Załcznik nr 84 Standardy kształcenia dla kierunku studiów: Praca socjalna STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia pierwszego stopnia trwaj nie krócej ni 6 semestrów. Liczba godzin zaj nie powinna by mniejsza ni 2200. Liczba punktów ECTS (European Credit Transfer System) nie powinna by mniejsza ni 180. II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA Absolwent powinien posiada ogóln wiedz filozoficzn i socjologiczn pozwalajc pozna istot ludzk i procesy społeczne. Powinien posiada wiedz przyrodnicz i psychologiczn dajc podstawy zrozumienia systemu człowiek rodowisko oraz umoliwiajc zrozumienie procesów zachodzcych w organizmie człowieka gwarantujcych jego dobre funkcjonowanie biologiczne psychiczne i społeczne. Powinien posiada wiedz ekonomiczn i prawn umoliwiajc zrozumienie mechanizmów rzutujcych na system podziału i działalno słub społecznych oraz ich formalno-prawnego instrumentarium. Powinien posiada wiedz umoliwiajc poznanie funkcjonowania mikrorodowiska gospodarstwa domowego, w którym odbywa si zaspokajanie potrzeb jednostki i rodziny. Absolwent powinien posiada kompetencje i sprawnoci niezbdne dla realizacji zada stawianych przed pracownikiem socjalnym: dokonywania diagnozy (analizy i oceny) sytuacji i zjawisk bdcych przyczyn trudnego połoenia jednostek, grup (w tym grup ryzyka) i społecznoci lokalnych; stosowania metod, technik i rodków interwencji socjalnej oraz ewaluacji podejmowanych działa słucych rozwizywaniu problemów w zakresie ograniczonych moliwoci (i umiejtnoci) zdobywania rodków utrzymania, dysfunkcjonalnoci rodziny w pełnieniu zada opiekuczo-wychowawczych, niepełnosprawnoci, patologii społecznej, nieprzystosowania społecznego i uchodstwa; przywracania lub podtrzymywania właciwych interakcji midzy jednostkami a społeczestwem (doskonalenia funkcjonowania społecznego); pobudzania samozaradnoci indywidualnej (działa samopomocowych) u osób, rodzin, grup i rodowisk społecznych; kierowania słubami społecznymi i projektowania społecznego oraz inspirowania zmian społecznych, inicjowania nowych form pomocy osobom i rodzinom oraz powoływania instytucji wiadczcych pomoc zwłaszcza w najbliszym rodowisku lokalnym. Absolwent powinien umie rozwizywa problemy w obszarach rzeczywistoci społecznej, w których potrzebna jest profesjonalna pomoc gdy wystpuje niewydolno w funkcjonowaniu osobniczym i społecznym midzy innymi z powodu: ubóstwa, sieroctwa, przemocy w rodzinie, bezdomnoci, bezrobocia, niepełnosprawnoci, staroci, bezradnoci w sprawach opiekuczo-wychowawczych (zwłaszcza w rodzinach niepełnosprawnych i wielodzietnych), alkoholizmu, narkomanii, przestpczoci, trudnoci w przystosowaniu do ycia po opuszczeniu zakładu karnego, migracji oraz uchodstwa. Absolwent powinien by przygotowany do pracy w: regionalnych orodkach polityki społecznej, powiatowych centrach pomocy rodzinie i orodkach pomocy społecznej, a take do pracy: z rodzinami zastpczymi, w placówkach opiekuczo-wychowawczych, w domach pomocy społecznej dla osób starszych oraz niepełnosprawnych intelektualnie, psychicznie i fizycznie, w jednostkach
