Plan Działania na rok 2007-2008 PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI. I. Obszary wsparcia.



Podobne dokumenty
Działanie 6.1 Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie.

Program Operacyjny Kapitał Ludzki Toruń, 29 czerwca 2007

Program Operacyjny Kapitał Ludzki Toruń, 31 sierpnia 2007

wparcie w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet VI Działanie 6.1

Struktura PO KL. X Pomoc techniczna

Możliwości wsparcia rozwoju zasobów ludzkich w regionie w okresie programowania Częstochowa, r.

Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich

KONFERENCJA. Gdańsk Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Program Operacyjny Kapitał Ludzki

Informacja o pracach zespołu ds. opracowania REGIONALNEGO PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZATRUDNIENIA NA 2015 ROK. Toruń, r.

Plan działania na lata

Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich

ANALIZA PORÓWNAWCZA DZIAŁALNOŚCI POWIATOWYCH URZĘDÓW PRACY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2012 ROKU

Możliwości aplikowania o środki finansowe Europejskiego Funduszu Społecznego. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

Plany Działania na rok 2013

Dorota Wróblewska Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu

RAMOWY PLAN DZIAŁAŃ W CZĘŚCI DOTYCZĄCEJ KRYTERIÓW WYBORU PROJEKTÓW

PODSTAWOWE INFORMACJE O PROJEKTACH

Program Operacyjny Kapitał Ludzki. Wojewódzki Urząd Pracy w Lublinie

Program Operacyjny Kapitał Ludzki. Informacja o konkursach planowanych dla priorytetów komponentu regionalnego na rok 2014

Plan Działania na rok Priorytet VII Promocja integracji społecznej

Plany konkursowe na 2012 r. dla Priorytetu VI i VII Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

Wzrost spójności terytorialnej

Informacja o planowanych konkursach, projektach systemowych, innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej w latach

Priorytet IX ROZWÓJ WYKSZTAŁCENIA I KOMPETENCJI W REGIONACH

Poddziałanie Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej

Ramowy harmonogram naborów wniosków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

Plan działania na lata

Plan działania na rok 2010

PO KL dla Instytucji Pomocy Społecznej. Człowiek - najlepsza inwestycja

Priorytet VI. Rynek pracy otwarty dla wszystkich. Województwo Plan działania na lata Plan działania na rok 2009

Wyniki konsultacji

Plan działania na rok 2011

Plan działania na lata

RAMOWY PLAN DZIAŁANIA NA ROK/PÓŁROCZE ROKU 2018

PO KL dla Instytucji Rynku Pracy. Człowiek - najlepsza inwestycja

Roman Ciepiela Wicemarszałek Województwa Małopolskiego

ZAŁĄCZNIK 2 STRUKTURA BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM NA KONIEC GRUDNIA 2004 ROKU NA TLE STRUKTURY W KRAJU

W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM. Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

PLAN DZIAŁANIA NA ROK 2019 WERSJA PLANU DZIAŁANIA 2019/1 INFORMACJE O INSTYTUCJI OPRACOWUJĄCEJ PLAN DZIAŁANIA. Oś 10 Otwarty rynek pracy

Dorota Wróblewska Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu

Europejski Fundusz Społeczny dla kobiet. Sylwia Kowalczyk Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

INFORMACJE O PROJEKTACH, O KTÓRYCH MOWA W ART. 2 UST

MoŜliwości pozyskiwania środków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki dla sektora MŚP

1. Europejski Fundusz Społeczny, Program Operacyjny Kapitał Ludzki co to takiego?

Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie ogłasza nabór wniosków o dofinansowanie

Wojewódzki Urząd Pracy w Kielcach

URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO DEPARTAMENT EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Gdańsk ul. Augustyńskiego 2 tel: ,

Aktualny stan działań realizowanych przez Wojewódzki Urząd Pracy w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

Wsparcie osób pozos tających bez zatrudnienia, praco wników i pracodawców w ramach POKL oraz kontynuacja tego typu wsparcia w okresie program

I. Stan i struktura bezrobocia na dzień roku.

Bezzwrotne wsparcie dla przedsiębiorcy

Plan działania na lata PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI. I. Obszary wsparcia

Człowiek najlepsza inwestycja

W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM

Sieradz. Projekt Regionalny Ośrodek EFS jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Plan działania na lata

Plan działania na rok 2009

Działanie 9.1 Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych świadczonych w systemie oświaty

Plan działania na lata

PROGRAM PROMOCJI ZATRUDNIENIA ORAZ AKTYWIZACJI LOKALNEGO RYNKU PRACY W POWIECIE JASIELSKIM NA LATA

Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego Departament Europejskiego Funduszu Społecznego

PO Kapitał Ludzki wsparcie takŝe dla przedsiębiorców

MATERIAŁ NA WARSZTAT NR 2: INTEGRACJA SPOŁECZNA I RYNEK PRACY

Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach. Wsparcie dla rozwoju przedsiębiorczości w ramach RPO WSL oraz PO WER kwietnia 2015 r.

Informacja o planowanych konkursach, projektach systemowych, innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej w latach

Sytuacja na rynku pracy w powiecie zawierciańskim w okresie: styczeń 2008r. - grudzień 2008r.

URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO DEPARTAMENT EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Gdańsk ul. Augustyńskiego 2 tel: ,

PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU, PROMOCJI ZATRUDNIENIA ORAZ AKTYWIZACJI LOKALNEGO RYNKU PRACY - DO 2020 ROKU.

Priorytet VII Promocja integracji społecznej

UCHWAŁA Nr IV/75/11 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 24 stycznia 2011 r.

V I P R P IO I R O YT Y E T T E U T

Plan Działania na rok 2010

Wachlarz form wsparcia realizowanych przez WUP w Lublinie, skierowanych do osób powyżej 45 roku życia

Plan działania na lata PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI

Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych na rynku pracy województwa podlaskiego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI

Możliwości finansowania usług rozwojowych

Program Operacyjny Kapitał Ludzki

Plan działania na rok 2009 PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI

Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku. REGIONALNY PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ ZATRUDNIENIA NA 2016 R. Sprawozdanie z realizacji

RAMOWY PLAN DZIAŁANIA RPO WP

PO KL dla Organizacji Pozarządowych. Człowiek - najlepsza inwestycja

Ogłasza konkurs otwarty na składanie wniosków o dofinansowanie projektów ze środków

Warszawa, 20 listopada 2014 r.

Plan działania na rok 2009

Program Operacyjny Kapitał Ludzki w Małopolsce pierwsze doświadczenia we wdraŝaniu aniu w 2008 roku. Kraków, 15 grudnia 2008 r.

Działania w ramach RPO WSL wspierane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego istotne z punktu widzenia małych i średnich gmin

MINISTERSTWO ROZWOJU REGIONALNEGO

PREZENTACJA PLANÓW DZIAŁANIA NA 2009 ROK

PLANOWANE KIERUNKI DZIAŁAŃ

PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI wybrane działania dla przedsiębiorców. człowiek najlepsza inwestycja

Program Operacyjny Kapitał Ludzki Plan Działania na rok Priorytet IX. Biuro Koordynacji Projektów Oddział Projektów Społecznych

Wsparcie dla osób w wieku 50+ w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Warszawa, 28 czerwca 2012 r.

Doświadczenie PUP w realizacji projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej.

Załącznik do uchwały nr VIII/51/2011 Rady Powiatu Grodziskiego z dnia 31 maja 2011 r.

Plan działania na rok 2013

Informacja nt. stanu przygotowania WUP do realizacji POWER RPO WKP Toruń, r.

Ogłoszenie o konkursie. Wojewódzki Urząd Pracy działający jako Instytucja Pośrednicząca II stopnia (Instytucja Wdrażająca)

Instrumenty aktywnej integracji jako narzędzia aktywizacji społeczno-zawodowej Dolnoślązaków. Wrocław październik, 2015 r.

