EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PRACA SOCJALNA Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy absolwenta Obszar wiedzy Dziedzina Dyscyplina studia I stopnia praktyczny licencjat obszar nauk humanistycznych i społecznych nauk humanistycznych, społecznych, ekonomicznych, prawnych Pedagogika, psychologia, socjologia, filozofia, ekonomia, prawo. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem Praca socjalna jest nauką o zasadach i metodach oraz technikach wspierania i udzielania profesjonalnej pomocy człowiekowi, rodzinie, grupom i zbiorowościom społecznym w trudnych sytuacjach życiowych. Praca socjalna jako kierunek studiów jest interdyscyplinarnie zakotwiczona w takich dyscyplinach naukowych jak: pedagogika, socjologia, polityka społeczna, psychologia, zdrowie publiczne, prawo, zatem w dyscyplinach, które stanowią obszar nauk społecznych. Na liście kierunków tworzących nauki społeczne, praca socjalna wymieniana jest jako jeden z 22 kierunków w tym szerokim obszarze studiów. Praca socjalna jako kierunek kształcenia korzysta z teorii socjologicznych, teorii wychowania, teorii zmian społecznych, teorii nierówności społecznych oraz z teorii pedagogicznych, głównie pedagogiki społecznej. Istotną część podstaw teoretycznych pracy socjalnej stanowią teorie psychologiczne z zakresów: psychologii rozwoju człowieka, psychologii społecznej, psychopatologii i terapii. Podstawę rozumienia społecznej natury człowieka i jego związków ze środowiskiem czerpie praca socjalna z socjologii ogólnej, makrosocjologii, mikrosocjologii, socjologii rodziny, socjologii problemów społecznych oraz teorii dewiacji i patologii społecznej. Praca socjalna jako kierunek kształcenia obejmuje również wiedzę z zakresu teorii, metod i technik pomagania jednostkom i grupom w różnych sytuacjach życiowych wymagających pomocy instytucjonalnej oraz wiedzę z zakresu metod i technik badań socjologicznych pozwalającą na diagnozowanie sytuacji jednostki, grup społecznych oraz diagnozę problemów społecznych w środowisku. Istotnym filarem wiedzy, na którym opiera się kształcenie na kierunku praca socjalna jest polityka społeczna i polityka socjalna, ich zasady funkcjonowania i współtworzenia obszarów pracy socjalnej. Praca socjalna wykorzystuje wiedzę psychologiczną, socjologiczną i pedagogiczną o możliwościach dokonywania zmian w życiu jednostki, grupy, zbiorowości. Wiedza ta pozwala na konstruowanie i realizowanie w praktyce zawodowej programów interwencji społecznych, projektów socjalnych, programów profilaktyki społecznej oraz strategii rozwiązywania problemów społecznych. Praca socjalna w swoich podstawach teoretycznych korzysta również z szeroko rozumianej myśli filozoficznej. Od początku istnienia pracy socjalnej i towarzyszącemu jej procesowi kształtowania się zasad pomagania drugiemu człowiekowi, obecna była refleksja, która nawiązywała do myśli czołowych przedstawicieli filozofii społecznej począwszy od Platona i Arystotelesa. Zawsze filozofia wyjaśniała sens działania prospołecznego oraz zasadę powinności dostrzegania potrzeb drugiego człowieka. Wprawdzie zdecydowana większość przedmiotów w programie pracy socjalnej opiera się na założeniach i wiedzy kierunków uważanych za wiodące w obszarze nauk społecznych, to jednak nie można pominąć obecności podstawowych wartości humanistycznych. 1