organizacyjnych do spraw zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu, w orodkach wsparcia, w placówkach dla bezdomnych, alkoholików i narkomanów, w zakładach karnych, w orodkach dla uchodców oraz w organizacjach pozarzdowych zajmujcych si diagnozowaniem i przeciwdziałaniem wyej wymienionym problemom. Absolwent powinien zna jzyk obcy na poziomie biegłoci B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Jzykowego Rady Europy oraz umie posługiwa si jzykiem specjalistycznym z zakresu problematyki społecznej. Absolwent powinien by przygotowany do podjcia studiów drugiego stopnia. III. RAMOWE TRECI KSZTAŁCENIA 1. GRUPY TRECI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS godziny ECTS A. GRUPA TRECI PODSTAWOWYCH 375 36 B. GRUPA TRECI KIERUNKOWYCH 300 29 Razem 675 65 2. SKŁADNIKI TRECI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS godziny ECTS A. GRUPA TRECI PODSTAWOWYCH Treci kształcenia w zakresie: 375 36 1. Nauk społecznych 120 2. Pedagogiki 60 3. Psychologii 90 4. Metodologii bada społecznych 30 5. Prawa 45 6. Ekonomii i zarzdzania 30 B. GRUPA TRECI KIERUNKOWYCH Treci kształcenia w zakresie: 300 29 1. Wprowadzenia do pracy socjalnej 2. Metodyki pracy socjalnej 3. Wiedzy o rozwoju człowieka w cyklu ycia 4. Problemów społecznych oraz instytucji polityki społecznej 3. TRECI I EFEKTY KSZTAŁCENIA A. GRUPA TRECI PODSTAWOWYCH 1. Kształcenie w zakresie nauk społecznych Treci kształcenia: Koncepcja prawdy. Poznanie ródła i granice. Pojcie poznania a pojcie rozumienia. Dobro i zło. Kryteria dobra i zła według Platona, Arystotelesa, witego Tomasza, Kanta, Hobbesa i Freuda. Wartoci estetyczne pikno, brzydota, wdzik, wzniosło, tragizm, komizm. Przeycia estetyczne. Analiza aksjologiczna roli mediów. Etyka opisowa i etyka normatywna. Miejsce i przedmiot etyki społecznej. Wartoci społeczne 2
sprawiedliwo społeczna, równo, wolno analiza poj, zarys historyczny. Współczesne koncepcje etyki społecznej. Opieka społeczna jako zagadnienie etyczne. Etyka opiekuna spolegliwego Tadeusza Kotarbiskiego. Nieposłuszestwo obywatelskie formy i znaczenie. Prawa człowieka historia zagadnienia, współczesne konwencje midzynarodowe. Klasyfikacja praw człowieka. Reguły współycia społecznego. Normy moralne wobec konfliktów społecznych. Normy moralne słuce organizacji ycia zbiorowego. Przedmiot i metody socjologii. Kulturowe podstawy ycia społecznego. Pojcia interakcji i komunikacji społecznej, socjalizacji, osobowoci, roli społecznej, dewiacji, patologii, marginalizacji społecznej. Grupy społeczne, organizacje formalne, instytucje społeczne, społeczno lokalna, pastwo. Socjodemograficzna charakterystyka społeczestwa wiek, płe, miejsce zamieszkania, edukacja, stratyfikacja społeczno-ekonomiczna, stan zdrowia. Szkoły i kierunki antropologii kulturowej. Antropologiczna koncepcja człowieka. Zmiana kulturowa i jej ródła zagadnienie rozwoju i postpu w kulturze. Etniczno koncepcje mniejszoci. Stosunki etniczne w Polsce. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: analizowania i rozwizywania podstawowych problemów filozoficznych; rozumienia i posługiwania si podstawowymi pojciami z zakresu etyki; rozumienia funkcji etyki w yciu społecznym; analizy wypowiedzi zaczerpnitych z prasy, rozporzdze, podrczników i dysput publicznych; posługiwania si podstawowymi pojciami socjologicznymi; rozumienia zjawisk społecznych; rozumienia organizacji i zasad funkcjonowania instytucji ycia społecznego. 