Podatnicy uzyskujący dochody za granicą a obowiązek złożenia rocznego zeznania podatkowego i rozlicz Autorka wskazuje rozwiązania wielu problemów związanych z rozliczaniem podatkowym tych osób. W związku z coraz częstszymi wyjazdami podatników do pracy za granicą powstaje wiele problemów związanych z dokonywaniem rozliczania rocznego podatku dochodowego od dochodów uzyskiwanych poza terytorium RP. Poniżej przedstawiam problemy związane ze składaniem rocznych zeznań podatkowych w przypadku osób uzyskujących przychody z pracy za granicą, z zaznaczeniem różnic w rozliczeniu rocznym osób, co do których znajduje zastosowanie metoda wyłączenia z progresją i metoda proporcjonalnego odliczenia. Obie powyższe metody wynikają bądź z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania podpisanych przez polski rząd z rządem odpowiedniego państwa bądź, w razie braku umowy, z art. 27 ust. 9 i ust. 9a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej UPDOF. Zasadą jest jednak to, iż podstawową metodą unikania podwójnego opodatkowania jest metoda proporcjonalnego odliczenia. Metoda wyłączenia z progresją znajduje zastosowanie jedynie wówczas, gdy wynika tak z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. 1 / 10
Wybór właściwego formularza podatkowego Podatnicy rozliczający się z dochodów mają do dyspozycji, co do zasady, dwa formularze podatkowe: - PIT-36 - zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym...; - PIT 37 - zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym... We wstępie obydwu zeznań znajduje się określenie, do jakich grup podatników są one skierowane. I tak: - formularz PIT-37 składają podatnicy uzyskujący przychody ze źródeł położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z wymienionych enumeratywnie źródeł przychodów; - formularz PIT-36 jest z kolei przeznaczony dla podatników, których dochody (przychody) nie mieszczą się w katalogu wymienionym w PIT-37. Z uwagi na to, iż PIT-37 dotyczy tylko i wyłącznie dochodów uzyskiwanych na terenie kraju, 2 / 10
podatnicy uzyskujący dochody z pracy za granicą są zobowiązani do złożenia zeznania rocznego PIT-36. Rozliczenie podatnika, który do uzyskanych za granicą przychodów stosuje metodę odliczenia proporcjonalnego Podatnicy, dla których właściwą metodą rozliczenia podatku zapłaconego za granicą jest metoda proporcjonalnego odliczenia, są zobowiązani do: - wpisania kwoty przychodu, kosztu uzyskania przychodów oraz dochodu w część D1 w wierszu 8 (poz. formularza 79,80,81); - wpisania - w przypadku gdy dochody z zagranicy uzyskał małżonek podatnika (w sytuacji łącznego rozliczenia małżonków) - danych dotyczących przychodu, kosztów uzyskania przychodów oraz dochodu w części D2, wiersz 8, poz. 122,123,124; - wykazania podatku zapłaconego za granicą w części H w pozycji Podatek zapłacony za granicą - zgodnie z art. 27 ust 9 i 9a ustawy" - poz. 173,174. Jednocześnie nie należy wpisywać podatku wykazanego i zapłaconego za granicą w części D1 lub D2 w pozycji: Należna zaliczka, w tym zaliczka pobrana przez płatnika"; - wykazania podatku w kwocie przeliczonej na złote. Podatek wpisany w poz. 173, 174 nie może przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, który proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą. Obliczenie tej kwoty następuje w poniższy sposób: 3 / 10
