PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ im. Władysława Broniewskiego w Lusławicach do realizacji w roku szkolnym 2013/2014 1
Podstawa prawna działań profilaktycznych w ramach szkolnego programu profilaktyki: Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku ratyfikowana przez Polskę 30 września 1991 r. (Dz. U. 1991 r. nr 120, poz. 526) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., nr 78 poz. 483) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982 r., nr 35, poz. 230, z późniejszymi zmianami, tekst jednolity z 27.4.2001 r.) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. nr 67, poz. 329, tekst jednolity ze zmianami) Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r., nr 10, poz. 55, tekst jednolity ze zmianami) Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015 przyjęty Uchwałą Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 roku w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 1997 r., nr 75 poz. 468) Rozporządzenie NEN z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz.17) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznej i pedagogicznej (Dz. U. z 2001 r., nr 13, poz. 110) Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015 Program Profilaktyczny Szkoły Podstawowej w Lusławicach uzupełnia program wychowawczy. Celem jest wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, wzmacnianie czynników ochronnych przy jednoczesnej redukcji czynników ryzyka. Formy i sposoby działań zakresu profilaktyki dostosowane są do wieku uczniów. Program ten kierowany jest do każdego ucznia, zarówno zdolnego jak i ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, potrzebującego pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz materialnej. Program odpowiada na realne problemy i zagrożenia pojawiające się w szkole, klasie szkolnej i środowisku. Zakładamy, że dzięki naszemu zaangażowaniu każdy z uczniów poradzi sobie w trudnej sytuacji i osiągnie sukces na miarę swoich możliwości. 2
Założenia szkolnego programu profilaktyki aktywizacja i integracja uczniów przy realizacji wspólnych zamierzeń rozwój aktywności uczniów poprzez udział w planowaniu, organizowaniu i przygotowaniu imprez klasowych, szkolnych, wycieczek, wyjść itp. podejmowanie działań na rzecz środowiska szkolnego poprzez udział w pracach zainicjowanych przez samorząd uczniowski, współorganizowanie imprez ogólnoszkolnych i charytatywnych uczulanie na dostrzeganie potrzeb innych dzieci i dorosłych włączanie w miarę możliwości rodziców do realizacji zadań wychowawczych udział w konkursach, prezentowanie dorobku na forum szkoły i w środowisku lokalnym stworzenie warunków do rozwoju indywidualnych zainteresowań i uzdolnień uczniów dalsze diagnozowanie potrzeb uczniów i wspieranie ich indywidualnych dążeń dalsze monitorowanie zachowania i przeciwdziałanie niekorzystnym zachowaniom monitorowanie pracy zespołów profilaktycznych dzieci uczęszczających do przedszkola Cele szczegółowe programu 1. Zwiększenie bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły i poza nią tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci na drodze i w szkole zapoznanie uczniów z regulaminami obowiązującymi w szkole oraz szczegółowymi kryteriami ocen zachowania bezpieczeństwo uczniów podczas przerw i imprez szkolnych uwrażliwienie uczniów na zagrożenia podczas drogi do i ze szkoły systematyczne uwrażliwianie uczniów na sytuacje stwarzające zagrożenie uczenie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia: powódź, pożar, zachowanie na szkolnym korytarzu, szatni, klasie szkolnej, sali gimnastycznej, boisku szkolnym uwzględnienie profilaktyki uzależnień: problem narkotyków, dopalaczy, palenie papierosów, picie alkoholu, zachowania agresywne 2. Ograniczenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole diagnoza poziomu bezpieczeństwa w szkole uświadamianie uczniom, czym jest agresja i przemoc oraz jak sobie z nimi radzić wdrażanie działań na rzecz ograniczania agresji i przemocy, kształtowanie umiejętności asertywnych kształtowanie umiejętności zastępowania agresji, wnioskowania moralnego oraz kontroli emocji kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych. Wzbudzanie empatii, tolerancji i zachowań prospołecznych pedagogizacja rodziców 3
