RYNEK KOMERCYJNY W POLSCE



Podobne dokumenty
POLSKA I POŁ RAPORT RYNEK KOMERCYJNY BIUROWY INWESTYCYJNY HANDLOWY

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce. III kwartał 2016

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce. II kwartał 2016

POLSKA III KW RAPORT RYNEK KOMERCYJNY BIURA HANDEL INWESTYCJE. Znaczny wolumen nowej podaży i projektów w budowie

RYNEK POWIERZCHNI MAGAZYNOWYCH W POLSCE

POLSKA I KW RAPORT RYNEK KOMERCYJNY BIUROWY INWESTYCYJNY HANDLOWY

Instytut Keralla Research Raport sygnalny Sygn /330

Rynek powierzchni biurowych we Wrocławiu w III kw roku. Rynek powierzchni biurowych we Wrocławiu w III kw roku

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce. Podsumowanie 2015 roku

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce Q3 2015

RYNEK NIERUCHOMOŚCI BIUROWYCH WARSZAWA, III KWARTAŁ 2015

POLSKA III KW RAPORT RYNEK KOMERCYJNY HANDEL BIURA WARSZAWA INWESTYCJE BIURA REGIONY. Mniej rozpoczynanych nowych inwestycji biurowych

RYNEK POWIERZCHNI MAGAZYNOWYCH W POLSCE

RESEARCH POLSKA RYNEK BIUROWY I INWESTYCYJNY I KW. 2018

PRZEGLĄD RYNKU NIERUCHOMOŚCI P O L S K A

Warszawski zasób biur powiększy się o ponad 20% do końca 2017 r.

MARKETBEAT RYNEK BIUROWY

MARKETBEAT RYNEK BIUROWY W MIASTACH REGIONALNYCH

RAPORT 2014 POLSKA NA TLE EUROPY RYNEK BIUROWY W UJĘCIU 10-LETNIM

RYNEK NIERUCHOMOŚCI BIUROWYCH WARSZAWA, IV KWARTAŁ 2014

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce. I kwartał 2016

RYNEK BIUROWY GŁÓWNE MIASTA REGIONALNE W POLSCE

RYNEK POWIERZCHNI BIUROWYCH

Regionalny rynek biurowy WROCŁAW W KLUBIE MILIONERÓW

Aktywność najemców podwoiła się w ciągu ostatnich 6 lat

Po roku rekordów, 2016 będzie rokiem wyzwań na rynku biurowym

RYNEK NIERUCHOMOŚCI BIUROWYCH WARSZAWA, IV KWARTAŁ 2014

MARKETBEAT RYNEK BIUROWY

Rosnąca aktywność najemców

Rozwój regionalnego rynku biurowego przyspiesza dzięki rosnącej aktywności najemców z sektora BPO/SSC

RYNEK POWIERZCHNI BIUROWYCH Q3 2014

Rozwój regionalnego rynku biurowego przyspiesza dzięki rosnącej aktywności najemców z sektora BPO/SSC

RESEARCH POLSKA RYNEK KOMERCYJNY I KW. 2017

RYNEK POWIERZCHNI BIUROWYCH

Przygotowany przez: Dział Doradztwa i Badań Rynku Colliers International Poland Sp. z o.o.

Stan i perspektywy rozwoju rynku nieruchomości niemieszkalnych w Polsce w 2012 r.

PRZEGLĄD RYNKU NIERUCHOMOŚCI P O L S K A

informacje o firmie Knight Frank Sp. z o.o.

POLSKA RAPORT RYNEK KOMERCYJNY BIUROWY HANDLOWY MAGAZYNOWY INWESTYCYJNY. Rosnące zainteresowanie regionalnymi rynkami biurowymi

Rynek biurowy w Polsce

RYNEK POWIERZCHNI BIUROWYCH

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce Q3 2015

Rekordowy wolumen powierzchni w budowie na koniec 2016

RESEARCH POLSKA RYNEK KOMERCYJNY I POŁ. 2018

Raport Rynek magazynowy w I kw r.

Walter Herz O POLSCE. Nieruchomości komercyjne. Warsaw, 12/09/2016

Rynek biurowy w regionach Polski. I połowa 2011

Polski Rynek Powierzchni Magazynowych I poł Raport przygotowany przez Colliers International Poland

Warszawski Rynek Biurowy MarketView

Rynek magazynowy w I kw r. 878 tys. mkw. 585 tys. mkw. 586 tys. mkw. 2 mln mkw. 4,7% Raport. Popyt brutto. Popyt netto. Nowa podaż.

