Technologia informacyjna Wstęp Technologia informacyjna jest rozumiana jako ogół zastosowań narzędzi informatycznych do przetwarzania i wymiany informacji w różnych formach (liczby, tekstu, dźwięku oraz obrazu statycznego i ruchomego). Tworzeniem tych narzędzi zajmuje się informatyka. Technologia informacyjna w szkole podstawowej służy praktycznemu poznaniu zasad posługiwania się podstawowymi narzędziami informatycznymi, z myślą o tym, by uczeń potrafił je bezpiecznie i krytycznie wykorzystywać w uczeniu się i rozrywce. W gimnazjum i szkole średniej, oprócz poszerzenia zakresu narzędzi, wprowadza się elementarne pojęcia informatyczne, po to by przygotować ucznia do opanowywania nowych technologii, które przyniesie przyszłość. Informatyki naucza się jedynie w liceum ogólnokształcącym jako przedmiotu fakultatywnego. Szkoła zapewnia możliwość korzystania z narzędzi informatycznych w nauczaniu i uczeniu się innych przedmiotów, w tym udostępnia pracownię komputerową wszystkim nauczycielom. Szkoła podstawowa, klasy IV VI (2 godziny w 3-letnim cyklu nauczania; 1 godzina do zagospodarowania przez podstawę) Cele kształcenia 1. Umiejętność bezpiecznego posługiwania się komputerem i współpracującymi z nim urządzeniami w uczeniu się i rozrywce. 2. Znajomość zastosowań komputerów i urządzeń opartych na technice komputerowej. 3. Zainteresowanie rozwojem technologii informacyjnej. Treść kształcenia 1. Zasady bezpiecznej pracy z komputerem: a. bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze, b. zasady pracy w sieci lokalnej (logowanie, prawa i obowiązki użytkownika komputera). 2. Komunikowanie się użytkownika z komputerem: a. elementy zestawu komputerowego, b. sposoby komunikowania się użytkownika z komputerem, c. uruchamianie programów, 1
d. zapisywanie i odczytywanie wyników pracy z komputerem na różnych nośnikach danych (twardy dysk, dyskietka, płyta CD, płyta DVD i inne pamięci zewnętrzne), e. zarządzanie plikami i folderami (kopiowanie, przenoszenie, usuwanie, zmiana nazwy), utrzymywanie porządku na dysku, f. instalowanie programów (na przykładzie programu antywirusowego). 3. Rozrywka z komputerem: a. komputer jako urządzenie odtwarzające muzykę i filmy, b. gry logiczne i symulacyjne. 4. Korzystanie z programów użytkowych: a. edytor grafiki rysowanie, malowanie, modyfikowanie rysunków, tworzenie prostych kompozycji graficznych z gotowych elementów, b. edytor tekstu klawiatura jako narzędzie do pisania tekstów (układ klawiszy, klawisze funkcyjne), pisanie tekstu (program do nauki pisania), drukowanie w sieci, c. kalkulator wykonywanie obliczeń. 5. Poznawanie różnych dziedzin wiedzy i uczenie się z wykorzystaniem multimedialnych programów edukacyjnych: a. praca z komputerowym słownikiem języka polskiego i obcego, b. obsługa encyklopedii i leksykonów, c. atlasy komputerowe. 6. Poszukiwanie informacji i komunikowanie się za pośrednictwem sieci Internet: a. przeglądanie stron internetowych, korzystanie z hiperłączy, b. pozyskiwanie informacji z zasobów sieci (Internetu), korzystanie z wyszukiwarki, c. wysyłanie listów pocztą elektroniczną, d. inne sposoby komunikowania się w sieci Internet wysyłanie wiadomości (SMS) prowadzenie rozmów. 7. Zastosowania technologii informacyjnej w najbliższym otoczeniu: a. inne możliwości komunikowania się za pomocą urządzeń TI (telefon komórkowy, kamera internetowa), b. przykłady zastosowań urządzeń opartych na technice komputerowej (cyfrowy aparat fotograficzny, czytnik kodów kreskowych, bankomat). Wzory wymagań. Uczeń: 1. Zna zasady bezpiecznego użytkowania komputera i innych urządzeń TI oraz programów komputerowych. 2. Potrafi wyróżnić i nazwać oraz wie, do czego służą następujące elementy zestawu komputerowego: jednostka centralna, monitor, klawiatura, mysz, głośniki. 2
