Polska 2050 Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozwoju Przygotowano w oparciu o materiały opracowane w ramach projektu Polska 2050
Czy niskoemisyjność jest sprzeczna z rozwojem? Szybki wzrost gospodarczy Innowacje Efektywność wykorzystania pracy i dostępnych zasobów Ekoinnowacje Efektywność energetyczna, zielone miejsa pracy, poprawa zdrowia Nowoczesna, rozwinięta, niskoemisyjna gospodarka Instytucje Przewidywalne otoczenie niskoemisyjnych inwestycji Polityka rozwoju i klimatyczna mogą się uzupełniać oraz wzmacniać.
Czy warto coś zmieniać w polskiej energetyce? Dominacja węgla nie jest jedyną możliwą opcją dla Polski Ewolucyjne zmiany mogą przez 40 lat całkowicie odmienić energetykę w Polsce, tak jak kiedyś w Danii czy Wielkiej Brytanii czy w Niemczech Już teraz trzeba zdecydować o strategicznych kierunkach rozwoju energetyki Kluczowe są pytania o stopień centralizacji oraz otwartości tego sektora Czy sektor ma być motorem napędowym innowacji?
MOD Rozproszona integracja MOD Rozproszona samowystarczalność Struktura produkcji energii elektrycznej według scenariuszy w roku 2050 Węgiel Węgiel + CCS Gaz Gaz + CCS MOD Europejski węgiel MOD Model francuski MOD Pełna dywersyfikacja BAU Biomasa Biomasa + CCS Jądrowa Wodna Rozproszone - dyspozycyjne Rozproszone - ogr. dyspozycyjność (w tym PV) Wiatr Import 0% 20% 40% 60% 80% 100% MOD scenariusz modernizacyjny; BAU scenariusz odniesienia 4
mld euro Czy warto coś zmieniać w polskiej energetyce? 30 25 Koszty produkcji energii elektrycznej Pełna dywersyfikacja Opłaty za emisje Import Bez CCS redukcja emisji 70% 20 15 Koszty paliwa Koszty utrzymania - zmienne Koszty utrzymania - stałe Moce rezerwowe Z CCS redukcja emisji 90% ale wyższe koszty 10 5 0 2010/20 2020/30 2030/40 2040/50 Koszty sieciowe Nakłady kapitałowe - elektrownie Scen. odniesienia bez opłat ETS Scen. odniesienia z opłatami ETS Przy porównywaniu kosztów technologii należy brać pod uwagę faktyczny czas pracy elektrowni wynikający z sytuacji na rynku energii Elektrownie węglowe będą wypychane z rynku przez instalacje o niskich kosztach operacyjnych, co już dziś obniża ich atrakcyjność inwestycyjną
Przesłanki wdrażania strategii Energiewende w Niemczech Walka ze zmianami klimatycznymi Ograniczenie importu energii Stymulowanie innowacji technologicznych i rozwoju zielonej gospodarki Ograniczanie i eliminowanie ryzyka związanego z energią jądrową Poprawienie bezpieczeństwa energetycznego Wzmocnienie lokalnych warunków ekonomicznych i zapewnienie sprawiedliwości społecznej 6
Mtoe Jak skutecznie poprawiać efektywność energetyczną? Indeks energochłonności PKB, 2010 = 100 140 Scenariusz odniesienia 120 Scenariusz modernizacji 100 80 100 80 60 Zużycie energii finalnej w Polsce 60 40-27% 20 0 2000 2010 2020 2030 2040 2050 Źródło: opracowanie własne 40 20 Budynki Transport Pozostałe obszary Scenariusz odniesienia Scenariusz modernizacji 0 2000 2010 2020 2030 2040 2050 Źródło: opracowanie własne Brak dodatkowych działań doprowadzi do dużego wzrostu całkowitego zapotrzebowania Polski na energię Postawienie na dwa kluczowe obszary efektywnie energetycznie budynki oraz paliwooszczędny transport pozwoli tego uniknąć
