Celem poniższego ćwiczenia jest nauczenie rozwiązywania zadań maturalnych z wykorzystaniem bazy danych. Jako przykład wykorzystano zadanie maturalne o przedszkolakach z matury w 2015 roku. Przedszkolaki Przygotowanie organizacyjne 1. Przygotowanie miejsca na dysku i pobranie materiałów: 1. Otworzyć program umożliwiający przeglądanie zawartości dysków i tworzenie folderów. 2. Na dysku D utworzyć folder LO6PT (lub wykorzystać istniejący folder o tej nazwie) 3. Otworzyć przeglądarkę (ulubioną); 4. Wpisać UWAŻNIE w pasku adresu następujące łącze: http://omega.uwm.edu.pl/index.php/s/a6h9s1c1bfbtzj3 UWAGA: wielkość liter ma znaczenie! 5. Otworzy się okno: z trzema widocznymi plikami oraz przyciskiem Pobierz (lub Download). 6. Kliknąć Pobierz i ustawić folder zapisu jako D:\LO6PT; w folderze pojawi się plik download.zip 7. Zamknąć przeglądarkę i kliknąć prawym przyciskiem myszy na pliku download.zip 1
8. Z menu rozwijalnego wybrać 7-Zip a następnie Wypakuj tutaj; w katalogu D:\LO6PT pojawi się podkatalog 6 zawierający pliki: DZIECI.TXT, PRZEDSZKOLA.TXT i informatyka_pp_2.pdf 9. Po pomyślnym wypakowaniu usunąć plik download.zip; 2. Otworzyć LibreOffice; wybrać bazę danych; otworzy się okno: Klinąć Dalej>> 1. Otworzy się okno: 2
Wybrać kropkę przy: Nie, nie rejestruj bazy danych, kliknąć Utwórz 2. W oknie Zapisz jako ustawić ścieżkę do folderu LO6PK\6 i wpisać nazwę pliku Przedszkolaki.odb; zapisać bazę danych (jeszcze pustą) i zamknąć. 3. Utworzenie pomocniczego arkusza Przedszkolaki.ods: 1. W folderze LO6PK\6 kliknąć na białym polu prawym klawiszem myszy. 2. Z menu rozwijalnego wybrać Nowy, następnie OpenDocument Arkusz kalkulacyjny 3. Zmienić nazwę utworzonego arkusza na Przedszkolaki.ods 4. Otworzyć arkusz kalkulacyjny Przedszkolaki.ods dwukrotnym klinięciem; 5. W arkuszu Przedszkolaki.ods utworzyć zakładki (można zmienić nazwy istniejących zakładek): dzieci przedszkola a b c d 3
testy 6. Zaimportowanie danych z pliku tekstowego DZIECI.TXT do zakładki dzieci: 1. Otworzyć dokument DZIECI.TXT dwukrotnym klinięciem. 2. Zaznaczyć zawartość skrótem Ctrl-A 3. Ustawić kursor w zakładce dzieci w komórce A1 (koniecznie w tej komórce) 4. Wcisnąć Ctrl-V. Ukaże się okno: 5. W oknie Importuj tekst ustawić: 1. Opcje separatora: tip przy słowie Średnik 2. Usunąć tip przy słowie Inny 3. W sekcji Pola: 1. kliknąć prawym przyciskiem myszy na Standardowy nad nagłówkiem Pesel; wybrać Tekst 2. kliknąć prawym przyciskiem myszy na Standardowy nad nagłówkiem Nazwisko; wybrać Tekst 4
3. kliknąć prawym przyciskiem myszy na Standardowy nad nagłówkiem Imie; wybrać Tekst 4. kliknąć prawym przyciskiem myszy na Standardowy nad nagłówkiem Plec; wybrać Tekst 6. Kliknąć OK; sprawdzić, czy końcowe wpisy wyglądają tak, jak na rysunku: Dane z pliku tekstowego zostały zaimportowane. Zapisać plik Przedszkolaki.ods i zamknąć plik DZIECI.TXT. 7. Zaimportowanie danych z pliku tekstowego PRZEDSZKOLA.TXT do zakładki przedszkola: 1. Otworzyć dokument PRZEDSZKOLA.TXT dwukrotnym klinięciem. 2. Zaznaczyć zawartość skrótem Ctrl-A 3. Ustawić kursor w zakładce przedszkola w komórce A1 (koniecznie w tej komórce) 4. Wcisnąć Ctrl-V. Ukaże się okno: 5
5. W oknie Importuj tekst ustawić: 1. Opcje separatora: tip przy słowie Średnik 2. Usunąć tip przy słowie Inny 3. W sekcji Pola: 1. kliknąć prawym przyciskiem myszy na Standardowy nad nagłówkiem nazwa_przedszkola; wybrać Tekst 6. Kliknąć OK; sprawdzić, czy końcowe wpisy wyglądają tak, jak na rysunku: 6
