288 Knstrukcj żelbetwe. Silsy. Napisał prf. dr. inż. Stefan Bryta. Są t zbirniki d przechwywania materjałów sypkich (zmielnych, ziarnistych, up. zbże, mąka, cement, ruda, tłuczeń, węgiel, cukier, słód itp.) z twrami lejkwatemi u dłu d wypróżnienia zawartści. Buduje się je najczęściej żelbetwe, wyjątkw z żelaza (ze ścianami betnwemi), cegły (kmry krągłe) lub drzewa wyknywa się silsy pdrzędneg znaczenia. Fig. 725. Silsy zbżwe w Lublinie. Ściany żelbetwe w silsach dla węgla, rudy, tłucznia, gipsu i cukru należy d wewnątrz zabezpieczyć warstwą gęstej wyprawy, lepiej stalbetnu (betn z piłkami żelaznemi), który jest bardz wytrzymały na ścieranie, klinkierami itd. ; w silsach zbżwych wyprawa nieptrzebna. Rzróżniamy silsy wielkkmrwe (szerkie), których wymiary rzutu pzimeg są wielkie w stsunku d wyskści ścian (fig. 724) i silsy celkwe (fig. 725) przekrju pzimym pdzielnym na ple prstkątne (najczęściej kwadratwe), sześcikątne (lig. 726), rzadziej śmikątne w płączeniu z kwadratwemi (fig. 727) luli krągłe (tu tracimy kł 2 /i> przestrzeni, fig. 728, ale ścianki pracują tylk na ciągnienie, więc mg'i być cienkie). pierają się na słupach. W przekrju pdłużnym mgą by' celki pinwe (tig. 724, 725) (łatwiejsze d wyknania) i ukśne scianad nachylnych d pzimu pd kątem większym lub równym kątwi t ) tarci" naturalneg stku. Mają ne na celu uniknięcie wielkich wyskści pm5' 426
Silsy. 28!) równczesnem wyzyskaniu przestrzeni, czyli takie pmieszczenie materjałów, aby pinwa wyskść warstwy nie przekrczyła pewnej granicy. Silsy zbżwe wyknywa się jak celkwe szerkści wiek 5 - li ///, a wyskści 2 25 m; ściany pkrywa się zaprawa cementwą. Silsy węglwe wielkkmrwe tylk w zakładach, zużywających węgiel masw (gazwnie itd.) ; pzatem zwykłe celkwe lub ukśne, warstwa węgla nie pwinna przekraczać 5 7 m ze względu na niebezpieczeństw sam - zapalenia się; z tegż pwdu dstęp świeżeg pwietrza pwinien być zamknięty mżliwie szczelnie, nadt tłusta zaprawa cementwa lub stalbetnwa (j. w.); ważna też ze względu na chrnę betnu, jeżeli węgiel zawiera Aaży prcent siarki. Silsy na rudę mgą być wielkkmrwe. 'n» >» -iprzekrój A-B Fig. 72 728. Ciśnienie w silsach dla małych wyskści (h < b tg <p) blicza się wedle wzru p = YAtg 2 46-i tpj () gdzie (p jest kątem tarcia daneg materjału (pr. tm II., str. 444). Ciśuieuie na jednstkę pwierzchni pzimej dna: g^yh (2) Ciśnienie na ściany i dn silsów głębkich (celkwych) zmniejsza się dzięki tarciu materjału sypkieg ściany przyczem : dla ścian /=tg( P l=,3 -,4, niewyprawinych cpl i 3 dla wyprawinych gładk Pi "^" P- c = = t Maximum ciśnienia trzymamy pd załżeniem, że ciężar elementarnej warstwy y Fdh równważy tarcie na bwdzie, czyli dq = 3 wiec yfdh pf.. dh, stąd - V JPiuax f gdzie y ciężar właściwy zawartści silsu. Dla celek kwadratwych =4«, i W = i y - Ciśnienie t występuje teretycznie w głębkści h pd pwierzchnią zawartści. W głębkści skńcznej h zachdzi równanie równwagi (fig. 72'.)) Nazwijmy I «4 fiudu Fdq = dh{yf fp) P ' dh I \ Fig. 729. Jifdh (4) (5) zaś F.(«) 427
29 Knstrukcje żlbetwe. t przez całkwanie (4) trzymamy q = (l e ***)> za» ( p ^ J W ~ «~* '') (7) Z uwagi na., 2. i 5. mżna przyjąć fc=/tg s (45 <») Jeżeli nazwiemy e * =, t ^) = j>n "max' kści c zestawine są w tablicy na str. 29: bliczenie ścian: Silsy krągłe pr. bliczenie zbirników str. 285. Silsy kwadratwe: siła siwa rzciągająca Silsy prstkątne: p a" + 24 '» 2 ' N = M» - -Łp t - T. dla J a = J. JT, 2 Jb a + J a b 2 pa J.b" M' h + u a J b ^ a" + A"»!. 2 * a + b ' a 3 +8«s & 2i 3» 24 a + b M, pl Sb 2 2 Jba + Jab* 6 3 + 6 2 a 2a 3 a + 6 Fig. 73. Siły siwe w ścianie krótszej A "* =,6 p a, w dłuższej l\ r a = {):bpb. Ściany liczy sie zatem na mimśrdkwe rzciąganie mimśród, przyczem M Jeżeliby Mb wypadł ujemne, t i tak należy w danym bku zastswać b* / uzbrjenie na -j- M, = -\- p 24; Wedle tych samych wzrów mżna bliczać silsy celkwe, dając jednak w ścianach wewnętrznych uzbrjenie bustrnne. Uzbrjenie narży pr fig. 73. Sil y wielkkmrwe mają zazwyczaj ściany wzmcnine przy pmcy żeber w dstępach 3 5 m. 428
