FUNDACJA PROGRAMÓW POMOCY DLA ROLNICTWA (FAPA) ul. Wspólna 30, pokój Warszawa

FUNDACJA PROGRAMÓW POMOCY DLA ROLNICTWA (FAPA) ZESPÓŁ MONITORINGU ZAGRANICZNYCH RYNKÓW ROLNYCH (FAMMU) ul. Wspólna 30, pokój 338 00-930 Warszawa tel. (22) 623 22 56/57, faks 629 26 79, fammu@fapa.com.pl, www.fapa.com.pl/fammu RYNEK CUKRU Belgia 9% Procentowy udział krajów członkowskich w wygranych przetargach na eksport cukru białego z dopłatami w II kwartale 2004r. Dania 8% Niemcy 7% Holandia 1% W.Bryt. 47% Francja 28% Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r.

Opracowanie zostało przygotowane w Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA) przez Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych (FAMMU), w ramach realizacji Umowy z dn. 9.04.2004 r. Wsparcie analityczne oraz upowszechnianie informacji z zakresu integracji z Unią Europejską dla Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi FAPA Autor opracowania: Łukasz Chmielewski Konsultacja: Danuta Błeszyńska SPIS TREŚCI Spis treści... 2 Streszczenie... 3 Streszczenie... 3 Podstawowe dane o regulacji rynku cukru w Unii Europejskiej... 4 1. Funkcjonowanie instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej wymienionych w budżecie... 5 1.1. Budżet... 5 1.2. Dopłaty do eksportu cukru białego w ramach przetargu stałego... 6 1.3. Okresowe dopłaty do eksportu cukru... 7 1.4. Refundacje eksportowe do cukru zawartego w towarach przetworzonych... 8 1.5. Refundacja produkcji w przemyśle chemicznym... 9 2. Funkcjonowanie pozostałych instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej... 9 2.1. Zmiana regulacji w sektorze słodzików... 9 2.2. Interwencyjne ceny cukru dla obszarów deficytowych...10 2.3. Cena reprezentatywna i cło dodatkowe na import melasy...10 2.4. Cena reprezentatywna i cło dodatkowe na import cukru i syropów...11 3. Handel zagraniczny...11 3.1. Import preferencyjny z AKP i Indii...11 3.1.2. Burkina Faso nie będzie dostarczać cukru w ramach ACP...12 3.2. Więcej cukru z Mozambiku w UE w ramach porozumienia Wszystko Prócz Broni...12 3.3. Propozycja zniesienia dopłat eksportowych...13 4. Informacje z wybranych krajów Europy...13 4.1. Charakterystyka sektora cukrowniczego w 10 nowych państwach UE...13 4.2. Kraje członkowskie...14 4.3. Kraje przystępujące...15 4.3.1. Poszerzenie UE...15 5. Ustawa o nadmiernych zapasach produktów rolnych i cukrowych...16 6. Propozycja reformy rynku cukru...17 6.1. Stanowisko państw członkowskich...17 6.2. Stanowisko koncernów cukrowniczych...18 6.3. Stanowisko CEFS...18 7. Oxfam wzywa do zniesienia unijnego eksportu cukru...19 8. Stanowisko Krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku (ACP) wobec reformy rynku cukru...19 9. Prawodawstwo unijne także w języku polskim...20 10. Budżet rolny 2004...21 FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 2

STRESZCZENIE W pierwszej części opracowania omówiono funkcjonowanie instrumentów WPR wymienionych w budżecie. Następnie omówione zostały pozostałe instrumenty rynkowe, które były przedmiotem dyskusji i ustawodawstwa w Komisji w II kwartale 2004r., a także sytuacja popytowo-podażowa, ważna z punktu widzenia zbilansowania rynku. W 2004 roku, wydatki unijnego budżetu na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich w UE-15 przewidziano w wysokości 48,05 mld euro, z czego 57,2%, czyli 27,49 mld euro, stanowią wydatki na produkty roślinne. Na wydatki na unijnym rynku cukru przewidziano 1,71 mld euro. Oznacza to wzrost w stosunku do 1,65 mld euro w 2003r.. Suma wydatków w 2004r. jest jednak nieznacznie mniejsza niż w 2002r (1,74 mld euro). Podstawowe wydatki w sektorze cukru są związane z dopłatami do eksportu cukru i izoglukozy, na co w 2004r. przeznaczono 75% przewidzianych w tym sektorze środków finansowych (ponad 1,28 mld euro). W II kwartale 2004r. utrzymywał się nadal wysoki poziom dopłat do eksportu cukru (średnio powyżej 493 euro/t), co jest wynikiem niskich cen na światowym rynku. W II kwartale 2004r. ceny cukru białego na giełdzie w Londynie kształtowały się od 234,5 USD/t do 256,5 USD/t. W tym samym czasie w kontrakcie terminowym notowania wahały się od 213,3 USD/t do 228,6 USD/t. Na podstawie wygranych przetargów najwięcej cukru z dopłatami wysłali eksporterzy z Wielkiej Brytanii (185 tys. ton 47% udział) i z Francji (111 tys. ton 28% udział). W okresie kwiecień-czerwiec br. malały natomiast dopłaty eksportowe do cukru zawartego w towarach przetworzonych od 474,2 euro/t w kwietniu br. do 453,2 w czerwcu. Redukcji uległy także refundacje produkcji w przemyśle chemicznym 25 maja br. KE opublikowała również wysokość współczynnika redukcji dopłat do eksportu cukru zawartego w towarach przetworzonych. Na mocy Rozporządzenia KE Nr 1012/2004 ustalono współczynnik redukcji na poziomie 0,957. Okazało się bowiem, że w okresie od 1 czerwca br. Komisja będzie dysponowała środkami finansowymi przeznaczonymi na ten cel w wysokości nieco ponad 48,9 mln euro, tymczasem złożono wnioski o refundacje do eksportu cukru w towarach przetworzonych nieobjętych załącznikiem I do Traktatu na łączną sumę przekraczającą 1,1 mld euro. 30 czerwca br. Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie nr 1216/2004 ustalające pochodne ceny interwencyjne dla białego cukru w sezonie 2004/2005. W dniu 29 kwietnia br. Komisja Europejska opublikowała Rozporządzenie Nr 919/2004 ustalające zobowiązania dostaw na sezon 2003/04 dla cukru trzcinowego importowanego w ramach porozumień z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (ACP) oraz z Indiami. W ramach powyższego rozporządzenia zostanie sprowadzone ponad 1,3 mln ton cukru. 28 czerwca br. Rada Unii Europejskiej rozpatrzyła negatywnie wniosek Burkina Faso dotyczący eksportu cukru z tego państwa na unijny rynek w ramach porozumienia z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (ACP). Regulacja rynku cukru we Wspólnocie powinna funkcjonować w obecnym kształcie do sezonu 2005/2006 włącznie. Niemniej jednak pod koniec czerwca br. Franz Fischler, Komisarz UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa przedstawił długo oczekiwaną wstępną propozycję reformy unijnego sektora cukru, która zakłada m.in.: przyspieszenie reformy na 2005r., transfer kwot między państwami, redukcję wolumenu kwot produkcyjnych na cukier biały dla UE-25 o 2,8 mln ton do 2010r., zastąpienie ceny interwencyjnej ceną referencyjną, która po stopniowej obniżce wyniosłaby dla cukru białego 421 euro/t od sezonu 2007/08 a cena minimalna dla buraków cukrowych 27,4 euro/t. Propozycja zakłada również wprowadzenie nowej formy płatności bezpośrednich dla plantatorów buraków cukrowych w wysokości ok. 60% straty dochodów powstałych na skutek ww. cięcia cen. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 3