Etapy Przykład Dodanie dochodów uzyskanych za granicą do dochodów uzyskanych w Polsce Dochód za granicą w przeliczeniu na PLN: (podatek: 10.000,00 3.000,00 PLN PLN ); Dochód w Polsce: 30.000,00 PLN Łącznie: 40.000,00 PLN Obliczenie podatku od łącznych dochodów 40.000 PLN x 19% = 7.600 PLN do zapłaty Kwota podatku możliwa do odliczenia : pomnożenie dochodu uzyskanego za granicą przez podatek 4 / 10
Podatnicy uzyskujący dochody za granicą a obowiązek złożenia rocznego zeznania podatkowego i rozlicz 10.000,00 PLN x 7.600 / 40.000,00 PLN 1.900,00 = PLN W powyższym przykładzie do odliczenia pozostaje kwota podatku zapłaconego za granicą w wysokości 1.900,00 PLN. Kwota zapłaconego podatku za granicą ponad powyższe wyliczenie pozostaje nierozliczona, tj. 3.000,00 PLN - 1.900,00 PLN = 1.100,00 PLN. Należy pamiętać o tym, iż w przypadku przekroczenia progów podatkowych wyliczenie podatku zapłaconego za granicą, o który można pomniejszyć łączne dochody, będzie bardziej skomplikowane - zasady wyliczenia podatku możliwego do odliczenia od podatku od łącznego dochodu pozostają jednak bez zmian. Rozliczenie podatnika, który do uzyskanych za granicą przychodów stosuje metodę wyłączenia z progresją Podatnicy, dla których właściwą metodą rozliczenia podatku zapłaconego za granicą jest metoda wyłączenia z progresją, są zobowiązani do: - wykazania dochodów uzyskanych za granicą w części H w pozycji Dochody osiągnięte za granicą, o które zwiększa się podstawa obliczenia podatku do ustalenia stopy procentowej" - poz. 168,169. Jednocześnie dochodu uzyskanego za granicą rozliczanego metodą wyłączenia 5 / 10
z progresją nie wykazuje się w części D1 i D2; - obliczenia podatku zgodnie z metodą wyłączenia z progresją (opisaną poniżej) i wpisania tak obliczonego podatku do pozycji 171: Obliczony podatek - zgodnie z art. 27 ust. 1-8 ustawy). Sposób obliczenia podatku został przedstawiony poniżej: Etapy Przykład Dodanie dochodów uzyskanych za granicą do dochodów uzyskanych w Polsce Dochód za granicą w przeliczeniu na PLN: 30.000,00 (podatek: PLN 3.000,00 PLN ); Dochód w Polsce: 30.000,00 PLN Łącznie: 60.000,00 PLN Obliczenie podatku od łącznych dochodów - wg skali podatkowej 6 / 10
7.866,25 PLN - podatek wg skali od dochodów do 44.490 PLN; 15.510,00 PLN (różnica: 60.000,00 PLN - 44.490,00 4.653,00 PLN) PLN x 30% = Łącznie: 7.866,25 PLN + 4.653,00 PLN = 12.519,25 PLN Ustalenie stopy procentowej : kwotę podatku wg skali należy podzielić przez łączne dochody oraz pr 12.519,25 PLN / 60.000,00 PLN x 100 = 20,87 %(w zaokrągleniu do dwóch miejsc po przecinku) Ustalenie podatku do zapłaty : dochody uzyskane w kraju podlegają przemnożeniu przez stopę proce 30.000,00 PLN x 20,87 % = 6.261,00 PLN W powyższym przykładzie dochody przekroczyły pierwszy próg podatkowy. Jedynie bowiem wówczas dochody uzyskane za granica mają wpływ na rozliczenie podatku w Polsce od dochodów uzyskanych w kraju. W przypadku łącznego rozliczania małżonków, do ustalenia stopy procentowej należy wziąć pod uwagę obydwa łączne dochody, lecz w połowie ich wysokości (podobna zasada do łącznego opodatkowania małżonków - dochody są dzielone przez dwa). 7 / 10
