Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego II seminarium konsultacyjne w ramach projektu Analiza czynników wpływających na zwiększenie ryzyka długookresowego bezrobocia opracowanie metodologii profilowania bezrobotnych na lokalnym rynku pracy do stosowania przez PSZ 26 czerwca 2013 r. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Monika Wojdyło-Preisner Koncepcja metodologii profilowania bezrobotnych na lokalnym rynku pracy
Przedsięwzięcia podejmowane w ramach aktywnych polityk rynku pracy koncentrowały się pierwotnie wyłącznie na działaniach mających na celu zmniejszenie liczby osób już długotrwale pozostających bez pracy. Alternatywnym trybem działania jest próba ograniczania napływu nowych osób do długotrwałego bezrobocia. Profilowanie bezrobotnych (wczesna identyfikacja osób szczególnie zagrożonych długotrwałym bezrobociem) to każdy formalny algorytm postępowania na podstawie którego określane jest ryzyko długotrwałego pozostawania bez pracy danej osoby. Cel: wskazanie, kto w pierwszej kolejności powinien być kierowany do uczestnictwa w aktywnych programach rynku pracy.
Teoretyczne założenia koncepcji profilowania bezrobotnych wpływ interwencji w ramach aktywnych polityk rynku pracy koszty przeprowadzenia procedur wczesnej identyfikacji dostęp do właściwego i pełnego systemu rejestracji oraz monitorowania sytuacji bezrobotnych na rynku pracy możliwość trafnego określenia czynników determinujących długookresowe bezrobocie aktywne programy rynku pracy
Procedury profilowania bezrobotnych mogą: wiązać się wyłącznie z oceną ryzyka długookresowego pozostawania bez pracy obejmować działania, których celem jest diagnoza możliwości oraz silnych i słabych stron bezrobotnego znacząco ułatwiać dobór odpowiednich form pomocy dla konkretnego bezrobotnego (w połączeniu z technikami adresowania) być traktowane jako instrument optymalnej alokacji środków przeznaczanych na walkę z bezrobociem
Główne zalety i wady różnych koncepcji profilowania bezrobotnych Ocena ryzyka przez pracownika służb zatrudnienia Selekcja grupowa Modelowanie ekonometryczne Zalety Wady Bierze pod uwagę subiektywne czynniki determinujące ryzyko długotrwałego bezrobocia Daje możliwość uchwycenia indywidualnych potrzeb bezrobotnego Praco i kosztochłonna Uzyskana ocena ryzyka jest w znacznym stopniu uzależniona od wiedzy i odczuć danego pracownika służb zatrudnienia Niewielkie koszty prowadzenia procedury identyfikacji Uzyskana ocena ryzyka jest obiektywna i niezależna od wiedzy i odczuć pracownika służb zatrudnienia Brak elastyczności procesu decyzyjnego Jednorodne traktowanie wszystkich członków danej grupy ryzyka Nie bierze pod uwagę subiektywnych czynników ryzyka i specyficznych uwarunkowań lokalnego rynku pracy Niewygórowane koszty prowadzenia procedury identyfikacji Konglomerat elementów teorii nt. czynników sprzyjających długiemu pozostawaniu bez pracy i danych empirycznych na ten temat Daje możliwość uwzględnienia specyficznych uwarunkowań lokalnego rynku pracy i subiektywnych czynników zwiększających ryzyko długotrwałego bezrobocia Uzyskana ocena ryzyka jest obiektywna i niezależna od wiedzy i odczuć pracownika służb zatrudnienia Konieczność dostępu do indywidualnych danych o bezrobotnych Czynniki ryzyka nie uwzględnione w modelu są pomijane podczas procedury identyfikacji Ryzyko wystąpienia efektu stygmatyzacji
DZIESIĘĆ ZAŁOŻEŃ METODOLOGII PROFILOWANIA BEZROBOTNYCH
1. Profilowanie pojęcie i miejsce w procesie aktywizacji bezrobotnych W ramach niniejszego projektu podjęta została próba opracowania metodologii profilowania bezrobotnych. Jest to niezbędny element do wypracowania w Polsce nowego, bardziej skutecznego systemu walki z bezrobociem (w szczególności długotrwałym). Jednakże należy pamiętać, że jeśli opracowane rozwiązania nie zostaną wsparte właściwymi technikami adresowania, które z kolei nie będą bazować na rzetelnych badaniach efektywności netto, to nie spełnią one pokładanych w nich nadziei odnośnie do skrócenia okresu przebywania bez pracy.