Dane z pliku tekstowego zostały zaimportowane. Zapisać plik Przedszkolaki.ods i zamknąć plik PRZEDSZKOLA.TXT. Przygotowanie merytoryczne 8. Utworzenie bazy danych: 1. Otworzyć plik Przedszkolaki.odb dwukrotnym kliknięciem 2. W lewym panelu kliknąć ikonę Tabele 3. Uaktywnić arkusz Przedszkolaki.ods (na pasku na dole ekranu) oraz zakładkę dzieci 4. Zaznaczyć myszką kolumny od A do F; wybrać Ctrl-C 5. Uaktywnić bazę Przedszkolaki.odb (na pasku na dole ekranu); wybrac Ctrl- V; w oknie, które się ukaże wykonać poniższe ustawienia: 7
6. Kliknik Dalej>; w oknie kliknij >> a następnie Dalej> 7. W oknie 8
ustaw typy pól zgodnie z opisem: 1. Pesel, typ pola: Tekst, Wymagany jest wpis: tak 2. Nazwisko, typ pola: Tekst 3. Imie, typ pola: Tekst 4. Plec, typ pola: Tekst 5. Wiek, typ pola: Dziesiętny 6. Id_przedszkola, typ pola: Integer 8. Kliknij Utwórz; w oknie wybierz Nie; po chwili w białym polu Tabele ukaże się tabela dzieci; zapisać bazę danych; 9. Ustawić klucz główny w tabeli dzieci: 1. kliknąć prawym przyciskiem myszy na tabelę dzieci; 2. z menu rozwijalnego wybrać Edycja 3. kliknąć prawym przyciskiem myszy na zielony trójkąt z lewej strony słowa Pesel 4. z menu rozwijalnego wybrać Klucz główny 5. zapisać zmiany i zamknąć okno edycji 9
10. Uaktywnić arkusz Przedszkolaki.ods (na pasku na dole ekranu) oraz zakładkę przedszkola 11. Zaznaczyć myszką kolumny od A do C; wybrać Ctrl-C 12. Uaktywnić bazę Przedszkolaki.odb (na pasku na dole ekranu); wybrac Ctrl- V; w oknie, które się ukaże wykonać poniższe ustawienia: 13. Kliknik Dalej>; w oknie kliknij >> a następnie Dalej> 14. W oknie 10
ustaw typy pól zgodnie z opisem: 1. Id_przedszkola, typ pola: Integer, Wymagany jest wpis: tak 2. Nazwa_przedszkola, typ pola: Tekst 3. Liczba_miejsc, typ pola: Integer 15. Kliknij Utwórz; w oknie wybierz Nie; po chwili w białym polu Tabele ukaże się tabela przedszkola; zapisać bazę danych; 16. Ustawić klucz główny w tabeli przedszkola: 1. kliknąć prawym przyciskiem myszy na tabelę przedszkola; 2. z menu rozwijalnego wybrać Edycja 3. kliknąć prawym przyciskiem myszy na zielony trójkąt z lewej strony słowa Id_przedszkola 4. z menu rozwijalnego wybrać Klucz główny 5. zapisać zmiany i zamknąć okno edycji 17. Ustawienie relacji: 1. Wybrać Narzędzia (z menu) Relacje 2. W oknie 11
wykonać dodanie obu tabel; zamknąć okno Dodaj tabele; 3. W oknie przeciągnąć Id_przedszkola z tabeli dzieci na Id_przedszkola tabeli przedszkola; 4. Powinna pojawić się linia łącząca tabele: 12
Zapisać zmiany w oknie relacji, zamknąć okno relacji, zapisać bazę. 5. Zamknąć bazę danych klikając: 1. Plik Zamknij UWAGA: NIE ZAMYKAĆ BAZY DANYCH KRZYŻYKIEM W PRAWYM GÓRNYM NAROŻNIKU OKNA!!! 2. Wykonać kopię pliku Przedszkolaki.odb 9. Otworzyć plik z treścią zadań (informatyka_pp_2.pdf) i uważnie przestudiować treść zadania 6; przykładowy plan rozwiązania zadania 6: 1. utworzenie zestawu widoków (kwerend) do rozwiązania zadania a) 2. utworzenie zestawu widoków (kwerend) do rozwiązania zadania b) 3. utworzenie zestawu widoków (kwerend) do rozwiązania zadania c) 4. utworzenie zestawu widoków (kwerend) do rozwiązania zadania d) Rozwiązanie zadania a) 10. Otworzyć plik Przedszkolaki.odb dwukrotnym kliknięciem; 11. W panelu Baza danych kliknąć Tabele; 12. W panelu Zadania kliknąć Utwórz widok 13. W oknie Dodaj tabele wskazać tabelę dzieci i kliknąć Dodaj; zamknąć okno Dodaj tabele. Wynik powinien być zgodny z poniższym rysunkiem 13
14. Klinąć dwa razy pole Wiek z tabeli dzieci; kliknąć dwa razy pole Pesel z tabeli dzieci; oba pola powinny umieścić się w nagłówkach kolumn w dolnym panelu okna: 14