Dorota Kościelniak Knight Frank 16 Listopad 2016

Kolejny rekordowy kwartał z mkw. wynajętej powierzchni

RESEARCH POLSKA RYNEK KOMERCYJNY III KW. 2017

Magazyny w I kwartale 2011 rosną czynsze, coraz mniej wolnej powierzchni

informacje o firmie Knight Frank Polska

POLSKA MARKET INSIGHTS

CBRE RESEARCH H CRE in POLAND. Rynek nieruchomości komercyjnych w Polsce w 1 połowie 2017r.

Rekordowe półrocze na rynku nieruchomości magazynowych

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY Q / III KW. 2015

Raport Rynek magazynowy w I połowie 2017 r.

o Wartość aktywów netto (NAV) należna akcjonariuszom Spółki wzrosła o 32% i wyniosła 974 mln zł w porównaniu do 737 mln zł w 2012 r.

Wszystkie oczy są zwrócone na Centrum Warszawy

OFFICE MARKET IN WROCŁAW

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY

RYNEK BIUROWY W WARSZAWIE

Raport Rynek magazynowy w I kw r.

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY

OFFICE MARKET IN WARSAW

W A R S Z A W A

RESEARCH KRAKÓW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY Q / II KW. 2015

Podsumowanie sytuacji na rynku nieruchomości biurowych w Polsce w roku 2009 i prognoza na 2010

RESEARCH POLSKA RYNEK KOMERCYJNY I POŁOWA 2016

Rynek biurowy. Market Insights Polska. Rynek biurowy. Podsumowanie roku Zarys ogólny. Rynek biurowy w największych miastach Polski

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY Q / I KW. 2015

regionalne rynki biurowe Knight Frank

RESEARCH POLSKA RYNEK KOMERCYJNY III KW. 2018

POZYCJA ŁÓDZKIEGO RYNKU NIERUCHOMOŚCI NA TLE INNYCH REGIONÓW KRAJU. Raport roczny

Rynek biurowy w fazie wzrostu

Raport: III kwartał 2017 na rynku powierzchni magazynowych w Polsce

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY

RYNEK BIUROWY W WARSZAWIE. Podsumowanie 2016 roku

Silna aktywność deweloperów

Polska RESEARCH RYNEK KOMERCYJNY I POŁ. 2019

MARKETBEAT RYNEK BIUROWY W WARSZAWIE

RYNEK MAGAZYNOWY W POLSCE. Podsumowanie 2016 roku

Prognoza rozwoju budownictwa biurowego w Warszawie 11 czerwca 2015 r.

PRZYKŁADOWE STRONY. Sektor. budowlany. w Polsce 2016 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata

Polska RESEARCH RYNEK KOMERCYJNY I POŁ. 2019

Monitoring Branżowy. Analizy Sektorowe. Rynek nowoczesnych powierzchni biurowych 2015 rynek najemcy

REPORT WROCŁAW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY Q / III KW. 2014

RYNEK MIESZKANIOWY SIERPIEŃ 2015

Rynek mieszkaniowy w głównych miastach Polski. II kwartał 2008

KATEDRA Inwestycji i Nieruchomości KATEDRA. Inwestycji i Nieruchomości SKN. Real Estate. Rynek biurowy w Łodzi

Gospodarka Polski w 2013 r.

Rynek nieruchomości biurowych w Warszawie

RYNEK MIESZKANIOWY LIPIEC 2015

TRÓJMIEJSKI RYNEK BIUROWY 3 Q 2011

Rynek nieruchomości w Polsce trendy i nowe obszary inwestowania

Transkrypt:

RAPORT II KW. 214 RYNEK KOMERCYJNY W POLSCE BIURA Dynamiczny wzrost zasobów powierzchni biurowej. HANDEL Wzmożona aktywność deweloperska na średnich i małych rynkach. INWESTYCJE Rosnące zainteresowanie inwestorów rynkami drugorzędnymi