Transkrypt:

Plan Działania na rok 2007-2008 PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI Numer Priorytetu: VI Nazwa Priorytetu: Rynek pracy otwarty dla wszystkich Nazwa Instytucji Pośredniczącej: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Departament Polityki Regionalnej Adres siedziby: Plac Teatralny 2 Marii Skłodowskiej Curie 73 87-100 Toruń 87-100 Toruń Telefon: 056 656 11 49 Fax: 056 656 11 29 Adres e-mail: m.korolko@kujawsko-pomorskie.pl m.organisciak@kujawsko-pomorskie.pl I.1 Preferowane formy wsparcia. I. Obszary wsparcia. Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu w zakresie pełnionej funkcji Instytucji Pośredniczącej II stopnia dla Działania 6.1,,Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie, 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia oraz 6.3 Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na obszarach wiejskich w 2007 i 2008 roku prowadzić będzie nabór na następujące typy projektów: I. W ramach Działania 6.1: 1. w Poddziałaniu 6.1.1,,Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy : identyfikacja potrzeb osób pozostających bez zatrudnienia, w tym m.in. poprzez zastosowanie Indywidualnych Planów Działania, diagnozowanie potrzeb szkoleniowych oraz moŝliwości doskonalenia zawodowego w regionie, organizacja warsztatów oraz szkoleń z zakresu technik aktywnego poszukiwania pracy oraz nabywania kompetencji kluczowych, wsparcie psychologiczno-doradcze osób wchodzących i powracających na rynek pracy, realizacja programów aktywizacji zawodowej obejmujących jedną lub kilka z następujących form wsparcia, połączonych z moŝliwością zapewnienia opieki nad dziećmi lub osobami zaleŝnymi dla osoby uczestniczącej w projekcie: pośrednictwo pracy i/lub poradnictwo zawodowe, staŝe/praktyki zawodowe, szkolenia prowadzące do podniesienia, uzupełnienia lub zmiany kwalifikacji zawodowych, subsydiowanie zatrudnienia. wspieranie wolontariatu jako etapu przygotowującego do podjęcia zatrudnienia m.in. poprzez zapewnianie wsparcia szkoleniowego i doradczego dla wolontariusza, wspieranie inicjatyw na rzecz podnoszenia mobilności geograficznej (regionalnej i międzyregionalnej) osób pozostających bez zatrudnienia (w tym zwłaszcza osób zamieszkujących na obszarach wiejskich) m.in. poprzez dofinansowanie przejazdów z miejsca zamieszkania do miejsca pracy oraz zwrot kosztów zakwaterowania, upowszechnianie i promocja alternatywnych i elastycznych form zatrudnienia oraz metod organizacji pracy (w tym m.in. telepraca, praca w niepełnym wymiarze czasu pracy, praca rotacyjna), organizacja kampanii promocyjnych i akcji informacyjnych mających na celu zachęcenie pracodawców do zatrudnienia osób z grup znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku 1

pracy, opracowanie i rozpowszechnianie informacji o ofertach pracy, moŝliwościach udziału w szkoleniach i staŝach oraz innych oferowanych usługach i instrumentach aktywizacji zawodowej, w tym m.in. poprzez zastosowanie nowoczesnych i wielokanałowych technik informacyjnych i komunikacyjnych, szkolenia oraz specjalistyczne doradztwo dla kadr instytucji rynku pracy działających na terenie regionu (z wyłączeniem Publicznych SłuŜb Zatrudnienia), powiązane ze specyfiką zadań realizowanych przez te instytucje na regionalnym rynku pracy, rozwój dialogu, partnerstwa publiczno społecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie regionalnym i lokalnym, prowadzenie, publikowanie i upowszechnianie badań i analiz dotyczących sytuacji na regionalnym i lokalnym rynku pracy, w tym m.in. tworzenie regionalnych obserwatoriów rynku pracy oraz monitoring migracji zarobkowych na terenie regionu. 2. w Poddziałaniu 6.1.2*,,Wsparcie powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy w realizacji zadań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych w regionie : projekty słuŝące wzmocnieniu i rozwojowi publicznych słuŝb zatrudnienia w regionie, m.in. poprzez szkolenia, doradztwo, badania rynku pracy, w tym: upowszechnianie pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego w regionie, m.in. poprzez dofinansowanie zatrudnienia doradców zawodowych i pośredników pracy, szkolenia oraz specjalistyczne doradztwo dla kadr publicznych słuŝb zatrudnienia działających na terenie regionu powiązane bezpośrednio z potrzebami oraz ze specyfiką realizowanych przez nie zadań, prowadzenie, publikowanie i upowszechnianie badań i analiz sytuacji na regionalnym i lokalnym rynku pracy, (w tym w ramach regionalnych obserwatoriów rynku pracy) m.in. w zakresie: przewidywanej sytuacji na rynku pracy wybranych zawodów, sektorów/branŝ, przewidywanych oczekiwań pracodawców odnośnie poŝądanych kwalifikacji i usług szkoleniowych, migracji zarobkowych na terenie regionu. 3. w Podziałaniu 6.1.3* Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie poziomu aktywności zawodowej osób bezrobotnych - instrumenty i usługi wymienione w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy /Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm./, związane z realizacją następujących form wsparcia: szkolenia prowadzące do podniesienia, uzupełnienia bądź zmiany kwalifikacji zawodowych, staŝe/przygotowanie zawodowe w miejscu pracy, prace interwencyjne, przyznanie jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej, w tym pomoc prawna, konsultacje i doradztwo związane z podjęciem działalności gospodarczej, doposaŝenie lub wyposaŝenie stanowisk pracy dla skierowanego bezrobotnego w ramach prac interwencyjnych. II. W ramach Działania 6.2* : wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą (w tym na załoŝenie spółdzielni lub spółdzielni socjalnej) poprzez zastosowanie następujących instrumentów (jednego lub kilku): doradztwo (indywidualne i grupowe) oraz szkolenia umoŝliwiające uzyskanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do załoŝenia i prowadzenia działalności gospodarczej, przyznanie środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości (w tym w formie spółdzielni lub spółdzielni socjalnej o ile wszyscy udziałowcy są osobami, które rozpoczęły prowadzenie działalności w wyniku uczestnictwa w projekcie realizowanym w ramach przedmiotowego Działania), do wysokości stanowiącej równowartość 40 tys. zł (lub 20 tys. na osobę w przypadku spółdzielni lub spółdzielni socjalnej), wsparcie pomostowe w okresie od 6 do 12 miesięcy od dnia zarejestrowania działalności gospodarczej, obejmujące m.in. doradztwo oraz pomoc w efektywnym wykorzystaniu dotacji (wyłącznie dla osób, które rozpoczęły działalność w ramach danego projektu), promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia poprzez kampanie promocyjno-informacyjne, upowszechnianie dobrych praktyk z zakresu rozwoju przedsiębiorczości. III. W ramach Działania 6.3* : projekty przyczyniające się do aktywizacji zawodowej mieszkańców obszarów wiejskich, poprawy zdolności do zatrudnienia oraz rozwoju usług aktywizacyjnych (z wyłączeniem instrumentów objętych zasadami pomocy publicznej), wsparcie lokalnych inicjatyw informacyjnych, szkoleniowych i doradczych, promujących aktywizację zawodową na poziomie lokalnym, rozwój dialogu, partnerstwa publiczno społecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym. * w powyŝszych Działaniach/Poddziałaniach planuje się realizację wszystkich typów projektów przewidzianych w dokumencie Szczegółowy Opis Priorytetów PO KL. 2