15. Zapisać widok pod nazwą Widok1_a; zamknąć okno widoku; 16. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać bazę danych 17. W panelu Tabele kliknąć prawym klawiszem myszy na Widok1_a i wybrać z menu rozwijalnego Edycja w widoku SQL; uzupełnić istniejący kod SQL do następującego: 15
18. Zapisać zmiany i zamknąć okno; 19. Uruchomić Widok1_a dwukrotnym kliknięciem: Ukaże się rozwiązanie zadania a). 20. Otworzyć plik Przedszkolaki.ods dwukrotnym kliknięciem; wybrać zakładkę a; uaktywnić bazę danych; 21. W oknie z rozwiązaniem kliknąć szary prostokąt z lewej strony napisu Wiek (lub nad zieloną strzałką); wybrać Ctrl-C; 22. Uaktywnić plik Przedszkolaki.ods i w zakładce a ustawić kursor na polu C6; wybrać Ctrl-V; rozwiązanie zadania a) skopiuje się do arkusza kalkulacyjnego; 23. Zapisać plik Przedszkolaki.ods (nie zamykać) i uaktywnić bazę danych; 24. Zamknąć okno z rozwiązaniem; 25. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać i zamknąć bazę danych; UTWORZYĆ KOPIĘ BAZY; 26. To jest koniec rozwiązania zadania a) 16
Rozwiązanie zadania c) 27. Otworzyć plik Przedszkolaki.odb dwukrotnym kliknięciem; 28. W panelu Baza danych kliknąć Tabele; 29. W panelu Zadania kliknąć Utwórz widok 30. W oknie Dodaj tabele wskazać tabelę dzieci i kliknąć Dodaj; następnie wskazać tabelę przedszkola i kliknąć Dodaj; zamknąć okno Dodaj tabele. Wynik powinien być zgodny z poniższym rysunkiem 31. Klinąć dwa razy pole Nazwa_przedszkola, następnie Wiek i Pesel; wszystkie pola powinny umieścić się w nagłówkach kolumn w dolnym panelu okna: 17
32. Zapisać widok pod nazwą Widok1_c; zamknąć okno widoku; 33. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać bazę danych 34. W panelu Tabele kliknąć prawym klawiszem myszy na Widok1_c i wybrać z menu rozwijalnego Edycja w widoku SQL; uzupełnić istniejący kod SQL do następującego: 18
35. Zapisać zmiany i zamknąć okno; 36. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać bazę danych; 37. Uruchomić Widok1_c dwukrotnym kliknięciem: 19
Ukaże się tabela informująca o liczbie dzieci w każdym przedszkolu. Jest to pierwszy fragment rozwiązania zadania c); zamknąć tabelę; 38. W panelu Zadania kliknąć Utwórz widok 39. W oknie Dodaj tabele wskazać widok Widok1_c i kliknąć Dodaj; zamknąć okno Dodaj tabele. Wynik powinien być zgodny z poniższym rysunkiem 20
40. Klinąć dwa razy pole Nazwa_przedszkola, następnie Ile_dzieci; pola powinny umieścić się w nagłówkach kolumn w dolnym panelu okna: 21
41. Zapisać widok pod nazwą Widok2_c; zamknąć okno widoku; 42. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać bazę danych 43. W panelu Tabele kliknąć prawym klawiszem myszy na Widok2_c i wybrać z menu rozwijalnego Edycja w widoku SQL; uzupełnić istniejący kod SQL do następującego: 22
44. Zapisać zmiany i zamknąć okno; 45. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać bazę danych 46. Uruchomić Widok2_c dwukrotnym kliknięciem: Ukaże się tabela informująca o maksymalnej liczbie dzieci w pojedynczym przedszkolu na razie nie wiadomo, w którym. Jest to drugi fragment rozwiązania zadania c); zamknąć tabelę; 47. W panelu Zadania kliknąć Utwórz widok 48. W oknie Dodaj tabele wskazać widok Widok1_c i kliknąć Dodaj; wskazać widok Widok2_c i kliknąć Dodaj; zamknąć okno Dodaj tabele. Wynik powinien być zgodny z poniższym rysunkiem 23
49. Przeciągnąć pole Ile_dzieci na pole maksymalnie; powinna ukazać się linia łącząca te pola: 24