RYNEK BIUROWY Warszawa Na koniec II kw. 214 roku całkowita podaż nowoczesnej powierzchni biurowej w Warszawie została oszacowana na 4,3 mln. Ponad 3,6 mln z wolumenu nowoczesnej podaży w stolicy przeznaczone jest na wynajem, z czego 1,13 mln zlokalizowane jest w Centralnym Obszarze Biznesu (COB). W II kw. 214 roku w Warszawie ukończono budowę około 17.5 nowoczesnej powierzchni biurowej w 7 projektach. Wartość ta była wyższa o 25% od wolumenu nowej podaży dostarczonej na rynek w poprzednim kwartale. Dodatkowo, na koniec czerwca 214 roku około 614. powierzchni biurowej pozostawało w budowie (32 projekty). W II kw. 214 roku rozpoczęto budowę 5 nowych inwestycji biurowych o łącznej powierzchni 85.3. Na podstawie przyjętych harmonogramów prac obecnie realizowanych budynków biurowych przyjmuje się, że do końca 214 roku do użytku zostanie oddane 159., kolejne 258. w 215 roku, natomiast pozostałe 197. w 216 roku. Ponadto, dwa projekty biurowe zlokalizowane w Centralnym Obszarze Biznesu, Ethos i Spektrum, przechodzą gruntowne modernizacje. Po ukończeniu tych prac zasoby powierzchni biurowej powiększą się o dodatkowe 41.5. W II kw. 214 roku na warszawskim rynku biurowym obserwowano kontynuację rosnącej dostępności powierzchni biurowej. Na koniec czerwca 214 roku wskaźnik pustostanów wyniósł 15,1% (548. pozostawało niewynajęte), co oznacza wzrost o 1,5 pp. w porównaniu z I kw. bieżącego roku. Współczynnik powierzchni niewynajętej w COB wzrósł aż o 2,7 pp. w ciągu 3 miesięcy i osiągnął poziom 16,3% (184.3 ) zasobów biurowych przeznaczonych na wynajem w tym obszarze. Pokazuje to, że przy wyborze siedziby najemcy coraz częściej poszukują alternatywnych lokalizacji dla centrum miasta. Do wzrostu pustostanów w COB przyczyniło się również kilka nowych budynków, które były w niewielkim stopniu skomercjalizowane w momencie oddania do WYKRES 1 Nowa podaż na wynajem w Warszawie 28-215p użytku. W lokalizacjach pozacentralnych powierzchnia niewynajęta stanowiła 14,6% (363.3 ). Przewiduje się, że ukończenie budowy realizowanych budynków biurowych w II półroczu 214 roku wpłynie na dalszy wzrost wskaźnika pustostanów. Warto jednocześnie zwrócić uwagę na nieco słabszy popyt obserwowany na stołecznym rynku biurowym. W II kw. 214 roku wolumen wynajętej powierzchni biurowej w Warszawie wyniósł około 13.8 i w porównaniu z poprzednim kwartałem osiągnął poziom tylko o 4% niższy. Należy jednak podkreślić, że był to rezultat o 27% niższy niż wolumen transakcji zawartych na rynku biurowym w analogicznym okresie 213 roku. Największy udział w strukturze najmu w ciągu minionych trzech miesięcy przypadł na nowe EUR / / miesiąc 4 35 3 25 2 15 1 5 3 25 2 15 1 5 28 NOWA PODAŻ (UKOŃCZONA) NOWA PODAŻ (PROGNOZA) 29 21 211 212 213 214p 215p WYKRES 2 Wywoławcze stawki czynszu w Warszawie II kw. 214 p - prognoza umowy oraz renegocjacje, które stanowiły odpowiednio 48% i 35% całkowitego wolumenu transakcji zawartych na warszawskim rynku. Kolejne 13% wygenerowały ekspansje obecnych najemców, natomiast pozostałe 4% stanowiły umowy przednajmu. Absorpcja netto w II kw. 214 roku osiągnęła poziom 38., co oznacza spadek w stosunku do I kw. 214 roku o 17%. Mimo znaczącej nowej podaży i wolumenu transakcji porównywalnego do poprzedniego kwartału, w II kwartale 214 absorpcja netto spadła ze względu na wzrost ilości dostępnej powierzchni biurowej na stołecznym rynku. W ciągu minionych trzech miesięcy odnotowano stabilizację wywoławczych oraz efektywnych stawek czynszów. Na koniec COB Służewiec Al. Jerozolimskie Wola Okęcie Pozostałe 2

