Zabezpieczenie instalacji ogrzewań wodnych systemu otwartego Wymagania

UKD 697.4:621.646.4 P O L S K A N O R M A PN-91 B-02413 POLSKI KOMITET NORMALIZACJI, MIAR I JAKOŚCI Ogrzewnictwo i ciepłownictwo Zabezpieczenie instalacji ogrzewań wodnych systemu otwartego Wymagania Zamiast: PN-77/B-02413 Grupa katalogowa 0724 Heating and district heating Protection of open water heating installations Specifications Chauffage et chauffage ŕ distance Protection des installations de chauffage ŕ l'eau de systčme ouvert Exigences Îňîďëĺíčĺ ňĺďëîńíŕáćĺíčĺ Îáĺçďĺ ĺíčĺ îňęñőňőı óńňŕíîâîę âîä íîăî îňîďëĺíč Ňñĺáîâŕíč 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot normy. Przedmiotem normy są wymagania dotyczące zabezpieczenia przed przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia instalacji ogrzewań wodnych systemu otwartego. 1.2. Zakres stosowania normy. Normę naleŝy stosować przy projektowaniu i wykonywaniu instalacji ogrzewań wodnych, grawitacyjnych i pompowych systemu otwartego, w których temperatura wody na zasileniu nie przekracza 100 C, ciśnienie robocze nie jest większe niŝ ciśnienie dopuszczalne dla stosowanych urządzeń i elementów instalacji i w których woda instalacyjna słuŝy wyłącznie do celów grzejnych i nie moŝe być pobierana z instalacji. 1.3. Określenia 1.3.1. naczynie wzbiorcze systemu otwartego - zbiornik bezciśnieniowy przejmujący zmiany objętości wody wywołane zmianami jej temperatury w instalacji ogrzewania wodnego oraz zapewniający swobodne połączenie z atmosferą przestrzeni wodnej instalacji. 1.3.2. pojemność uŝytkowa naczynia wzbiorczego - przestrzeń naczynia zawarta pomiędzy poziomą płaszczyzną przechodzącą przez najniŝszy punkt wlotu do rury przelewowej i poziomą płaszczyzną przechodzącą przez najniŝszy punkt wlotu do rury sygnalizacyjnej, a w przypadku jej braku do rury wzbiorczej. 1.3.3. rury zabezpieczające - rura wzbiorcza i rury bezpieczeństwa. 1.3.4. rura wzbiorcza - rura łącząca dolną część przestrzeni wodnej naczynia wzbiorczego z: - górną częścią przestrzeni wodnej jednego kotła lub wymiennika ciepła lub - zbiorczą rurą powrotną w przypadku dwóch lub więcej kotłów lub wymienników ciepła. Rura wzbiorcza odprowadza i doprowadza do naczynia wzbiorczego przyrosty objętości wody wywołane zmianami jej temperatury. 1.3.5. rura bezpieczeństwa - rura łącząca najwyŝej połoŝoną część przestrzeni wodnej kotła lub wymiennika ciepła z przestrzenią powietrzną naczynia wzbiorczego, powyŝej rury przelewowej. Rura bezpieczeństwa zabezpiecza instalację ogrzewania wodnego przed nadmiernym wzrostem ciśnienia oraz zapewnia odprowadzenie wody lub mieszaniny parowo-wodnej do przestrzeni naczynia wzbiorczego. 1.3.6. rura przelewowa - rura wyprowadzona z naczynia wzbiorczego na wysokości maksymalnego poziomu lustra wody i doprowadzona do pomieszczenia źródła ciepła. Rura przelewowa umoŝliwia odprowadzenie nadmiaru wody z naczynia wzbiorczego. 1.3.7. rura sygnalizacyjna - rura wyprowadzona z dolnej części przestrzeni wodnej naczynia wzbiorczego i INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 1