PODSTAWOWE DANE O REGULACJI RYNKU CUKRU W UNII EUROPEJSKIEJ System regulacji rynku cukru w Unii Europejskiej funkcjonuje od 1968 roku. Zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1260/2001 z dnia 19 czerwca 2001 r. w sprawie wspólnej organizacji rynków w sektorze cukru, podstawowe elementy tej organizacji to: kwoty produkcji cukru, cena interwencyjna cukru, cena minimalna buraków cukrowych, dopłaty do eksportu cukru i syropów cukrowych oraz cukru zawartego w towarach przetworzonych, refundacja produkcji, instrumenty ochrony rynku wewnętrznego (m.in. wspólna taryfa celna i licencje) Kwoty Kwota A+B cukru ilość cukru przeznaczona na zaopatrzenie rynku krajowego i eksport z dopłatami, przypisana do danego przedsiębiorstwa w danym roku gospodarczym (od lipca do czerwca). Kwota A cukru ilość cukru przeznaczona na zaopatrzenie rynku krajowego, przypisana do danego przedsiębiorstwa w danym roku gospodarczym (gwarancja zbytu i ceny). Cukier A każda ilość wyprodukowanego cukru, przypisana do danego roku gospodarczego w ramach kwoty A danego przedsiębiorstwa. Kwota B cukru ilość cukru przeznaczona na eksport z dopłatami (gwarancja ograniczonego zbytu i ograniczonej ceny). Cukier B każda ilość wyprodukowanego cukru, przypisana do danego roku gospodarczego, która przekracza kwotę A, ale mieści się w kwocie A+B Cukier C każda ilość cukru wyprodukowana ponad kwotę A+B lub wyprodukowana przez przedsiębiorstwo nie posiadające kwot. Brak gwarancji zbytu i ceny. Cukier C musi być wyeksportowany bez dopłat na rynki poza Unią Europejską. Opłata cukrowa jest nakładana na producentów cukru w wysokości 2% ceny interwencyjnej cukru białego od produkcji cukru A+B i dodatkowo do 37,5% ceny interwencyjnej cukru białego od produkcji cukru B. Opłata cukrowa służy finansowaniu dopłat do eksportu cukru kwoty B. Producent może odzyskać część opłaty cukrowej od sprzedawcy buraków. Ceny Cena interwencyjna cukru białego ma zastosowanie do cukru niepakowanego, loco cukrownia, załadowanego na środek transportu wybrany przez nabywcę dla cukru białego o standardowej jakości w sezonach od 2001/2002 do 2005/2006 wynosi 63,19 euro/100 kg. Cena minimalna buraków cukrowych (o standardowej jakości) jest ceną jaką muszą zapłacić producenci cukru dokonujący skupu buraków nadających się do przetworzenia na cukier oraz przeznaczonych do produkcji cukru. Cena jest zróżnicowana w zależności od tego, czy dana partia buraków przeznaczona została do produkcji cukru A czy cukru B. Cena minimalna dla buraków A wynosi w ww. sezonach 46,72 euro/tonę, a dla buraków B 32,42 euro/t. Cena buraków B może być niższa, jeśli opłata cukrowa nie pokrywa kosztów dopłat do eksportu cukru kwoty B. Cena skupu buraków służących do produkcji cukru C jest ceną umowną. Dopłaty do eksportu przyznawane są głównie na podstawie przetargu stałego, odbywającego się zazwyczaj w każdy, lub co drugi, czwartek. Komisja Europejska ustala w ramach danego przetargu maksymalną wysokość dopłaty i ilość jaka może być wyeksportowana. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 4

1. FUNKCJONOWANIE INSTRUMENTÓW WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ WYMIENIONYCH W BUDŻECIE 1.1. BUDŻET Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (skrót anielski: EAGGF, francuski: FEOGA), stanowi część unijnego budżetu i jest podstawowym instrumentem finansowania Wspólnej Polityki Rolnej. Składa się on z dwóch sekcji: Sekcji Gwarancji i Sekcji Orientacji. Z Sekcji Gwarancji finansowane są działania związane z polityką rynkową. W 2003 roku, wydatki na dopłaty do eksportu cukru, refundacje do eksportu cukru zastosowanego w przemyśle chemicznym, środki przeznaczone na pomoc dla cukru surowego i pomoc dostosowawczą w przemyśle rafineryjnym wyniosły 1,27 mld euro wobec zaplanowanych 1,48 mln euro, czyli były mniejsze o około 205 mln euro. Natomiast przekroczenie budżetu nastąpiło w grupie produktów nieobjętych Załącznikiem I do Traktatu, do której zaliczane są także produkty zawierające cukier. Wydatki w tej grupie były w 2003 roku o blisko 16 mln euro wyższe niż zaplanowano. W 2004 roku, wydatki unijnego budżetu na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich w UE-15 przewidziano w wysokości 48,05 mld euro, z czego 57,2%, czyli 27,49 mld euro, stanowią wydatki na produkty roślinne. W odniesieniu do rynku cukru suma ta przewidziana została w wysokości 1,71 mld euro. Wydatki Sekcji Gwarancji w części dotyczącej cukru (w euro) Wyszczególnienie Wydatki Wydatki Budżet wstępny szacunek 2002 2003 2004 Refundacje eksportowe do cukru i izoglukozy 1 168 212 303 1 257 000 000 1 285 000 000 Zwrot kosztów magazynowania cukru 16 571 271 p.m. p.m. Refundacja produkcji w przemyśle chemicznym 156 683 516 166 000 000 194 000 000 Środki pomocowe dla cukru surowego 13 667 865 18 000 000 18 000 000 Refundacje do Non-Annex I 190 075 405 156 000 000 183 000 000 Pomoc pieniężna 165 838 531 26 000 000 p.m. Pomoc dostosowawcza do przemysłu rafineryjnego 40 389 702 41 000 000 41 000 000 Inne wydatki na cukier -6 858 085-10 000 000-10 000 000 Razem 1 744 580 506 1 654 000 000 1 711 000 000 Źródło: opracowanie własne na podstawie Dz. U. UE Podstawowe wydatki w sektorze cukru związane są z dopłatami do eksportu cukru i izoglukozy, na co w 2004 roku przeznaczono ponad 1,28 mld euro, czyli 75% wszystkich środków finansowych w tym sektorze. Podstawę prawną dopłat stanowi rozporządzenie bazowe Rady (WE) nr 1260/2004 z dnia 19 czerwca 2001 roku, które w art. 27 przewiduje udzielenie dopłat do cukru wyeksportowanego w formie naturalnej a także cukru zawartego w towarach przetworzonych. W dalszym ciągu realizowane są refundacje produkcyjne do cukru stosowanego w przemyśle chemicznym. Wydatki na ten cel w ostatnim okresie systematycznie wzrastały. Natomiast pomoc finansowa stosowana przy produkcji cukru surowego lub jego rafinacji utrzymywana jest na stabilnym poziomie. Warto zwrócić również uwagę na fakt, iż budżet rolny UE za rok 2003 zamknął się nadwyżką 440 mln euro, której wysokość mogłaby być wyższa, gdyby nie płatności zaliczkowe na likwidację skutków ubiegłorocznej suszy. Budżet całkowity zamknął się nadwyżką 5,47 mld euro, która zostanie podzielona między kraje członkowskie w postaci zmniejszenia ich wpłat FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 5