3. Potrafi stworzyć prosty tekst i rysunek za pomocą komputera. 4. Potrafi wyszukać informacje na zadany temat w komputerowych słownikach, encyklopediach, atlasach oraz w Internecie. 5. Potrafi posłużyć się oprogramowaniem w uczeniu się innych przedmiotów i poznawaniu różnych dziedzin wiedzy. 6. Potrafi wysyłać i odbierać listy elektroniczne. 7. Zna podstawowe zastosowania komputera i poznanych urządzeń opartych na technice komputerowej: telefon komórkowy, cyfrowy aparat fotograficzny. Gimnazjum, III etap (3 godziny w 3-letnim cyklu nauczania; 2 godziny do zagospodarowania przez podstawę) Cele kształcenia 1. Umiejętność posługiwania się sprzętem komputerowym oraz innymi narzędziami informatycznymi. 2. Umiejętność zdobywania i krytycznego wykorzystywania informacji ze źródeł multimedialnych i zasobów sieci Internet w procesie uczenia się i rozwijania zainteresowań. 3. Poszanowanie własności intelektualnej i efektów pracy innych ludzi. 4. Umiejętność kulturalnego komunikowania się za pomocą TI. 5. Poznanie zastosowań i zrozumienie wpływu TI na życie człowieka i społeczeństwa, znajomość korzyści i zagrożeń, które niesie rozwój TI. 6. Znajomość informatycznych podstaw TI. Treść kształcenia 1. Podstawowe elementy komputera i ich funkcje, urządzenia zewnętrzne (wejściowe i wyjściowe), budowa sieci komputerowej, różne sposoby dostępu do Internetu. 2. Zasady pracy z systemem operacyjnym, korzystanie z systemu pomocy, instalacja i deinstalacja programów, archiwizacja danych, ochrona zasobów komputera (programy antywirusowe, firewall, adware). 3. Technologie informacyjne w życiu człowieka i społeczeństwa: a. posługiwanie się urządzeniami współczesnej TI (komputer, drukarka, skaner, odtwarzacz DVD, kamera i aparat cyfrowy, telefon komórkowy i in.) zgodnie z instrukcją i przeznaczeniem, b. zastosowanie TI w różnych dziedzinach życia, kierunki rozwoju TI. 3
4. Stosowanie programów komputerowych do uczenia się i rozwiązywania zadań z programu nauczania gimnazjum i codziennego życia: a. tworzenie kompozycji graficznych z wykorzystaniem narzędzi edytora grafiki, importowanie grafiki z różnych źródeł, b. redagowanie i formatowanie dokumentów tekstowych, tworzenie tekstu zawierającego tabele i grafikę, c. wprowadzanie danych do arkusza kalkulacyjnego, wykonywanie obliczeń, stosowanie formuł, tworzenie wykresów, formatowanie i modyfikowanie arkusza, d. gromadzenie i wyszukiwanie (przeglądanie, wyszukiwanie tekstu, sortowanie, filtrowanie) danych w prostej (kartotekowej) bazie danych, e. tworzenie dokumentów multimedialnych (prezentacja, prosta strona www), f. korzystanie z multimedialnych źródeł informacji, w tym z programów edukacyjnych i testów interaktywnych, g. samodzielne poznawanie nowych programów. 5. Modelowanie i symulacja za pomocą komputera; zastosowanie symulacji w różnych dziedzinach życia. 6. Internet jako rozległa sieć komputerowa, podstawowe usługi internetowe: poczta elektroniczna, strony www, transmisja plików (FTP), IRC, grupy dyskusyjne: a. sposoby podłączenia się do Internetu, b. zdobywanie informacji za pośrednictwem Internetu, c. komunikowanie się za pomocą komputera i telefonu komórkowego, programy służące do komunikowania się, netykieta w sieci, 7. Społeczne, etyczne i ekonomiczne aspekty rozwoju TI i informatyki: a. korzyści i zagrożenia wynikające z powszechnego dostępu do informacji, b. zagrożenia wychowawcze (uzależnienie, deprawujące treści, szkodliwe gry), c. ochrona praw autorskich i danych osobowych, piractwo komputerowe. 8. Technologia informacyjna jako dziedzina zastosowań informatyki: a. informatyka jako nauka stosowana, b. reprezentacja informacji w komputerze (system dwójkowy, bit, bajt), c. schemat budowy i zasada działania komputera, d. algorytm, program jako ciąg poleceń dla komputera, języki programowania. Wzory wymagań. Uczeń: 1. Wie, jak bezpiecznie posługiwać się komputerem i jego oprogramowaniem, zna prawa autorskie i rodzaje licencji programów (shareware, freeware). 4