RYNEK KOMERCYJNY W POLSCE RESEARCH II kw. 214 roku stawki wywoławcze za powierzchnię biurową w budynkach zlokalizowanych w Centralnym Obszarze Biznesu wahały się w przedziale 16-26 EUR/ /miesiąc, podczas gdy w lokalizacjach pozacentralnych oscylowały wokół 11-18 EUR/ /miesiąc. Zachęty oferowane najemcom przez właścicieli budynków (okresy bezczynszowe oraz partycypacja w kosztach wykończenia powierzchni) są standardem na rynku biurowym i powodują, że efektywne stawki czynszów są niższe o około 15-3% od stawek wywoławczych. Miasta Regionalne Podaż powierzchni biurowej w sześciu największych ośrodkach nie przestaje rosnąć, popyt utrzymuje się na stabilnym poziomie, a współczynnik pustostanów zmniejszył się w minionym kwartale na wszystkich badanych rynkach. W II kw. 214 roku na 6 głównych regionalnych rynkach biurowych w Polsce (Kraków, Wrocław, Trójmiasto, Łódź, Poznań, Katowice) oddano do użytkowania blisko 47.9 powierzchni biurowej w ośmiu projektach. Najbardziej zwiększyły się zasoby biurowe Trójmiasta, gdzie zrealizowany został czwarty etap Olivia Business Park firmy TPS - Olivia Four w Gdańsku (14.7 ). Na drugim miejscu uplasował się Kraków z 2 projektami, które dostarczyły na rynek łącznie 13.15 powierzchni biurowej (Alma Tower firmy UBM AG oferujący 11. nowoczesnej powierzchni i Biuromax (2.15 ) zrealizowany przez inwestora o tej samej nazwie). Wśród największych oddanych obiektów warto wymienić także budynek Otto Stern (7.5 ), który stanowi II etap parku biurowego realizowanego przez Górnośląski Park Przemysłowy w Katowicach. Ponadto, na rynku pojawiło się kilka mniejszych budynków we Wrocławiu i Poznaniu. Liczba projektów na etapie budowy na rynkach regionalnych wciąż rośnie. Według szacunków Knight Frank pod koniec czerwca w fazie realizacji znajdowało się około 425. powierzchni na wynajem, z czego ponad 211. ma zostać oddane do użytku w 214 roku, niemal 21. w 215, a pozostałe 4. w 216. Najwięcej biur powstaje obecnie w Krakowie (131.7 ) i we Wrocławiu (116. ). Jednak należy podkreślić, że poziom podaży Gdański Business Center, HB Reavis WYKRES 3 Absorpcja netto i wolumen transakcji najmu w Warszawie 21-I poł. 214 7 6 5 4 3 2 1 21% 26% ABSORPCJA NETTO WOLUMEN TRANSAKCJI NAJMU 21 211 212 213 I poł. 214 WYKRES 4 Wolumen transakcji najmu w Warszawie wg lokalizacji I poł. 214 213 212 211 28% 39% 34% 36% 39% % 2% 4% 6% 8% 1% 3% COB SŁUŻEWIEC AL. JEROZOLIMSKIE WOLA POZOSTAŁE 13% 14% 11% 1% 6% 16% 5% 4% 18% 21% 18% 11% 3

w budowie w odniesieniu do istniejących zasobów jest wysoki w większości miast i waha się od 13% w Trójmieście, poprzez 16% w Katowicach, 22% we Wrocławiu i Krakowie do 23% w Poznaniu. Tylko w Łodzi ten odsetek jest niższy i na koniec czerwca wynosił 1%. Biorąc pod uwagę wolumen realizowanej podaży, można spodziewać się, że już na początku przyszłego roku Poznań i Katowice prześcigną Łódź zarówno pod względem całkowitych zasobów biurowych, jak i powierzchni przeznaczonej na wynajem. Wolumen transakcji najmu powierzchni biurowej na największych rynkach regionalnych w Polsce w II kw. 214 roku wyniósł blisko 81.5, utrzymując się na poziomie zbliżonym do kwartalnej średniej z trzech ostatnich lat (8.5 ). Podobnie jak w poprzednim okresie, największy wolumen zawartych transakcji (19.1 ) odnotowano w Krakowie, jednak wynik ten był nieco niższy niż obserwowany przeciętnie na przestrzeni ostatnich lat w tym mieście i o połowę niższy niż w poprzednim kwartale. Na uwagę zasługuje znacznie wyższa niż przeciętna aktywność najemców w Łodzi (wynajęte zostało 14.2 powierzchni biurowej wobec średniej z 3 minionych lat na poziomie 7.8 ) i Katowicach (15.4 wobec 11.3 ). Według danych Knight Frank w II kw. 214 roku współczynnik pustostanów obniżył się na wszystkich badanych rynkach regionalnych. Największe spadki zaobserwowano we Wrocławiu (o 2,1 pp., z uwagi na ograniczoną nową podaż dostarczoną w II kw. 214) i w Łodzi (o 2,6 pp. za sprawą wysokiej aktywności najemców). W pozostałych miastach poziom spadków Eurocentrum Office Complex I, Capital Park WYKRES 5 Zasoby biurowe w miastach regionalnych z uwzględnieniem powierzchni na własne potrzeby II kw. 214 7 6 5 4 3 2 1 POWIERZCHNIA BIUROWA NA WYNAJEM Kraków Wrocław Trójmiasto Łódź Poznań Katowice POWIERZCHNIA BIUROWA NA WŁASNY UŻYTEK WŁAŚCICIELA WSPÓŁCZYNNIK PUSTOSTANÓW 16% 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % WYKRES 6 Powierzchnia biurowa w budowie w miastach regionalnych II kw. 214 14 12 1 DOSTĘPNA POWIERZCHNIA WYNAJĘTA POWIERZCHNIA 8 6 4 2 Browar Lubicz Pałac Goetzów, Balmoral Properties, Kraków Kraków Wrocław Trójmiasto Łódź Poznań Katowice 4