do unijnego budżetu na rok 2004r. Niemcy, główny płatnik do budżetu UE, najwięcej skorzystają z nadwyżki ich wkład do tegorocznego budżetu zostanie zmniejszony o 1,2 mld euro. Redukcja dla Francji wyniesie 0,89 mld euro, a dla Malty 2 mln euro. Z nadwyżki skorzystają również pozostałe nowo-przyjęte kraje członkowskich. Główną przyczyną nadwyżki w 2003r. są mniejsze niż planowano wydatki z tytułu pomocy regionalnej (o 3,1 mld euro mniej niż przewidywano) oraz na dopłaty dla rolników (0,44 mld euro mniej). Pomoc regionalna jest regularnie przeceniana w budżecie UE, ponieważ państwa członkowskie na ogół nie są w stanie skonsumować wszystkich kredytów, które są im przyznawane. Ponadto, wyższe niż zakładano były wpływy do budżetu (o 0,85 mld euro), a to z powodu kar nakładanych przez Komisję Europejską, które okazały się wyższe niż pierwotnie oczekiwano. Warto podkreślić, że unijne nadwyżki budżetowe systematycznie maleją ze względu na coraz dokładniejsze przewidywania nadwyżka w 2000r. wyniosła 11,6 mld euro, 15 mld euro w 2001r. i 7,4 mld w 2002r. 1.2. DOPŁATY DO EKSPORTU CUKRU BIAŁEGO W RAMACH PRZETARGU STAŁEGO Poziom dopłat do eksportu cukru w II kwartale 2004 roku był w dalszym ciągu wysoki. W ramach przetargu stałego w kwietniu br. do wyeksportowanej jednej tony cukru białego Komisja Europejska dopłacała średnio 494,52 euro/t, w maju średnio 499,46 euro/t, a w czerwcu zaledwie 490,29 euro/t. Średnia dopłata do eksportu jednej tony cukru w ramach przetargu stałego od kwietnia do czerwca 2004 r. wyniosła średnio 493,73 eruo/t, wobec 502,50 euro/t w tym samym okresie 2003r. Od kwietnia do czerwca br. zorganizowano 9 przetargów stałych, na którym dopłaty do eksportu cukru uzyskano dla 398 tys. ton cukru białego. Na podstawie wygranych przetargów najwięcej cukru wysłali eksporterzy z Wielkiej Brytanii (185 tys. ton) i z Francji (111 tys. ton). Szczegóły przedstawia poniższa tabela. Wyniki przetargu stałego na eksport cukru białego w II kwartale 2004 roku (w tys. ton) 04-04-01 04-04-15 04-04-29 04-05-13 04-05-27 04-06-03 04-06-10 04-06-17 04-06-24 Razem W.Bryt. 5,00 12,00 3,00 26,00 40,00 13,00 60,00 26,00 185,00 Francja 3,50 30,00 36,00 22,00 20,00 111,50 Belgia 5,00 15,00 8,00 5,00 1,80 34,80 Dania 4,00 4,00 4,00 21,00 33,00 Niemcy 0,75 0,25 14,00 7,00 0,50 1,00 4,25 27,75 Holandia 5,00 5,00 Grecja 0,70 0,70 Hiszpania 0,25 0,25 Finlandia Włochy Austria Szwecja Finlandia Irlandia Razem 14,25 61,25 70,00 64,00 40,25 34,50 60,70 21,00 32,05 398,00 Żródło: opracowanie własne na podstawie danych KE, Reuters FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 6

tys. ton 80,0 70,0 60,0 Wyniki przetargów cząstkowyvch w ramach przetargu na eksport cukru w formie nieprzetworzonej z UE w II kwartale 2004r. wolumen eksportu wysokość maksymalnej dopłaty euro/t 510,00 500,00 50,0 40,0 490,00 30,0 20,0 480,00 10,0 0,0 04-04-01 04-04-15 04-04-29 04-05-13 04-05-27 04-06-03 04-06-10 04-06-17 04-06-24 470,00 Wysoki poziom dopłat jest wynikiem utrzymujacych się niskich cen na cukier na rynku światowym. W drugim kwartale br. ceny cukru białego na giełdzie w Londynie w transakcjach gotówkowych kształtowały się od 234,5 USD/t do 256,5 USD/t. W tym samym czasie w kontraktach terminowych (z dostawą na maj i czerwiec 2004r.) notowania wahały się od 213,3 USD/t do 228,6 USD/t. 1.3. OKRESOWE DOPŁATY DO EKSPORTU CUKRU Komisja Europejska przyznaje także dopłaty okresowe do eksportu cukru białego i surowego w stanie naturalnym i syropów cukrowych, syropu inulinowego i izoglukozy w stanie naturalnym. Podstawę do przyznawania dopłat do eksportu cukru i syropów cukrowych stanowi rozporządzenie Rady (WE) nr 1260/2001, które w artykule 27 stanowi, że różnica między cenami tych towarów na światowym rynku, a ich poziomem na obszarze Wspólnoty, mogą być pokryte dopłatami do ich eksportu. Dopłaty do eksportu cukru białego i surowego w stanie naturalnym, okresowe Wysokość refundacji eksportowej w EUR/100 kg Kod CN 18.06.2004 04-04-02 04-04-14 04-04-16 04-04-30 04-05-14 04-05-28 04-06-11 04-06-18 zł/100 kg 1701 11 90 9100 43,62 43,62 43,62 41,79 42,33 43,06 43,06 43,06 196,84 1701 11 90 9910 43,34 42,09 42,14 41,79 43,05 43,06 42,35 41,76 190,90 1701 12 90 9100 43,62 43,62 43,62 41,79 42,33 43,06 43,06 43,06 196,84 1701 12 90 9910 43,34 42,09 42,14 41,79 43,05 43,06 42,06 41,76 190,90 1701 91 00 9000* 0,4742 0,4742 0,4742 0,4543 0,4602 0,4681 0,4681 0,4681 2,14 1701 99 10 9100 47,42 47,42 47,42 45,43 46,80 46,81 46,81 46,81 213,99 1701 99 10 9910 47,11 45,75 45,81 45,43 46,80 46,81 46,04 45,40 207,54 1701 99 10 9950 47,11 45,75 45,81 45,43 46,80 46,81 46,04 45,40 207,54 1701 99 90 9100* 0,4742 0,4742 0,4742 0,4543 0,4602 0,4681 0,4681 0,4681 2,14 Źródło: FAMMU, opracowanie własne na podstawie DziennikaUrzędowego UE, *wysokość refundacji podana w EUR/1% sacharozy x 100 kg netto produktu Według NBP, w dniu 18 czerwca 2004 obowiązywał kurs - 1 EUR = 4,5714 zł FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 7

Dopłaty do eksportu syropów i innych cukrów w stanie naturalnym Kod CN Opis Wysokość refundacji eksportowej w EUR/100 kg suchej masy lub *EUR/1% sacharozy x 100 kg netto produktu 25.06.2004 04-04-29 04-04-30 04-05-28 04-06-25 PLN/100 kg 1702 40 10 9100 Izoglukoza zawierająca w stanie 45,43 46,02 46,81 45,32 206,40 suchym 20-50% frutozy 1702 60 10 9000 Izoglukoza zawierająca w stanie 45,43 46,02 46,81 45,32 206,40 suchym >50% fruktozy 1702 60 80 9100 Syrop inulinowy 86,31 87,43 88,94 86,10 392,13 1702 60 95 9000 Inne cukry i syropy cukr. w stanie stałym 0,4543 0,4602 0,4681 0,4532 2,06 nie aromat. i nie barw. oprócz laktozy, glukozy, maltodekstryny i izoglukozy 1702 90 30 9000 Izoglukoza inna niż w poz. poz. 45,43 46,02 46,81 45,32 206,40 1702 40 10 i 1702 60 10 1702 90 60 9000 Miód sztuczny, zmieszany lub nie 0,4543 0,4602 0,4681 0,4532 2,06 z miodem naturalnym 1702 90 71 9000 Karmel zawierający wagowo 50% lub 0,4543 0,4602 0,4681 0,4532 2,06 więcej sacharozy w suchej masie 1702 90 99 9900 Cukier inwertowany i inne cukry 0,4543 0,4602 0,4681 0,4532 2,06 2106 90 30 9000 Syropy izogluk. aromatyz. lub barw. 45,43 46,02 46,81 45,32 206,40 2106 90 59 9000 Inne cukry i syropy cukrowe aromat. lub barw. oprócz laktozy, glukozy, 0,4543 0,4602 0,4681 0,4532 2,06 maltodekstryny i izoglukozy Źródło: FAMMU, opracowanie własne na podstawie Dziennika Urzędowego UE W dniu 25 czerwca 2004 roku obowiązkywał kurs NBP - 1 euro = 4,5543 zł 1.4. REFUNDACJE EKSPORTOWE DO CUKRU ZAWARTEGO W TOWARACH PRZETWORZONYCH Wielkość dopłat do cukru zawartego w towarach przetworzonych (w euro/t) nie przekracza wielkości dopłat udzielonego dla eksportu cukru w postaci naturalnej. euro/t Wysokośc refundacji eksportowych do cukru zawartego w towarach nieobjętych Zał. I do Traktatu w latach 2001-2004 520 500 480 460 440 420 400 380 360 340 2001 2002 2003 2004 320 01.01. 23.01 08.02. 01.03. 18.03 01.04. 12.04. 30.04 17.05. 01.06. 25.06 12.07. 01.08. 01.09. 26.09 26.10. 01.11. 28.11 21.12. Poziom dopłat systematycznie malał w drugim kwartale br. i kształtował się od 474,20 euro/t w kwietniu, przez 454,30 euro/t w maju, do 453,2 euro/t w czerwcu br. 25 maja br. KE opublikowała również wysokość współczynnika redukcji do cukru zawartego w towarach przetworzonych. Na mocy Rozporządzenia KE Nr 1012/2004 ustalono FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 8

