Mechanizmy ewolucji A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Język Rodzaj Rok studiów /semestr Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Biologiczno-Chemiczny, Instytut Biologii biologia studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki stacjonarne przedmiot obowiązkowy, moduł kierunkowy II rok /IV semestr Student powinien posiadać zaliczenie laboratorium z genetyki wykład 15 godz. laboratoria 30 godz. Celem jest przedstawienie ewolucji jako złożonego procesu przebiegającego na poziomie: genów, osobników, populacji, gatunków i ponadgatunkowym, a także wyjaśnienie mechanizmów tego procesu. Metody dydaktyczne: wykład, dyskusja, wykonywanie symulacji według instrukcji podczas zajęć laboratoryjnych, analiza wyników, konsultacje Formy zaliczenia : zaliczenie na ocenę laboratoriów, egzamin Efekty kształcenia i Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia 1. Student opisuje zmienność populacji i gatunków. K_W01, K_U07 2. Student opisuje podstawowe mechanizmy odpowiedzialne za zmienność populacji i gatunków. K_W07, K_W09, K_U06, K_U03 3. Student określa pozycję człowieka jako gatunku w przyrodzie. K_W01, K_K08 4. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów zachodzących w populacjach i między populacjami i gatunkami. K_W03, K_U06, K_W10, K_K02 5. Student wykonuje zadania wynikające z podziału obowiązków pracy w grupie, K_K05, K_K09, K_U16, K_K06 wykazuje świadomość poszanowania pracy własnej i innych. Punkty ECTS 3 Bilans nakładu pracy studenta ii Wskaźniki ilościowe Ogólny nakład pracy studenta: 75 godz. w tym: udział w wykładach: 15 godz.; udział w laboratoriach: 30 godz.; przygotowanie się do zajęć, zaliczeń, egzaminu: 24 godz.; udział w konsultacjach, zaliczeniach, egzaminie: 6 godz. Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii : Liczba godzin Punkty ECTS wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 51 2,0 o charakterze praktycznym 60 2,4 Data opracowania: 25.09.2015 Koordynator : dr hab. Katarzyna Jadwiszczak
Elementy składowe sylabusu Nazwa Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język B. Informacje szczegółowe Mechanizmy ewolucji biologia, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii Rok studiów/ semestr II rok /IV semestr (letni) Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz 15 godz., wykład forma prowadzenia zajęć Prowadzący dr hab. Katarzyna Jadwiszczak Treści merytoryczne : 1. Założenia lamarckizmu, darwinizmu i neodarwinizmu. 2. Rodzaje zmienności. Zmienność dziedziczna i niedziedziczna. Polimorfizm genetyczny. 3. Sposoby utrzymywania i eliminowania zmienności z populacji. Dobór naturalny model działania. Rodzaje i czynniki działania doboru. 4. Poziomy działania doboru. Dobro gatunku, dobór grupowy i krewniaczy. Ewolucja altruizmu biologicznego. Zjawiska losowe w małych populacjach. Ewolucja i utrzymywanie się rozrodu płciowego. Systemy kojarzeń i dobór płciowy. 5. Pojęcie gatunku biologiczne, typologiczne, morfologiczne i filogenetyczne. Mechanizmy izolacji rozrodczej. 6. Rodzaje specjacji. Specjacja skokowa. Specjacja sympatryczna. 7. Antropogeneza. Gatunki w linii rodowej hominidów i ich charakterystyka. 8. Pochodzenie człowieka współczesnego. Ewolucja cech typowo ludzkich. Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Efekty kształcenia: 1. Student opisuje zmienność populacji i gatunków. 2. Student opisuje podstawowe mechanizmy odpowiedzialne za zmienność populacji i gatunków. 3. Student określa pozycję człowieka jako gatunku w przyrodzie. 4. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów zachodzących w populacjach i między populacjami i gatunkami. Sposoby weryfikacji: 1. Egzamin pisemny podsumowujący przedmiot (test zamknięty, pytania otwarte opisowe). Forma i warunki zaliczenia 1. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej 2. Pozytywna ocena egzaminu. Literatura podstawowa: 1. Krzanowska H., Łomnicki A., Rafiński J., Szarski H., Szymura J.M., 2002. Zarys mechanizmów ewolucji. 2. Futuyma D.J., 2008. Ewolucja. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 3. Szarski H., 1986. Mechanizmy ewolucji. PWN, Literatura uzupełniajaca: 1. Dawkins R., 1994. Ślepy zegarmistrz. PIW, 2. Dawkins R., 1996. Samolubny gen. Prószyński i S-ka, 3. Kubicz A., 1999. Tajemnice ewolucji molekularnej. 4. Schopf J.W., 2006. Kolebka życia. Wydawnictwo Naukowe PWN, 5. Mayr E., 1974. Populacje, gatunki i ewolucja. Wiedza Powszechna,