RYNEK KOMERCYJNY W POLSCE RESEARCH wahał się w przedziale,6-,9 pp. Aktualnie najwyższy współczynnik dostępnej powierzchni obserwowany jest w Trójmieście (14%), najniższy niezmiennie w Krakowie (3,4%). Jednakże na większości rynków, w związku z wysokim poziomem podaży w budowie, spodziewany jest wzrost współczynnika pustostanów w momencie wprowadzenia tych projektów na rynek. Czynsze wywoławcze na rynkach regionalnych w minionym kwartale nie zmieniły się. W większości miast miesięczny czynsz za nowoczesną powierzchnię biurową w budynkach klasy A i B zawiera się w przedziale 1-16 EUR/. Nieco taniej jest w Łodzi, gdzie stawki nie przekraczają 13,5 EUR/ /miesiąc. W ocenie Knight Frank, w miastach gdzie mamy do czynienia jednocześnie z relatywnie wysokim poziomem pustostanów i znaczną ilością podaży w budowie (Trójmiasto, Wrocław, Poznań) można spodziewać się zniżkowej presji na czynsze efektywne. RYNEK HANDLOWY Na koniec II kw. 214 roku zasoby nowoczesnej powierzchni handlowej w Polsce osiągnęły poziom 11,3 mln. 6,3 mln przypadało na 8 największych aglomeracji, 3,1 mln na rynki średniej wielkości (1.-4. mieszkańców), a pozostałe 1,9 mln zlokalizowane było w mniejszych miastach (poniżej 1. mieszkańców). Oznacza to, że średni wskaźnik nasycenia powierzchnią handlową w kraju wynosi 293 /1. mieszkańców, przy czym dla 8 głównych aglomeracji jest to niezmiennie poziom 553 /1. mieszkańców. W II kw. 214 roku zrealizowano w Polsce dwa centra handlowe oraz cztery parki handlowe o łącznej powierzchni około 85.. Podobnie jak w poprzednim kwartale odnotowano ograniczoną aktywność deweloperską na największych rynkach, na których w II kw. 214 roku nie ukończono żadnego obiektu handlowego. Wszystkie nowe projekty zlokalizowane są w miastach o populacji nie przekraczającej 1. osób, co świadczy o utrzymującej się atrakcyjności inwestycyjnej na małych rynkach handlowych. Największym projektem zrealizowanym w II kw. 214 roku jest Galeria Bursztynowa w Ostrołęce, o powierzchni WYKRES 7 Wywoławcze stawki czynszu w miastach regionalnych II kw. 214 EUR / / miesiąc 18 16 14 12 1 8 6 Atrium Felicity, Lublin Kraków Poznań Wrocław Trójmiasto Katowice Łódź WYKRES 8 Zasoby oraz nasycenie powierzchnią handlową w 8 głównych aglomeracjach II kw. 214 1 6 1 4 1 2 1 8 6 4 2 - Warsaw Silesia Poznań Kraków Wrocław Trójmiasto Łódź Szczecin ZASOBY ( )* * uwzględnia centra handlowe, parki handlowe, DIY, cash&carry, centra wyprzedażowe NASYCENIE POWIERZCHNIĄ HANDLOWĄ ( /1. MIESZKAŃCÓW) 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ŚREDNIE NASYCENIE W 8 GŁÓWNYCH RYNKACH ( /1. MIESZKAŃCÓW) - /1. mieszkańców 5

