Dr Sławomir Kościelak Przemiany polityczne gospodarcze, społeczne
Zaprowadzono podział na rejencje i powiaty (rejencje zastąpiły dawne kamery), a na czele prowincji Prus Zachodnich ustanowiono jej organ zarządzający Naczelne Prezydium ze stolicą w Gdańsku (w stadium organizacji od 25 maja 1815, rejencję gdańską utworzono 1 VII 1816) Siedzibą rejencji stał się budynek przy ul. Szafarnia 11 (dawna Dyrekcja Akcyzy i Ceł) Ostateczny akt regulujący granice tej jednostki wydano 7 marca 1817 roku Rejencje były odtąd dwie, gdańska, obejmująca północ prowincji, oraz kwidzyńska, dwakroć większa terytorialnie, na jej południu
W rejencji gdańskiej miejskim powiatem wydzielonym był Gdańsk - nadal największe i najprężniejsze gospodarczo miasto regionu (1 XII 1816 miasto wraz z garnizonem miało 51.031 mieszkańców) Był też wiejski powiat gdański, w l.1818-1828 z siedzibą w Rusocinie, 1828 1845 ze stolicą w Pruszczu, potem w Gdańsku, Długie Ogrody 36 i Piaskownia (ks. Rogaczewskiego) 24.
W 1845 roku powiat wiejski gdański podzielono na dwa: Wyżyny i Niziny Gdańskie.
Cyt. za: J. Stankiewicz, B. Szermer, Gdańsk. Rozwój.., s. 171
Na czele powiatu stał landrat Naczelnemu Prezydium prowincji przewodził nadprezydent ( w l. 1815 1842 był nim Teodor von Schön. Po połączeniu Prus Zachodnich i Wschodnich w jedną prowincję Prusy przeniósł się w 1824 r. do Królewca) W 1824 r., po połączeniu obu części Prus zachowano ten sam podział na rejencje i okręgi powiatowe
Naczelne Prezydium obu połączonych prowincji również przeniosło się do Królewca. Wspólny organ samorządowy obu ziem - sejm prowincjonalny, zbierał się n przemian w Gdańsku, lub w Królewcu. W każdym z powiatów powstały sejmiki powiatowe, których zadaniem było przedstawianie kandydatów na landratów i deputowanych powiatowych. O składzie tych naczelnych organów ostatecznie decydował jednak monarcha.
W 1847 roku powstał Zjednoczony Sejm Krajowy, pierwsza ogólnopaństwowa reprezentacja stanowa dotąd absolutystycznie rządzonym królestwie. Jednolity kodeks zachodniopruski, wzorowany ściślej na Pruskim Prawie Krajowym (czyli Landrechcie z 1794 roku), opublikowano w 1844 r. wciąż zachowując jednak sporo prowincjonalnych odrębności. Humanizacja systemu kar Unifikacja i modernizacja w skali całego państwa
6 maja 1816 reforma systemu miar i wag, zaprowadzono metry, kilometry, litry, kilogramy, tony 1816 zakaz chowania zmarłych w kościołach, pod posadzkami (od 1819 cmentarze na stokach Grodziska i Zaroślaka) 1817 wdrożenie procedury kasat klasztornych (zakończone 1835) 1821 nowy system monetarny: 1 talar = 3 marki = 30 srebrnych groszy = 360 fenigów
Bariery celne, ogólna powojenna dekoniunktura, powodowały brak rynków zbytu, hamowały rozwój produkcji. Spadek zainteresowania zbożem z Rosji (Królestwa Polskiego), po 1825 r. Anglia wprowadza zakaz wwozu zboża zagranicznego na swój obszar; cła sundzkie (do 1857); cła na granicy z Rosją Do 1863 r. Gdańsk spłaca długi z okresu napoleońskiego
2 stycznia 1814 r. przejęcie miasta przez Rosjan, jednocześnie powołanie pruskiej administracji (gen. Christian von Massenbach gubernatorem miasta z ramienia Prusaków, początkowo bez jakiejkolwiek władzy) 3 lutego 1814 r. car Aleksander I wyraża zgodę na przejęcie administracji w mieście przez Prusaków 9 lutego 1814 r. Rosjanie opuścili Gdańsk 14 lutego 1814 r. Senat Wolnego Miasta rozwiązano 15 maja 1815 dekret o włączeniu Wolnego Miasta do Prus (po traktatach z Kongresu Wiedeńskiego)
19 II 1814 nowy Zarząd miasta, na jego czele nadburmistrz Joachim Heinrich Weickhmann i jego zastępca Johann Wilhelm Wernsdorf. Obok Zarządu początkowo 30-osobowa Rada (mianowana przez króla, jej przewodniczącym doktor medycyny Gottfried Götz) 21 II 1814 - Zarząd Policji (prezydent baron Achilles von Vegesack, do 1834 r.) przy ul. Garbary, od 1830 przy ul. Długiej 25. 29 III 1814 Państwowy Sąd Miejski i Sąd Ziemski z siedzibą w Ratuszu Staromiejskim
Magistrat po 1817 r.: Nadburmistrz (Joachim H. Weickhmann 1814-1850, Karl August Groddeck 1851-1863, Leopold von Winter 1863-1890) Burmistrz 4 płatnych radców 12 honorowych radców miejskich
Pierwsze wybory 14-17 X 1817, 2600 osób uprawnionych do głosowania wybrało 49 rajców, 11 zostało nominowanych przez rząd, Siedziba Ratusz Głównomiejski Przewodniczący Johann Christian Aycke