MtCO2e Perspektywa sektorowa budynki Emisje z budynków Emisje pośrednie - energia elektryczna 250 Emisje pośrednie - ciepło sieciowe 200 Emisje bezpośrednie 150 +23% -32% 80 100 55-70% 50 25 22 71 0 46 52 2010 2050 Budynki BAU Energetyka BAU 10 24 24 2050 Budynki MOD Energetyka BAU 2050 Budynki MOD Energetyka MOD 6 1 Źródło: IBS
MtCO2e Czy głęboka redukcja emisji jest osiągalna? 600 Emisje gazów cieplarnianych w Polsce 500 525 400 399 300 Transport Budynki 200 Przemysł i odpady Rolnictwo 171 Energetyka bez CCS 100 CCS - energetyka CCS - przemysł 0 2000 2010 2020 2030 2040 2050 Źródło: opracowanie własne Redukcja emisji o ponad połowę względem 1990 r. jest nie tylko możliwa, ale i nie wymaga uciekania się do technologii kosztownych, takich jak CCS Zastosowanie CCS zwiększa potencjał redukcyjny do ponad 60%
MtCO2e Dodatkowe działania pozwalające na osiągnięcie celu 80% redukcji emisji względem 1990 r. 500 400-63% 300-80% Mniejsza produkcja w petrochemii i górnictwie Zeroemisyjna energetyka 200 Szybsza poprawa efektywności budynków Niskoemisyjne samochody Zmiana miksu w przemyśle lekkim 100 Zmiana miksu w przemyśle ciężkim Scenariusz modernizacji Emisje po dodatkowej redukcji 0 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050
mld EUR Ile zyskamy na niskoemisyjności? Skumulowane korzyści netto pakietu modernizacyjnego 250 200 150 Z CCS Bez CCS 100 50 0-50 2020 2030 2040 2050 Korzyści płynące z efektywności energetycznej oraz oszczędności operacyjnych w energetyce przeważają nad dodatkowymi nakładami już po 2030 roku. Sam wzrost efektywności energetycznej podniesie poziom PKB w Polsce o 1,5%, a w połączeniu z innowacjami nawet o 3,5% przynosi korzyści netto nawet z CCS
Kierunki polityki publicznej służące strategii niskoemisyjnej Ekologiczna reforma podatkowa Pro strategii niskoemisyjne polityka edukacyjna i naukowa Energiwende po polsku Kształtowanie zrównoważonej mobilności zachowania komunikacyjne, planowanie przestrzenne, transport publiczny i niezmotoryzowany, niskoemisyjne pojazdy Wspieranie modernizacji niskoemisyjnej i poprawa jakości polskiego rolnictwa Domykanie działań modernizacyjnych w obszarze sektora publicznego jednostki administracyjne
Podsumowanie Projekt Polska 2050 ma na celu wzbogacenie debaty publicznej oraz wsparcie administracji zarówno przy tworzeniu skutecznych rozwiązań krajowych, jak i prowadzeniu negocjacji międzynarodowych. Polska stoi przed wyzwaniem utrzymania tempa poprawy jakości życia obywateli. Nowy czynnik polityka klimatyczna i ekoinnowacje. Redukcja emisji rzędu 30% do roku 2050 przyniesie korzyści netto inwestorom. Kolejne 30% jest tanie i wpłynie pozytywnie na gospodarkę i środowiskowo. Redukcja 80% jest także możliwa gdy dalej rozwijać się będą niskoemisyjne technologie. Pozostawanie na ścieżce głębokiej redukcji emisji realne do 2030 roku nawet przy konserwatywnych założeniach duży potencjał efektywności energetycznej, stopniowego odchodzenia od węgla. Liczne dodatkowe korzyści z niskoemisyjnej transformacji zdrowie, innowacyjność, bezpieczeństwo energetyczne, rozwój postaw obywatelskich (energetyka prosumencka).
Dziękuje za uwagę! Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozwoju a.kassenberg@ine-isd.org.pl www.ine-isd.org.pl www.chronmyklimat.pl ul. Nabielaka 15 lok. 1 00-743 Warszawa tel. (22) 8510402 fax. (22) 8510400 Więcej informacji na stronie www.np2050.pl