3. Rozwijanie umiejętności współżycia społecznego przedstawienie zasad i reguł współżycia w klasie i szkole edukacja prawna uczniów uwrażliwianie uczniów na potrzeby innych integrowanie społeczności klasowej i szkolnej 4. Rozszerzenie działań na rzecz propagowania zdrowego trybu życia propagowanie zdrowego trybu życia popularyzacja aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu uświadomienie konieczności zachowania higieny i ergonomii pracy kształtowanie nawyków dbania o zdrowie i higienę osobistą poszerzanie zainteresowań i wiedzy ucznia 5. Profilaktyka uzależnień asertywność profilaktyka palenia papierosów profilaktyka picia alkoholu profilaktyka narkomanii, lekomanii, uzależnienia od komputera rozpoznawanie sytuacji domowej wychowanków wdrażanie wybranych programów profilaktycznych 6. Podejmowanie działań mających na celu wzmocnienie motywacji do własnego rozwoju uświadomienie uczniowi jego mocnych stron i możliwości rozwijanie indywidualnych zainteresowań uczniów wskazywanie pożądanych wzorców zachowań zapobieganie nadmiernej absencji uczniów pomoc uczniom w przezwyciężaniu własnych trudności i ograniczeń rozwijanie umiejętności rozpoznawania i ujawniania swoich uczuć i emocji 7. Wdrażanie metod radzenia sobie w trudnych sytuacjach poszerzenie wiedzy dotyczącej sytuacji trudnych wdrażanie metod asertywnych umiejętne szukanie pomocy 4
Zadania do realizacji: 1. Zadania profilaktyczne nauczycieli szkoły podstawowej zwracanie podczas dyżurów szczególnej uwagi na miejsca tzw. podwyższonego ryzyka: ubikacje, schody, szatnia itp. informowanie na bieżąco wychowawców o niewłaściwym zachowaniu ich wychowanków zarówno przez nauczycieli dyżurujących jak pozostałych nauczycieli i pracowników szkoły obserwacja zachowania uczniów w miejscach publicznych i zwracanie uwagi na przejawy agresji, palenia papierosów, spożywania alkoholu czy niszczenia mienia wdrażanie do świadomego unikania zagrożeń oraz kształtowanie umiejętności odmawiania i negocjacji dawanie przykładów sumienności, umiejętności rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie w trudnych sytuacjach 2. Zadania profilaktyczne wychowawców klasowych pomoc uczniom w rozwiązywaniu trudności życiowych i rodzinnych, uruchomienie akcji informacyjnej mającej na celu uświadomienie uczniom możliwości zwrócenia się z problemem do konkretnej osoby w szkole: wychowawcy, pedagoga, dyrektora szkoły podnoszenie poziomu kultury osobistej uczniów - godziny wychowawcze dotyczące zachowania się w stosunku do rówieśników, osób dorosłych, w miejscach publicznych (kino, teatr, itp.) współpraca z rodziną - inicjowanie spotkań mających na celu omawianie problemów wysuwanych przez rodziców, np. wywiadówki profilaktyczne realizacja programów profilaktycznych dotyczących palenia tytoniu i picia alkoholu, rozwijania umiejętności interpersonalnych wprowadzanie zajęć redukujących napięcie, relaksacyjnych, zajęć śródlekcyjnych organizacja koleżeńskiej pomocy w nauce kształtowanie postaw poszanowania mienia wspólnego, dbałości o estetykę klasy, szkoły i otoczenia systematyczne informowanie rodziców o postępach w nauce i zachowaniu ich dzieci pomoc w poznawaniu samego siebie i kształtowaniu pożądanego systemu wartości 3. Zadania profilaktyczne pedagoga szkolnego pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych wprowadzanie zewnętrznych programów profilaktycznych organizowanie pogadanek, prelekcji dla uczniów z udziałem policji, psychologa, lekarza pedagogizacja rodziców 4. Zadania profilaktyczne rodziców Mając na uwadze, że wychowanie dzieci to główne zadanie rodziców, a nauczyciele wspierają ich w dziedzinie wychowania, ustalono następujące zadania profilaktyczne dla rodziców : 5