doprowadzona do pomieszczenia źródła ciepła. Rura sygnalizacyjna umoŝliwia kontrolę poziomu wody w naczyniu wzbiorczym. 1.3.8. rura cyrkulacyjna - rura łącząca dolną część przestrzeni wodnej naczynia wzbiorczego z rurą bezpieczeństwa. Rura cyrkulacyjna umoŝliwia cyrkulację wody instalacyjnej przez naczynie wzbiorcze. 1.3.9. rura odpowietrzająca - rura łącząca przestrzeń powietrzną naczynia wzbiorczego z atmosferą. Rura odpowietrzająca umoŝliwia usuwanie powietrza z instalacji ogrzewania w czasie jej napełniania, rozruchu i eksploatacji oraz umoŝliwia dopływ powietrza do instalacji przy jej opróŝnianiu z wody. 1.3.10. zbiorcza rura powrotna (rozdzielacz powrotny) - rura łącząca króćce powrotne kotłów lub wymienników ciepła z powrotnymi rurami lub rurą instalacji ogrzewania. 1.3.11. wymiennik ciepła - urządzenie będące pojedynczym wymiennikiem lub baterią wymienników ciepła, połączonych ze sobą rurami w sposób trwały, przy czym na rurach łączących, po stronie wody instalacyjnej, na zasilaniu i powrocie nie moŝe być zainstalowana Ŝadna armatura odcinająca ani zmniejszająca pole ich przekroju wewnętrznego. 1.3.12. Pozostałe określenia - wg PN-90/B-01430. 2. WYMAGANIA 2.1. Zabezpieczenie instalacji ogrzewania wodnego systemu otwartego powinno składać się z urządzeń zabezpieczających podstawowych i uzupełniających oraz z osprzętu. 2.2. Podstawowe urządzenia zabezpieczające naleŝy stosować we wszystkich instalacjach systemu otwartego.do podstawowych urządzeń zabezpieczających naleŝą: a) naczynie wzbiorcze, b) rury zabezpieczające, c) rura przelewowa, d) rura odpowietrzająca. 2.3. Uzupełniające urządzenia zabezpieczające naleŝy stosować w zaleŝności od rodzaju źródła ciepła, jego mocy oraz usytuowania podstawowych urządzeń zabezpieczających. Do uzupełniających urządzeń zabezpieczających naleŝą: a) rura sygnalizacyjna, b) ochrona przed zamarznięciem urządzeń zabezpieczających, c) zabezpieczanie przed przekroczeniem dopuszczalnej temperatury wody w źródle ciepła. 2.4. Osprzęt powinien obejmować: a) termometr umieszczony w miejscu widocznym w najwyŝszym punkcie kaŝdego kotła lub wymiennika ciepła, b) termometr umieszczony na rozdzielaczu zasilającym przy dwóch lub więcej kotłach lub wymiennikach ciepła, c) termometr umieszczony na zbiorczej rurze powrotnej; w przypadku zastosowania źródła ciepła o mocy do 25 kw stosowanie termometru nie jest wymagane, d) hydrometr umieszczony w pomieszczeniu kotłowni lub węzła cieplnego, podłączony do rury sygnalizacyjnej z zaznaczonym najniŝszym poziomem wody w naczyniu wzbiorczym; hydrometr powinien być umieszczony w dobrze widocznym i łatwo dostępnym miejscu; w przypadku zastosowania kilku hydrometrów powinny być one umieszczone na tej samej wysokości; w przypadku źródła ciepła o mocy do 25 kw stosowanie hydrometru nie jest wymagane, e) zawór ze złączką do węŝa, słuŝący do napełniania i opróŝniania instalacji, podłączony w jej najniŝszym punkcie w pomieszczeniu kotłowni lub węzła cieplnego, f) pompę ręczną do napełniania instalacji wodą, o średnicy króćców równej co najmniej 25 mm; w przypadkach uzasadnionych obok pompy ręcznej naleŝy stosować pompę mechaniczną; w przypadku źródła ciepła o mocy do 25 kw stosowanie pompy nie jest wymagane, g) zawór zwrotny zabezpieczający przed ewentualnym odpływem wody z instalacji ogrzewania do sieci wodociągowej zainstalowany na przewodzie wodociągowym słuŝącym do zasilania instalacji ogrzewania wodnego; na przewodzie tym zaleca się zainstalowanie wodomierza dla kontroli ubytków wody instalacyjnej; połączenie instalacji ogrzewania wodnego z instalacją wody uzupełniającej nie moŝe być wykonane w sposób trwały. 2.5. Naczynie wzbiorcze 2.5.1. Pojemność uŝytkowa naczynia. Minimalną pojemność naczynia wzbiorczego V u, naleŝy obliczyć w dm 3 wg wzoru INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 2