współczynnik redukcji na poziomie 0,957 (o tyle zostaną zredukowane refundacje). Okazało się bowiem, że w okresie od 1 czerwca br. Komisja będzie dysponowała środkami finansowymi przeznaczonymi na ten cel w wysokości nieco ponad 48,9 mln euro, tymczasem złożono wnioski o refundacje do eksportu cukru w towarach przetworzonych nieobjętych załącznikiem I do Traktatu na łączną sumę nieznacznie przekraczającą 1,1 mld euro. W takiej sytuacji zastosowano współczynnik redukcji wynoszący 0,957. Oznacza to, że tylko niewielka ilość tych produktów będzie mogła otrzymać refundacje eksportowe. Rozporządzenie KE nr1012/2004 weszło w życie z dniem 25 maja br. 1.5. REFUNDACJA PRODUKCJI W PRZEMYŚLE CHEMICZNYM euro/t 480 460 440 420 400 380 360 340 Refundacje produkcji w przemyśle chemicznym w UE w okresie 2003-VI.2004 I.03 II.03 III.03 IV.03 V.03 VI.03 VII.03 VIII.03 IX.03 X.03 XI.03 XI.03 I.04 II.04 III.04 IV.04 V.04 Wielkość refundacji produkcji w przemyśle chemicznym ustalana jest w okresach miesięcznych. Celem wprowadzenia tego instrumentu rynkowego było zwiększenie rynku zbytu dla krajowej produkcji cukru i jednocześnie zwiększenie konkurencyjności unijnego towaru wobec produktów spoza Wspólnoty. W II kwartale 2004 roku poziom refundacji produkcji w przemyśle chemicznym sukcesywnie malał w kwietniu br. wyniósł 454,14 euro/t, w maju 432,81 euro/t a w czerwcu 430,62 euro/t. Oznacza to wzrost w porównaniu do refundacji przyznanych w analogicznym okresie 2003r. o średnio 15 euro/t. 2. FUNKCJONOWANIE POZOSTAŁYCH INSTRUMENTÓW WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ UNII EUROPEJSKIEJ 2.1. ZMIANA REGULACJI W SEKTORZE SŁODZIKÓW Komisja Europejska opublikowała Decyzję Nr 46/2004 zmieniającą Decyzję KE Nr 31/1995 ustanawiającą kryteria czystości słodzików używanych w przemyśle spożywczym. Decyzja KE Nr 46/2004 dotyczy nomenklatury nazewniczej dwóch słodzików o oznaczeniu handlowym E 955 i E 962. KE obliguje również wszystkie państwa członkowskie do dostosowania ich prawodawstwa krajowego do ww. decyzji najpóźniej do dnia 1 kwietnia 2005r. Państwa członkowskie są także zobowiązane do dostarczenia KE dokumentacji potwierdzającej wprowadzenie odpowiednich uregulowań. VI.04 FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 9

2.2. INTERWENCYJNE CENY CUKRU DLA OBSZARÓW DEFICYTOWYCH Komisja Europejska opublikowała 30 czerwca br. Rozporządzenie Nr 1216/2004 ustalające pochodne ceny interwencyjne dla białego cukru w sezonie 2004/2005. Szczegóły w poniższym zestawieniu. marzyć mażyć marzenia cena interwencyjana region* euro/t 655,3 Grecja 655,3 Włochy 648,8 Hiszpania 646,5 Irlandia 646,5 Wielka Brytania 646,5 Potugalia 646,5 Finlandia * dla wszystkich obszarów danego państwa Warto przypomnieć, że pochodna cena interwencyjna ustalana jest każdego roku dla każdego z obszarów deficytowych w UE z uwzględnieniem różnic regionalnych w cenach cukru i kosztów transportu. Rozporządzenie wchodzi w życie 1 lipca br. 2.3. CENA REPREZENTATYWNA I CŁO DODATKOWE NA IMPORT MELASY W celu wyeliminowania wpływu wahań cen melasy na rynku światowym na unijny rynek, ceny reprezentatywne melasy trzcinowej i buraczanej w imporcie do Wspólnoty, ustalane są na bazie C.I.F. Amsterdam i w zależności od poziomu tych cen także cło dodatkowe. euro/t Cena reprezentatywna na melasę w Unii Europejskiej w okresie I.2004-VI.2004 11,00 10,00 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 z trzciny cukr. z buraków cukr. 4,00 9.01 23.01 6.02 20.02 5.03 18.03 2-04 16-04 30-04 14-05 28-05 11-06 25-06 Od początku II kwartału br. cena reprezentatywna melasy nieznacznie wzrastała. W analizowanym okresie 2004r. ustalona była na poziomie 6,50-8,45 euro w stosunku do melasy trzcinowej i 9,00-9,90 euro w odniesieniu do importu melasy buraczanej. W przypadku importu melasy buraczanej nie stosowano cła dodatkowego. Wysokość cła dodatkowego na import melasy trzcinowej sukcesywnie spadała. W pierwszej połowie kwietnia wynosiła 0,18 i 0,02 euro/t. Od 30 kwietnia br. nie stosowano już cła dodatkowego. Kontyngent na import z Polski melasy do UE-15 w okresie od 1 lipca 2003 do 30 czerwca 2004 w wysokości 300 tys. ton został wyczerpany. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 10