Silsy. 29,35, -, C 5 > Ł < N t ~ - r H C i t - t - G C C i _.., 9 I C t^- C CS C^» s^ Cs_ C^ <J^ i^ C^ " " " " " " " " ' " "» <M ",277,478,623,727,83,86,896,926,946,96,972,98,985,989,992 c_ ct,259,45,594,699,777,835,878,99,933,95,963,973,98!,985,989» [~ ",24,423,562,667,747,88,858,889,96,936,95,963,972,979,984 ",22,393,528,632,74,777,826,865,893,98,936,95,96,97,977 ï <M a,22,362,49,594,675,74,793,835,868,893,96,933,946,957,966,973 Ir I* II Ö Tl *a c~ ",8,33,45,55,632.699,753,798,835,865,889,99,926,939,95,962,973 H <» n f f l i n r t a ) i ^ 9 i t - s c» c t > i - < M c» - «c a» ì G M i - i r th (N ^» c t t~ t C Cs s s s s ct ~ " ~ ~ ~ v ~ ~ ~ ~ ~ " " ~ " ' ~ - ",39,259,362,45,528,594,65,699,74,777,88,835,86,878,893,99,933,95 <N th Q T - f t N i - I C s e D Ö M C C t ^ T ^ ' t f r ^ G M ^ C C S t M ^ W c c i i V (S-* N r c^ c s^ " " ~ " " " " " " " " " -i "» i - I S C - f - l C Q - * ( N r - C s t - C t ~ C» i ) X i Q n 9 i i i Q ) 3 I Q ) C N K t ^^c^ce^-h^t^^i s <x^i t- t~ t- X " " " " " " " " " " " " " " " " " " ( M C S t M S t M I M C i H W i r J ^ C t S W t - t - j t - C t ^ H e t S ł M C l l M l t ^ - ^ l r ^ " " " " " " " " " " " " " " * ct >t 5 ^ i - I C f t i * ( M C C ^ H X C C ^ * G M n ^ i n c i i n i n t i s i k ^ s i i Q n " " " " " " " " " " " " " " " " * 6 T - I t M e - ^ C t - C C S! -!! C -*» G 429
292 Knstrukcje żelbtwe. bliczenie uzbrjenia najlepiej przeprwadzić wedle art. Bra Chmielwca : bliczenie ścian celkwych silsów żelbetwych. Przegląd techniczny 928: Znając grubść ścianki /; i dstąp wkładek d krawędzi a, znajdziemy najwygdniej ptrzebne uzbrjenie F jak rzetdnii punktu przecięcia siq krzywych ft i Fm, przyczem. dla ściany zewnętrznej (uzbrjenie jednstrnne), jeżeli nazwiemy A = N :, Ii wewnętrznej zaś (uzbr. symetryczne) A = N (li a x) : z, ß = ^, C ~ 2 e A B xj, &i = (4 + If): (l' Z X), F, C:(h 2 ). Całkwite uzbrjenie na szerkści h (zwykle cm) wynsi 2 F. Przyjmując kilka dwlnych wartści dia X bliczamy 3 Ft i F^ tablaryezni i wykreślamy krzywe Ft i F? na papierze kratkwanym lub milimetrwym d ręki. Rzewna punktu przecięcia się bu krzywych przedstawia szukaną wartść F. dcięta zaś daje dstęp si bjętnej d warstwy skrajnej ściskanej. Naprężenie wkładek rzciąganych <7^ przyjmujemy röwne dpuszczalnemu j A, naprężenie X Cl, f a i X wkładek śiskanych ai'=ci ~, napreżnie w betnie aj. z 'h u x " 6 A a X W ścianach zewnętrznych należy przyjąć mniejsze naprężenie dpuszczalne żelaza na rzciąganie = ky/rn z uwagi na różnicę tem- 2 l)x"- Fig. 73. Fig. 732. Fig. 733. peratur zewnętrznej i wewnętrznej, a także zmniejszyć naprężenie dpuszczalne betnu. Grubść ścian przyjmuje się cnajmniej 6 8 cm. Lejkwate du silsu celkweg blicza się pd załżeniem, że sypki materjał jest płynem nieściśliwym, który wywiera na jednstkę rzutu pzimeg pchyłej ściany pinwe ciśnienie 9 = -jf=p ctg'-(45 Fig. 734. Siła Q = Fqmtx rzkłada się na N i T (fig. 73). Siła T pwduje rzciąganie pdłużne. Siła N rzkłada się na H i V. Siła H pwduje w bwdzie A li C D (fig. 732) rzciąganie R i mment M, zaś sile V przeciwdziała naprężenie ścinające : gilzie </! = </: cs a, jest pinwą grubścią pchyłej ściany (fig. 733). Knstrukcja lejka pr. np. fig. 734. Dla małych silsów mżna wyknać, dn pzime i nadbetnwać je chudym betnem (fig. 724). celem uzyskania dp. lejków (spsób łatwiejszy, ale wymagający większej ilści materjalu). 4:-i