w którym: v - pojemność instalacji ogrzewania wodnego, m 3 ; w skład instalacji wchodzą: źródło ciepła (kotły lub wymienniki ciepła, przewody z armaturą, grzejniki itp. zgodnie z PN-90/B-01430), ρ 1 - gęstość wody instalacyjnej w temperaturze początkowej t 1, kg/m 3 ; temperaturę początkową naleŝy przyjmować t 1 = 10 C, v - przyrost objętości właściwej wody instalacyjnej przy jej ogrzaniu od temperatury początkowej t 1 do średniej temperatury obliczeniowej t m, dm 3 /kg, t m = 0,5 (t z + t p ) t z - obliczeniowa temperatura wody instalacyjnej na zasilaniu, C, t p - obliczeniowa temperatura wody instalacyjnej na powrocie, C. Wartości liczbowe przyrostu objętości właściwej v w zaleŝności od róŝnicy (t m - t 1 ) podano w tabl. 1. (1) Tablica 1 Przykładowe obliczeniowe temperatury zasilania i powrotu t m - t 1 v C dm 3 /kg 90,0-80,0 0,0356 85,0 100/70 75,0 0,0321 82,5 95/70 72,5 0,0304 80,0 90/70 70,0 0,0287 77,5 85/70 67,5 0,0271 75,0 90/60 65,0 0,0255 70,0-60,0 0,0224 65,0-55,0 0,0195 60,0-50,0 0,0168 55,0-45,0 0,0142 50,0 55/45 40,0 0,0118 45,0 50/40 35,0 0,0096 40,0 45/35 30,0 0,0076 2.5.2. WyposaŜenie naczynia wzbiorczego. Naczynie wzbiorcze o pojemności całkowitej równej lub większej niŝ 50 dm 3 powinno mieć powyŝej króćca rury przelewowej otwór rewizyjny, zamykany pokrywą, umoŝliwiający kontrolę i utrzymanie właściwego stanu technicznego naczynia. Schematy naczyń wzbiorczych wraz z niezbędnym wyposaŝeniem - wg rys. 1 i 2. 2.5.3. Stosowanie dwóch naczyń wzbiorczych. Ze względów montaŝowych moŝna stosować zamiast jednego naczynia wzbiorczego dwa naczynia o jednakowej wysokości, połączone ze sobą rurą łączącą dolne części przestrzeni wodnych oraz rurą łączącą ich przestrzenie powietrzne, umieszczoną ponad rurą przelewową. Wewnętrzne średnice rur łączących naczynia powinny być równe lub większe od wewnętrznej średnicy rury bezpieczeństwa. KaŜde z naczyń powinno być wyposaŝone w rurę odpowietrzającą. W szczególnych przypadkach, np. gdy wymagają tego względy budowlane, dopuszcza się stosowanie dwóch naczyń o INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 3