I.2 Diagnoza sytuacji oraz identyfikacja potrzeb uzasadnienie preferowanych form wsparcia W województwie kujawsko-pomorskim na dzień 31.12.2006 r. w powiatowych urzędach pracy zarejestrowanych było 160.061 osób bezrobotnych i 4.615 osób poszukujących pracy. Stopa bezrobocia wynosiła 19,3% (III miejsce w skali kraju), podczas gdy przeciętnie w kraju osiągnęła poziom 14,9%. Na koniec czerwca 2007 r. wskaźnik ten wynosił odpowiednio: 16,2% i 12,4%. Od wielu lat poziom rejestrowanego bezrobocia w naszym regionie jest wyŝszy od średniej dla całego kraju przeciętnie o 4 punkty procentowe, pomimo widocznych od 2004 roku tendencji spadkowych, dotyczących liczby osób bezrobotnych zarejestrowanych w województwie i podejmowanych działań. Jednocześnie pomiędzy poszczególnymi powiatami występują znaczne róŝnice w wysokości stopy bezrobocia a zróŝnicowanie to coraz bardziej się pogłębia. NajniŜszy poziom bezrobocia charakteryzuje największe miasta naszego regionu (Bydgoszcz 6,9%, Toruń 7,6%) natomiast najwyŝszy powiaty o charakterze rolniczym (powiat grudziądzki ziemski 24,9%, powiat inowrocławski 24,4%). *) Na koniec czerwca 2007 r. rozpiętość stopy bezrobocia **) pomiędzy powiatami województwa kujawskopomorskiego osiągnęła wskaźnik 3,6 podczas gdy na koniec 2003 roku wynosiła 2,7 (na koniec 2005 roku 3,0, a na koniec 2006 roku 3,4). Kluczowe problemy rynku pracy województwa kujawsko-pomorskiego wiąŝą się ze strukturą bezrobocia i dotyczą wysokiego (i w ostatnim okresie wzrastającego) udziału wymienionych poniŝej grup osób w ogólnej liczbie osób zarejestrowanych w PUP: kobiety (w tym powracające na rynek pracy) - stanowiły w województwie 58,6% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (średnio w kraju 56,5%), długotrwale bezrobotni to 68,4% bezrobotnych zarejestrowanych w województwie (średnio w kraju 65,7%), bezrobotni zamieszkujący na wsi 45,4% (średnio w kraju 43,5%), młode osoby bezrobotne (w wieku 18 24 lata) 21,7% (średnio w kraju 20,6%), bezrobotni w wieku 50 64 lata 17,0% (średnio w kraju 18,8%), bezrobotne osoby niepełnosprawne 2,75% (średnio w kraju 3,1%). (dane według stanu na koniec 2006 r.) Tak wysoki udział powyŝej wymienionych kategorii osób bezrobotnych wynika przede wszystkim z: niedostosowania kwalifikacji i umiejętności zawodowych osób pozostających bez pracy do potrzeb regionalnego i lokalnych rynków pracy oraz niskiego poziomu wykształcenia osób bezrobotnych (według stanu na 31.12.2006 r. 70% bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim posiadało wykształcenie zasadnicze zawodowe lub niŝsze, przeciętnie w kraju 63,4%). braku doświadczenia zawodowego (szczególnie wśród młodych osób wchodzących na rynek pracy), skutków czasowego wyłączenia z aktywnego uczestnictwa w rynku pracy (szczególnie w przypadku kobiet powracających na rynek pracy po okresie macierzyństwa), niskiej aktywności zawodowej osób starszych, związanej w duŝej mierze z dostępnością alternatywnych źródeł dochodu (w szczególności moŝliwością wcześniejszego przejścia na emeryturę), narastania barier psychologicznych utrudniających w znacznym stopniu powrót na rynek pracy wśród osób długotrwale bezrobotnych, niskiej mobilności przestrzennej osób pozostających bez pracy. Bardzo istotny problem z punktu widzenia rynku pracy województwa kujawsko-pomorskiego stanowią osoby pozostające bez zatrudnienia (w tym bezrobotne) zamieszkujące na wsi (45,4% zarejestrowanych bezrobotnych to osoby zamieszkujące tereny wiejskie). Wieś jest miejscem spiętrzenia wielu problemów rozwojowych, które na ogół są trudniejsze do rozwiązania niŝ na terenie miast. Wiele problemów dotyczy obszaru kapitału ludzkiego w szczególności niskiej stopy zatrudnienia, zjawiska bezrobocia ukrytego, niskiej liczby miejsc pracy poza rolnictwem, mniejszej liczby przedsiębiorstw. W poszczególnych powiatach udział osób zamieszkałych na wsi w ogólnej liczbie bezrobotnych wynosił od 35,7% aŝ do 85,4%. W populacji tej dominowały kobiety, które stanowiły 58,4%. Tempo spadku bezrobocia na obszarach wiejskich jest niŝsze niŝ w miastach w ciągu 2006 roku bezrobocie na wsi spadło o 13,2%, podczas gdy liczba wszystkich bezrobotnych w województwie spadła o 14,8%. Skutkuje to wzrostem udziału osób bezrobotnych zamieszkujących na wsi w ogólnej liczbie zarejestrowanych (o 0,9% w ciągu roku 2006). W strukturze bezrobotnych zamieszkujących na wsi znaczący odsetek stanowią osoby młode w przedziale wiekowym 18-24 lat (24,9%). Wyraźnie widoczny jest równieŝ dystans edukacyjny dzielący tereny wiejskie i miejskie, który często uniemoŝliwia przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, dotykającemu mieszkańców obszarów wiejskich. Bezrobotni zamieszkujący na wsi odznaczają się bardzo niskim poziomem wykształcenia. Na koniec 2006 r. 40,8% z ww. grupy posiadało wykształcenie gimnazjalne i niŝsze, natomiast 34,9% zasadnicze zawodowe. WyŜej wymienione problemy charakteryzujące rynek pracy województwa kujawsko pomorskiego, a takŝe zmiany zachodzące obecnie na tym rynku (wynikające m.in. z czynników demograficznych, strukturalnych i ekonomicznych) warunkują konieczność podjęcia efektywnych działań na rzecz aktywizacji zawodowej wyŝej wymienionych grup docelowych, doświadczających największych trudności 3

związanych z wejściem i utrzymaniem się na rynku pracy. Skuteczność tych działań zaleŝała będzie w duŝej mierze od właściwego zdiagnozowania potrzeb osób pozostających bez zatrudnienia oraz od dopasowania do nich odpowiednich instrumentów i form wsparcia wymienionych w części I.1 niniejszego dokumentu, z uwzględnieniem specyfiki lokalnego rynku pracy i indywidualnych potrzeb osób bezpośrednio korzystających z pomocy. W stosunku do zarejestrowanych osób bezrobotnych działania aktywizujące powinny być podejmowane głównie przez powiatowe urzędy pracy w ramach projektów systemowych wykorzystujących instrumenty i usługi wymienione w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy /Dz.U. Nr 99 z 2004 r., poz. 1001, z późn. zm./, realizowanych w ramach Poddziałania 6.1.3 Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie poziomu aktywności zawodowej osób bezrobotnych. Uzupełnienie działań podejmowanych przez publiczne słuŝby zatrudnienia stanowić powinno wsparcie realizowane przez inne podmioty, działające w obszarze rynku pracy i świadczące usługi na rzecz osób pozostających bez zatrudnienia, dzięki realizacji projektów wybranych w trybie konkursowym w ramach Podziałania 6.1.1 Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy. Projekty te powinny być kierowane w szczególności do osób biernych zawodowo, dla których nie jest przewidziane wsparcie w ramach projektów systemowych powiatowych urzędów pracy oraz osób zamieszkujących na terenach wiejskich, zamierzających podjąć zatrudnienie w zawodach pozarolniczych. (Na koniec grudnia 2006 r. liczba osób biernych zawodowo w województwie kujawsko-pomorskim wynosiła 755 tys., co stanowiło 46,4% wszystkich jego mieszkańców w wieku powyŝej 15 roku Ŝycia (w skali kraju wskaźnik ten kształtował się na poziomie 45,9%). W populacji biernych zawodowo naszego województwa przewaŝały kobiety (61,1%) oraz osoby w wieku 55 lat i starsze (51,4%), mieszkańcy wsi stanowili prawie 41% tej kategorii osób). ***) Szybkie i skuteczne pośrednictwo pracy oraz doradztwo zawodowe to kluczowe elementy działań, które powinny być podejmowane przez słuŝby zatrudnienia w celu pobudzania aktywności zawodowej osób pozostających bez pracy i ograniczania bezrobocia. Niestety zakres, skuteczność i jakość tych działań nadal dalekie są od oczekiwanych standardów. Bardzo duŝa liczba bezrobotnych pozostająca w rejestrach oraz przyczyny organizacyjne i finansowe powodują, Ŝe urzędy pracy świadczą usługi pośrednictwa i doradztwa w niewystarczającym zakresie, kierując je do zbyt wąskiej grupy osób. Pomimo obserwowanego w ostatnich latach spadku bezrobocia i jednocześnie nieznacznej tendencji wzrostowej w zatrudnieniu pośredników i doradców, dostępność usług pośrednictwa pracy i doradztwa zawodowego nadal jest niewystarczająca. Powoduje to, Ŝe działania podejmowane w ww. zakresie przez publiczne słuŝby zatrudnienia (PSZ) są niedoceniane równieŝ przez samych bezrobotnych, którzy nie wierzą w ich skuteczność. Z danych na koniec 2006 r. wynika, Ŝe przeciętnie na jednego doradcę zawodowego zatrudnionego w PUP/WUP województwa kujawsko-pomorskiego przypadało aŝ 2.193 bezrobotnych (średnio w kraju 2.648), a na jednego pośrednika pracy 1.334 bezrobotnych (przeciętnie w kraju 1.108). Przy czym sytuacja ta kształtowała się bardzo róŝnie w poszczególnych powiatowych urzędach pracy (w przypadku obciąŝenia doradców od 1.167 do 9.191, pośredników - od 660 do 6.201). W praktyce tak duŝa liczba potencjalnych klientów przypadająca na jednego pracownika uniemoŝliwia skuteczne prowadzenie doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy w powiatowych urzędach pracy. Aby wzrosła dostępność a jednocześnie efektywność działań podejmowanych przez PUP województwa kujawsko-pomorskiego w ramach ww. podstawowych usług rynku pracy koniecznym jest: zwiększenie liczby doradców i pośredników (tak, aby osiągnąć standardy określone w rozporządzeniu MPiPS w sprawie szczegółowych warunków prowadzenia przez publiczne słuŝby zatrudnienia usług rynku pracy /Dz.U. Nr 47 z 2007 r., poz. 315/), podniesienie jakości świadczonych usług poprzez poprawę kwalifikacji ww. grup pracowników PSZ (w wielu przypadkach doradcami i pośrednikami są osoby nie dysponujące w pełni specjalistycznym przygotowaniem), pozyskiwanie i upowszechnianie informacji nt. szeroko rozumianej sytuacji na regionalnym i lokalnych rynkach pracy (w tym poprzez prowadzenie badań i obserwację zachodzących na nich zjawisk, dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaŝy zasobów pracy). Docelowo (w efekcie podejmowania wyŝej wymienionych działań w ramach projektów realizowanych w Podziałaniu 6.1.2 Wsparcie powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy w realizacji zadań na rzecz aktywizacji osób bezrobotnych w regionie) osobom bezrobotnym i poszukującym pracy, jak równieŝ pracodawcom powinien zostać zapewniony dostęp do podstawowych usług rynku pracy, realizowanych na jednakowym poziomie jakości przez wszystkie urzędy pracy województwa kujawsko-pomorskiego. Z oceny dotychczasowych działań aktywizacyjnych podejmowanych przez PUP oraz doświadczeń wynikających m.in. z realizacji projektów w ramach SPO RZL i ZPORR wynika, Ŝe udzielanie wsparcia dla rozwoju przedsiębiorczości i samozatrudnienia jest jedną z najskuteczniejszych form przeciwdziałania bezrobociu i podnoszenia poziomu aktywności zawodowej. Podstawową przeszkodą w podejmowaniu działalności gospodarczej jest przede wszystkim brak środków finansowych oraz wiedzy na temat podstawowych kroków, które naleŝy podjąć w celu jej rozpoczęcia. Obecnie istniejące instytucje, świadczące wsparcie w tym zakresie w województwie kujawsko- 4

