Otwarte modele biznesowe. W poszukiwaniu pozytywnego wpływu (skrót) Bolesław Rok 1
Pozytywny biznes Są ludzie, którzy zakładają przedsiębiorstwa po to, by jedynie zarobić jak najwięcej i jak najszybciej, nie myśląc o społeczeństwie i zrównoważonym rozwoju. Ale są też tacy, którzy tworzą pozytywne firmy. No i oczywiście są też ci pośrodku. Społeczna użyteczność (pożyteczność) biznesu czy to możliwe? Innowacyjne startupy, które pomagają stworzyć aplikacje do monitorowania smogu są super ale potrzebny jest też taki biznes, który doprowadzi do likwidacji tegoż smogu. Nowe technologie, które umożliwiają leczenie rzadkich chorób są niezwykle ważne - ale potrzebny jest taki biznes, który zmieni nasz styl życia. Na lepszy. Istnieją firmy, które są Numer 1 na świecie. Potrzebujemy też takich: Numer 1 dla świata 2
Gospodarka jest coraz bardziej zależna od wyzwań społecznych i ekologicznych 3
O tych ryzykach liderzy biznesu myślą, że są bardzo prawdopodobne Główne wyzwania stojące przed nowym biznesem: Środowisko kurczące się zasoby i rosnące zapotrzebowanie Wzrastający poziom polaryzacji społecznej, wykluczenie, zmiana wzorców pracy Transformacja cyfrowa i wszystkie związane z tym plusy ujemne i dodatnie 4
Zróbmy pozytywną firmę To już najwyższy czas. Nigdy nie udało mi się takiej zrobić a mówią, że marzenia trzeba spełniać. Wykorzystajmy impact inwestorów, buddyzm zen, Big Data, 1% najbogatszych, ekologię, CSR, wegetarianizm, technologie, UE, innowacje, poezję, nowe modele biznesowe i stare biznesy, pieniądze i zaangażowanie, cały crowd Modelowa firma pozytywna jest możliwa. Bo kto jak nie my? Potrafimy uruchomić koło zasobów - efekt skali jest do osiągnięcia. Potrafimy rozwiązać wyzwania społeczne w biznesowo uzasadniony sposób. Porzućmy żądze: pieniądza, posiadania, dominacji, eksploatacji i konsumpcji (tylko kobiety to potrafią). There are more than 2000 B Corps operating across 50 countries in 130 industries. 5
Żądza pieniądza Orientacja finansowa: potrzebny publiczny coming-out Wiele orientacji: for-profit - maksymalizacja zysku - maksymalizacja korzyści dla pracowników równoważenie korzyści społecznych i ekonomicznych not-onlyfor-profit non-dividend company - optymalizacja korzyści społecznych maksymalizacja dobra społecznego Nowe modele ładu organizacyjnego: przedsiębiorczość społeczna, nowa przedsiębiorczość społeczna, hybrydy organizacyjne, partnerstwo międzysektorowe, czwarty sektor. Niech firmy będą najlepsze dla świata! Ustawmy swój suwak na skali orientacji 6
Żądza posiadania Własność: wywołuje wojny i deprawuje Wiele form własności: własność prywatna własność rodzinna własność akcjonariuszy spółki publiczne własność rozproszona - spółki pracownicze własność organizacji pozarządowych kooperatywy - własność społeczna Koncentracja własności zabija motywację u innych, zabija przestrzeń społeczną. Nie muszę być właścicielem organizacji mogę ją użytkować, a ona mnie. Nowe modele powodują, że znika m.in. bariera możliwego zawłaszczania efektów otwartych innowacji. User-driven innovation, stakeholder-oriented innovation otwierają firmy i serca. Disownership zmienia rynek. Własność w ręce użytkowników! Ustawmy swój suwak na skali własności 7
Żądza dominacji Władza: niszczy Może być tak: koncentracja hierarchia folwark autorytaryzm top-down Lub tak: demokratyzacja partycypacja współprzywództwo bottom-up Folwark zabija, mobbinguje, molestuje, wyzyskuje, demotywuje Nowe modele: płaskie struktury, rotacyjne przywództwo, gender balance, turkusowe organizacje, open book management, upełnomocnianie, innowacje społeczne w miejscu pracy (WPI), organizacje samosterujące. Cała władza w ręce ludu pracującego w danej organizacji! Ustawmy swój suwak na skali władzy 8
Żądza eksploatacji Wartość: przechwytywanie czy dzielenie się? Wartość tworzona przez firmę: wartość finansowa vs. wartość poza-finansowa, wartość społeczna (social value), zrównoważona (sustainable value), wartość dla firmy, akcjonariuszy (ShV) vs. wartość dla interesariuszy (StV), wartość obopólna (shared value), wartość mieszana (blended value), wartość wzajemna (mutual value), wartość vs. wartości (moralne) Nowe modele: przedsiębiorczość pozytywnego wpływu, transformational entrepreneurship, firma dobrego śladu, social intrapreneur, firma zrównoważonego rozwoju, ekonomia wartości (J. Hausner), B-Corp, C2C. Wartości (pokój, miłość i sens) na rzecz tworzenia wartości (zrównoważonej)! Ustawmy swój suwak na skali wartości 9
Żądza konsumpcji Odbiorca: a może aktywny uczestnik? Czy tak: muppety, dojne krowy, myśliwy-ofiara, targetowanie, język wojny i przemocy, manipulacja, więcej-coraz-więcej, konsumpcjonizm Czy raczej tak: enough!, angażowanie użytkowników, domykanie obiegu zasobów, współdzielenie, włączenie, sieciowanie, efektywność wykorzystywania używanych zasobów, dematerializacja, etyczna konsumpcja, DIY, less-is-more Modele: współużytkowanie, odpowiedzialne innowacje, gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ) - re-make, re-covery, re-condition, re-invent, re-pair!, gospodarka dostępu, ekonomia współpracy, sharing economy, gospodarka inkluzyjna (BoP 2.0), crowd-based, P2P Zwycięzca bierze tyle, ile mu potrzeba! Ustawmy swój suwak na skali włączenia 10
Zapraszam do porzucenia swych żądz w jakiejś określonej proporcji Czy namawiam do komunizmu? Nie, namawiam do wspólnotowości w osobistych ramach, do odnalezienia równowagi. Wspólnie rozwiązujmy istotne wyzwania społeczne w sposób biznesowo uzasadniony; zmniejszajmy uciążliwość poszczególnych wyzwań w sposób systematyczny i trwały! I z otwartym sercem. Walk the Talk! Nie dopuszczajmy do rozdźwięku pomiędzy deklarowanymi intencjami a odbiorem społecznym. Ściema rani wszystkich. Stakeholder experience! zaburzająca innowacja prowadząca do efektu skali. Przypływ pozytywnych firm zatopi tradycyjny biznes, bo umożliwi i ułatwi radykalne zwiększenie efektywności społecznej, ekologicznej i ekonomicznej. 11