2.4. CENA REPREZENTATYWNA I CŁO DODATKOWE NA IMPORT CUKRU I SYROPÓW przed Cena reprezentatywna Kod PCN Wyszczególnienie rokiem euro/100kg netto 03-06-07 04-04-16 04-05-11 04-07-01 1701 11 10 cukier surowy trzcinowy do rafinacji 15,46 16,71 16,71 17,39 1701 11 90 cukier surowy trzcin. oprócz do rafinacji 15,46 16,71 16,71 17,39 1701 12 10 cukier surowy buraczany do rafinacji 15,46 16,71 16,71 17,39 1701 12 90 cukier surowy buracz. oprócz do rafinacji 15,46 16,71 16,71 17,39 1701 91 00 cukier inny niż sur., zaw. dod. aromat. i barw. 19,16 21,26 19,63 19,64 1701 99 10 cukier biały, bez dodatków aromat. i barwiących 19,16 21,26 19,63 19,64 1701 99 90 pozostały cukier, bez dodatków aromat. i barw. 19,16 21,26 19,63 19,64 1702 90 99 cukier inwertowany i inne cukry 0,19 0,21 0,20 0,20 Źródło: FAMMU, opracowanie własne na podstawie Dziennika Urzędowego UE Według NBP, w dniu 1 lipca 2004r. obowiązywał kurs - 1 EUR = 4,7020 zł przed Cło dodatkowe Kod PCN Wyszczególnienie rokiem euro/100kg netto 03-06-07 04-04-16 04-05-11 04-07-01 1701 11 10 cukier surowy trzcinowy do rafinacji 8,82 7,95 7,95 7,61 1701 11 90 cukier surowy trzcin. oprócz do rafinacji 15,12 14,25 14,25 13,77 1701 12 10 cukier surowy buraczany do rafinacji 8,59 7,76 7,76 7,42 1701 12 90 cukier surowy buracz. oprócz do rafinacji 14,61 13,73 13,73 13,26 1701 91 00 cukier inny niż sur., zaw. dod. aromat. i barw. 16,99 15,52 16,67 16,66 1701 99 10 cukier biały, bez dodatków aromat. i barwiących 11,55 10,08 11,22 11,21 1701 99 90 pozostały cukier, bez dodatków aromat. i barw. 11,55 10,08 11,22 11,21 1702 90 99 cukier inwertowany i inne cukry 0,45 0,43 0,44 0,44 Źródło: FAMMU, opracowanie własne na podstawie Dziennika Urzędowego UE Według NBP, w dniu 1 lipca 2004r. obowiązywał kurs - 1 EUR = 4,7020 zł 3. HANDEL ZAGRANICZNY 3.1. IMPORT PREFERENCYJNY Z AKP I INDII Komisja Europejska opublikowała 29 kwietnia br. Rozporządzenie Nr 919/2004 zmieniające Rozporządzenie Nr 737/2004 ustalające licencje na dostawy na sezon 2003/04 dla cukru trzcinowego importowanego w ramach porozumień z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (ACP) oraz z Indiami. Na mocy Rozporządzenia Nr 919/2004 Komisja Europejska przenosi wolumen majowego zobowiązania dostawy dla Mauritius (na jego prośbę) z sezonu 2004/05 na 2003/04. Szczegóły przedstawia tabela obok (dane w tonach). Rozporządzenie weszło w życie z dniem jego publikacji w Dzienniku Urzędowym UE. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż Komisja Europejska opublikowała 21 kwietnia br. Rozporządzenie Nr 737/2004 zmieniające Rozporządzenie Nr 443/2004 z 10 marca br. ustalające licencje na dostawy na sezon 2003/04 Państwa wolumen imporu w 2003/04 Barbados 50 641,21 Belize 38 977,79 Fidżi 161 123,25 Gujana 153 799,11 Indie 10 000,00 Jamajka 118 695,13 Kenia 0,00 Kongo 10 186,10 Madagaskar 18 815,50 Malawi 20 564,84 Mauritius 509 654,72 Suezi 111 298,16 Surinam 0,00 Tanzania 10 189,35 Trinidad i Tobago 42 054,47 Uganda 0,00 Wybrzeż Kości Słoniowej 10 186,10 Wyspy St. Kitts i Nevis 8 804,51 Zambia 0,00 Zimbabwe 36 658,00 Razem 1 311 648,24 FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 11

dla cukru trzcinowego importowanego w ramach porozumień z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (ACP) oraz z Indiami. Rozporządzenia KE nr 443/2004 przewidywało import w wysokości 1 279 414,12 ton cukru trzcinowego. Natomiast zmieniające je Rozporządzenie KE Nr 737/2004 ustala nieco wyższy wolumen importu łącznie na poziomie 1 286 272,24 ton wzrost o 6 858,12 ton. Rozporządzenie weszło w życie 22 kwietnia br. 30 czerwca br. Komisja Europejska opublikowała Rozporządzenie Nr 1213/2004 otwierające kontyngenty taryfowe na import cukru trzcinowego z krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku (ACP) i Indii w celu zaopatrzenia rafinerii w okresie od 1 lipca br. do 28 lutego 2005r. (dotyczy cukru oznaczonego kodem CN 1701 11 10). Szczegóły w poniższym zestawieniu. Rozporządzenie wchodzi w życie 1 lipca br. kontyngent stawka celna minimalna cena taryfow y (t) euro/t skupu euro/t kraje ACP 138 000 0 496,8 Indie 10 000 0 496,8 Komisja Europejska opublikowała także 24 czerwca br. Rozporządzenie Nr 1011/2004 ustalające licencje na import cukru oraz mieszanki cukru i kakao z krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku (ACP) oraz z Terytoriów Zamorskich. Rozporządzenie odnosi się do wniosków złożonych w maju br. na łączną ilość 74 613,612 ton, która przekracza dostępny wolumen wynoszący 18 667 ton. W związku z tym KE ustaliła współczynnik redukcji pozwolenia na wwóz będą wydawane na ilość równą 25,018224% wnioskowanej ilości. Rozporządzenie weszło w życie 25 maja br. 3.1.2. BURKINA FASO NIE BĘDZIE DOSTARCZAĆ CUKRU W RAMACH ACP 28 czerwca br. Rada Unii Europejskiej rozpatrzyła negatywnie wniosek Burkina Faso dotyczący eksportu cukru z tego państwa na unijny rynek w ramach porozumienia z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (ACP). Warto przypomnieć, że zgodnie z Umową o Partnerstwie między Wspólnotą Europejską a ACP, każdy kraj będący członkiem ACP może starać się o preferencyjny dostęp do unijnego rynku cukru. 30 września 2002r. Burkina Faso została członkiem ACP i 8 listopada 2002r. złożyła stosowny wniosek. Rada UE stwierdziła, że kraj ten nie jest eksporterem netto cukru, nie może więc zagwarantować stałych dostaw. 3.2. WIĘCEJ CUKRU Z MOZAMBIKU W UE W RAMACH POROZUMIENIA WSZYSTKO PRÓCZ BRONI Przedstawiciel Związku Producentów Cukru w Mozambiku zapowiedział, że kraj ten zamierza starać się o zwiększenie dostępu na unijny rynek dla mozambickiego cukru. Żadne wielkości nie są jeszcze znane. Wiadomo jednak, że trwają już rozmowy miedzy Mozambikiem a UE. W 2003r. do UE sprowadzono 10,4 tys. ton cukru z Mozambiku w ramach porozumienia Wszystko prócz broni (EBA). W br. Mozambik zamierza sprzedać również 80 tys. ton cukru na rynku światowym 10 razy więcej niż w 2003r. Prognoza produkcji cukru w tym kraju w 2004r, mimo iż zredukowana z wcześniejszych 278 tys. ton do 260 tys. ton, przekracza znacznie wynik osiągnięty w 2003r. w wysokości prawie 212,2 tys. ton. Mozambik stał się eksporterem netto cukru po tym, jak produkcja przewyższyła poziom konsumpcji (100 tys. ton). Wzrost produkcji spowodowany był odbudową krajowej gospodarki po 16-letniej wojnie domowej zakończonej w 1992r. Wtedy też, głównie dzięki inwestorom z RPA i Mauritius, sektor cukrowniczy zaczął na nowo sprawnie funkcjonować. Ważnym elementem były również działania rządu uszczelnione zostały granice, co wyeliminowało w znacznym stopniu przemyt cukru. Aktualnie rząd poszukuje także inwestorów dla dwóch zniszczonych w trakcie wojny cukrowni. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 12