2. Kształcenie w zakresie pedagogiki Treci kształcenia: ródła, rodowód i prekursorzy pedagogiki społecznej. Podstawowe pojcia pedagogiki społecznej jej współczesne funkcje i zadania. rodowiskowy charakter pedagogiki społecznej. Problemy rónych rodowisk w kontekcie problemów rodziny i rodowiska lokalnego. Podstawowe problemy społeczne: bieda, bezrobocie, uzalenienia, nierównoci społeczne jako wyzwania dla pedagogiki. Rola pedagogiki społecznej w budowie kapitału ludzkiego i społecznego oraz w tworzeniu społeczestwa obywatelskiego. Pedagogika specjalna podstawowe ustalenia terminologiczne, definicyjne. Pedagogika specjalna a jej subdyscypliny i inne dyscypliny naukowe. Idee humanistyczne w koncepcjach pedagogiki specjalnej, rehabilitacja pozytywna. Aktualne tendencje w edukacji, rehabilitacji i resocjalizacji w ujciu holistycznym oraz ekologicznym. Systemy kształcenia specjalnego analizy porównawcze. Kierunki oddziaływania pedagogicznego nauczanie specjalne, wychowanie ukierunkowujce, interwencyjne oddziaływanie na odchylenia rozwojowe. Idea integracji osób niepełnosprawnych ze społeczestwem. Idea kształcenia ustawicznego jako zachta do zdobywania wiedzy i budowania społeczestwa opartego na wiedzy. Waga kształcenia i doskonalenia w kontekcie zachodzcych zmian technologicznych i ekonomicznych. Idea społeczestwa uczcego si i informacyjnego. Kształcenie ustawiczne jako sposób (klasyczny i komplementarny) osigania i doskonalenia kompetencji zawodowych i zdolnoci do aktywnoci ekonomicznej. Rozwój kształcenia ustawicznego w wiecie, Europie i Polsce kierunki i formy działa. Tworzenie sieci współpracy midzynarodowej w dziedzinie edukacji i doskonalenia. Nowe drogi kształcenia, nowe typy kwalifikacji zawodowych. Kształcenie ustawiczne jako szansa walki z bezrobociem i marginalizacj społeczn. Przeobraenia sektora edukacji zblienie do rynku pracy i potrzeb pracodawców. Zainteresowanie rynku inwestycjami w edukacj. Potrzeby rynku a autonomia i indywidualne potrzeby edukacyjne. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: rozumienia zwizków pedagogiki społecznej i specjalnej z prac socjaln; rozumienia współczesnej roli i zada pedagogiki w kontekcie zmian społecznych i budowy społeczestwa obywatelskiego; rozumienia idei, form i problemów kształcenia ustawicznego na wiecie i w Polsce. 3
3. Kształcenie w zakresie psychologii Treci kształcenia: Charakterystyka podstawowych procesów i zjawisk psychicznych. Procesy orientacyjno-poznawcze wraenia i spostrzeganie, wyobraenia, uwaga, pami, mylenie i rozwizywanie problemów. Jzyk jako narzdzie operacji mylowych i komunikowania si. Procesy emocjonalno-motywacyjne. ródła i funkcje procesów emocjonalnych. Emocje a uczucie. Taksonomia procesów emocjonalno-motywacyjnych. Odporno emocjonalna i zachowanie si w sytuacji stresu. Rozwój emocjonalny. Wizi i przywizanie. Zagroenia rozwojowe, zaburzenia rozwoju emocjonalnego i społecznego. Struktury regulacji psychicznej temperament, zdolnoci, uzdolnienia, inteligencja, osignicia yciowe ludzi. Obraz samego siebie a orientacje yciowe ludzi postawy, przekonania, wartoci, rozwój społeczno-moralny. Psychologiczne koncepcje człowieka, pojcie rozwoju w tych koncepcjach psychoanaliza, behawioryzm, teoria uczenia. Podstawowe kategorie w psychologii rónic indywidualnych mechanizmy, uwarunkowania i funkcje temperamentu. Temperament a zachowanie si w sytuacjach trudnych. Rodzaje i przejawy zdolnoci i uzdolnie. Zdolnoci i uzdolnienia a osignicia yciowe ludzi. Uzdolnienia ogólne pojcie inteligencji. Wpływ uczenia si na rozwój zdolnoci i inteligencji. Pojcie osobowoci i elementy struktury