pomorskim, nie zaspakajają w pełni potrzeb osób zamierzających rozpocząć własną działalność gospodarczą. Dodatkowym problemem, ograniczającym równą dostępność do tych instytucji na terenie naszego województwa, jest ich nierównomierny rozkład przestrzenny i koncentracja w duŝych miastach regionu. Aby pomoc udzielana w ramach wsparcia przedsiębiorczości była bardziej skuteczna, koniecznym jest zapewnienie pomocy kompleksowej - obejmującej pomoc finansową a takŝe profesjonalne doradztwo na etapie zakładania firmy oraz w początkowym okresie jej działania. Bardzo waŝne z punktu widzenia dostępności do ww. usług jest równieŝ zapewnienie moŝliwości uzyskania powyŝszego wsparcia przez osoby zamieszkujące obszary wiejskie i małe miasta. W celu stworzenia warunków sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, projekty realizowane w ramach Działania 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia powinny obejmować równieŝ wsparcie w zakresie budowania i wspierania postaw przedsiębiorczych i kreatywnych, dostarczać wiedzy na temat funkcjonowania małych firm oraz upowszechniać dobre praktyki z zakresu wspierania indywidualnej przedsiębiorczości. Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego na obszarach wiejskich jest znacznie niŝszy niŝ w ośrodkach zurbanizowanych. RównieŜ wskaźniki dotyczące struktury i cech bezrobocia są tu z reguły gorsze niŝ na obszarach zurbanizowanych (patrz str. 3). Jest to spowodowane występowaniem licznych barier, nie tylko w dostępie do infrastruktury, lecz równieŝ w moŝliwościach podnoszenia kwalifikacji czy dostępie do róŝnorodnych usług społecznych. Jedną z przyczyn występowania negatywnych zjawisk w obszarze zatrudnienia na terenach wiejskich jest równieŝ zbyt niski stopień aktywności mieszkańców wsi w zakresie samoorganizacji i podejmowania oddolnych inicjatyw na rzecz rozwiązywania wyŝej wymienionych problemów. W związku z powyŝszym w ramach Działania 6.3 Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na obszarach wiejskich szczególny nacisk powinien zostać połoŝony na wsparcie aktywności małych społeczności wiejskich poprzez pobudzanie lokalnych inicjatyw i tworzenie paktów na rzecz rozwiązywania problemów mieszkańców wsi w obszarze zatrudnienia (dotyczących między innymi poprawy wskaźnika zatrudnialności, zwiększenia mobilności i aktywności społecznej mieszkańców wsi, zmniejszenia róŝnic w obszarze rozwoju zasobów ludzkich pomiędzy wsią a ośrodkami miejskimi). Istotnym elementem wsparcia w ramach Priorytetu VI PO KL, słuŝącym podniesieniu poziomu aktywności zawodowej w regionie, powinno być równieŝ wspieranie mechanizmów współpracy publicznych i niepublicznych podmiotów świadczących usługi na rzecz osób pozostających bez zatrudnienia, w tym m.in. w ramach partnerstw publiczno-społecznych oraz róŝnorodnych form dialogu społecznego. *) Dane wg stanu na koniec czerwca 2007 r. **) Rozpiętość stopy bezrobocia iloraz stopy bezrobocia w powiecie o najwyŝszej stopie bezrobocia i w powiecie o najniŝszej stopie bezrobocia. ***) Dane Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy. I.3 Cele przewidziane do osiągnięcia w wyniku realizacji wybranych form wsparcia w kontekście celów szczegółowych przyjętych dla danego Priorytetu PO KL Zmniejszenie udziału kobiet w liczbie bezrobotnych ogółem, Wartość bazowa*: Ogółem 58,56% Zmniejszenie udziału osób młodych (18-24 lata) w liczbie bezrobotnych ogółem Wartość bazowa*: Ogółem - 21,73% Zmniejszenie udziału długotrwale bezrobotnych w liczbie bezrobotnych ogółem Wartość bazowa*: Ogółem 68,38% Zmniejszenie udziału osób z terenów wiejskich w liczbie bezrobotnych ogółem Wartość bazowa*: Ogółem 45,40% Zmniejszenie udziału osób niepełnosprawnych w liczbie bezrobotnych ogółem Wartość bazowa*: Ogółem 2,75% Zmniejszenie udziału osób w wieku 50-64 lata w liczbie bezrobotnych ogółem Wartość bazowa*: Ogółem 16,99%. PowyŜsze cele będą moŝliwe do osiągnięcia poprzez: Wzrost wskaźnika aktywizacji osób, tj. stosunku liczby osób, które rozpoczęły udział w formie aktywizacji do liczby osób, które w tym samym okresie czasu zarejestrowały się jako bezrobotne (O/K/M) Wartości bazowe*: Ogółem - 27,2%, Kobiety - 30,1%, MęŜczyźni - 24,8%. 5

Wzrost wskaźnika aktywizacji osób, tj. stosunku liczby osób, które rozpoczęły udział w formie aktywizacji do liczby osób, które w tym samym okresie czasu zarejestrowały się jako bezrobotne w grupie osób młodych (18 24 lata) (O/K/M) Wartości bazowe*: Ogółem - 26,3%, Kobiety - 31,6%, MęŜczyźni - 21,2%. Wzrost wskaźnika aktywizacji osób tj. stosunku liczby osób, które rozpoczęły udział w formie aktywizacji do liczby osób, które w tym samym okresie czasu zarejestrowały się jako bezrobotne (O/K/M) - w grupach: osoby niepełnosprawne wartość bazowa*: Ogółem - 21,2% osoby długotrwale bezrobotne wartości bazowe*: Ogółem - 30,7%, Kobiety - 31%, MęŜczyźni - 30,5%, osoby z terenów wiejskich wartości bazowe*: Ogółem - 30,5%, Kobiety - 33,6%, MęŜczyźni - 27,8%. Wzrost wskaźnika aktywizacji osób tj. stosunku liczby osób, które rozpoczęły udział w formie aktywizacji do liczby osób, które w tym samym okresie czasu zarejestrowały się jako bezrobotne w grupie osób w wieku 50-64 lata (O/K/M) Wartości bazowe*: Ogółem - 27,9%, Kobiety - 22,3%, MęŜczyźni - 31,2%. Wzrost zatrudnienia w grupie doradców zawodowych i pośredników pracy Wartości bazowe - stan zatrudnienia na koniec grudnia 2007 r. * wartości bazowe według stanu na koniec 2006 r. Plan finansowy na rok 2007 II. Plan finansowy BudŜet Priorytetu w podziale na Działania oraz Poddziałania (PLN) Ogółem BudŜet państwa BudŜet JST szczebla regionalnego BudŜet JST szczebla lokalnego Fundusz Pracy PFRON Inne 1. Działanie 6.1 0 0 0 0 0 0 0 Poddziałanie 6.1.1 0 0 0 0 0 0 0 Poddziałanie 6.1.2 0 0 0 0 0 0 0 Poddziałanie 6.1.3 0 0 0 0 0 0 0 2. Działanie 6.2 0 0 0 0 0 0 0 3. Działanie 6.3 0 0 0 0 0 0 0 Projekty innowacyjne 1 0 0 0 0 0 0 0 Projekty współpracy ponadnarodowej w tym: komponent ponadnarodowy 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Priorytet ogółem 0 0 0 0 0 0 0 1 Nie dotyczy lat 2007 i 2008 6