Związek Producentów Cukru w Mozambiku zapowiedział, że jego celem jest przywrócenie produkcji do poziomu z lat 60 i 70-tych ponad 360 tys. ton. 3.3. PROPOZYCJA ZNIESIENIA DOPŁAT EKSPORTOWYCH Unia Europejska zaproponowała zniesienie wartych 3 mld euro dopłat do eksportu unijnych towarów rolno-spożywczych, żeby odblokować negocjacje w sprawie liberalizacji światowego handlu. Unijna oferta została uznana za bezprecedensowy krok. Dzięki dopłatom do eksportu towarów rolno-spożywczych unijni eksporterzy mogą łatwiej konkurować na światowym rynku z producentami z państw rozwijających się, jak Brazylia czy Afryka Południowa. UE zapowiedziała, że zniesie dopłaty eksportowe, jeśli zrobią to również inne światowe potęgi, jak USA, Kanada, Australia czy Nowa Zelandia. Autorami projektu są Pascal Lamy, komisarz UE ds. Handlu i Franz Fischler, komisarz UE ds. Rolnictwa. Pomysłowi sprzeciwia się już Francja, największy producent rolny w UE (współtwórca projektu Pascal Lamy jest Francuzem). Pascal Lamy podkreślił, że chodzi nie tylko o dopłaty do eksportu, w prostej formie stosowane przez Unię, ale także o bardziej ukryty sposób wspierania wywozu. Przykładem mogą być nisko oprocentowane kredyty dla eksporterów w USA lub skup nadwyżek produkcji rolnej od rolników i przekazywanie ich jako pomoc żywnościową dla państw Trzeciego Świata. Nieco inne techniki wspierania swoich rolników stosują Australijczycy sprzedaż australijskiego cukru wymaga pośrednictwa Rady ds. Cukru, która zajmuje się wspólnym marketingiem, ustala wielkość produkcji i ceny. Dzięki temu cukier w Australii kosztuje tyle samo co w UE, mimo że Canberra nie przyznaje się do dopłat. Unia dopłaca obecnie do rolnego eksportu ok. 3 mld euro, co stanowi 5% jego wartości. Jeszcze na początku lat 90. dopłaty sięgały 1/4 wartości towarów sprzedawanych na zagranicznych rynkach. Wg UE, wartość preferencyjnych kredytów eksportowych w USA wynosi 3,2 mld dolarów, a pomoc żywnościową należy szacować na kolejne "kilka miliardów dolarów". W 2004r. UE przewidziała wydatki w sektorze cukru w wysokości 1,71 mld euro. Z tej kwoty 1,285 mld euro przeznaczono na dopłaty do eksportu cukru i izoglukozy (1,257 mld euro w 2003r. i nieco ponad 1,168 mld euro w 2002r.). Wg UE, istotny postęp w negocjacjach dotyczących dalszej liberalizacji obrotów między 147 członkami Światowej Organizacji Handlu (WTO) musi nastąpić przed lipcową rundą negocjacji, ponieważ jest to ostatni możliwy moment, aby rozmowy o liberalizacji nie utknęły na kolejne miesiące. W październiku br. kończy się kadencja obecnej Komisji Europejskiej, a w listopadzie br. odbędą się wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych. W odpowiedzi na unijną propozycję przedstawiciel amerykańskiego handlu zapowiedział, że USA są gotowe wprowadzić zmiany we własnym systemie wspierania farmerów i eksporterów. Ewentualne zmiany mają dotyczyć zarówno nisko oprocentowanych kredytów dla eksporterów jak i skupu nadwyżek produkcji rolnej od rolników i przekazywania ich w ramach pomocy żywnościowej dla państw Trzeciego Świata. USA nie wyraziło jednak gotowości zniesienia ww. mechanizmów wsparcia a jedynie możliwość redukcji ich skali (np.: krótszy termin spłaty pożyczek). Należy podkreślić, że unijna propozycja zniesienia dopłat do eksportu towarów rolno-spożywczych (o wartości 3 mld euro) będzie zrealizowana tylko wtedy, gdy USA zniosą kredyty eksportowe i system pomocy żywnościowej. 4. INFORMACJE Z WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY 4.1. CHARAKTERYSTYKA SEKTORA CUKROWNICZEGO W 10 NOWYCH PAŃSTWACH UE W 10 nowych państwach, które przystąpiły do UE 1 maja br., łączna produkcja białego cukru wynosi ok. 3 mln ton. Konsumpcja szacowana jest nieco poniżej tej wielkości i wynosi ok. 2,9 mln ton. Buraki cukrowe uprawia prawie 94 tys. plantatorów na łącznej powierzchni nie przekraczającej 500 tys. ha. W kampanii cukrowniczej bierze udział 84 cukrowni. Łączna FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 13

kwota produkcyjna dla cukru białego wynosi nieco ponad 2,9 mln ton a dla izoglukozy prawie 207 tys. ton. Spośród 10 nowych członków UE Polska jest największym producentem ok. 59% udziału i konsumentem białego cukru ok. 54% udziału. Szczegóły w poniższym zestawieniu. Kraj produkcja powierzchnia spożycie*** liczba cukru białego* uprawy** cukrowni** Polska 1 820 980 286 300 1 599 267 55 Cypr - - 29 391 - Czechy 596 000 75 000 449 630 12 Estonia - - 66 087 - Litwa 118 680 29 200 90 614 4 Łotwa 68 693 15 000 71 341 2 Malta - - 21 007 - Słowacja 130 000 30 000 232 240 5 Słowenia 21 773 5 000 98 287 1 Węgry 344 287 49 199 305 890 6 Razem 3 100 413 414 774 2 963 754 85 * średnia z lat 2001-2003 ** 2003r. *** średnia z lat 2000-2002 Żródło: opracowanie własne na podstawie Burak Cukrowy 4.2. KRAJE CZŁONKOWSKIE Niezależni specjaliści szacują, że areał zasiewu buraków cukrowych w sezonie 2004/05 w UE-25 wyniesie 2,178 mln ha i będzie nieznacznie niższy od wyniku 2,227 mln ha osiągniętego w sezonie 2003/04. Francja Francuski Związek Plantatorów Buraka Cukrowego podał, że łączny areał zasiewu buraków cukrowych w tym kraju w 2004r. wyniósł 376 tys. ha, co oznacza spadek o 6,5% w stosunku do wyniku osiągniętego w 2003r. w wysokości 402,3 tys. ha. Areał uprawy buraków przeznaczonych na produkcję cukru wyniósł 339 tys. ha (redukcja o 7,7% w porównaniu do 367,3 tys. ha w 2003r.) i 25 tys. ha z przeznaczeniem na produkcję alkoholu (24,5 tys. ha w 2003r.). Przedstawiciele francuskich: rządu i przemysłu potwierdzili, że w ramach porozumienia z ugrupowaniem Najsłabiej Rozwiniętych Krajów (LDCs) zostało sprowadzone w kwietniu br. 9,3 tys. ton surowego cukru z Bangladeszu, który produkuje rocznie ok. 200 tys. ton cukru. Wielka Brytania Farmerzy z British Sugar w Wielkiej Brytanii obsieli do końca kwietnia br. 96% areału uprawy buraków cukrowych szacowanego w tym roku na ok. 140 tys. ha. Wg koncernu, jest jeszcze zbyt wcześnie, żeby prognozować wielkość produkcji buraków cukrowych w sezonie 2004/05. W sezonie 2003/04 zbiory tych ziemiopłodów osiągnęły poziom 9,2 mln ton. Średnia zawartość cukru w korzeniach była rekordowo wysoka i wyniosła 18,7%. W sezonie 2003/04 w Wielkiej Brytanii wyprodukowano 1,37 mln ton cukru. Niemcy Niemiecki związek producentów cukru (WVZ) podał, że w sezonie 2003/04 zebrano w Niemczech 23,75 mln ton buraków cukrowych o ponad 3 mln ton mniej niż w sezonie FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 14