róŝnej wysokości, przy czym ich górne dna lub tworzące powinny być umieszczone na tej samej wysokości, natomiast rura sygnalizacyjna powinna być podłączona w najniŝszym punkcie do rury łączącej przestrzenie wodne obu naczyń (rys. 2). Nie dopuszcza się stosowania dwóch naczyń wzbiorczych zastępujących jedno naczynie, jeŝeli urządzenia zabezpieczające umieszczone są w przestrzeni, w której moŝe wystąpić temperatura powietrza niŝsza niŝ 0 C. 2.5.4. Umieszczenie naczynia wzbiorczego. Naczynie wzbiorcze powinno być umieszczone na takiej wysokości, aby podczas pracy instalacji w Ŝadnym punkcie jej obiegów wodnych nie nastąpiła przerwa w przepływie wody oraz tak, aby istniała moŝliwość odpowietrzenia instalacji zgodnie z PN-91/B-02420. Wysokość połoŝenia naczynia wzbiorczego H, w m, określana jest przy rozdziale górnym - od najwyŝszego punktu obiegu wody do dna naczynia wzbiorczego, a przy rozdziale dolnym - od wierzchu najwyŝej połoŝonego grzejnika do dna naczynia (rys. 3). Wysokość H, w m, powinna wynosić: a) w instalacjach ogrzewań wodnych grawitacyjnych oraz pompowych z pompami obiegowymi zamontowanymi na zasilaniu H 0,3 m b) w instalacjach ogrzewań wodnych pompowych z pompami obiegowymi o wysokości podnoszenia H p, m, zamontowanymi na powrocie H 0,7 H p Przy wymiennikach ciepła, wysokość H moŝna zmniejszyć o wielkość równowaŝną spadkowi ciśnienia wody instalacyjnej na wymienniku. Naczynie wzbiorcze powinno być umieszczone nad źródłem ciepła przy pionowym prowadzeniu rur bezpieczeństwa. JeŜeli warunek ten nie moŝe być spełniony, np. ze względów budowlanych, długość L rzutu na płaszczyznę poziomą, nie pionowo prowadzonego odcinka rur bezpieczeństwa nie powinna być większa niŝ 40 m. JeŜeli długość L > 10a, gdzie a jest długością pionowego odcinka rur bezpieczeństwa między kotłem lub wymiennikiem ciepła i pierwszym jej załamaniem, wewnętrzne średnice rur bezpieczeństwa naleŝy powiększyć o jedną średnicę, w stosunku do wartości podanych w tabl. 2. Wymiary H, L i a - wg rys. 3. 2.6. Rury zabezpieczające 2.6.1. Rura bezpieczeństwa. Wewnętrzna średnica rury bezpieczeństwa d RB mm dla kaŝdego kotła lub wymiennika ciepła powinna wynosić co najmniej lecz nie mniej niŝ 25 mm, gdzie Q - moc cieplna kotła lub wymiennika ciepła, kw. 2.6.2. Rura wzbiorcza. Wewnętrzna średnica rury wzbiorczej d RB, mm, powinna wynosić co najmniej (2) lecz nie mniej niŝ 25 mm, gdzie Q źr - moc cieplna źródła ciepła (kotłowni lub węzła cieplnego), kw. Wartości liczbowe wewnętrznych średnic rur zabezpieczających kotły lub wymienniki ciepła, obliczone na podstawie wzorów (2) i (3) oraz przyjęte przykładowo wg PN-74/H-74200, podano w tabl. 2. (3) Tablica 2 INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 4