Plan finansowy na rok 2008 BudŜet Priorytetu w podziale na Działania oraz Poddziałania (PLN) Ogółem BudŜet państwa BudŜet JST szczebla regionalne go BudŜet JST szczebla lokalnego Fundusz Pracy PFRON Działanie 6.1 80 179 733 8 491 657 25 994 389 923 71 272 159 0 0 Inne Poddziałanie 6.1.1 5 545 572 5 545 572 0 0 0 0 0 Poddziałanie 6.1.2 3 465 983 2 946 085 25 994 389 923 103 981 0 0 Poddziałanie 6.1.3 71 168 178 0 0 0 71 168 178 0 0 Działanie 6.2 6 340 212 6 340 212 0 0 0 0 0 Działanie 6.3 664 315 664 315 0 0 0 0 0 Projekty innowacyjne 2 0 0 0 0 0 0 0 Projekty współpracy ponadnarodowej w tym: komponent ponadnarodowy 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Priorytet ogółem 87 184 260 15 496 184 25 994 389 923 71 272 159 0 0 2 Nie dotyczy lat 2007 i 2008 7

Nazwa wskaźnika produktu III. Wskaźniki. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Wartość wskaźnika do osiągnięcia w roku 2008 Docelowa wartość wskaźnika (2013) Działanie 6.1 Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie 1. Liczba osób, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Działania (O/K/M/), w tym: 12 574 (21,0%) 59 966 liczba osób, które zostały objęte IPD (O/K/M) 4 322 (21,0%) 20 614 osoby niepełnosprawne (O/K/M) 361 (21,0%) 1 723 osoby długotrwale bezrobotne (O/K/M) 1 561 (21,0%) 7 443 osoby z terenów wiejskich (O/K/M) 1 866 (21,0%) 8 899 osoby w wieku 15-24 lat (O/K/M) 3 063 (21,0%) 14 610 Osoby w wieku 15-24 lat zamieszkujące obszary wiejskie (O/K/M) 893 (21,0%) 4 257 osoby w wieku 50-64 lat (O/K/M) 1 831 (21,0%) 8 733 2. Liczba kluczowych pracowników PSZ, którzy zakończyli udział w szkoleniach realizowanych w systemie pozaszkolnym, istotnych z punktu widzenia regionalnego rynku pracy (O/K/M) Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia 1. Liczba osób, które uzyskały środki na podjęcie działalności gospodarczej (O/K/M), w tym: 46 (18,2%) 253 159 (2,9%) 5 444* osoby niepełnosprawne (O/K/M) 5 (2,9%) 172* osoby długotrwale bezrobotne (O/K/M) 22 (2,9%) 744* osoby z terenów wiejskich (O/K/M) 26 (2,9%) 890* osoby w wieku 15 24 lat (O/K/M) 43 (2,9%) 1 461* osoby w wieku 50-64 lat (O/K/M) 18 (2,9%) 611* Działanie 6.3 Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na obszarach wiejskich 1. Liczba projektów wspierających rozwój inicjatyw lokalnych 27 (79,4%) 34* * Wartości określone jako docelowe w dokumencie,,dezagregacja wartości docelowych wskaźników monitorowania Działań w ramach Priorytetów VI IX PO KL (MRR, wrzesień 2007). Przewiduje się korektę powyŝszych wskaźników po dokonaniu przez Instytucję Zarządzającą śródokresowej oceny realizacji Programu. IV.1 Projekty systemowe 3. IV. Opis systemu wyboru projektów. IV.1.1 Projekty systemowe PUP w ramach Działania 6.1,,Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie 3 W przypadku projektów systemowych realizowanych w ramach Działań 6.1 oraz 7.1 w polu tytuł projektu naleŝy podać typ projektów systemowych, w kolejnych pozycjach punktu IV.1.1 naleŝy wymienić projektodawców realizujących dany typ projektów systemowych, podać krótki opis planowanych działań z uzasadnieniem, wymienić grupy wymienić grupy docelowe oraz określić szacowany budŝet planowany na realizację wybranego typu projektów systemowych wraz z planowanym % udziałem wkładu własnego. Pozycje IV.1.1 i IV 1.2 nie dotyczą projektów innowacyjnych w latach 2007 i 2008. 8

Beneficjent/Projektodawca: Powiatowy Urząd Pracy w Aleksandrowie Kujawskim, Powiatowy Urząd Pracy w Brodnicy, Powiatowy Urząd Pracy w Bydgoszczy, Powiatowy Urząd Pracy w Chełmnie, Powiatowy Urząd Pracy w Golubiu Dobrzyniu, Powiatowy Urząd Pracy w Grudziądzu, Powiatowy Urząd Pracy w Inowrocławiu, Powiatowy Urząd Pracy w Lipnie, Powiatowy Urząd Pracy w Mogilnie, Powiatowy Urząd Pracy w Nakle nad Notecią, Powiatowy Urząd Pracy w Radziejowie, Powiatowy Urząd Pracy w Rypinie, Powiatowy Urząd Pracy w Sępólnie Krajeńskim, Powiatowy Urząd Pracy w Świeciu, Powiatowy Urząd Pracy w Tucholi, Powiatowy Urząd Pracy dla Miasta Torunia, Powiatowy Urząd Pracy dla Powiatu Toruńskiego, Powiatowy Urząd Pracy w Wąbrzeźnie, Powiatowy Urząd Pracy we Włocławku, Powiatowy Urząd Pracy w śninie. Krótki opis działań planowanych w ramach projektów wraz z uzasadnieniem wyboru Celem realizacji projektów systemowych jest podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zapewnienie równego dostępu do zatrudnienia osobom zarejestrowanym w PUP jako bezrobotne. Powiatowe urzędy pracy będą stosowały formy wsparcia moŝliwe do realizacji zgodnie ze Szczegółowym Opisem Priorytetów PO KL i ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Dobór form wsparcia w poszczególnych projektach PUP wynikał będzie z aktualnej sytuacji na lokalnych rynkach pracy oraz indywidualnych potrzeb beneficjentów ostatecznych. W ramach projektów systemowych PUP wymagany będzie wkład własny (źródło Fundusz Pracy w dyspozycji samorządu powiatu). Poziom wkładu własnego ustalony zostanie w momencie dokonania przez MPiPS podziału środków Funduszu Pracy na województwa (wstępnie zakłada się, Ŝe będzie to około 30% wartości projektów). Grupy docelowe. Osoby zarejestrowane w Powiatowych Urzędach Pracy województwa kujawsko - pomorskiego jako bezrobotne, w szczególności osoby znajdujące się w szczególnej sytuacji na rynku pracy, wymienione w art. 49 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99 z 2004 r., poz. 1001 z późn. zm.). Priorytetowo traktowane będą osoby bezrobotne: długotrwale, z terenów wiejskich, w wieku 18-24 lata, w wieku 50-64 lata, kobiety. Sposób i zakres w jakim realizacja projektu przyczyni się do osiągnięcia celu/celów szczegółowych i oczekiwanych efektów realizacji (targetów) ustanowionych dla danego Priorytetu PO KL *): Osiągnięciu celów projektów systemowych słuŝyć będą: 1. Kryteria podziału środków FP, które preferują rozwiązanie problemów tych grup docelowych i obszarów, na które skierowane są formy wsparcia Poddziałania 6.1.3, 2. Ścisła współpraca WUP i PUP w trakcie procesu przygotowawczego i wdraŝania projektów systemowych, 3. Przyjęcie odpowiednich wskaźników i ich monitorowanie, 4. Stosowanie indywidualnego podejścia do klientów upowszechnianie IPD, 5. Wykorzystanie wzmocnienia usług w zakresie poradnictwa i pośrednictwa pracy realizowanego w ramach Poddzialania 6.1.2, 6. Wykorzystanie pozytywnych doświadczeń PUP i WUP z realizacji Działań 1.2 i 1.3 SPO RZL. Szacowany budŝet projektów (PLN) w 2008 roku: 71 168 178 PLN Alokacja środków na realizację projektów poszczególnych PUP zostanie dokonana w oparciu o kryteria podziału środków, o których mowa w art. 109, ust. 8 pkt 1-5 ww. ustawy. 9