WYKRES 9 Nowa podaż powierzchni handlowej w Polsce I poł. 214 2% 4% 58% Galeria Bursztynowa, Ostrołęka, Narev Inwestycje ŚREDNIE RYNKI (1.-4. MIESZKAŃCÓW) MAŁE RYNKI (PONIŻEJ 4. MIESZKAŃCÓW) 8 GŁÓWNYCH AGLOMERACJI 27. (Narev Inwestycje) pierwsze nowoczesne centrum handlowe w tym mieście. Ponad 63% z 855. obecnie budowanej powierzchni handlowej w Polsce zostanie wprowadzone na średnie i małe rynki, m.in.: Tarasy Zamkowe w Lublinie (38. ), Galeria Warmińska w Olsztynie (38. ), Galeria Jurowiecka w Białymstoku (25. ). Pozostałe 37% z realizowanej powierzchni powiększy zasoby 8 głównych rynków, m.in.: Galeria Neptun w aglomeracji Trójmiejskiej (25. ), Centrum Handlowe Szembeka w Warszawie (25. ), Galeria Dębiec w Poznaniu (1. ). Według WYKRES 1 Stawki headline za powierzchnię handlową do 1 II kw. 214 Warszawa 7 g³ównych aglomeracji Rynki średniej wielkości Rynki ma³ej wielkości założonych terminów realizacji, niemal połowa powierzchni w budowie ma zostać ukończona do końca 214 roku. W II kw. 214 roku rozpoczęto realizację projektów o łącznej powierzchni około 16., z czego największe to Zielone Arkady w Bydgoszczy (48. ) oraz Galeria Galena w Jaworznie (32.5 ). Ponadto na początku III kw. 214 roku rozpoczęto budowę największego w Poznaniu centrum handlowego Posnania o powierzchni wynoszącej niemal 1.. W II kw. 214 roku zainteresowanie rynkiem handlowym utrzymywało się na wysokim poziomie. Marki, które podpisały umowy w nowych lokalizacjach to m.in. Michael Kors (pierwszy butik na Pomorzu), New Balance (pierwszy sklep we Wrocławiu), Instytut Kosmetyczny dr Irena Eris oraz C&A (Gliwice), Media Markt (Elbląg). Ponadto, Inside oraz Gattinoni Roma to marki, które zdecydowały się na otwarcie pierwszych sklepów na polskim rynku. Warszawa pozostaje najdroższym rynkiem handlowym w Polsce. Najemcy za lokale 2 4 6 8 1 12 EUR/ /miesi¹c w centrach handlowych o powierzchni nie przekraczającej 1 zobowiązani są do zapłaty czynszu w wysokości od około 5 EUR do nawet 1 EUR/ /miesiąc. Na głównych rynkach regionalnych stawki te są niższe od 3 EUR/ /miesiąc. Wysokość czynszu zależy przede wszystkim od lokalizacji centrum handlowego w danym mieście, wielkości lokalu, jego umiejscowienia w ramach galerii, jak również od branży najemcy. W najbliższym czasie nie prognozuje się zmian w wysokości stawek czynszu. RYNEK INWESTYCYJNY Rynek inwestycyjny w Polsce nie traci tempa. W pierwszym półroczu 214 całkowity wolumen transakcji inwestycyjnych na polskim rynku nieruchomości komercyjnych osiągnął wartość 1,4 mld EUR, czyli o ok. 3% większą niż w porównywalnym okresie 213 roku. W II kw. 214 zawarto umowy na 496,5 mln EUR, co plasuje Polskę na 1. pozycji w zestawieniu największych rynków inwestycyjnych w Europie. Podczas gdy w minionych miesiącach w większości państw europejskich obserwowano istotny wzrost aktywności inwestorów krajowych, popyt na polskie nieruchomości inwestycyjne był generowany przez kapitał zagraniczny i transakcje typu cross-border. Pod względem wartości w II kw. 214 roku w Polsce dominowały transakcje na rynku nieruchomości magazynowych, które stanowiły ok. 44% wartości wszystkich umów. Do największych transakcji można zaliczyć portfolio grupy Standard Life, które zostało sprzedane firmie Blackstone za 118 mln EUR. Ponadto, SEGRO European 6