2002/03, w którym produkcja buraków cukrowych wyniosła 26,78 mln ton. Redukcji uległa również produkcja cukru białego i wyniosła 3,75 mln ton (3,99 mln ton w poprzednim sezonie). Spadek zbiorów i produkcji spowodowany był w głównej mierze wiosennymi przymrozkami i letnią suszą. Zdaniem przedstawiciela WVZ prognoza na sezon 2004/05 jest optymistyczna. Dobre warunki pogodowe na początku br. pozwoliły na terminowe siewy tych ziemiopłodów (areał zasiewów w 2004/05 pozostanie najprawdopodobniej niezmieniony w stosunku do zeszłego sezonu i wyniesie 440 tys. ha). Holandia Holenderski Instytut Badań nad Burakiem Cukrowym (IRS) potwierdził, że areał zasiewu buraków cukrowych w tym kraju w 2004r. uległ redukcji o 3 tys. ha w stosunku do wyniku osiągniętego w 2003r. i wyniósł 100 tys. ha. Wg IRS, spadek powierzchni zasiewu spowodowany jest wzrostem plonów (średnio z 60 do 63 t/ha). Litwa Rząd litewski zamierza przeznaczyć 50 mln litów (prawie 19 mln USD) na dopłaty do eksportu nadmiaru cukru w celu uniknięcia unijnych kar. Nadwyżka rezerw cukru na początku br. wyniosła 150 tys. ton. Jeśli nie zostanie ona, np.: wyeksportowana, to UE nałoży karę w wysokości nawet 80-90 mln litów. Dopłaty do eksportu nadwyżek cukru mają wynieść 0,69 LTL/kg. W ramach tej dopłaty przewiduje się eksport 60 tys. ton cukru. Konsumpcja cukru na Litwie w 2003r wyniosła 81,8 tys. ton (wzrost o 2% w stosunku do wyniku z 2002r.). Aktualnie litewskie cukrownie należą do Danisco Sugar i do Arvi Cukrus. Warto przypomnieć również, że kwota produkcyjna na cukier biały dla Litwy wynosi 103 010 ton. (1LTL=0,29EUR) Czechy Czeski Związek Producentów Cukru podał, że areał zasiewu buraków cukrowych w tym kraju w 2004r. będzie niższy o 7% i wyniesie 70 tys. ha (75 tys. ha w 2003r.). Warto przypomnieć, że w 2003r. w Czechach zebrano 3,224 mln ton buraków cukrowych z 77,325 tys. ha. Związek zapowiedział również, że nie oczekuje przekroczenia kwoty produkcyjnej ze względu na niskie ceny cukru na światowym rynku (średnia produkcja z lat 2000-03 wyniosła 514 tys. ton cukru białego, Czechom przyznano kwotę A (z przeznaczeniem na krajową konsumpcję) w wysokości 441 209 ton. Związek wyraził również rozczarowanie faktem, że kwota B (z przeznaczeniem na eksport z dopłatami) wynosi zaledwie 3% kwoty A. 4.3. KRAJE PRZYSTĘPUJĄCE 4.3.1. POSZERZENIE UE Bułgaria i Rumunia zakończyły rozmowy w Unią Europejską w sprawie warunków przystąpienia w sektorze rolnym do Wspólnoty. Z nieoficjalnych informacji wynika, że Bułgaria zostanie członkiem UE w 2007r. a Rumunia 2-3 lata później. Szczegóły dotyczące ustaleń w sektorze cukru w poniższym zestawieniu. cukier izoglukoza maksymalny kwota A kwota B kwota A kwota B poziom zapasów Bułgaria 4 320 432 56 063 0 198 748 Rumunia 99 250 9 924 9 790 191 329 636 dane w tonach opracowanie własne na podstawie danych KE FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 15

Przedstawiciele rumuńskiego przemysłu cukrowniczego obawiają się jednak, że wynegocjowana w ramach rozmów przedakcesyjnych z UE wielkość kwoty produkcyjnej może zostać zmniejszona, jeśli produkcja cukru w Rumunii utrzyma się na obecnym, o ponad 2/3 mniejszym niż uzgodniona kwota. Rumuńscy cukrownicy przewidują, że produkcja białego cukru w tym kraju w br. wyniesie 30 tys. ton (wynegocjowana kwota A wynosi 99,25 tys. ton a kwota B 9,92 tys. ton. Dodatkowo, tuż przez zakończeniem rozmów w sektorze rolnym kwota A na biały cukier została zwiększona o 18 635 ton do powyższego poziomu na wniosek Rumunii). Taka różnica może w konsekwencji doprowadzić do redukcji unijnej kwoty produkcyjnej, jeśli wynegocjowany wolumen w wysokości ponad 100 tys. ton (łącznie kwota A i B) nie zostanie osiągnięty do 2007r. planowanej daty przystąpienia Rumunii do UE. Rumuńscy plantatorzy buraków cukrowych wystąpili do rządu z wnioskiem o zwiększenie cła na import cukru białego z aktualnie obowiązujących 90% do 140% i na cukier surowy z 45% do 75%. Wyższe cło wwozowe ma przyczynić się do zwiększenia produkcji z krajowych buraków cukrowych i zahamować napływ taniego cukru z importu. Przedstawiciele rumuńskiego przemysłu cukrowniczego zaproponowali również zwiększenie rządowych dopłat dla plantatorów mówi się o potrojeniu aktualnej stawki w wysokości 6,5 euro/t. W br. Rumunia sprowadzi najprawdopodobniej 450 tys. ton cukru dla zaspokojenia potrzeb wewnętrznego rynku. Oczekuje się, że stawki celne na import cukru surowego i białego nie ulegną jednak znaczącej zmianie ze względu na obawy rządu przed możliwością wzrostu inflacji i straty zaufania oraz poparcia społecznego. Warto przypomnieć, że po 1989r. zamknięto ponad 60% cukrowni z 33 do dziś pracuje zaledwie dziewięć. Siedem z nich jest kontrolowanych przez zagraniczne koncerny, m. in.: austriacką Agranę i niemiecki Pfeifer&Langen. 5. USTAWA O NADMIERNYCH ZAPASACH PRODUKTÓW ROLNYCH I CUKROWYCH Wg ustawy O nadmiernych zapasach produktów rolnych i cukrowych (Dz. U. nr. 97, poz 964) z 16 kwietnia 2004r., która weszła w życie 1 maja 2004, przedsiębiorcy rolni, którzy zgromadzili nadmierne zapasy produktów rolnych, muszą uiścić specjalną opłatę. Średni stan zapasów ustala się z 1 maja w latach 2001, 2002, 2003, a za nadmierny uznaje się ich poziom odbiegający w 10% od średniego. Dokumenty o zapasach przedsiębiorcy są zobowiązani składać do 31 lipca 2004r., a w przypadku produktów cukrowych do 30 czerwca 2004r., do terenowego oddziału ARR. Ustawa obliguje do ustalania i wnoszenia opłat od nadmiernych zapasów oraz za niewyeliminowanie ich z obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej. Przez zapasy produktów cukrowych ustawodawca rozumie każdą ilość cukru, izoglukozy, fruktozy oraz cukru lub jego ekwiwalentu zawartego w produktach przetworzonych nabytych bądź wytworzonych lub przetworzonych przeznaczonych do sprzedaży. Przedsiębiorcy zobowiązani są również do przedstawienia okoliczności powstania zapasów z uwzględnieniem zmian wielkości produkcji i kwot produkcyjnych. Ustawa ma zastosowanie do produktów cukrowych o następujących kodach nomenklatury scalonej: 1) CN 1701 cukier buraczany trzcinowy; 2) CN 1702 60 95, 1702 90 99 i 2106 90 59 syropy cukrowe; 3) CN 1702 60 80 i 1702 90 80 syrop inulinowy; 4) produkty przetworzone produkty będące rezultatem przetworzenia produktów rolnych, zawierające cukier dodany/ekwiwalent cukru w ilości przekraczającej 10% - kody CN podane zostały w raporcie dotyczącym I kwartału 2004r.; 5) CN 1702 30 10, 1702 40 10, 1702 60 10, 1702 90 30, 2106 90 30 izoglukoza i syrop izoglukozowy; FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 16