IV.1.2 Tytuł projektu / Numer i nazwa Działania : Monitoring zawodów deficytowych i nadwyŝkowych w województwie kujawsko-pomorskim - Poddziałanie 6.1.2 Wsparcie powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy w realizacji zadań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych w regionie PO KL Beneficjent / Projektodawca Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu Wydział Informacji, Badań i Analiz Krótki opis działań planowanych w ramach projektu wraz z uzasadnieniem wyboru W ramach projektu przeprowadzona zostanie analiza zawodów deficytowych i nadwyŝkowych na rynku pracy województwa kujawsko-pomorskiego w latach 2007-2008. Projekt, jako element procesu systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy, dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaŝy zasobów pracy w przekroju terytorialno zawodowym, obejmował będzie następujące działania: organizację szkolenia dla pracowników powiatowych urzędów pracy z regionu zajmujących się prowadzeniem monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych (MZDiN); bieŝącą koordynację działań związanych z prowadzeniem MZDiN na poziomie całego województwa oraz współpracę z instytucjami zaangaŝowanymi w MZDiN, m.in. w zakresie dopracowania metodologii jego prowadzenia; opracowanie raportów oraz poszerzonej analizy dot. monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych przeprowadzonego w województwie kujawsko-pomorskim; publikację raportów oraz broszur zawierających skrócone informacje dot. wyników MZDiN; upowszechnianie wyników MZDiN, m.in. poprzez organizację seminarium oraz udzielanie informacji zainteresowanym osobom i instytucjom. Grupy docelowe Administracja samorządowa i rządowa, szkoły ponadgimnazjalne, władze oświatowe oraz inne instytucje zainteresowane określaniem kierunków zmian zachodzących w strukturze zawodowej na rynku pracy. Oczekiwane rezultaty (miękkie i twarde) Rezultaty twarde: 1. Opracowanie 3 raportów z MZDiN (raportu rocznego za 2007 rok, raportu półrocznego za I półrocze 2008 roku oraz raportu rocznego za 2008 rok); 2. Opracowanie 3 analiz Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów ze szczególnym uwzględnieniem zawodów deficytowych i nadwyŝkowych w województwie kujawsko pomorskim (analiza roczna za 2007 rok, analiza półroczna za I półrocze 2008 roku oraz analiza roczna za 2008 rok); 3. Przygotowanie i rozpowszechnienie broszury informacyjnej na temat wyników monitoringu w szkołach ponadgimnazjalnych i w odpowiednich komórkach starostw zajmujących się oświatą. Rezultaty miękkie: 1. Rozwój systemu monitoringu rynku pracy, jako narzędzia umoŝliwiającego realizacje stawianych przed MZDiN celów; 2. Poszerzenie wiedzy i umiejętności pracowników PUP i WUP na temat realizacji MZDiN; 3. Rozwój współpracy pomiędzy pracownikami WUP i PUP zajmującymi się tematyka MZDiN; 4. Udostępnienie wyników monitoringu szerszemu gronu osób i instytucji zainteresowanych wynikami monitoringu m.in. poprzez umieszczenie na stronie internetowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu pełnych wersji raportów z MZDiN. Sposób i zakres w jakim realizacja projektu przyczyni się do osiągnięcia celu/celów szczegółowych i oczekiwanych efektów realizacji (targetów) ustanowionych dla danego Priorytetu PO KL Realizacja projektu przede wszystkim przyczyni się do ulepszenia narzędzia metodycznego i procedur, które ułatwiłyby urzędom pracy prawidłowe przeprowadzenie zarówno procesu diagnozowania zapotrzebowania na kwalifikacje, jak i ustalenie końcowego produktu, który powinien powstać w wyniku tej diagnozy. Projekt będzie miał równieŝ wpływ na zapewnienie bieŝącej koordynacji kształcenia zawodowego zgodnego z potrzebami rynku pracy w województwie kujawsko-pomorskim. Szacowany budŝet projektu (PLN) Łącznie: 84 600 PLN (15% stanowi wkład własny) - 2008 rok 60 800 PLN, 2009 rok 23 800,00 PLN 10

IV.2 Projekty konkursowe. IV.2.1 Opis szczegółowych kryteriów wyboru projektów konkursowych, w tym wyboru projektów współpracy ponadnarodowej i projektów innowacyjnych 4 Działanie 6.1 - Poddziałanie 6.1.1 A. Kryteria dostępu 5 grupy docelowe beneficjenci ostateczni zamieszkujący lub posiadający siedzibę na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Uzasadnienie: Skierowanie pomocy do beneficjentów ostatecznych z terenu województwa kujawskopomorskiego jest uzasadnione regionalnym charakterem wsparcia. Z uwagi na fakt, Ŝe środki dla poszczególnych województw na finansowanie działań w ramach komponentu regionalnego zostały podzielone według określonego algorytmu, uwzględniającego sytuację społeczno-ekonomiczną w danym regionie, uzasadnionym jest, Ŝe za ich pomocą wzmacniany będzie potencjał zasobów ludzkich i instytucji/podmiotów z terenu województwa kujawsko-pomorskiego. Wkład własny nie jest wymagany. B. Kryteria strategiczne. Preferowane będą: projekty kompleksowe (łączące w sobie kilka form wsparcia, np. szkolenia w połączeniu z pośrednictwem pracy i/lub poradnictwem zawodowym) 3 punkty, Uzasadnienie: Łączenie kilku form wsparcia, a jednocześnie maksymalne dostosowanie pomocy do indywidualnych potrzeb, gwarantuje zapewnienie beneficjentom ostatecznym efektywnego wsparcia w procesie podnoszenia aktywności zawodowej oraz osiągnięcie zakładanych dla Poddziałania celów i rezultatów określonych w projektach. projekty realizowane przez podmioty gwarantujące realizację usług w miejscu zapewniającym dostępność dla beneficjentów ostatecznych (np. realizowane w gminie/powiecie z którego rekrutowani będą beneficjenci ostateczni) 5 punktów, Uzasadnienie: Realizacja usług na terenie gmin/powiatów, z których rekrutowani będą beneficjenci ostateczni ma na celu zapewnienie większej dostępności świadczonych usług, a tym samym zwiększenie zainteresowania beneficjentów ostatecznych uczestnictwem w projektach i usprawnienie naboru uczestników projektu. Dzięki zastosowaniu powyŝszego kryterium redukcji ulegną koszty związane z dojazdem do miejsca realizacji projektu, zmniejszy się równieŝ ryzyko przerywania uczestnictwa beneficjentów ostatecznych w projektach spowodowane utrudnieniami związanymi z koniecznością dojazdu do miejsca świadczonych usług. projekty, w których siedziba i/lub baza dydaktyczna podmiotu realizującego projekt zlokalizowana jest na terenie województwa kujawsko pomorskiego 5 punktów, Uzasadnienie: Wsparcie w ramach Poddziałania 6.1.1 skierowane jest do beneficjentów ostatecznych (osób, instytucji, podmiotów) zamieszkałych lub działających na terenie województwa kujawskopomorskiego, dlatego teŝ siedziba, a w szczególności baza dydaktyczna podmiotu realizującego projekt powinna być zlokalizowana na terenie województwa, tak aby zapewnić beneficjentom ostatecznym łatwy dostęp do świadczonych usług. Wprowadzenie powyŝszego kryterium ma równieŝ na celu wzmocnienie i stabilizację lokalnego i regionalnego potencjału instytucjonalnego i organizacyjnego województwa, słuŝącego aktywizacji zawodowej i podnoszeniu poziomu zatrudnienia. projekty skierowane do osób naleŝących do jednej z następujących grup 4 punkty: osób pozostających bez zatrudnienia w wieku powyŝej 50 roku Ŝycia, osób pozostających bez zatrudnienia zamieszkujących w gminach wiejskich i miejskowiejskich oraz miastach do 25 tys. mieszkańców, zamierzających podjąć zatrudnienie w zawodach pozarolniczych (niezwiązanych z produkcją rolną i zwierzęcą), kobiet powracających lub wchodzących po raz pierwszy na rynek pracy, zamieszkujących w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich oraz miastach do 25 tys. mieszkańców, pozostających bez zatrudnienia osób niepełnosprawnych, Uzasadnienie: Przyznanie dodatkowych punktów w ramach kryteriów strategicznych dla projektów 4 Nie dotyczy lat 2007 i 2008 5 W przypadku wyodrębnienia przez Instytucję Pośredniczącą kryteriów o szczególnym znaczeniu dla osiągnięcia celów programowych, obok nazwy kryterium naleŝy podać kwotę środków finansowych, jaka będzie zarezerwowana na realizację projektów, które spełniają te kryteria 11