RESEARCH RYNEK KOMERCYJNY W POLSCE WYKRES 11 Udział wolumenu transakcji wg sektora I kw. i II kw. 214 I kw. 214 1%,3% 41% 32,4% II kw. 214 Brechta 3, Warszawa 44% 15% 57,3% SEKTOR BIUROWY SEKTOR HANDLOWY SEKTOR MAGAZYNOWY INNE Logistics Partnership sfinalizowało transakcję zakupu europejskiego portfela magazynów Tristan Capital Partnership. Wartość obiektów logistycznych zlokalizowanych w Polsce, które zmieniły właściciela w ramach tej transakcji, wyniosła ok. 1 mln EUR. Na drugim miejscu znalazły się zakupy obiektów biurowych z udziałem na poziomie 41%. Inwestorzy byli aktywni zarówno na rynku stołecznym, jak i w miastach regionalnych. W Warszawie sfinalizowano m.in. sprzedaż budynku biurowego Atrium 1 (wybudowanego przez firmę Skanska) funduszowi DEKA oraz sprzedaż prywatnemu inwestorowi dwóch budynków biurowych przy ul. Brechta i Skoczylasa. Łączna wartość obu transakcji wyniosła 1 mln EUR. W czerwcu nastąpiło także przejęcie przez fundusz inwestycyjny Octava FIZAN części portfela jednego z pierwszych polskich zamkniętych funduszy inwestycyjnych Arka BZ WBK Fundusz Rynku Nieruchomości FIZ. Transakcja opiewająca na ok. 53 mln EUR obejmowała sześć budynków biurowych zlokalizowanych w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu, Łodzi i Trójmieście. Kolejną znaczącą transakcją odnotowaną na rynku biurowym było nabycie przez fundusz Griffin budynków Centrum Biurowe Lubicz I i Centrum Biurowe Lubicz II w Krakowie za ok. 52 mln EUR. Sprzedającym był kontrolowany przez Peakside Group fundusz Polonia Property Fund. II kw. 214 roku był okresem stosunkowo niskiej aktywności inwestycyjnej na rynku handlowym. Poza nabyciem Galerii Mazovia w Płocku za ok. 7 mln EUR przez CBRE Global Investors, aktywność inwestorów ograniczyła się do kilku niewielkich transakcji opiewających na łączną kwotę ok. 3,5 mln EUR. Warto zaznaczyć, że kluczowym czynnikiem kreującym popyt na krajowym rynku handlowym w nadchodzących kwartałach będzie dostępność atrakcyjnych obiektów handlowych w dobrych lokalizacjach. Podstawowe dane Zasoby biurowe na wynajem (m2) Nowa podaż (m2) Podaż w budowie (m2) Wskaźnik powierzchni Popyt brutto (m2)1) niewynajętej Warszawa 3.6. 17.5 614. 15,1% 13.8 Kraków 556.2 13.2 131.7 3,4% 19.1 Wrocław 57.5 4.8 116. 9,9% 12.5 Trójmiasto 385. 14.7 6.5 14% 13.6 Łódź 262. 2.6 12% 14.2 Poznań 265.5 2.7 66.4 13,4% 6.5 Katowice 226. 7.8 47.7 6,7% 15.4 1) Popyt brutto obejmuje nowe umowy (łącznie z umowami typu pre-let), renegocjacje oraz ekspansje najemców. 7