Moc cieplna kotła lub wymiennika 1) kw Rura bezpieczeństwa mm Rura wzbiorcza mm powyŝej do średnica nominalna średnica wewnętrzna średnica nominalna średnica wewnętrzna - 40 25 27,2 40 85 32 35,9 25 27,2 85 140 40 41,8 140 280 280 325 50 53,0 32 35,9 325 510 65 68,8 40 41,8 510 615 615 1000 80 80,0 1000 1040 100 105,3 1040 2210 2210 2275 - - 50 53,0 65 68,8 2275 3685 - - 80 80,0 3685 8160 - - 100 105,3 1) Dla rury wzbiorczej - moc cieplna źródła ciepła. 2.6.3. Prowadzenie rur zabezpieczających. Rury bezpieczeństwa i rury wzbiorcze na całej swej długości, z wyjątkiem odcinków pionowych, powinny być prowadzone bez zasyfonowań, ze spadkiem równym co najmniej 1% skierowanym do kotła lub wymiennika ciepła. Zmiany kierunku prowadzenia rur powinny być wykonane łukami, których promienie osi powinny być równe co najmniej dwukrotnej zewnętrznej średnicy rury. 2.6.4. Układ połączeń rur zabezpieczających. Rura bezpieczeństwa powinna łączyć najwyŝej połoŝoną część przestrzeni wodnej kotła lub wymiennika ciepła z przestrzenią powietrzną naczynia wzbiorczego powyŝej rury przelewowej. W przypadku jednego kotła lub wymiennika ciepła rura bezpieczeństwa na odcinku od kotła lub wymiennika ciepła do połączenia z dolną częścią przestrzeni wodnej naczynia wzbiorczego moŝe być jednocześnie rurą wzbiorczą (rys. 4). W przypadku dwóch lub więcej kotłów lub wymienników ciepła, kaŝdy kocioł lub wymiennik powinien być zabezpieczony samodzielną rurą bezpieczeństwa, a rura wzbiorcza powinna łączyć zbiorczą rurę powrotną znajdującą się bezpośrednio przy kotłach lub wymiennikach ciepła z dolną częścią przestrzeni wodnej naczynia wzbiorczego (rys. 5). Przy rozdziale górnym pion wznośny moŝe spełniać rolę odcinka rury bezpieczeństwa i rury wzbiorczej. Przy rozdziale dolnym, jeŝeli źródło ciepła ma moc mniejszą niŝ 25 kw, część instalacji wewnętrznej ogrzewania wodnego moŝe być uŝyta jako rury zabezpieczające. 2.7. Rura przelewowa. Wewnętrzna średnica rury przelewowej nie powinna być mniejsza niŝ wewnętrzna średnica rury wzbiorczej i rury bezpieczeństwa. Rura przelewowa powinna być wyprowadzona nad zlew lub kratkę kanalizacyjną w pomieszczeniu kotłowni lub węzła cieplnego w taki sposób, aby wypływ z niej wody mógł być kontrolowany z miejsca obsługi i miejsca napełniania instalacji ogrzewania. Rury tej nie wolno łączyć bezpośrednio z kanalizacją ani wyprowadzać na zewnątrz budynku. 2.8. Rura odpowietrzająca. Wewnętrzna średnica rury odpowietrzającej powinna wynosić co najmniej 15 mm oraz nie powinna być mniejsza niŝ średnica rury odpowietrzającej instalację, doprowadzonej do naczynia wzbiorczego. Rura odpowietrzająca moŝe być połączona bezpośrednio do naczynia wzbiorczego lub do rury przelewowej (rys. 1, wersja I i INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 5