skierowanych do powyŝszych grup docelowych wynika z faktu, iŝ grupy te zostały zidentyfikowane w województwie kujawsko-pomorskim jako szczególnie defaworyzowane na rynku pracy i posiadające największe trudności z aktywizacją zawodową (m.in. z uwagi na nieaktualne lub nieadekwatne do potrzeb pracodawców kwalifikacje ale takŝe utrudniony dostęp do uczestnictwa w realizowanych projektach). Wobec tego kierowanie projektów do przedstawicieli powyŝszych grup pozwoli objąć wsparciem grupy najbardziej poŝądane z punktu widzenia potrzeb regionalnych. projekty powiązane z projektami realizowanymi w ramach 7 Osi priorytetowej Regionalnego Programu Operacyjnego,,Wspieranie przemian w miastach i w obszarach wymagających odnowy - 3 punkty. Uzasadnienie: Projekty realizowane w ramach Osi priorytetowej 7 Regionalnego Programu Operacyjnego województwa kujawsko-pomorskiego są ukierunkowane na rewitalizację obszarów zdegradowanych, rozwój/odnowę zasobów infrastrukturalnych, zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej regionu i w konsekwencji oŝywienie społeczno-gospodarcze. Sprzyja to poprawie warunków zatrudnienia oraz rozwijaniu przedsiębiorczości w regionie. Przyznanie dodatkowych punktów projektom wykazującym powiązanie z projektami realizowanymi w ramach Osi priorytetowej 7 RPO pozwoli na skoordynowanie przedsięwzięć podejmowanych na rzecz zatrudnienia w ramach realizacji planów rozwoju społeczno-gospodarczego województwa kujawsko-pomorskiego wynikających m.in. z dokumentu Strategia rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2007-2020. Działanie 6.1 - Poddziałanie 6.1.2 (konkurs wyłącznie dla PUP i WUP) A. Kryteria dostępu grupy docelowe beneficjenci ostateczni zamieszkujący, lub posiadający siedzibę na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Uzasadnienie: Skierowanie pomocy do beneficjentów ostatecznych z terenu województwa kujawskopomorskiego jest uzasadnione regionalnym charakterem wsparcia. Z uwagi na fakt, Ŝe środki dla poszczególnych województw na finansowanie działań w ramach komponentu regionalnego zostały podzielone według określonego algorytmu, uwzględniającego sytuację społeczno-ekonomiczną w danym regionie, uzasadnionym jest, Ŝe za ich pomocą wzmacniany będzie potencjał zasobów ludzkich i instytucji/podmiotów z terenu województwa kujawsko-pomorskiego. Wkład własny - 15% wartości projektu. Uzasadnienie: Wymóg wniesienia do projektów PUP i WUP wkładu własnego na poziomie 15% wynika z konieczności zapewnienia przez Beneficjentów w ramach niniejszego Poddziałania wkładu krajowego ze wskazanych przez IZ źródeł finansowania. B. Kryteria strategiczne. Preferowane będą: projekty przyczyniające się do osiągnięcia standardów zatrudnieniowych w zakresie doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy - wynikających z rozporządzenia MPiPS w sprawie szczegółowych warunków prowadzenia przez publiczne słuŝby zatrudnienia usług rynku pracy /Dz.U. Nr 47 z 2007 r., poz. 315/ oraz zapewniające rozwój usług świadczonych przez publiczne słuŝby zatrudnienia w ww. zakresie. Uzasadnienie: Poziom zatrudnienia pośredników pracy i doradców zawodowych w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego jest niewystarczający w stosunku do zapotrzebowania osób bezrobotnych i poszukujących pracy na usługi PUP w powyŝszym obszarze. UniemoŜliwia to świadczenie przez poszczególne urzędy usług pośrednictwa pracy i doradztwa zawodowego na poŝądanym poziomie. Osiągnięcie przez PUP standardów określonych przez MPiPS rozporządzeniem, o którym mowa wyŝej, jest równieŝ utrudnione z uwagi na ograniczone środki finansowe na ten cel, jakimi dysponują urzędy pracy. W związku z powyŝszym premiowane będą projekty, przyczyniające się w poszczególnych powiatach do rozwoju usług w zakresie doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy oraz mające na celu zwiększenie dostępność, jakości i efektywność tych usług. Działanie 6.2 A. Kryteria dostępu. grupy docelowe beneficjenci ostateczni zamieszkujący, lub posiadający siedzibę na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Uzasadnienie: Skierowanie pomocy do beneficjentów ostatecznych z terenu województwa kujawskopomorskiego jest uzasadnione regionalnym charakterem wsparcia. Z uwagi na fakt, Ŝe środki dla poszczególnych województw na finansowanie działań w ramach komponentu regionalnego zostały 12

podzielone według określonego algorytmu, uwzględniającego sytuację społeczno-ekonomiczną w danym regionie, uzasadnionym jest, Ŝe za ich pomocą wzmacniany będzie potencjał zasobów ludzkich i instytucji/podmiotów z terenu województwa kujawsko-pomorskiego. Obszar realizacji - województwo kujawsko-pomorskie. Uzasadnienie: Zakres usług świadczonych w ramach niniejszego Działania jest na tyle uniwersalny, Ŝe nie uzasadnia realizacji projektu poza terenem województwa kujawsko-pomorskiego. Realizowane w Działaniu formy wsparcia, skierowane będą do beneficjentów ostatecznych z terenu województwa, w związku z powyŝszym premiowane będą projekty zapewniające realizację usług na jego terenie w miejscach gwarantujących największą dostępność dla grup docelowych. Wkład własny - nie jest wymagany. B. Kryteria strategiczne. Preferowane będą: projekty skierowane do osób pozostających bez zatrudnienia zamieszkujących w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich oraz miastach do 25 tys. mieszkańców 4 punkty, Uzasadnienie: Przyznanie dodatkowych punktów dla projektów obejmujących wsparciem powyŝej wymienione grupy docelowe wynika z faktu, iŝ grupy te zostały zidentyfikowane w województwie kujawsko-pomorskim jako te, które mają najbardziej utrudniony dostęp do wsparcia w zakresie podejmowania działalności gospodarczej oraz uczestnictwa w projektach promujących przedsiębiorczość. Wobec tego kierowanie projektów do powyŝszych kategorii osób pozwoli na udzielenie pomocy grupom najbardziej poŝądanym z punktu widzenia potrzeb regionalnych. projekty kompleksowe, obejmujące zakresem szkolenia, doradztwo oraz udzielanie wsparcia finansowego 3 punkty, Uzasadnienie: Objęcie beneficjentów ostatecznych niniejszego Działania kompleksowym wsparciem (w tym szkoleniami i doradztwem z zakresu rozpoczynania i prowadzenia działalności gospodarczej) pozwoli na bardziej efektywne wykorzystanie przyznanego wsparcia finansowego, zapewniając powodzenie i trwałość utworzonym w ramach projektu mikro-przedsiębiorstwom, a tym samym przyczyni się do osiągnięcia zakładanych dla Działania celów i rezultatów określonych w projektach. projekty realizowane przez beneficjentów posiadających doświadczenie we wdraŝaniu projektów wspierających przedsiębiorczość, w tym w udzielaniu wsparcia finansowego w powyŝszym zakresie 4 punkty, Uzasadnienie: Z uwagi na specyficzne formy wsparcia, znaczną wysokość udzielanego wsparcia finansowego oraz konieczność posiadania kwalifikacji niezbędnych do profesjonalnej oceny biznes planów w ramach Działania 6.2, projekty winny być realizowane przez podmioty posiadające doświadczenie we wdraŝaniu projektów wspierających przedsiębiorczość. Przyczyni się to do efektywnego i zgodnego z zasadami określonymi w programie wydatkowania środków oraz osiągnięcia celów Działania. projekty zapewniające trwałość dostępu (np. projekty wieloletnie) oraz zapewniające równomierny dostęp do świadczonych usług i wsparcia dla mieszkańców całego województwa 6 punktów, Uzasadnienie: Wsparcie przedsiębiorczości wymaga planowania i podejmowania działań w perspektywie długofalowej. Celem przyznania dodatkowych punktów w ramach powyŝszego kryterium jest uzyskanie trwałości wsparcia instytucjonalnego dla rozwoju przedsiębiorczości na terenie województwa kujawskopomorskiego, poprzez zapewnienie ciągłości dostępu do profesjonalnych i kompleksowych usług o podobnej jakości dla kolejnych potencjalnych B.O., którzy będą chcieli skorzystać z pomocy w podejmowaniu działalności gospodarczej w kolejnych latach wdraŝania Programu. projekty powiązane z projektami realizowanymi w ramach 7 Osi priorytetowej Regionalnego Programu Operacyjnego,,Wspieranie przemian w miastach i w obszarach wymagających odnowy - 3 punkty. Uzasadnienie: Projekty realizowane w ramach Osi priorytetowej 7 Regionalnego Programu Operacyjnego województwa kujawsko-pomorskiego są ukierunkowane na rewitalizację obszarów zdegradowanych, rozwój/odnowę zasobów infrastrukturalnych, zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej regionu i w konsekwencji oŝywienie społeczno-gospodarcze. Sprzyja to poprawie warunków zatrudnienia oraz rozwijaniu przedsiębiorczości w regionie. Przyznanie dodatkowych punktów projektom wykazującym powiązanie z projektami realizowanymi w ramach Osi priorytetowej 7 RPO pozwoli na skoordynowanie przedsięwzięć podejmowanych na rzecz zatrudnienia w ramach realizacji planów 13