Przedmioty ujęte w programie pracy socjalnej a mieszczące się w obszarze nauk społecznych stanowią 98,7%, przedmioty z obszaru nauk humanistycznych stanowią zaledwie 1,3% całości programu. II. Efekty kształcenia K (przed podkreślnikiem) kierunkowe efekty kształcenia W kategoria wiedzy U kategoria umiejętności K (po podkreślniku) kategoria kompetencji społecznych H1A efekty kształcenia w obszarze studiów humanistycznych dla pierwszego stopnia, profil praktyczny S1A- efekty kształcenia w obszarze studiów społecznych dla I stopnia, profil praktyczny 01,02,03 i kolejne numer efektu kształcenia SYMBOL Efekty kształcenia dla kierunku studiów praca socjalna Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia na kierunku studiów praca socjalna absolwent: WIEDZA Odniesienie do efektów kształcenia w obszarze kształcenia w zakresie nauk społecznych i humanistycznych K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 ma podstawową wiedzę o charakterze nauk społecznych, ich miejscu w systemie nauk i relacjach do innych nauk, w tym w szczególności do nauk humanistycznych ma uporządkowaną podstawową wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla pracy socjalnej, zorientowaną na zastosowania praktyczne ma podstawową wiedzę o typowych rodzajach struktur i instytucji społecznych realizujących pracę socjalną i współpracujących w realizacji tych zadań, a w szczególności w ich podstawowych elementach ma podstawową wiedzę o relacjach między strukturami i instytucjami społecznymi działającymi w obszarze pracy socjalnej oraz ich elementami zna podstawową terminologią z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla pracy socjalnej S1P_W01 H1P_W01 S1P_W02 S1P_W03 H1P_W03 2
K_W06 K_W07 K_W08 K_W09 K_W10 K_W11 K_W12 K_W13 K_W14 K_W15 K_W16 K_W17 zna rodzaje więzi społecznych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla kierunku praca socjalna oraz rządzące nimi prawidłowości ma podstawową wiedzę o celach, organizacji i funkcjonowaniu instytucji pomocy społecznej, resocjalizacji i innych związanych z pracą socjalną ma wiedzę o metodach i narzędziach, w tym technikach pozyskiwania danych, odpowiednich dla dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla kierunku praca socjalna, pozwalających opisywać struktury i instytucje społeczne oraz procesy w nich i między nimi zachodzące, ze szczególnym uwzględnieniem instytucji pomocy społecznej, resocjalizacji, organizacji pozarządowych, ekonomii społecznej ma wiedzę o człowieku i jego rozwoju, w szczególności jako o podmiocie konstytuującym struktury społeczne i zasady ich funkcjonowania, w tym instytucji działających w obszarze pracy socjalnej a także działającym w tych strukturach; ma również wiedzę o biologicznych prawidłowościach rozwoju człowieka i zaburzeniach tego rozwoju ma podstawową wiedzę o metodyce wykonywania zadań, normach, procedurach i dobrych praktykach stosowanych w pracy socjalnej i instytucjach ją realizujących ma wiedzę o normach i regułach organizujących wybrane struktury i instytucje społeczne w obszarze pracy socjalnej ma wiedzę o poglądach na temat instytucji działających w obszarze pracy socjalnej oraz rodzajów więzi społecznych i ich historycznej ewolucji ma wiedzę o procesach zmian instytucji działających w obszarze pracy socjalnej oraz ich elementów, o przyczynach, przebiegu, skali i konsekwencjach tych zmian ma podstawową wiedzę o ryzyku związanym z wykonywaniem zawodu pracownika socjalnego i sposobach przeciwdziałania zna ogólne zasady tworzenia i rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości, wykorzystującej wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla kierunku praca socjalna zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności przemysłowej i prawa autorskiego ma podstawową wiedzę o prawnych i ekonomicznych uwarunkowaniach funkcjonowania pracy socjalnej i instytucji z nią związanych S1P_W04 H1P_W05 S1P_W06 S1P_W05 H1P_W07 S1P_W07 S1P_W09 S1P_W08 H1P_W09 S1P_W11 S1P_W10 H1P_W06 3