6) CN 1702 5000 chemicznie czysta fruktoza. Warto nadmienić, że w Dzienniku Ustaw RP opublikowano również rozporządzenie nr 1374 określające wzór wniosków o przyznanie kwot A i B cukru i izoglukozy (Dz. U. Nr 129, Poz.1374). Powyższy akt prawny wszedł w życie z dniem 22 czerwca br. 6. PROPOZYCJA REFORMY RYNKU CUKRU Pod koniec czerwca br. Franz Fischler, Komisarz UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa zaprezentował Komisji Europejskiej długo oczekiwaną wstępną propozycję reformy unijnego rynku cukru. Komisja Europejska przyjęła ją 14 lipca br. Przyjęty przez KE projekt zakłada: 1) przyspieszenie reformy na 2005r.; 2) cukier: kwota produkcyjna A i B zostanie połączona w jedną kwotę w sezonie 2005/06. Połączona kwota zostanie zredukowana fazowo z aktualnego poziomu 17,4 mln ton w sezonie 2005/06 o 1,3 mln ton i w kolejnych sezonach o 0,5 mln ton tak, żeby łączny wolumen redukcji wyniósł 2,8 mln ton. Regulacje dotyczące cukru C nie ulegną zmianie. Zmianie ulegnie mechanizm przeniesienia cukru (wolumen przekraczający kwotę produkcyjną). Kwoty produkcyjnie będzie można sprzedawać między krajami członkowskimi; izoglukoza: kwota produkcyjna będzie wzrastać przez trzy lata o 100 tys. ton począwszy od sezonu 2005/06; 3) cena interwencyjna na cukier w wysokości 631,9 euro/t zostanie zniesiona i zastąpiona przez cenę referencyjną, która wyniesie 506 euro/t w sezonach 2005/06 i 2006/07 a od 2007/08 421 euro/t. Cena minimalna za buraki cukrowe (aktualnie dla buraków A wynosi 46,72 euro/t i dla buraków B 32,42 euro/t) zostanie ustalona na poziomie 32,8 euro/t w sezonach 2005/06 i 2006/07 i 27,4 euro/t w 2007/08; 4) zostanie wprowadzona nowa forma płatności bezpośrednich dla plantatorów buraków cukrowych w wysokości 60% straty dochodów powstałych na skutek ww. cięcia cen. Płatność zostanie wprowadzona dwufazowo w sezonie 2005/06 i 2007/08. Plantatorzy buraków cukrowych z krajów, które przystąpiły do Wspólnoty 1 maja br., otrzymają rekompensaty w takim wymiarze, jak plantatorzy z UE-15. Rekompensaty będą przysługiwać tylko tym farmerom, którzy uprawiali buraki cukrowe w ramach kwot w okresie 2000-2002; 5) w mocy pozostanie preferencyjny import z krajów Afryki, Pacyfiku i Karaibów (ACP) o wolumenie 1,3 mln ton cukru w przeliczeniu na cukier biały. Cena gwarantowana będzie równa cenie referencyjnej (421 euro/t dla cukru białego, dla cukru surowego wyniesie 329 euro/t). Bezcłowy import z Zachodnich Bałkan zostanie określony przez ustanowienie nowej kwoty odpowiadającej aktualnemu poziomowi handlu. KE zaproponuje również wprowadzenie nowych zasad weryfikacji pochodzenia cukru. UE rozpocznie rozmowy nt. krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (ACP) i Indiami pod koniec 2004r. w celu określenia nowych warunków wzajemnej współpracy; 6) Komisja Europejska będzie mogła zweryfikować wysokość cen i wolumen kwot produkcyjnych w 2008r. ze względu na wyzwania, jakie stawiają rozmowy z WTO i rozwój rynku; 7) refundacje do cukru użytego w przemyśle chemicznym zostaną zniesione. 6.1. STANOWISKO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH Wg źródeł zbliżonych do Specjalnego Komitetu ds. Rolnictwa UE, większość państw członkowskich nie zajmie stanowiska w sprawie reformy unijnego rynku cukru, dopóki Komisja Europejska nie przedstawi nowego projektu reformy. Obserwatorzy spodziewali się, że Czechy, Polska i Litwa, podobnie jak Hiszpania, Finlandia, Włochy, Grecja i Austria opowiedzą się za bardziej zachowawczym podejściem do reformy. Natomiast Estonia, Cypr i Słowenia, tak jak Dania, Szwecja i Wielka Brytania przedstawią bardziej liberalne stanowisko. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 17

Zdaniem niektórych unijnych dyplomatów, Węgry, Polska, Litwa, Słowenia i Słowacja oraz Finlandia i Hiszpania optują za wprowadzeniem systemu kompensacji dla producentów (wprowadzenie takiego systemu jest możliwe, choć KE do tej pory nie odniosła się do powyższej propozycji). Dodatkowo przedstawiciele Polski i Węgier nalegają, żeby wysokość rekompensaty była taka sama dla wszystkich państw członkowskich (płatności bezpośrednie dla nowych członków mają charakter stopniowy). Ponadto Czechy, Polska i Węgry, podobnie jak Hiszpania, Portugalia, Finlandia, Włochy, Grecja i Austria będą najprawdopodobniej dążyć do zachowania systemu kwot produkcyjnych, jako niezbędnych dla funkcjonowania przemysłu cukrowego w UE. Propozycja Fischlera zakładająca cięcia cen i redukcje kwot produkcji została uznana za jedyna możliwą do zaakceptowania. Zaproponowane również jeszcze we wrześniu 2003r. dwie opcje (pełna liberalizacja i utrzymanie status quo) nie mają szans na akceptację ze strony wielu państw członkowskich i środowiska międzynarodowego. Liberalizacja jest nie do przyjęcia dla wielu członków UE, a kontynuowaniu obecnej polityki sprzeciwia się WTO, Australia, Brazylia i Tajlandia. Opieszałość w zajmowaniu stanowiska odnośnie reformy wynika także z faktu, że niektóre państwa członkowskie nie wypracowały jeszcze spójnego stanowiska na poziomie narodowym. Przewiduje się, że intensywność rozmów nad kształtem reformy sektora cukrowniczego będzie mniejsza niż dotychczas zwłaszcza w drugiej połowie br. (także ze względu na fakt, że kadencja Franza Fischlera kończy się z początkiem listopada br.). 6.2. STANOWISKO KONCERNÓW CUKROWNICZYCH Podana do wiadomości publicznej wstępna propozycja reformy rynku cukru w UE autorstwa Franza Fischlera, Komisarza UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa nie została dobrze przyjęta przez największe koncerny europejskie. Wg Sudzucker (Niemcy), projekt reformy może doprowadzić do zamknięcia wielu z należących do niego cukrowni, w tym również na terenie Niemiec. Z kolei Danisco (Dania) uważa, że projekt Fishlera nie jest propozycją reformy, ale jego przemyśleniami nt. reformy. Wg duńskiego koncernu, polityczna dyskusja nad nim zajmie ok. roku, w ciągu którego wiele w tej propozycji ulegnie zmianie. Natomiast Przedstawiciel British Sugar (Wlk. Brytania) nie chciał jeszcze komentować propozycji reformy. Warto zwrócić jednak uwagę na fakt, że publikacja projektu pociągnęła za sobą spadek notowań na giełdzie spółki Associated British Foods (właściciel Brish Sugar) o 2,4%. Spadek zanotowały także inne spółki z tej branży: Tate&Lyle (Wlk. Brytania) o 3,8% i Sudzucker o 6,25%. Ceny na giełdzie towarowej w Londynie nie uległy zmianie. 6.3. STANOWISKO CEFS Unijny związek producentów cukru (CEFS) wyraził opinię, że jeżeli reforma sektora cukrowniczego UE pociągnie za sobą faktycznie redukcję cen wewnętrznych i kwot produkcyjnych, to unijni plantatorzy buraków cukrowych powinni zostać objęci systemem kompensacyjnym, który przynajmniej częściowo winien być powiązany z produkcją tych ziemiopłodów. Takie działanie, zdaniem CEFS, pozwoli na utrzymanie upraw buraków cukrowych w UE. Związek optuje również za wprowadzeniem systemu kompensacyjnego dla producentów. Wprowadzenie takich regulacji ma na celu zniwelować potencjalne zagrożenia i straty, które mogą stać się udziałem unijnych plantatorów i producentów. Także przedstawiciel Francuskiego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego (CGB) wyraził opinię, że propozycja Fishlera wymaga wielu ulepszeń zwłaszcza w kwestii wprowadzenia mniej drastycznych cięć kwot produkcji i zwiększenia systemów kompensacyjnych dla farmerów. FAMMU/FAPA Bieżące informacje i analizy funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej UE VII.2004r. str. 18