator PSZ 12
Podstawowe usługi rynku pracy Pośrednictwo pracy Poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy Organizacja szkoleń 13 Instrumenty rynku pracy Finansowanie kosztów przejazdu do pracodawcy lub do miejsca pracy, odbywania stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub odbywania zajęć w zakresie poradnictwa zawodowego lub pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy w związku ze skierowaniem przez powiatowy urząd pracy Finansowanie kosztów zakwaterowania osobie, która podjęła pracę, staż, przygotowanie zawodowe dorosłych poza miejscem stałego zamieszkania, w przypadku skierowania przez powiatowy urząd pracy Dofinansowanie wyposażenia miejsca pracy, podjęcia działalności gospodarczej, kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa Refundowanie kosztów opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne w związku z zatrudnieniem skierowanego bezrobotnego Finansowanie dodatków aktywizacyjnych Finansowanie kosztów zorganizowanego przejazdu bezrobotnych i poszukujących pracy, w związku z udziałem tych osób w targach pracy i giełdach pracy organizowanych przez wojewódzki urząd pracy w ramach pośrednictwa pracy Prace interwencyjne Roboty publiczne Staże Przygotowanie zawodowe dorosłych Stypendia dla bezrobotnych bez kwalifikacji, którzy w okresie 12 miesięcy od dnia zarejestrowania w powiatowym urzędzie pracy podjęli dalszą naukę 14
Zatrudnienie w wojewódzkich i powiatowych urzędach pracy Stan w końcu roku 15 Nowe podejście do pracy z klientem Indywidualizacja działań IPD Wyodrębnienie CAZ / LPIK Wprowadzenie programów specjalnych Większe otwarcie na klienta 16
Nowe podejście do pracy z klientem - indywidualizacja działań IPD Indywidualny plan działania IPD jest zindywidualizowaną, usystematyzowaną i możliwie intensywną próbą rozwiązania problemów zawodowych danej osoby. Obowiązek tworzenia IPD w przypadku: pozostawania w rejestrze nieprzerwanie przez minimum 180 dni od dnia rejestracji. następujących kategorii bezrobotnych: do 25 roku życia, powyżej 50 roku życia, bez kwalifikacji zawodowych, bez doświadczenia zawodowego, który po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia Działania: formy pomocy przewidziane zarówno w ramach podstawowych usług rynku pracy, jak i inne formy aktywizacji zawodowej. działania planowane do samodzielnej realizacji przez bezrobotnego lub poszukującego pracy w celu poszukiwania pracy; 17 Nowe podejście do pracy z klientem - Centra Aktywizacji Zawodowej (CAZ) Lokalne Punkty Informacyjno Konsultacyjne (LPIK) CAZ - cel: profesjonalizacja zadań LPIK (utworzony we współpracy z gminą) cel: przede wszystkim upowszechnianie ofert pracy Finansowanie przedsięwzięć Okres 2009-2010 rezerwa Funduszu Pracy będąca w dyspozycji ministra właściwego do spraw pracy 2011 rezerwa utworzona na ten cel z niewykorzystanej nadwyżki środków Funduszu Pracy z lat ubiegłych, będąca w dyspozycji ministra właściwego do spraw pracy 18
Nowe podejście do pracy z klientem - programy specjalne Cele: Rozwijanie inicjatyw lokalnych, w sposób uwzględniający specyfikę i uwarunkowania lokalnych rynków pracy. Możliwość łączenia ustawowych usług i instrumentów rynku pracy ze specyficznymi rozwiązaniami dostosowanymi do indywidualnych potrzeb uczestników programu oraz możliwość obejmowania każdego uczestnika programu kilkoma formami aktywizacji zawodowej przy równoczesnym wspieraniu całokształtu działań specyficznymi elementami wspierającymi zatrudnienie w sytuacji kiedy proces aktywizacji i doprowadzenia do zatrudnienia wymaga niestandardowych rozwiązań. 19 Nowe podejście do pracy z klientem - otwarcie urzędów na klienta: Możliwość świadczenia usług osobom niezarejestrowanym w powiatowym urzędzie pracy przez PUP i WUP Możliwość korzystania z usług pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego przez przedsiębiorców niebędących pracodawcami Możliwość korzystania z usługi szkoleniowej oraz instrumentów wspierających tą usługę oraz instrumentów pozwalających podnieść kwalifikacje zawodowe przez zarejestrowanych w PUP pracowników oraz osób wykonujących inną pracę zarobkową lub działalność gospodarczą w wieku 45 lat i powyżej, zainteresowanych pomocą w rozwoju zawodowym 20