50. Kliknąć dwa razy na Nazwa_przedszkola oraz Ile_dzieci; pola powinny umieścić się w nagłówkach kolumn w dolnym panelu okna; 51. Zapisać widok pod nazwą Widok3_c; zamknąć okno widoku; 52. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać bazę danych 53. W panelu Tabele kliknąć dwukrotnie na Widok3_c Ukaże się tabela informująca o maksymalnej liczbie dzieci (54) w przedszkolu nr 75 Reksio. Jest to trzeci i ostatni fragment rozwiązania zadania c); 25
54. Otworzyć plik Przedszkolaki.ods dwukrotnym kliknięciem; wybrać zakładkę c; uaktywnić bazę danych; 55. W oknie z rozwiązaniem kliknąć szary prostokąt z lewej strony napisu Nazwa_przedszkola (lub nad zieloną strzałką); wybrać Ctrl-C; 56. Uaktywnić plik Przedszkolaki.ods i w zakładce a ustawić kursor na polu C6; wybrać Ctrl-V; rozwiązanie zadania c) skopiuje się do arkusza kalkulacyjnego; 57. Zapisać plik Przedszkolaki.ods (nie zamykać) i uaktywnić bazę danych; 58. Zamknąć okno z rozwiązaniem; 59. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać i zamknąć bazę danych; UTWORZYĆ KOPIĘ BAZY; 60. To jest koniec rozwiązania zadania c) Rozwiązanie zadania b) 61. Wybranie danych dla trzech przedszkoli: 1. Otworzyć plik Przedszkolaki.odb dwukrotnym kliknięciem; 2. W panelu Baza danych kliknąć Tabele; 3. W panelu Zadania kliknąć Utwórz widok 4. W oknie Dodaj tabele wskazać tabelę dzieci i kliknąć Dodaj; następnie wskazać tabelę przedszkola i kliknąć Dodaj; zamknąć okno Dodaj tabele. Przeciągnąć Id_przedszkola z tabeli dzieci na Id_przedszkola tabeli przedszkola. Wynik powinien być zgodny z poniższym rysunkiem 26
5. Kliknąć dwa razy na Id_przedszkola z tabeli przedszkola, następnie nazwa_przedszkola oraz Plec. Kliknięte pola powinny ustawić się w nagłówkach kolumn" 27
6. Zapisać widok pod nazwą Widok1_b; zamknąć okno widoku; 7. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać bazę danych; 8. W panelu Tabele kliknąć prawym klawiszem myszy na Widok1_b i wybrać z menu rozwijalnego Edycja w widoku SQL; uzupełnić istniejący kod SQL do następującego: 28
9. Zapisać zmiany i zamknąć okno; 10. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać bazę danych 11. Uruchomić Widok1_b dwukrotnym kliknięciem: Wyświetliły się dane dla trzech przedszkoli. Zamknąć okno z danymi. 12. W panelu Zadania kliknąć Utwórz widok 13. W oknie Dodaj tabele wskazać widok Widok1_b i kliknąć Dodaj; zamknąć okno Dodaj tabele. Kliknąć dwukrotnie na Id_przedszkola oraz Plec. Wynik powinien być zgodny z poniższym rysunkiem 29
14. Zapisać widok pod nazwą Widok2_b; zamknąć okno widoku; 15. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać bazę danych; 16. W panelu Tabele kliknąć prawym klawiszem myszy na Widok2_b i wybrać z menu rozwijalnego Edycja w widoku SQL; uzupełnić istniejący kod SQL do następującego: 17. Zapisać zmiany i zamknąć okno; 18. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać bazę danych 19. Uruchomić Widok2_b dwukrotnym kliknięciem: 30
20. W panelu Zadania kliknąć Utwórz widok 21. W oknie Dodaj tabele wskazać widok Widok2_b i kliknąć Dodaj; wskazać przedszkola i kliknąć Dodaj, zamknąć okno Dodaj tabele. Połączyć linią pola Id_przedszkola. Kliknąć dwukrotnie na Id_przedszkola w tabeli przedszkola oraz na dziewczynki, chlopcy i wszyscy w widoku Widok2_b. Wynik powinien być zgodny z poniższym rysunkiem 22. Zapisać widok pod nazwą Widok3_b; zamknąć okno widoku; 23. W menu wybrać Widok a następnie Odśwież tabele; zapisać bazę danych; 24. kliknąć dwukrotnie na Widok3_b. Wynik powinien być podobny do poniższego: 31
To jest koniec rozwiązania zadania b). 32