II). 2.9. Zabezpieczenie przepustowości rur. Na rurach: bezpieczeństwa, wzbiorczej, przelewowej i odpowietrzającej nie moŝna umieszczać armatury umoŝliwiającej całkowite lub częściowe zamknięcie przepływu, ani urządzeń i armatury zmniejszających pole ich przekroju wewnętrznego. 2.10. Rura sygnalizacyjna. Wewnętrzna średnica rury sygnalizacyjnej powinna wynosić co najmniej 15 mm. Rura ta powinna być wyprowadzona nad zlew lub kratkę kanalizacyjną w pomieszczeniu kotłowni lub węzła cieplnego, a na jej wylocie powinien być umieszczony zawór odcinający i hydrometr. Wylot z rury sygnalizacyjnej powinien być tak umieszczony, aby mógł być kontrolowany z miejsca obsługi i miejsca napełnienia instalacji ogrzewania. Rury tej nie wolno wyprowadzać na zewnątrz budynku ani łączyć bezpośrednio z kanalizacją. JeŜeli kotłownia lub węzeł cieplny ma moc cieplną mniejszą niŝ 25 kw stosowanie rury sygnalizacyjnej nie jest wymagane. 2.11. Ochrona przed zamarznięciem urządzeń zabezpieczających. Naczynie wzbiorcze, rury bezpieczeństwa, rura wzbiorcza, sygnalizacyjna i przelewowa powinny być umieszczone w przestrzeni, w której temperatura powietrza jest wyŝsza niŝ 0 C. W szczególnych przypadkach, jeŝeli ze względów budowlanych warunek ten nie moŝe być spełniony, naleŝy zapewnić przepływ wody przez naczynie wzbiorcze, stosując rury cyrkulacyjne od kaŝdej rury bezpieczeństwa, zgodnie z rys. 1. Średnica wewnętrzna rury cyrkulacyjnej powinna wynosić co najmniej 20 mm. Na kaŝdej rurze cyrkulacyjnej powinien znajdować się element dławiący przepływ (np. kryza) zapewniający łączny strumień wody cyrkulacyjnej przepływającej przez naczynie wzbioreze nie mniejszy niŝ 1% obliczeniowego strumienia obiegowej wody instalacyjnej. W przypadku stosowania rur cyrkulacyjnych, naczynie wzbiorcze wraz z doprowadzonymi do niego rurami powinno być zaizolowane cieplnie, przy czym warstwa izolacji powinna mieć opór przewodzenia ciepła nie mniejszy niŝ 2 m 2 K/W. Izolacja cieplna urządzeń zabezpieczających ma za zadanie ochronić je przed zamarznięciem tylko w czasie krótkotrwałych przerw w działaniu ogrzewania. W przypadkach szczególnych w celu ułatwienia napraw i konserwacji kotłów lub wymienników ciepła, dopuszcza się montowanie na rurze cyrkulacyjnej oprócz elementu dławiącego, równieŝ zaworu odcinającego umoŝliwiającego wyłączenie jednego ze współpracujących kotłów lub wymienników ciepła bez konieczności opróŝniania z wody naczynia wzbiorczego. 2.12. Zabezpieczenie przed przekroczeniem dopuszczalnej temperatury wody w źródle ciepła z kotłami opalanymi gazem lub olejem lub ogrzewanymi elektrycznie. Układy zabezpieczenia i regulacji palników gazowych i olejowych oraz elektrycznych elementów grzejnych kotłów powinny zabezpieczać instalację ogrzewania wodnego systemu otwartego przed przekroczeniem dopuszczalnej temperatury wody, tj. nie wyŝszej niŝ 100 C. Czujniki temperatury układów zabezpieczających przed przekroczeniem dopuszczalnej temperatury naleŝy montować bezpośrednio na kotle w jego najwyŝszym punkcie. Palniki gazowe i olejowe oraz elektryczne elementy grzejne powinny być zabezpieczone zgodnie z wymaganiami dotyczącymi tych urządzeń. 2.13. Odpowietrzenie instalacji ogrzewania wodnego powinno umoŝliwiać usuwanie powietrza z instalacji w czasie napełniania jej wodą, rozruchu i eksploatacji oraz umoŝliwiać dopływ powietrza do instalacji przy jej opróŝnieniu z wody. Odpowietrzenie powinno być zgodne z PN-91/B-02420. 2.14. Schematy zabezpieczenia instalacji ogrzewań wodnych systemu otwartego podano przykładowo na rys. 4 i 5. Schematy te słuŝą do zilustrowania postanowień normy i nie ograniczają stosowania innych rozwiązań projektowych, spełniających wymagania normy. Oznaczenia na rysunkach INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 6

- hydrometr - manometr - pompa mechaniczna - rura odpowietrzająca - rura sygnalizacyjna - rura przelewowa - rura bezpieczeństwa - rura wzbiorcza - rura cyrkulacyjna Rys. 1. Schemat podłączenia rur do naczynia wzbiorczego stosowanego do zabezpieczenia instalacji ogrzewania wodnego wyposaŝonej w: a) jeden kocioł lub wymiennik ciepła, b) dwa i więcej kotły lub wymienniki ciepła INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 7