K_U01 K_U02 K_U03 K_U04 K_U05 K_U06 K_U07 K_U08 K_U09 K_U10 K_U11 K_U12 K_U13 UMIEJĘTNOŚCI potrafi prawidłowo interpretować zjawiska społeczne (kulturowe, polityczne, prawne, ekonomiczne), specyficzne dla pracy socjalnej potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, użytkować informacje z zakresu pracy socjalnej, z wykorzystaniem różnych źródeł i technik potrafi właściwie analizować przyczyny i przebieg wybranych procesów i zjawisk i społecznych; stosuje podstawowe techniki i narzędzia badawcze w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla pracy socjalnej potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną do szczegółowego opisu i praktycznego analizowania jednostkowych procesów i zjawisk społecznych (kulturowych, politycznych, prawnych, gospodarczych), mających znaczenie dla pracy socjalnej umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności profesjonalne związane z pracą socjalną potrafi prognozować praktyczne skutki konkretnych zjawisk społecznych z wykorzystaniem standardowych metod i narzędzi właściwych dla dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla pracy socjalnej potrafi właściwie analizować przyczyny i przebieg wybranych procesów i zjawisk społecznych (kulturowych, politycznych, prawnych, gospodarczych) specyficznych dla dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla pracy socjalnej posiada umiejętność wykorzystania zdobytej wiedzy zakresu pracy socjalnej, z uwzględnieniem wiadomości zdobytych podczas praktyki zawodowej prawidłowo posługuje się systemami normatywnymi oraz wybranymi normami i regułami (prawnymi, zawodowymi, etycznymi) w celu rozwiązania konkretnego zadania z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla pracy socjalnej posiada umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk społecznych, samodzielnie planuje i realizuje projekty socjalne posiada umiejętność analizy proponowanego rozwiązania konkretnych problemów i proponuje odpowiednie rozstrzygnięcia właściwe dla pracy socjalnej; posiada umiejętność wdrażania proponowanych rozwiązań pomocowych posiada podstawowe umiejętności w zakresie oceny jakości usług związanych z pracą socjalną posiada podstawowe umiejętności organizacyjne pozwalające na planowanie i realizację zadań związanych z pracą socjalną S1P_U01 H1P_U01 S1P_U02 S1P_U02 H1P_U02 S1P_U04 S1P_U03 S1P_U06 S1P_U05 S1P_U08 S1P_U07 H1P_U06 H1P_U04 4
K_U14 K_U15 K_U16 K_U17 K_U18 K_U19 K_U20 K_K01 K_K02 K_K03 K_K04 K_K05 potrafi sporządzić wniosek o przyznanie środków na realizację projektu socjalnego związanego z realizacją zadań w zakresie pracy socjalnej potrafi w podstawowym zakresie stosować przepisy prawa odnoszące się do pracy socjalnej potrafi ocenić przydatność różnorodnych metod, procedur, dobrych praktyk do realizacji zadań i rozwiązywania problemów dotyczących praktyki pracy socjalnej oraz wybrać i zastosować właściwy sposób postępowania posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych i prac pisemnych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla pracy socjalnej, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla pracy socjalnej posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz formułowania wniosków z zakresu pracy socjalnej ma umiejętności językowe w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla pracy socjalnej zgodnie z wymaganiami określonymi dla poziomu B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia językowego KOMPETENCJE SPOŁECZNE rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie i doskonalenia w zakresie pracy socjalnej potrafi współdziałać i pracować w grupie przyjmując w niej różne role m.in. organizatora grupy, prowadzącego grupę, jej animatora potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania z zakresu pracy socjalnej prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu pracownika socjalnego umie uczestniczyć w przygotowaniu projektów socjalnych uwzględniając aspekty prawne, ekonomiczne i polityczne H1P_U08 H1P_U07 H1P_U09 S1P_U09 S1P_U10 H1P_U11 H1P_U10 S1P_U09 S1P_U11 S1P_K01 S1P_K02 S1P_K03 S1P_K04 S1P_K05 K_K06 potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę i umiejętności, w tym z zakresu pracy socjalnej S1P_K06 5
K_K07 K_K08 potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy w obszarze usług społecznych posiada zinterioryzowany system wartości zgodny z etyką zawodu pracownika socjalnego S1P_K07 H1P_K05 6