. podpis osoby składającej sylabus
Elementy składowe sylabusu Nazwa Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący Treści merytoryczne : Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia C. Informacje szczegółowe Mechanizmy ewolucji biologia, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii II rok/iv semestr (letni) 30 godz., laboratoria dr hab. Katarzyna Jadwiszczak, dr Ewa Oleńska 1. Rodzaje zmienności osobników i metody jej badania. Symulacja procesu rekombinacji genetycznej i analiza otrzymanych wyników. 2. Zmienność elektroforetyczna białek. Odczytywanie i 3. Zmienność mitochondrialnego DNA. Odczytywanie i Analiza powiązań haplotypów mtdna. 4. Zmienność mikrosatelitarnego DNA. Odczytywanie i Analaiza różnic i podobieństw między wynikami elektroforezy białek i mikrosatelit. 5. Symulacja działania doboru naturalnego. Powstawanie zmienności i jej selekcja. Kumulatywny charakter doboru naturalnego. 6. Symulacja działania doboru kierunkowego. Dobór krewniaczy obliczanie współczynnika pokrewieństwa. 7. Symulacja działania dryfu genetycznego. 8. Pojęcie gatunku i rodzaje specjacji. Ustalenie rangi gatunku na wybranych przykładach. Symulacja ewolucji psowatych. 9. Symulacja specjacji allopatrycznej. 10. Powstawanie i znaczenie adaptacji. Analiza adaptacji na przykładzie różnych kształtów dzioba. Mimikra batezjańska i mullerowska. 11. Ewolucja hominidów i badanie przebiegu filogenezy. Identyfikacja i charakterystyka przedstawicieli człowiekowatych na podstawie budowy czaszki. 12. Ewolucja hominidów c.d. Podobieństwa i różnice w kariotypie człowieka i szympansa. 13. Ewolucja hominidów c.d. Analiza cech ludzkich na przykładzie niezdolności syntetyzowania wit. C oraz kształtu i funkcji dłoni. Efekty kształcenia: 1. Student opisuje zmienność populacji i gatunków. 2. Student opisuje podstawowe mechanizmy odpowiedzialne za zmienność populacji i gatunków. 3. Student określa pozycję człowieka jako gatunku w przyrodzie. 4. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów zachodzących w populacjach i między populacjami i gatunkami. 5. Student wykonuje zadania wynikające z podziału obowiązków pracy w grupie, wykazuje świadomość poszanowania pracy własnej i innych. Sposoby weryfikacji: 1. Kontrola stanu wiedzy studentów przed zajęciami (wejściówki). 2. Bieżąca ocena pracy zespołowej podczas analizy uzyskanych w trakcie zajęć wyników. 3. Dwa sprawdziany pisemne (pytania otwarte, zadania z treścią). 1. Obecność na zajęciach, 2. Zaliczenie wejściówek,
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej 3. Pozytywna ocena pracy studenta podczas laboratoriów, 4. Pozytywne zaliczenie dwóch sprawdzianów, Literatura podstawowa: 1. Krzanowska H., Łomnicki A., Rafiński J., Szarski H., Szymura J.M. 2002. Zarys mechanizmów ewolucji. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2. Futuyma D.J. 2008. Ewolucja. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 3. Szarski H. 1986. Mechanizmy ewolucji. PWN, Literatura uzupełniajaca: 1. Dawkins R. 1994. Ślepy zegarmistrz. PIW, 2. Dawkins R. 1996. Samolubny gen. Prószyński i S-ka, 3. Kubicz A. 1999. Tajemnice ewolucji molekularnej. 4. Schopf J.W. 2006. Kolebka życia. Wydawnictwo Naukowe PWN, 5. Mayr E. 1974. Populacje, gatunki i ewolucja. Wiedza Powszechna,. podpis osoby składającej sylabus i zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć. Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne). ii Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach, realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna być zgodna z przypisanymi do tego punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS 25 30 h. iii Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.