osobowoci własnoci, pogldy, postawy, wartoci i orientacje yciowe. Osobowo a samoregulacja i kontrola zachowania si. Relacje midzyludzkie wychowanie i rodowisko społeczne a formowanie osobowoci. Dysonans poznawczy. Stereotypy i uprzedzenia. Wywieranie wpływu. Przyczyny zaburze psychicznych rola czynników biologicznych, rodowiskowych i społecznych. Elementy psychopatologii ogólnej. Klasyfikacja zaburze psychicznych, obrazy kliniczne schorze i zaburze. Rokowanie w wybranych grupach zaburze psychicznych, nastpstwa zdrowotne i społeczne. Leczenie zaburze psychicznych miejsce farmakoterapii, psychoterapii, pomocy rodowiskowej. Podstawy orzecznictwa dotyczce zdolnoci do pracy osób z zaburzeniami psychicznymi. Regulacje prawne dotyczce psychiatrycznej opieki zdrowotnej i praw osób chorych psychicznie. Formy organizacyjne pomocy specjalistycznej i rodowiskowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: rozumienia procesów i zjawisk psychicznych kierujcych zachowaniem ludzi; rozróniania rodzajów i funkcji rónic indywidualnych w zakresie funkcjonowania psychicznego ludzi oraz elementów struktury osobowoci; rozumienia zaburze i chorób psychicznych; rozumienia zjawisk społecznych; korzystania z wiedzy psychologicznej w formułowaniu i rozwizywaniu problemów społecznych. 4. Kształcenie w zakresie metodologii bada społecznych Treci kształcenia: Opracowania przegldowe a badania empiryczne w naukach społecznych. Pytania badawcze i hipotezy. Zmienne niezalene, zalene i poredniczce. Techniki pozyskiwania danych w studiach empirycznych obserwacja, wywiad rodowiskowy, wywiad osobowy, analiza dokumentów, postpowanie paraeksperymentralne. Kategoryzacja, zestawianie i analiza statystyczna danych. Elementarne statystyki opisowe rozkład, rednia, odchylenie standardowe. Okrelanie istotnoci rónic midzy zbiorami i rednimi. Korelacje zasady i rodzaje. Wnioskowanie statystyczne. Konstrukcja pracy empirycznej wprowadzenie, problematyka, pytania (hipotezy), metodologia (zmienne i narzdzia pomiaru, próba), prezentacja i analiza wyników, podsumowanie i wnioski. Układ graficzny i zasady cytowania literatury. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: projektowania, wykonania i przygotowywania pracy badawczej. 5. Kształcenie w zakresie prawa Treci kształcenia: Pojcie zabezpieczenia społecznego. ródła prawa zabezpieczenia społecznego. Zabezpieczenie społeczne w pastwach Unii Europejskiej. Podmioty i stosunki prawne zabezpieczenia społecznego. System ubezpiecze społecznych w Polsce. 4
Ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Ubezpieczenia chorobowe. Ubezpieczenie i zaopatrzenie wypadkowe. Ubezpieczenia zdrowotne. Bezrobocie oraz prawne i organizacyjne rozwizania w zakresie przeciwdziałania bezrobociu. Zatrudnianie socjalne. wiadczenia rodzinne. Renta strukturalna oraz renta socjalna. Pomoc społeczna organizacja, wiadczenia. Niepełnosprawni w wietle polskiego ustawodawstwa ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz ustawa o rencie socjalnej. Pomoc osobom uzalenionym od alkoholu i narkotyków ustawa o wychowaniu w trzewoci i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Sytuacja prawna osób dotknitych zaburzeniami psychicznymi ustawa o ochronie zdrowia psychicznego, prawna instytucja ubezwłasnowolnienia. Działalno poytku publicznego i wolontariat. Działalno sdów rodzinnych kompetencje, funkcje, organy