rozwoju społeczno-gospodarczego województwa kujawsko-pomorskiego wynikających m.in. z dokumentu Strategia rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2007-2020. Działanie 6.3 A. Kryteria dostępu. grupy docelowe beneficjenci ostateczni zamieszkujący lub posiadający siedzibę na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Uzasadnienie: Skierowanie pomocy do beneficjentów ostatecznych z terenu województwa kujawskopomorskiego jest uzasadnione regionalnym charakterem wsparcia. Z uwagi na fakt, Ŝe środki dla poszczególnych województw na finansowanie działań w ramach komponentu regionalnego zostały podzielone według określonego algorytmu, uwzględniającego sytuację społeczno-ekonomiczną w danym regionie, uzasadnionym jest, Ŝe za ich pomocą wzmacniany będzie potencjał zasobów ludzkich i instytucji/podmiotów z terenu województwa kujawsko-pomorskiego. Obszar realizacji - województwo kujawsko-pomorskie. Uzasadnienie: Projekty skierowane będą do osób/społeczności lokalnych/podmiotów zamieszkujących/ posiadających siedzibę na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, powinny więc gwarantować realizację usług w miejscu zapewniającym dostępność dla beneficjentów ostatecznych. Wkład własny nie jest wymagany. B. Kryteria strategiczne Preferowane będą: projekty realizowane przez beneficjentów z terenu województwa kujawsko-pomorskiego, posiadających doświadczenie we wdraŝaniu podobnego typu działań/przedsięwzięć na obszarach wiejskich 12 punktów, Uzasadnienie: Z uwagi na specyfikę obszarów wiejskich oraz potencjalnych ostatecznych odbiorców, a jednocześnie złoŝoność wsparcia przewidzianego w ramach Działania 6.3, w pierwszym roku jego wdraŝania premiowane będą projekty realizowane przez podmioty posiadające doświadczenie w realizacji podobnego typu działań nakierowanych na wsparcie inicjatyw lokalnych, zmierzających do aktywizacji zawodowej i wzrostu zatrudnienia na terenach wiejskich, miejsko-wiejskich i w miastach do 25 tysięcy mieszkańców. Celem premiowania projektodawców posiadających doświadczenie w powyŝszym zakresie jest umoŝliwienie im przekazania własnych doświadczeń lokalnym społecznościom i podmiotom oraz udzielenia efektywnej pomocy w zdiagnozowaniu obszarów i moŝliwości korzystania ze wsparcia nakierowanego na rozwiązywanie problemów i realizację celów wskazanych w Działaniu 6.3. projekty realizowane w partnerstwie 4 punkty, Uzasadnienie: Z uwagi na złoŝoność problematyki i zakresu wsparcia przewidzianego w ramach niniejszego Działania, a tym samym potrzebę łączenia w projektach wiedzy i umiejętności z róŝnych dziedzin, premiowane będą projekty realizowane w partnerstwie. Celem Działania 6.3 jest wsparcie na rzecz tworzenia i podejmowania aktywności przez lokalne społeczności i podmioty o mniejszym potencjale organizacyjnym, zorientowane w specyfice lokalnych problemów w obszarze zatrudnienia, w związku z tym premiowane będą równieŝ projekty realizowane przez podmioty o większym potencjale organizacyjnym w partnerstwie z podmiotami, które z uwagi na mniejszy potencjał nie miałyby moŝliwości realizacji projektów w ramach pozostałych Działań Priorytetu VI. projekty powiązane z projektami realizowanymi w ramach 7 Osi priorytetowej Regionalnego Programu Operacyjnego,,Wspieranie przemian w miastach i w obszarach wymagających odnowy - 4 punkty. Uzasadnienie: Projekty realizowane w ramach Osi priorytetowej 7 Regionalnego Programu Operacyjnego województwa kujawsko-pomorskiego są ukierunkowane na rewitalizację obszarów zdegradowanych, rozwój/odnowę zasobów infrastrukturalnych, zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej regionu i w konsekwencji oŝywienie społeczno-gospodarcze. Sprzyja to poprawie warunków zatrudnienia oraz rozwijaniu przedsiębiorczości w regionie. Przyznanie dodatkowych punktów projektom wykazującym powiązanie z projektami realizowanymi w ramach Osi priorytetowej 7 RPO pozwoli na skoordynowanie przedsięwzięć podejmowanych na rzecz zatrudnienia w ramach realizacji planów rozwoju społeczno-gospodarczego województwa kujawsko-pomorskiego wynikających m.in. z dokumentu Strategia rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2007-2020. 14

IV.2.2 Tryb procedury konkursowej (otwarta/zamknięta)wraz z uzasadnieniem wyboru Wszystkie konkursy prowadzone będą w trybie konkursu zamkniętego. Uzasadnienie: Procedura konkursu zamkniętego zapewnia większą przejrzystość prowadzonego postępowania. Wybór tego trybu naboru projektów umoŝliwia teŝ pełne monitorowanie wykorzystania kwoty alokacji zaplanowanej na dany konkurs i bezpośrednio po jego zakończeniu pozwala na wprowadzanie zmian koniecznych dla osiągnięcia załoŝeń przyjętych w Planie Działania. Pozwala równieŝ instytucji ogłaszającej konkurs na zaplanowanie harmonogramu realizacji zadań własnych w taki sposób, aby zapewnić ich skuteczność i terminowość. IV.2.3 Kwartalny harmonogram ogłaszanych konkursów, alokacja finansowa na poszczególne konkursy Działanie 6.1 Poddziałanie 6.1.1 IV kwartał 2007 - ogłoszenie I konkursu - kwota dostępna 4 436 000 PLN II kwartał 2008 r. - ogłoszenie II konkursu - kwota dostępna 6 655 000 PLN Poddziałanie 6.1.2 IV kwartał 2007 r. ogłoszenie I konkursu - kwota dostępna 3 766 500 PLN Działanie 6.2 I kwartał 2008 r. ogłoszenie I konkursu - kwota dostępna 30 000 000 PLN Działanie 6.3 IV kwartał 2007 r. - ogłoszenie I konkursu kwota dostępna - 664 000 PLN II kwartał 2008 r. - ogłoszenie II konkursu kwota dostępna - 665 000 PLN Uwaga: W sytuacji, gdy planowana do zakontraktowania w danym Działaniu/Podziałaniu kwota nie zostanie wykorzystana w ramach ww. terminów przewiduje się moŝliwość ogłoszenia dodatkowych konkursów na realizację projektów w roku kalendarzowym objętym Planem Działania. IV.2.4 Opis procedury wyboru projektów konkursowych wraz z listą wymaganych załączników do umowy o dofinansowanie projektu 6 Wybór projektów w ramach procedury konkursowej będzie przebiegał zgodnie z wytycznymi zawartymi w dokumencie Zasady dokonywania wyboru projektów w ramach PO KL. Lista wymaganych załączników do umowy: wypis z organu rejestrowego, dotyczący wnioskodawcy, umowa z partnerami (jeśli projekt realizowany w partnerstwie z innymi podmiotami), deklaracja poświadczająca wkład własny (dotyczy projektów, gdzie wkład własny jest wymagany), pełnomocnictwo do reprezentowania ubiegającego się o dofinansowanie (załącznik wymagany, gdy wniosek jest podpisywany przez osobę/y nie posiadające statutowych uprawnień do reprezentowania wnioskodawcy, lub gdy z innych dokumentów wynika, Ŝe uprawnionymi do podpisania wniosku są co najmniej dwie osoby), przebieg pracy zawodowej kluczowych osób odpowiedzialnych za zarządzanie projektem wraz z pisemną deklaracją uczestnictwa w projekcie, uchwała właściwego organu jednostki samorządu terytorialnego lub inny właściwy dokument organu, który: dysponuje budŝetem wnioskodawcy (zgodnie z przepisami o finansach publicznych), zatwierdza projekt lub udziela pełnomocnictwa do zatwierdzenia projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. W projektach realizowanych w ramach konkursów przewidzianych niniejszym Planem Działania nie będą kwalifikowane wydatki ponoszone przed 01.01.2008 r. 6 Wraz z ewentualną informacją o ograniczeniu okresu kwalifikowania wydatków, zgodnie z zapisami Zasad finansowania POKL. 15

V. Projekty innowacyjne oraz ponadnarodowe. V.1 Projekty innowacyjne 7 V.1.1 Tematy dla projektów innowacyjnych. V.1.2 Oczekiwane efekty realizacji projektów innowacyjnych. V.1.3 Typy beneficjentów/projektodawców V.2 Projekty ponadnarodowe 7 V.2.1 Typy projektów ponadnarodowych lub projektów z komponentem ponadnarodowym V.2.2 Obszary, w ramach których realizowane będą projekty ponadnarodowe V.2.3 Oczekiwane efekty realizacji projektów ponadnarodowych V.2.4 Typy beneficjentów/projektodawców Miejsce, data Toruń 06.11.2007 Pieczęć i podpis osoby upowaŝnionej 7 Nie dotyczy lat 2007 i 2008 16