Agencje zatrudnienia Agencje zatrudnienia to podmioty wpisane do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia, świadczące usługi w zakresie pośrednictwa pracy, pośrednictwa do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych, poradnictwa zawodowego, doradztwa personalnego lub pracy tymczasowej. Agencja zatrudnienia uprawniona jest do prowadzenia działalności polegającej na świadczeniu wymienionych usług: jednej, kilku lub wszystkich niżej pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, doradztwa personalnego, pracy tymczasowej. 21 Podmioty wpisane do rejestru agencji zatrudnienia oraz zatrudnienie w wyniku pośrednictwa agencji zatrudnienia z tytułu pośrednictwa pracy oraz pracy tymczasowej w latach 2003 2010. Osoby zatrudnione za pośrednictwem agencji zatrudnienia Lata Podmioty wpisane do rejestru agencji zatrudnienia ogółem pośrednictwa pracy w tym z tytułu: pracy tymczasowej 2003 r. 384 156 755 125 127 31 628* 2004 r. 867 266 532 98 888 167 644 2005 r. 1 979 423 287 162 656 206 665 2006 r. 2 637 536 201 247 761 288 440 2007 r. 3 132 842 754 356 163 486 591 2008 r. 3 811 802 607 327 860 474 747 2009 r. 2 941 654 642 275 539 379 103 2010 r.**) 3 000 724 000 295 500 428 500 *) w 2003 r. - pierwszym roku funkcjonowania agencji pracy tymczasowej nie wszystkie podmioty posiadały obowiązek sprawozdawania się w zakresie pracy tymczasowej. **) Dane wg stanu na dzień 23.03.2011 r. zawartego w rejestrze agencji zatrudnienia. 22
Zlecanie usług rynku pracy Art. 24 ustawy o promocji zatrudnienia ( ): Marszałek województwa lub starosta w ramach środków określonych w budżecie danego samorządu mogą zlecić realizację usług rynku pracy, o których mowa w art. 35 ust. 1 ustawy: jednostkom samorządu terytorialnego; organizacjom pozarządowym statutowo zajmującym się problematyką rynku pracy; związkom związkowym; organizacjom pracodawców; instytucjom szkoleniowym; agencjom zatrudnienia i centrom integracji społecznej. Marszałek województwa lub starosta przy zlecaniu usług rynku pracy zapewnia ich realizację zgodnie ze standardami usług rynku pracy. Zlecenie wykonywania usług rynku pracy lub usług i instrumentów rynku pracy odbywa się po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert, na zasadach i w trybie określonych w przepisach o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie lub przez zakup tych usług, na zasadach i w trybie określonych w przepisach o zamówieniach publicznych. 23 Możliwości współpracy urzędów pracy i agencji zatrudnienia określone w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Zlecenia agencjom zatrudnienia realizacji usług rynku pracy art. 24 ustawy o promocji zatrudnienia ( ): Umowa, której celem jest znalezienie pracy dla bezrobotnego będącego w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Jest to szczególny instrument rynku pracy, finansowany z Funduszu Pracy, który ma doprowadzić do zatrudnienia osoby bezrobotnej w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej roku art. 61b ustawy Projekty pilotażowe, które pozwalają na podejmowanie inicjatyw zmierzających do poszukiwania niekonwencjonalnych, innowacyjnych rozwiązań w zakresie aktywizacji zawodowej realizowanych przy zaangażowaniu partnerów rynku pracy. 24
Dziękuję za uwagę 25