pomocnicze. Obowizek alimentacyjny ogólna charakterystyka, przesłanki po stronie uprawnionego i zobowizanego, kolejno oraz rodzaje obowizku alimentacyjnego. Prawo rozwodowe pozytywne i negatywne przesłanki rozwodowe, postpowanie pojednawcze i dowodowe w procesie o rozwód. Separacja. Władza rodzicielska nad dzieckiem sprawowana przez rodziców pozostajcych ze sob w rónych relacjach, rozstrzygnicia zawarte w wyroku rozwodowym. Elementy prawa opiekuczego. Ustawy dotyczce pomocy społecznej oraz postpowania administracyjnego. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: stosowania przepisów prawa w działalnoci opiekuczej i pomocy rodzinie; stosowania prawa w pracy socjalnej. 6. Kształcenie w zakresie ekonomii i zarzdzania Treci kształcenia: Polityczne, kulturowe i religijne tło powstawania teorii ekonomicznych. Mikro i makro ekonomiczne podmioty gospodarstwo domowe, przedsibiorstwo, pastwo. Rola pastwa w kontroli, koordynacji, promocji i regulacji działalnoci gospodarczej. Prawa rynku jego funkcjonowanie w systemach społecznych, politycznych i kulturowych. Społeczna gospodarka rynkowa. Budet pastwa jego dochody i wydatki. Konflikty przy podziale dochodu. Procesy demograficzne a wytwarzanie i podział produktu krajowego brutto. Inflacja. Bezrobocie. Pojcia organizacji i zarzdzania. Prakseologiczne podstawy wiedzy o organizacji i zarzdzaniu pojcie sprawnego działania. Cykl działania. Podejmowanie decyzji. Formułowanie celów i planowanie pracy. Typy celów działania. Podstawy planowania pracy. Typy planów. Realizacja planów. Racjonalizacja zarzdzania racjonalizacja w wymiarze jednostkowym i społecznym. Efektywne zarzdzanie czasem, trudnoci w gospodarowaniu czasem. Techniki zarzdzania czasem. Etyka w zarzdzaniu. Kultura organizacyjna. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: posługiwania si podstawowymi pojciami z zakresu ekonomii i zarzdzania; rozumienia procesów społeczno-ekonomicznych; rozwizywania problemów zwizanych z organizacj i zarzdzaniem formułowania celów, planowania i oceny skutecznoci działania. B. GRUPA TRECI KIERUNKOWYCH 1. Kształcenie w zakresie wprowadzenia do pracy socjalnej Treci kształcenia: Ogólna charakterystyka pracy socjalnej. Historyczne ródła, nurty i kierunki pracy socjalnej od dobroczynnoci i filantropii do profesjonalnej pomocy. Idee pomocy społecznej w historycznym kontekcie religii, prawa, polityki i edukacji. Dzieje idei i problemów społecznych historia biedy, strachu, mierci. Historia rodziny i staroci. Dzieje wspólnot i instytucji zajmujcych si prac socjaln od gildii do organizacji pozarzdowych i wolontariatu. Systemy pomocy społecznej ich instrumenty w wybranych krajach. Opieka i pomoc instytucjonalna oraz rodzinna relacje opiekucze, problem głównego opiekuna. Sytuacja społeczna. Pozarzdowe organizacje lokalne. Kulturowe uwarunkowania metod pracy socjalnej. Wzorce osobowe w sytuacji pomagania. Praca socjalna a inne dyscypliny naukowe. Podstawowe zadania pracy socjalnej. Praca socjalna a pomoc społeczna. 5