Rys. 2. Schemat podłączenia rur przy stosowaniu dwóch naczyń wzbiorczych o róŝnej wysokości Rys. 3. Umieszczenie naczynia wzbiorczego ponad najwyŝej połoŝonym punktem obiegu wody: a) rozdział górny, b) rozdział dolny INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 8

Rys. 4. Schemat zabezpieczenia instalacji ogrzewania wodnego, wyposaŝonej w jeden kocioł lub wymiennik ciepła, rozdział górny, pompa zamontowana na powrocie. Schemat zabezpieczenia ma równieŝ zastosowanie do następujących instalacji ogrzewania wodnego: - rozdział górny, pompa na zasileniu, - rozdział górny, pompa na powrocie, - rozdział dolny, pompa na zasileniu, - rozdział górny i dolny z obiegiem grawitacyjnym INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 9

Rys. 5. Schemat zabezpieczenia instalacji ogrzewania wodnego, wyposaŝonej w dwa lub więcej kotły lub wymienniki ciepła, rozdział dolny, pompa zamontowana na powrocie. Schemat zabezpieczenia ma równieŝ zastosowanie do następujących instalacji ogrzewania wodnego: - rozdział dolny, pompa na zasileniu - rozdział górny, pompa na zasileniu, - rozdział górny, pompa na powrocie, - rozdział górny i dolny z obiegiem grawitacyjnym 3. POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE Do dnia 31 grudnia 1993 r. dopuszcza się wykonywanie zabezpieczeń instalacji ogrzewań wodnych systemu otwartego na podstawie projektów sporządzonych i przyjętych przez inwestora do realizacji przed 1 stycznia 1993 r. KONIEC INFORMACJE DODATKOWE 1. Instytucja opracowująca normę - Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Techniki Instalacyjnej Instal 2. Istotne zmiany w stosunku do PN-77/B-02413 a) zrezygnowano ze zróŝnicowania zabezpieczenia w zaleŝności od mocy cieplnej źródła ciepła, b) zmodyfikowano sposób zabezpieczenia źródła ciepła, c) wprowadzono podział urządzeń zabezpieczających na podstawowe i uzupełniające, d) uściślono sposób obliczenia pojemności uŝytkowej naczynia wzbiorczego i średnicy rur zabezpieczających, e) określono średnicę wewnętrzną rury przelewowej, INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 10

f) usunięto wymagania dotyczące stosowania i zabezpieczenia w postaci zaworów dwudrogowych i zaworów bezpieczeństwa. 3. Normy związane PN-84/B-01400 Centralne ogrzewanie. Oznaczenia na rysunkach PN-91/B-02420 Ogrzewnictwo. Odpowietrzenie urządzeń centralnych ogrzewań wodnych. Wymagania PN-90/B-01430 Ogrzewnictwo. Instalacje centralnego ogrzewania. Terminologia PN-74/H-74200 Rury stalowe ze szwem gwintowane 4. Normy zagraniczne Niemcy DIN 4751 Heizungsanlagen. Sicherheitstechnische Ausrüstung von Warmwasserheizungen mit Vorlauftemperaturen bis 110 C CSFR ČSN 060830 Zabezpečovaci zărizem pro ústrědni wytápěni a obřiváni uzitkowé wody 5. Autorzy projektu normy: prof. dr hab. inŝ. Stanisław Mańkowski, doc. dr hab. inŝ. Robert Rabiasz, mgr inŝ. Edmund Wciślik - Instytut Ogrzewnictwa i Wentylacji, Politechnika Warszawska. 6. Przykładowe rozwiązania konstrukcyjne i wymiary naczyń wzbiorczych systemu otwartego w kształcie walcowym (typ A) - wg rys. I-1 i I-2 i tabl. I-1 i I-2, naczyń w kształcie prostopadłościanu (typ B) - rys. I-3 i tabl. I-3. Liczba i rozmieszczenie króćców dotyczy naczyń stosowanych do zabezpieczenia instalacji z jednym kotłem lub wymiennikiem; w przypadku instalacji z kilkoma kotłami lub wymiennikami albo stosowania kilku współpracujących ze sobą naczyń, rozmieszczenie poszczególnych króćców naleŝy przyjąć zgodnie z rys. 1 i 2 normy. Głębokość wprowadzenia króćca do naczynia wzbiorczego powinna równać się co najmniej jego średnicy. Rys. I-1 Naczynie wzbiorcze systemu otwartego typu A pojemności uŝytkowej do 30 dm 3 Tablica I-1 INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 11