2. Poziom centralizacji procedur profilowania bezrobotnych Rekomendujemy, aby profilowanie bezrobotnych w Polsce przeprowadzane było na poziomie centralnym (krajowym). Aby uwzględnić specyficzne uwarunkowania rynku pracy do opracowanego przez nas modelu ekonometrycznego włączona została zmienna, która powstała w oparciu o wielowymiarową analizę dostępnych wskaźników obrazujących sytuację na lokalnym rynku pracy. Pragniemy podkreślić, że komponent lokalny może być uwzględniony także później, podczas etapu adresowania, które obok szacunków efektywności netto mogłoby bazować na wynikach badania zapotrzebowania na pracę wśród lokalnych pracodawców.
3. Koncepcje profilowania bezrobotnych i elastyczność decyzyjna pracowników służb zatrudnienia Zalecamy, aby profilowanie bezrobotnych w Polsce opierało się na modelowaniu ekonometrycznym i było elementem systemu eksperckiego. Opracowane w ramach projektu narzędzia mają wspomagać w codziennej pracy pracowników publicznych służb zatrudnienia, do których jednak należeć powinna ostateczna decyzja o klasyfikacji bezrobotnego w kategoriach ryzyka długotrwałego pozostawania bez pracy (soft profiling).
4. Postać modelu ekonometrycznego wykorzystywanego w procedurach profilowania bezrobotnych W ramach niniejszego projektu podjęliśmy próbę wykorzystania kilku typów modeli ekonometrycznych. Ich porównanie podczas badań podjętych w etapie testowania pozwoli wyłonić model najtrafniej przewidujący ryzyko długotrwałego pozostawania bez pracy w Polsce.
5. Zakres i dostępność danych Zaprojektowane procedury profilowania bezrobotnych w Polsce oparte zostały na informacjach o bezrobotnych wprowadzanych do SI SyriuszSTD, które zostały wzbogacone danymi pochodzącymi z badania sondażowego. W przyszłości - Krajowy System Monitorowania Rynku Pracy?
6. Postać narzędzia do profilowania bezrobotnych Zaprojektowane narzędzia wykorzystywane do profilowania bezrobotnych posiadają formę kwestionariusza scoringowego. Mogą być one wykorzystywane zarówno w wersji elektronicznej, jak i tradycyjnej papierowej.
7. Moment i częstotliwość przeprowadzenia procedury profilowania bezrobotnych W warunkach polskich rekomendujemy aby procedury profilowania bezrobotnych były przeprowadzane zaraz w momencie rejestracji bezrobotnego w powiatowym urzędzie pracy. Następnie zalecamy ich powtarzanie w regularnych odstępach czasu, np. co sześć miesięcy.
8. Przygotowanie pracowników służb zatrudnienia do wdrożenia procedur profilowania bezrobotnych Zalecamy prowadzenie w Polsce wśród pracowników publicznych służb zatrudnienia intensywnej polityki informacyjnej na temat proponowanych rozwiązań w zakresie profilowania bezrobotnych. Dostęp do informacji oraz zarządzanie zmianą będą przeciwdziałać oporowi wobec zmian i przyczynią się do zminimalizowania obaw przed utratą pracy.
9. Nowoczesne technologie w procedurach profilowania bezrobotnych Rekomendujemy jak najszersze wykorzystanie nowoczesnych technologii podczas implementacji systemu profilowania bezrobotnych w Polsce.
10. Partycypacja bezrobotnych w procesie profilowania W przypadku wszystkich bezrobotnych podstawową osobą korzystającą z systemu profilowania powinien być pracownik publicznych służb zatrudnienia. W przyszłości rekomendujemy jednak wprowadzenie w Polsce takiego systemu, który dałby możliwość samodzielnego korzystania z dedykowanych narzędzi informatycznych do profilowania (np. platformy internetowej) w przypadku tych poszukujących pracy, którzy tego oczekują i posiadają wystarczające umiejętności, aby go obsługiwać.