Uwarunkowania polityczne, społeczne i ekonomiczne wiadczenia pracy socjalnej. Cechy oraz zachowania oczekiwane u osób zajmujcych si pomaganiem. Oczekiwania kierowane do osób nioscych pomoc ich wpływ na proces udzielania pomocy. Psychologiczne modele pomagania. Stereotypy dotyczce udzielania pomocy. Rozwój cech interpersonalnych. Relacje interpersonalne w pracy z klientem i w pracy zespołowej. Asertywno. Poradnictwo mediacja rzecznictwo w pracy socjalnej. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: rozumienia dziejów pomocy społecznej i pracy socjalnej w kontekcie historycznym; rozumienia roli pracownika socjalnego i pomocy społecznej w społeczestwie; uczestniczenia w rónych formach opieki, pomocy i wsparcia; rozpoznawania własnych ogranicze w pracy z innymi; zapobiegania konfliktom i radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych; pomagania innym. 2. Kształcenie w zakresie metodyki pracy socjalnej Treci kształcenia: Warsztat pracy pracownika socjalnego. Wykładnia koncepcji metodycznych. Podejcie ekologiczne w pracy socjalnej. Praca z indywidualnym przypadkiem, praca z grup. Tok postpowania celowociowego diagnoza, oceny. Klient pomocy społecznej zasady pierwszego kontaktu. Etapy postpowania projektujcego, konstrukcja projektu, działania pozorne, odpowiedzialno w działaniu. Zadania społecznoci lokalnej. Praca socjalna w rodowisku lokalnym. Liderzy lokalni. Zasady i techniki wyszukiwania danych o rodowisku. Rodzaje zaburze funkcjonowania rodziny. Formy pomocy rodzinie poradnictwo rodzinne, poradnictwo małeskie, grupy samopomocy, terapia rodzin. Istota poradnictwa socjalnego, poradnictwo prawne jako element poradnictwa socjalnego. Podstawy i praktyka skutecznego poradnictwa socjalnego. Diagnoza sytuacji osoby i rodziny w kontekcie trudnej sytuacji yciowej i ródeł dysfunkcji. Sposoby przeprowadzania wywiadu, wnioskowanie. Obserwacja zachowa ich interpretacja. Klasyfikacja i typologia trudnych sytuacji yciowych w oparciu o kazuistyk. Usługi socjalne. Pozarzdowe organizacje lokalne. Projekt socjalny istota i struktura. Metodyka tworzenia projektu socjalnego. Ewaluacja projektu socjalnego. Superwizja w pracy socjalnej. Etyczne aspekty pracy socjalnej. Problemy etycznej odpowiedzialnoci pracownika socjalnego. Elementy etyki zawodowej pracowników socjalnych. Zawód pracownika socjalnego typy ról zawodowych. Kodeks etyczny pracownika socjalnego. Praca socjalna jako profesja. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: stosowania technik pracy socjalnej zawierania kontraktu, przeprowadzania wywiadu, analizy dokumentów, obserwacji, stosowania technik motywowania klientów do aktywnoci, uczenia si i rozwizywania własnych problemów; samodzielnego projektowania działalnoci socjalnej; realizowania pracy socjalnej z jednostk, rodzin, grup i społecznoci lokaln; tworzenia procedur ewaluacyjnych; rozpoznawania aksjologicznych problemów pracy socjalnej; rozumienia etycznych aspektów zawodu i społecznej odpowiedzialnoci; rozstrzygania kwestii etycznych w oparciu o aksjologiczny consensus profesji. 3. Kształcenie w zakresie wiedzy o rozwoju człowieka w cyklu ycia Treci kształcenia: Przedmiot i zadania współczesnej psychologii rozwojowej. Pojcie rozwoju i zmiany rozwojowej. Cechy rozwoju. Rodzaje zmian rozwojowych. Rozwój fizyczny człowieka zaleno od czynników genetycznych i rodowiskowych. Wpływ chorób matki alkoholizmu, narkomanii oraz chorób zakanych (HIV, róyczka, ospa, toksoplazmoza) na rozwój dziecka w yciu płodowym i po urodzeniu. Charakterystyka etapów rozwoju. Wieloaspektowe podejcie do problemu staroci i starzenia si. Stereotypy zwizane z płci ich wpływ na przebieg socjalizacji kobiet i mczyzn. Biomedyczne podstawy ycia społecznego. Opieka paliatywna. Znaczenie zakłóce rozwojowych dla zdrowia psychicznego. 6
Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: rozumienia przyczyn zmiennoci osobniczej i midzyosobniczej; analizy zaburze rozwojowych z punktu widzenia zwizków etiologii z symptomatologi; rozpoznawania indywidualnych potrzeb i moliwoci człowieka w poszczególnych etapach ontogenezy; stosowania wiedzy biomedycznej w pracy socjalnej. 4. Kształcenie w zakresie problemów społecznych oraz instytucji polityki społecznej Treci kształcenia: Definicje, cele i podmioty polityki społecznej. Rozwój polityki społecznej w Polsce i za granic. Kategoria potrzeb w polityce społecznej. Demograficzne uwarunkowania polityki społecznej zmiany w strukturze demograficznej jako nastpstwo drugiego przejcia demograficznego. Społeczna gospodarka rynkowa a cele polityki społecznej. System zabezpieczenia społecznego jego elementy: ochrona zdrowia, ubezpieczenia społeczne, pomoc społeczna, rehabilitacja niepełnosprawnych, finansowanie. Polityka zatrudnienia, rynek pracy, bezrobocie i jego konsekwencje. Polityka społeczna Unii Europejskiej. Przesłanki lokalnej polityki społecznej. Polityka społeczna wobec wybranych kategorii ludnoci. Rynek usług społecznych. Kwestia ubóstwa. Polityka rodzinna. Kwestia staroci. Wskaniki demograficzne zdrowotne, społeczne i ekonomiczne. Przedmiot i obszar zainteresowania patologii społecznej. Zagroenia społeczne we współczesnym wiecie. Profilaktyka uzalenienia od alkoholu. Profilaktyka uzalenienia od narkotyków. Zapobieganie demoralizacji dzieci i młodziey. Marginalizacja i wykluczenie społeczne. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: rozumienia współczesnej polityki społecznej oraz jej uwarunkowa ekonomicznych; analizowania i realizacji zada z zakresu polityki społecznej w skali lokalnej, krajowej i midzynarodowej; rozpoznawania problemów społecznych; rozróniania rodzajów i przejawów patologii społecznych; rozumienia zjawisk marginalizacji oraz wykluczenia społecznego i problematyki nierównoci społecznych. IV. PRAKTYKI Praktyki powinny trwa nie krócej ni 8 tygodni. Zasady i form odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadzca kształcenie. V. INNE WYMAGANIA 1. Programy nauczania powinny przewidywa zajcia z zakresu wychowania fizycznego w wymiarze 60 godzin, którym mona przypisa do 2 punktów ECTS; jzyków obcych w wymiarze 120 godzin, którym naley przypisa 5 punktów ECTS; technologii informacyjnej w wymiarze 30 godzin, którym naley przypisa 2 punkty ECTS. Treci kształcenia w zakresie technologii informacyjnej: podstawy technik informatycznych, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika menederska i/lub prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i przetwarzanie informacji powinny stanowi co najmniej odpowiednio dobrany podzbiór informacji zawartych w modułach wymaganych do uzyskania Europejskiego Certyfikatu Umiejtnoci Komputerowych (ECDL European Computer Driving Licence). 2. Programy nauczania powinny zawiera treci poszerzajce wiedz ogóln w wymiarze nie mniejszym ni 60 godzin, którym naley przypisa nie mniej ni 3 punkty ECTS. 3. Programy nauczania powinny przewidywa zajcia z zakresu ochrony własnoci intelektualnej, bezpieczestwa i higieny pracy oraz ergonomii. 4. Za przygotowanie do egzaminu dyplomowego (w tym za przygotowanie pracy dyplomowej, jeli przewiduje j program nauczania) student otrzymuje 10 punktów ECTS. 7