każdy rodzic czuwa nad tym, aby jego dziecko wykazywało właściwą kulturę osobistą oraz sumiennie realizowało obowiązek szkolny rodzice utrzymują regularny kontakt z wychowawcą klasy, a w razie potrzeby z pedagogiem szkolnym bądź dyrektorem szkoły w celu zapobiegania niewłaściwym zachowaniom rodzice biorą udział w przedsięwzięciach organizowanych przez szkołę mających na celu doskonalenie metod wychowawczych rodzice uczniów sprawiających szczególne trudności wychowawcze winni kontaktować się ze szkołą w każdym przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązujących norm i zasad oraz wspólnie wdrażać sposoby rozwiązywania problemów Formy realizacji programu profilaktycznego 1. W realizacji programu łączącego wychowanie, nauczanie i rozwijanie umiejętności psychospołecznych oraz wspieranie wszechstronnego rozwoju uczniów wykorzystuje się: przedmioty nauczania godziny do dyspozycji wychowawcy klasy ścieżki edukacyjne edukacja prozdrowotna, edukacja czytelnicza i medialna, edukacja ekologiczna realizowane przez nauczycieli poszczególnych przedmiotów zajęcia sportowe zajęcia pozalekcyjne uroczystości klasowe, szkolne, konkursy imprezy ogólnopolskie i regionalne zajęcia indywidualne i grupowe prowadzone przez pedagoga (trening umiejętności społecznych, zajęcia wyciszające) 2. Metody: ankiety, rozmowy, analiza dokumentów szkolnych, obserwacje, wykorzystane w ewaluacji wynikać będą z charakteru działań, warunków i okoliczności w których te działania są realizowane. 6
HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W roku szkolnym 2013/2014 L.p. Zadanie Sposób realizacji Termin Osoby odpowiedzialne i współpracujące 1. Ukazywanie społecznych, ekonomicznych, moralnych i zdrowotnych następstw uzależnień. Upowszechnianie wiedzy na temat alkoholu, narkomanii, innych używek i ich szkodliwości: Prelekcje na zebraniach z rodzicami, indywidualne rozmowy, organizowanie spotkań z pracownikami poradni psychologiczno-pedagogicznej Współpraca rodziców i wychowawców z pedagogiem szkolnym W zależności od potrzeb Na bieżąco Wychowawcy, pedagog, pielęgniarka, zaproszeni goście (policjant, psycholog) Wychowawcy, pedagog Realizacja projektu dofinansowanego z Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania narkomanii pt.: Bądź asertywny, powiedz nie! Nałogom Prowadzenie gazetki szkolnej dla rodziców pt.: Bliżej szkoły, zamieszczanie informacji na stronie Internetowej szkoły Październik Wychowawcy, nauczyciele, rodzice B. Kluczna, A. Strzelczyk 2. Przeciwdziałanie agresji, przemocy Wypracowanie przez uczniów Złotych zasad zachowania Stosowanie na co dzień klasowych reguł i ustaleń Spotkania z psychologiem, policjantem nt. agresji wśród uczniów Pogadanki, filmy dla uczniów i rodziców pokazujące agresję wśród dzieci i jej skutki Opieka pedagoga szkolnego nad dziećmi przejawiającymi zachowania agresywne Zorganizowanie i przeprowadzenie Akcji Wrzesień Na bieżąco Po ustaleniu Na bieżąco w zależności od potrzeb Na bieżąco Marzec Wychowawcy Wychowawcy, nauczyciele Zaproszeni goście - Policja Wychowawcy Wychowawcy, nauczyciele, pedagog Pedagog szkolny, wychowawcy, rodzice Samorząd szkolny 7
Tydzień bez agresji Gazetki, plakaty, wystawki nt. przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole Na bieżąco w zależności od potrzeb Wychowawcy, nauczyciele, Samorząd szkolny, bibliotekarz 3. Podnoszenie kultury osobistej ucznia, właściwego zachowania się w szkole i poza nią Używanie zwrotów grzecznościowych w każdej sytuacji Gazetki, wystawki typu Alfabet dobrych manier, Mały kompas moralności Rozmowy i dyskusje na temat sposobów rozwiązywania konfliktów między uczniami Praca w grupach na lekcjach, zespołowe uczenie się, pomoc koleżeńska Kształtowanie postaw opiekuńczych poprzez współpracę ze schroniskiem dla zwierząt, organizowanie i przeprowadzanie akcji charytatywnych Zorganizowanie i przeprowadzenie szkolnego konkursu pt.: Ambasadorzy życzliwości Październik Maj Nauczyciele, wychowawcy, Samorząd szkolny Bibliotekarz Wychowawcy, nauczyciele, pedagog szkolny Wychowawcy, nauczyciele Wychowawcy, nauczyciele, Samorząd szkolny Samorząd szkolny 4. Promowanie zdrowego stylu życia Organizowanie zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań Spotkania i rozmowy z pielęgniarką szkolną na temat higieny osobistej, zdrowia sposobach jego wzmacniania Organizowanie zajęć sportoworekreacyjnych, konkursy, sportowe, wycieczki, gazetki ścienne w klasach promujące zdrowy styl życia Kształtowanie współodpowiedzialności uczniów za stan higieny, ład i porządek w szkole: dyżury klasowe, dyżury na korytarzach, prace porządkowe w salach lekcyjnych, porządkowanie terenów Po ustaleniu Wyznaczeni nauczyciele Pielęgniarka, wychowawcy Wychowawcy, nauczyciel wychowania fizycznego, nauczyciel przyrody Wychowawcy, nauczyciel przyrody, Samorząd szkolny 8