2. Potrafi korzystać z usług systemu operacyjnego, instalować nowe oprogramowanie, archiwizować dane, pracować w sieci lokalnej oraz obsługiwać nowe urządzenia na podstawie instrukcji. 2. Potrafi przekształcać i tworzyć obrazy za pomocą prostego programu graficznego. 3. Potrafi pisać, redagować i formatować teksty za pomocą edytora tekstu. 4. Potrafi rozwiązać proste problemy statystyczne za pomocą arkusza kalkulacyjnego. 5. Wie, do czego służy baza danych, zna sposoby wyszukiwania danych w prostej bazie danych, zna zastosowanie baz danych w codziennym życiu biblioteka, rozkład jazdy, książka telefoniczna. 6. Potrafi korzystać z różnych źródeł informacji (rozproszonych i multimedialnych) udostępnianych przez TI, w tym z oprogramowania edukacyjnego, wie, co to jest portal i wyszukiwarka. 7. Wie, co to jest Internet, zna podstawowe usługi sieci internetowej, wykorzystuje je do komunikowania się (korzysta z programu pocztowego zakłada konto pocztowe oraz wysyła i odbiera listy z załącznikami; korzysta z komunikatora). 8. Rozumie, czym jest symulacja komputerowa, i umie podać jej zastosowania. 9. Wie, na czym polega różnica między TI i informatyką, rozumie pojęcia: cyfrowa reprezentacja informacji (bit, bajt), algorytm, program. 10. Zna zastosowania TI w swoim otoczeniu. Liceum, IV etap (1 godzina w 3-letnim cyklu nauczania; 1 godzina do zagospodarowania przez podstawę) Cele kształcenia 1. Umiejętność łącznego wykorzystania różnych narzędzi informatycznych w procesie rozwiązywania problemów i komunikowania wyników. 2. Znajomość kierunków rozwoju TI. 3. Świadomość wpływu TI na instytucje polityczne, gospodarcze i kulturalne współczesnego społeczeństwa. Treść kształcenia 1. Komputerowe środowisko pracy: a. funkcje i parametry elementów zestawu komputerowego, b. konfigurowanie własnego środowiska pracy c. bezpieczeństwo, poufność i ochrona danych, d. urządzenia współpracujące z komputerem telefon komórkowy, cyfrowy aparat fotograficzny, kamera internetowa, kamera cyfrowa), 5
e. samodzielne zapoznawanie się z nowymi urządzeniami TI. 2. Przetwarzanie informacji graficznej: a. edytory grafiki, formaty plików graficznych, b. importowanie grafiki z aparatu fotograficznego i skanera, c. obróbka zdjęć, tworzenie albumów, 3. Redagowanie rozbudowanych dokumentów tekstowych: a. konspekt, b. style i szablony, c. spis treści, d. edytor równań, e. korespondencja seryjna. 4. Obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym: a. projektowanie arkusza kalkulacyjnego, c. stosowanie funkcji w formułach, b. tworzenie i przekształcanie wykresów. 5. Zarządzanie informacją w bazie danych (kartotekowej lub relacyjnej jednotabelowej): a. określanie typu danych, b. tworzenie i wydruk raportów. 6. Przygotowanie prezentacji multimedialnej: a. tworzenie slajdów, ustawianie przejść między slajdami, b. uatrakcyjnienie prezentacji (animacja, dźwięk). 7. Wyszukiwanie informacji za pomocą TI, gromadzenie i wykorzystywanie informacji pochodzącej z różnych źródeł, wartościowanie, selekcjonowanie. 8. Komunikowanie się w sieci listy, grupy dyskusyjne, fora, wymiana plików między komputerami, wideokonferencje. 9. Projektowanie i tworzenie stron www: a. edytor stron www, b. przygotowanie prostej strony w języku HTML, c. przykłady programów wspomagających tworzenie stron, d. publikacja stron w Internecie. 10. Kierunki rozwoju TI: a. perspektywy rozwoju TI, szanse i zagrożenia podpis cyfrowy, GPS, telefonia komórkowa nowej generacji, e-handel, CMS (platformy informatyczne tzw. System Zarządzania Treścią), wirtualna rzeczywistość, świat jako globalna wioska, b. prawne aspekty zastosowań TI. 6
Wzory wymagań. Uczeń: 1. Samodzielnie i celowo posługuje się systemem komputerowym, urządzeniami TI przyłączonymi do komputera i oprogramowaniem (zna elementy zestawu, ich funkcje, dobiera odpowiednie parametry, obsługuje nowe urządzenia, kierując się instrukcją). 2. Potrafi posłużyć się programami użytkowymi (edytor tekstu, program graficzny, arkusz kalkulacyjny, baza danych), dobiera odpowiedni program do wykonania zadania, tworzy rozbudowany dokument tekstowy, rozwiązuje zadanie wymagające współdziałania różnych aplikacji. 3. Potrafi przygotować prezentację multimedialną. 4. Potrafi stworzyć prostą stronę www. 5. Potrafi korzystać ze źródeł informacji udostępnianych przez TI: wyszukuje, zapisuje, opracowuje za pomocą poznanych narzędzi. 6. Potrafi korzystać usług sieci globalnej (grupy dyskusyjne, wymiana plików), publikuje dokumenty w sieci. 7. Zna kierunki rozwoju TI, wie, jakie szanse i zagrożenia pociąga za sobą. 7