Rozliczenie podatnika, który oprócz przychodów uzyskanych za granicą nie uzyskuje innych przychodów na terenie kraju Podstawowe pytanie, które tutaj należy zadać, brzmi: czy w przypadku, gdy podatnik polski nie uzyskuje na terenie kraju innych dochodów do opodatkowania jest on zobowiązany do złożenia zeznania rocznego? Problem jest praktyczny i różnie niestety interpretowany przez urzędy skarbowe. Wiele z urzędów skarbowych stoi bowiem na stanowisku, że w takim przypadku nie trzeba składać zeznania rocznego. Niektóre z nich uważają, iż należy jedynie pisemnie poinformować urząd skarbowy o samym fakcie uzyskiwania dochodów za granicą. Jeszcze inne urzędy skarbowe twierdzą, iż obowiązek wykazania dochodów uzyskanych za granicą powstaje jedynie wówczas, gdy rozliczenie roczne składają obydwoje małżonkowie lub osoba samotnie wychowująca dziecko. Broszura informacyjna dołączona do zeznania PIT-36 również nie rozwiewa powyższych wątpliwości, gdyż: - w opisie do części D wskazuje miejsca wpisywania przychodów z zagranicy w zależności od metody unikania podwójnego opodatkowania zastosowanej do danego podatnika; - w części H, opisując metodę wyłączenia z progresją, informuje, iż: Poz. 168 i 169 wypełniają podatnicy, którzy w roku podatkowym oprócz dochodów podlegających opodatkowaniu uzyskali dochody z tytułu działalności wykonywanej za granicą..." co sugeruje, że w przypadku braku dochodów 8 / 10
uzyskanych na terytorium kraju nie wypełnia się zeznania. Uważam, że w przypadku braku uzyskania dochodów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej należy mimo wszystko złożyć zeznanie roczne wypełniając pozycje i Działy opisane powyżej (punkty 2,3). Dlaczego zalecane jest złożenie zeznania PIT-36 w przypadku uzyskiwania dochodów jedynie za granicą? Poniżej przedstawiam argumenty uzasadniające moje stanowisko: - podatnikiem jest osoba fizyczna podlegająca opodatkowaniu podatkiem dochodowym (art. 7 ustawy - ordynacja podatkowa). Nie ulega wątpliwości, iż osoba wyjeżdżająca do pracy za granicę jest nadal rezydentem polskim, gdyż miejsce zamieszkania (ośrodek interesów życiowych) znajduje się nadal w Polsce. W takim przypadku, zgodnie z art. 3 ust. 1 UPDOF osoba ta ma nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce, tj. podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów; - zgodnie z art. 45 ust. 1 UPDOF podatnicy są zobowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie o wysokości dochodu uzyskanego w danym roku podatkowym. Przepis ten, oprócz sytuacji, gdy roczne zeznanie składa płatnik na wniosek podatnika, nie zawiera innych wyjątków; - pomimo wątpliwości dotyczących zapisów broszury zeznanie podatkowe nie różnicuje sytuacji podatników w zależności od tego, czy uzyskują dochody wyłącznie poza granicami kraju czy też zarówno w kraju, jak i poza nim; - sytuacja, w której podatnik będąc rezydentem kraju składał do tej pory zeznania podatkowe, a obecnie nie jest ono złożone może powodować konieczność wyjaśniania w urzędach skarbowych, dlaczego za dany rok podatkowy zeznanie roczne nie zostało złożone; 9 / 10
Podatnicy uzyskujący dochody za granicą a obowiązek złożenia rocznego zeznania podatkowego i rozlicz - i ostatni argument - zgodnie z art. 55 kodeksu karnego skarbowego, w sytuacji gdy poda tnik nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Z uwagi na powyższe uregulowania, pomimo wątpliwości oraz rozbieżnych stanowisk urzędów skarbowych, w celu uniknięcia jakichkolwiek problemów mogących się pojawić w związku z rozliczaniem podatku i dochodów - uważam, że zeznanie PIT-36 należy złożyć w każdym przypadku uzyskania dochodu przez podatnika bez względu na źródło ich położenia. 10 / 10