Pojemność naczynia wzbiorczego Główne wymiary uŝytkowa całkowita D w A Orientacyjna masa dm 3 mm kg 2,5 6,0 151 340 3,2 5,3 8,0 211 235 3,0 8,3 12,2 211 362 4,7 11,0 15,0 265 278 4,4 14,7 20,0 265 369 6,1 19,8 25,0 316 326 6,2 23,8 30,0 316 390 7,6 27,8 35,0 316 455 8,8 INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 12

Rys. I-2. Naczynie wzbiorcze systemu otwartego typu A pojemności uŝytkowej powyŝej 30 dm 3 Tablica I-2 INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 13

Pojemność naczynia wzbiorczego Główne wymiary uŝytkowa całkowita D w H B d 1 d 2 d 3 Orientacyjna masa dm 3 mm kg 32 40 320 500 200 2,5 3,0 2,0 11,0 40 64 450 400 250 2,5 3,0 2,0 14,0 48 72 450 450 250 2,5 3,0 2,0 17,0 64 88 450 550 250 2,5 3,0 2,0 20,0 80 100 450 650 250 2,5 3,0 2,0 22,0 100 150 630 470 400 3,0 3,0 2,0 35,0 125 170 630 550 400 3,0 3,0 2,0 39,0 160 200 630 650 400 3,0 3,0 2,0 43,0 200 250 630 800 400 3,0 3,0 2,0 46,0 250 300 630 950 400 3,0 3,0 3,0 57,0 320 420 950 600 400 3,0 4,0 2,5 80,0 400 500 950 700 400 3,0 4,0 2,5 87,0 500 600 950 850 400 3,0 4,0 2,5 94,0 640 820 1250 670 400 3,0 4,0 2,5 127,0 800 980 1250 800 400 3,0 4,0 2,5 138,0 1040 1210 1250 1000 400 3,0 4,0 2,5 158,0 Tablica I-3 INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 14

Pojemność naczynia wzbiorczego Główne wymiary uŝytkowa całkowita A H B d 1 d 2 d 3 Orientacyjna masa dm 3 mm kg 32 48 400 300 250 2,5 3,0 2,0 14,0 40 64 400 400 250 2,5 3,0 2,0 16,5 48 72 400 450 250 2,5 3,0 2,0 18,0 64 88 400 550 250 2,5 3,0 2,0 20,5 80 100 400 650 250 2,5 3,0 2,0 23,0 100 135 500 550 400 2,5 3,0 2,0 27,5 125 160 500 650 400 3,0 3,0 2,0 32,0 160 200 500 800 400 3,0 3,0 2,0 42,0 200 280 750 500 400 3,0 3,0 2,0 57,0 250 340 750 600 400 3,0 3,0 2,0 63,0 300 400 750 700 400 3,0 4,0 2,5 69,0 400 480 750 850 400 3,0 4,0 2,5 84,0 500 600 750 1050 400 3,0 4,0 2,5 93,0 650 800 1000 800 400 3,0 4,0 2,5 112,0 800 950 1000 950 400 3,0 4,0 2,5 128,0 1000 1150 1000 1150 400 3,0 4,0 2,5 174,0 INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 15

Rys. I-3. Naczynie wzbiorcze systemu otwartego typu B 7. Deskryptory: 0345300 - ogrzewanie, 0017842 - ciepło, 0610480 - instalacje ogrzewcze, 0668225 - instalacje wodne, 0795350 - zabezpieczenie, 0396727 - wymagania. INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 16