Wymiarowanie jest to podawanie wymiarów przedmiotów na rysunkach technicznych za pomocą linii, liczb i znaków wymiarowych.

Transkrypt

1 ::: Wymiarwanie 1. C t jest wymiarwanie? Aby rysunek techniczny mógł stanwić pdstawę d wyknania jakiegś przedmitu nie wystarczy bezbłędne naryswanie g w rzutach prstkątnych. Same rzuty, bwiem infrmują nas kształcie przedmitu i szczegółach jeg wyglądu, ale nie mówią nic jeg wielkści. Knieczne zatem jest uzupełnienie takieg rysunku wymiarami daneg przedmitu - czyli zwymiarwanie g. Wymiarwanie jest t pdawanie wymiarów przedmitów na rysunkach technicznych za pmcą linii, liczb i znaków wymiarwych. Wymiarwanie jest jedną z najważniejszych czynnści związanych ze sprządzeniem rysunku techniczneg. Umżliwia n dczytanie rysunku i wyknanie przedmitu zgdnie z wymaganiami knstruktra. Rysunek techniczny będący pdstawą wyknania przedmitu, naryswany bez wymiarów alb z błędami i brakami w zakresie wymiarwania nie ma żadnej wartści. 2. Ogólne zasady wymiarwania Ogólne zasady wymiarwania w rysunku technicznym maszynwym dtyczą: linii wymiarwych i pmcniczych linii wymiarwych strzałek wymiarwych liczb wymiarwych znaków wymiarwych Linie wymiarwe i pmcnicze linie wymiarwe Linie wymiarwe rysuje się linią ciągłą cienką równlegle d wymiarwaneg dcinka w dległści c najmniej 10 mm, zakńczne są grtami dtykającymi strzem krawędzi przedmitu, pmcniczych linii wymiarwych lub si symetrii. Linie wymiarwe nie mgą się przecinać. Pmcnicze linie wymiarwe są t linie ciągłe cienkie, będące przedłużeniami linii rysunku. Rysuje się je prstpadle d mierzneg dcinka. Pmcnicze linie wymiarwe mgą się przecinać. Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi i Sprtwymi im. Króla Władysława Jagiełły w Schaczewie

2 Strzałki wymiarwe Prawidłwy kształt grtów przedstawia rysunek (1). Długść grta pwinna wynsić 6-8 grubści linii zarysu przedmitu, lecz nie mniej niż 2,5 mm. Grty pwinny być zaczernine. Na szkicach dręcznych dpuszcza się stswanie grtów niezaczerninych (rys. 2). Długść grtów pwinna być jednakwa dla wszystkich wymiarów na rysunku. Zasadnicz strza grtów pwinny dtykać d wewnątrz linii, między którymi wymiar pdajemy (rys 3). Przy pdawaniu małych wymiarów grty mżna umieszczać na zewnątrz tych linii, na przedłużeniach linii wymiarwej (rys 4). Dpuszcza się zastępwanie grtów cienkimi kreskami długści c najmniej 3,5 mm, nachylnymi pd kątem 45 d linii wymiarwej (rys 5). Liczby wymiarwe Na rysunkach technicznych maszynwych wymiary liniwe (długściwe) pdaje się w milimetrach, przy czym znaczenie "mm" pmija się. Liczby wymiarwe pisze się nad liniami wymiarwymi w dległści 0,5-1,5 mm d nich, mniej więcej na śrdku (rys.1) Jeżeli linia wymiarwa jest krótka, t liczbę wymiarwą mżna napisać nad jej przedłużeniem (rys. 2) Na wszystkich rysunkach wyknanych na jednym arkuszu liczby wymiarwe pwinny mieć jednakwą wyskść, niezależnie d wielkści rzutów i wartści wymiarów. Należy unikać umieszczania liczb wymiarwych na liniach zarysu przedmitu, siach i liniach kreskwania przekrjów. Wymiary pwinny być tak rzmieszczne, żeby jak najwięcej z nich mżna był dczytać patrząc na rysunek d dłu lub d prawej strny (rys. 3) Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi i Sprtwymi im. Króla Władysława Jagiełły w Schaczewie

3 Znaki wymiarwe D wymiarwania wielkści średnic i prmieni krzywizn stsujemy specjalne znaki wymiarwe. Średnice wymiarujemy pprzedzając liczbę wymiarwą znakiem (fi). Prmienie łuków wymiarujemy pprzedzając liczbę wymiarwą znakiem R. Linię wymiarwą prwadzi się d śrdka łuku i zakańcza się grtem tylk d strny łuku (rys.) Grubść płaskich przedmitów nieskmplikwanych kształtach zaznaczamy pprzedzając liczbę wymiarwą znakiem x. 3. Pdstawwe zasady wymiarwania Przystępując d wymiarwania rysunku techniczneg należy wczuć się w rlę sby, która na jeg pdstawie będzie wyknywać dany przedmit. Trzeba zadbać t, aby nie zabrakł żadneg z ptrzebnych wymiarów i aby mżna je był jak najłatwiej dmierzyć na materiale pdczas bróbki. Ułatwi t w znacznym stpniu znajmść pdstawwych zasad wymiarwania. Pdstawwe zasady wymiarwania w rysunku technicznym dtyczą: stawiania wszystkich wymiarów kniecznych niepwtarzania wymiarów niezamykania łańcuchów wymiarwych pmijania wymiarów czywistych Zasada wymiarów kniecznych Zawsze pdajemy wymiary gabarytwe (zewnętrzne). Wymiary mniejsze rysujemy bliżej rzutu przedmitu. Zawsze pdajemy tylk tyle i takich wymiarów które są niezbędne d jednznaczneg kreślenia wymiarweg przedmitu. Każdy wymiar na rysunku pwinien dawać się dmierzyć na przedmicie w czasie wyknywania czynnści bróbkwych. Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi i Sprtwymi im. Króla Władysława Jagiełły w Schaczewie