OFFICE MARKET IN WARSAW: Sustained high developers activity and consequently, continuation of increase in the vacancy rate. OFFICE MARKET IN REGIONAL CITIES: Continuing positive market sentiment in major regional office markets: high levels of developers activity and stable, strong demand. RETAIL MARKET: New supply delivered mainly in medium and small-sized markets with increasing developers activity in modernization and extension of existing shopping centres. INVESTMENT MARKET: In Q1 214 the attention of investors was focused on the office market. RYNEK BIUROWY W WARSZAWIE: Utrzymująca się ożywiona aktywność deweloperów, co w konsekwencji przekłada się na dalszy wzrost wskaźnika pustostanów. RYNEK BIUROWY W MIASTACH REGIONALNYCH: Utrzymujące się optymistyczne nastroje na największych rynkach regionalnych: wysoka aktywność deweloperów i stabilny popyt. RYNEK HANDLOWY: Nowa podaż zrealizowana niemal wyłącznie na mniejszych rynkach handlowych, przy wzmożonej aktywności deweloperów w modernizacji i rozbudowie istniejących centrów handlowych. RYNEK INWESTYCYJNY: W I kw. 214 roku uwaga inwestorów koncentrowała się głównie na sektorze biurowym. Office Market in Wrocław in Q1 214 experiences of investors have propelled the dynamics of many sectors of the local market, including the real Wrocław is one of the most dynamically developing cities estate market. in Poland. Over the last decade it has become one of the largest and most important centres for BPO and R&D With total modern office stock estimated at approximately services. The good infrastructure, availability of skilled 541, sq m, of which some 54, sq m is rentable, workers, proactive policy of local authorities and positive Wrocław is the second largest regional office market in Poland, after Kraków. There are three main areas of Major Office Locations in Wrocław concentration of modern office space in Wrocław; the city center and its immediate surroundings, the Western Business District (the area between Legnicka Street and Strzegomska Street) and the Southern Business Axis (the area along Powstańców Śląskich Street and Karkonoska Street). The remaining office stock is scattered around the PSIE POLE city and does not form any visible areas of concentration. FABRYCZNA While the Central Business District remains the biggest office aggregation in Wrocław, accounting for some STARE MIASTO ŚRÓDMIEŚCIE 33% of its office stock, it is the non-central Western Business District and Southern Business Axis, that seem to have the biggest development potential (due to land KRZYKI availability). In Q1 214 some 18,9 sq m of modern office space has been delivered to the local market in two schemes: Green Day by Skanska and Fabryczna Office Park by Ultranet. Central Business District Southern Business Axis Western Business District Source: Knight Frank Annual Office Supply in Wrocław 9 7 8 6 7 5 6 5 4 4 3 3 2 2 1 1 1998 1999 2 21 22 23 Central Non central Supply cumulative f-forecast based on stock currently under construction Source: Knight Frank 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214f 215f COMMERCIAL MARKET Jako jeden z największych i najbardziej doświadczonych zespołów monitorujących rynek nieruchomości w Polsce, świadczymy usługi doradcze, opracowujemy prognozy oraz diagnozujemy wszystkie sektory rynku nieruchomości. Naszym klientom, do których należą m.in. deweloperzy, fundusze inwestycyjne, instytucje finansowe, przedsiębiorstwa oraz inwestorzy indywidualni, oferujemy: doradztwo strategiczne, niezależne prognozy i analizy dostosowane do specyficznych wymogów klientów, prezentacje na indywidualne zapotrzebowanie/zamówienie. Prowadzimy kwartalnie aktualizowane bazy danych, obejmujące wszystkie sektory rynku nieruchomości komercyjnych (biurowy, handlowy, magazynowy, hotelowy) w głównych miastach i regionach Polski (Warszawa, Kraków, Łódź, Poznań, Śląsk, Trójmiasto, Wrocław). Dzięki naszym oddziałom w tych lokalizacjach, posiadamy wiedzę o lokalnych rynkach, którą wykorzystujemy w przygotowywaniu raportów. Kontakty w Polsce: +48 22 596 5 5 www.knightfrank.com.pl RESEARCH Elżbieta Czerpak elzbieta.czerpak@pl.knightfrank.com ASSET MANAGEMENT Monika A. Dębska - Pastakia monika.debska@pl.knightfrank.com ASSET MANAGEMENT - RETAIL Agnieszka Mielcarz agnieszka.mielcarz@pl.knightfrank.com NASZE NAJNOWSZE PUBLIKACJE: 214 Polska na tle Europy poland q1 214 commercial market Rynek komercyjny Knight Frank Summary podsumowanie Rynek Komercyjny: Q1 214 Rynek Biurowy w Warszawie: II kw. 214 Q1 214 report office market in wrocław Knight Frank Annual supply (sq m) Rynek powierzchni biurowych we Wrocławiu: I kw. 214 Supply cumulative (sq m) CAPITAL MARKETS Jakub Jonkisz jakub.jonkisz@pl.knightfrank.com COMMERCIAL AGENCY - LANDLORD REPRESENTATION Izabela Potrykus-Czachowicz izabela.potrykus@pl.knightfrank.com COMMERCIAL AGENCY - TENANT REPRESENTATION Marek Ciunowicz marek.ciunowicz@pl.knightfrank.com PROPERTY MANAGEMENT Bartłomiej Łepkowski bartlomiej.lepkowski@pl.knightfrank.com VALUATIONS Grzegorz Chmielak grzegorz.chmielak@pl.knightfrank.com Kontakt w Londynie: INTERNATIONAL RESEARCH Matthew Colbourne matthew.colbourne@knightfrank.com Raporty Knight Frank są dostępne do pobrania na stronie: KnightFrank.com.pl/badanie-rynku/ Knight Frank Sp. z o.o. 214 Knight Frank nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne szkody poniesione na skutek działań podjętych na podstawie zawartości niniejszego raportu. Pomimo przeprowadzenia szczegółowych badań i zachowania należytej staranności Knight Frank nie gwarantuje ani nie zapewnia, że informacje zawarte w raporcie są prawdziwe lub że nie uległy dezaktualizacji. Powielanie części lub całości opracowania tylko za zgodą Knight Frank 8