5. Bezpieczna droga do szkoły, bezpieczeństwo w życiu codziennym 6. Likwidowanie deficytów rozwojowych w szczególności u dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi zielonych Obchody Dnia Zdrowego Odżywiania połączone z konkursami Zachęcanie rodziców do kontroli jakości i ilości spożywanych przez dzieci posiłków spotkanie z dietetyk prelekcja nt. zdrowego odżywiania Zapoznanie uczniów z regulaminami obowiązującymi w szkole Realizacja programu Bezpieczna szkoła Tydzień bezpiecznych dowozów Organizacja konkursów typu Bezpieczna droga do szkoły Spotkania z policjantami omawianie zasad zachowania w ruchu drogowym Zdobywanie uprawnień na kartę rowerową Kontynuowanie programu Ratujemy i uczymy ratować Kwiecień Po ustaleniu Wrzesień Po ustaleniu Po ustaleniu Zajęcia korekcyjno - kompensacyjne Zajęcia wyrównawcze Zajęcia logopedyczne Współpraca z poradnią psychologicznopedagogiczną, konsultacje ze specjalistami na temat metod i sposobów terapii Udział w warsztatach i spotkaniach doskonalących Współpraca z pedagogiem szkolnymi nauczycielami: organizowanie spotkań profilaktycznych dla rodziców, wspieranie działań wychowawczych (konsultacje dotyczące pracy z uczniem) Samorząd Szkolny, nauczyciel przyrody Wychowawcy, zaproszeni goście Wychowawcy, nauczyciele Wychowawcy, nauczyciele Wychowawcy, wyznaczeni nauczyciele Nauczyciele, rodzice, zaproszeni goście (policjant, strażak) Wyznaczeni nauczyciele Jolanta Olczak Wyznaczeni nauczyciele, wychowawcy, pedagog, logopeda, rodzice 9
7. Wyrabianie krytycznego stosunku do środków masowego przekazu i gier komputerowych Ukazywanie negatywnego wpływu przemocy i wulgaryzmów w środkach przekazu i grach komputerowych na postawy uczniów: prelekcje dla rodziców, spotkania z pedagogiem szkolnym, ukazywanie zagrożeń wynikających z niewłaściwego doboru programów, zjawiska cyberprzemocy, braku kontroli nad dzieckiem korzystającym z Internetu Obchody Dnia bezpiecznego Internetu połączone z konkursami plastycznymi i prelekcjami Luty Wychowawcy, nauczyciele, pedagog, rodzice Nauczyciel informatyki, wyznaczeni nauczyciele 8. Wspieranie rodziny i dziecka w sytuacjach kryzysowych, ukazywanie źródeł pomocy Stały kontakt wychowawców z rodzicami Organizowanie doraźnej pomocy uczniom w sytuacjach zagrożenia poprzez kontakt z odpowiednią instytucją, spotkanie z pedagogiem lub psychologiem Organizowanie dożywiania dzieci z rodzin ubogich, dofinansowanie do podręczników szkolnych Na bieżąco W zależności od potrzeb Wrzesień Wychowawcy, rodzice Dyrekcja, wychowawcy, nauczyciele, rodzice, Samorząd szkolny Dyrekcja, wyznaczeni nauczyciele 9. Integracja wychowawczych działań szkoły i rodziny Wzmacnianie prawidłowych relacji dziecka z rodziną Wspieranie prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego, w tym koleżeństwa i przyjaźni Odwoływanie się do systemu wartości i poszanowania tradycji: imprezy klasowe, udział w uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych, wycieczki, rajdy Na bieżąco Wychowawcy, nauczyciele, rodzice 1 0
Ewaluacja Szkolnego Programu Profilaktyki Program profilaktyki realizowany jest przy współpracy z organizacjami i instytucjami wspomagającymi dzieci i rodzinę Szczegółowa strategię działań profilaktycznych zawiera Harmonogram działań profilaktycznych Ocena planowanych przedsięwzięć profilaktycznych dokonana będzie raz do roku na posiedzeniu Rady Pedagogicznej Program profilaktyki poddany będzie monitorowaniu i ewaluacji wraz z programem wychowawczym szkoły w zależności od zaistniałych potrzeb Wyniki będą wskazówkami do pracy w kolejnych latach Szkoła korzysta z następujących programów profilaktycznych: Rządowy program na lata 2008 2013 Bezpieczna i przyjazna szkoła Rządowy program pomocy dzieciom w 2013 roku Wyprawka szkolna Programy: Szklanka mleka, Owoce w szkole Kontynuacja programu Ratujemy i uczymy ratować Program profilaktyki dla klas IV VI Saper Klub Bezpiecznego Puchatka 1 1