4 Zasada niepwtarzania wymiarów Wymiarów nie należy nigdy pwtarzać ani na tym samym rzucie, ani na różnych rzutach teg sameg przedmitu. Każdy wymiar pwinien być pdany na rysunku tylk raz i t w miejscu, w którym jest n najbardziej zrzumiały, łatwy d dszukania i ptrzebny ze względu na przebieg bróbki. Zasada niezamykania łańcuchów wymiarwych Łańcuchy wymiarwe stanwią szereg klejnych wymiarów równległych (tzw. łańcuchy wymiarwe prste - rys. 1) lub dwlnie skierwanych (tzw. łańcuchy wymiarwe złżne - rys. 2) W bu rdzajach łańcuchów nie należy wpisywać wszystkich wymiarów, gdyż łańcuch zamknięty zawiera wymiary zbędne wynikające z innych wymiarów. Łańcuchy wymiarwe pwinny więc pzstać twarte, przy czym pmija się wymiar najmniej ważny. Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi i Sprtwymi im. Króla Władysława Jagiełły w Schaczewie

5 Zasada pmijania wymiarów czywistych Pmijanie wymiarów czywistych dtyczy przede wszystkim wymiarów kątwych, wynszących 0 lub 90, tj. dnszących się d linii wzajemnie równległych lub prstpadłych. ::: Linie rysunkwe 1. Rdzaje linii rysunkwych. Żeby rysunek techniczny był wyraźny, przejrzysty i czytelny stsujemy różne rdzaje i dmiany linii. Inne linie stsuje się d naryswania krawędzi przedmitu, inne d zaznaczenia si symetrii a jeszcze inne d zwymiarwania g. T jaką, w danej sytuacji, linię należy zastswać na rysunku kreśla ściśle Plska Nrma PN- 82/N Wspmniana nrma kreśla linie d stswania w różnych dmianach rysunku tecniczneg - maszynweg, budwlaneg i elektryczneg. Pniżej przedstawię te rdzaje linii, które dtyczą rysunku techniczneg maszynweg i są niezbędne d panwania pdstaw rysunku techniczneg. D wyknywania rysunków technicznych maszynwych służą następujące rdzaje linii: ciągła Linia Gruba Cienka linia ciągła linia kreskwa linia punktwa linia dwupunktwa linia falista kreskwa punktwa Pza tym rzróżnia się linie: linia gruba ( grubści a) linia cienka ( grubści b=a/3) dwupunktwa falista 2. Zastswanie linii. Grubść linii należy dbierać w zależnści d wielkści ryswaneg przedmitu i stpnia złżnści jeg budwy. Wybrana grupa grubści linii (grubych i cienkich) pwinna być Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi i Sprtwymi im. Króla Władysława Jagiełły w Schaczewie

6 jednakwa dla wszystkich rysunków wyknanych na jednym arkuszu. Np. jeżeli grubść linii grubej wynsi 0,5 mm, t linia cienka pwinna mieć grubść 0,18 mm lub jeżeli linia gruba ma grubść 0,7 mm t linia cienka 0,25 mm. Rdzaj linii Zastswanie Linia ciągła gruba - widczne krawędzie i wyraźne zarysy przedmitów w widkach i przekrjach, - linie bramwania arkusza, - zewnętrzny zarys tabliczki rysunkwej, - krótkie kreski znaczające kńce płaszczyzny przekrju. Linia ciągła cienka - linie wymiarwe - pmcnicze linie wymiarwe, - kreskwanie przekrjów. Linia punktwa cienka - sie symetrii - ślady płaszczyzn symetrii Linia dwupunktwa cienka - linie gięcia Linia kreskwa cienka - niewidczne krawędzie i zarysy przedmitów Linia falista cienka - linie urwania i przerwania przedmitów - linie graniczające przekrje cząstkwe Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi i Sprtwymi im. Króla Władysława Jagiełły w Schaczewie

7 Na rysunku zastswan różne rdzaje linii zgdnie z ich przeznaczeniem: bramwanie arkusza - linia ciągła gruba, zewnętrzny zarys tabliczki rysunkwej - linia ciągła gruba, widczne krawędzie przedmitu - linia ciągła gruba, linie wymiarwe i pmcnicze linie wymiarwe - linia ciągła cienka, kreskwanie przekrju - linia ciągła cienka, sie symetrii - linia punktwa cienka, linia graniczająca przekrój cząstkwy - linia falista cienka. Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi i Sprtwymi im. Króla Władysława Jagiełły w Schaczewie