Polska Izba Ubezpieczeń dr Piotr Majewski Analiza przestępczości ubezpieczeniowej w 2008 r. Seminarium Katedry Ubezpieczenia Społecznego SGH i Polskiej Izby Ubezpieczeń Przestępczośćubezpieczeniowa i metody jej przeciwdziałania Warszawa, 10 grudnia 2009 r.
Definicje Art. 298 K.K. 1. Kto, w celu uzyskania odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia, powoduje zdarzenie będące podstawądo wypłaty takiego odszkodowania podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. 2. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wypłacie odszkodowania.
Definicje c.d. Art. 286 K.K. 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza innąosobędo niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocąwprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. 3. W przypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Definicje c.d. CEA Europejski Komitet Ubezpieczeń Przestępstwo ubezpieczeniowe: żądanie bezpodstawnego odszkodowania albo otrzymanie takiego odszkodowania drogąoszustwa.
Definicje c.d. zgłaszanie roszczeń w związku ze szkodą, która w ogóle nie zaistniała, przekształcenie nieubezpieczonejszkody w roszczenie ubezpieczeniowe (fałszywe przedstawienie okoliczności bądźprzyczyn zaistnienia szkody oraz zawarcie umowy ubezpieczeniowej po zaistnieniu szkody), umyślne spowodowanie szkody przez samego ubezpieczonego lub przy pomocy osób trzecich w celu wyłudzenia odszkodowania, wielokrotne ubezpieczenie polegające na jednoczesnym ubezpieczeniu sięw kilku firmach ubezpieczeniowych w celu pobrania odszkodowań w każdej z nich,
Definicje c.d. nadubezpieczeniepolegające na określeniu sumy ubezpieczenia powyżej wartości ubezpieczonego mienia dla uzyskania większego odszkodowania w przypadku zaistnienia szkody, zatajenie informacji zarówno w celu płacenia niższej składki jak i zawarcia umowy ubezpieczeniowej w celu kompensacji szkody w przypadku jej zaistnienia, przestępstwa dokonywane podczas likwidacji szkód (zawyżanie rozmiarów szkody).
Definicje c.d. sprawcy zawodowi utrzymujący sięwyłącznie z przestępstw, między innymi z wyłudzeń odszkodowań z Towarzystw Ubezpieczeń, sprawcy sytuacyjni tacy, którzy tylko w obliczu tzw. konieczności gospodarczej lub dla pozyskania funduszy niezbędnych do utrzymania siebie lub firmy dopuszczają się przestępstwa ubezpieczeniowego, sprawcy okazjonalni to ci, którzy decydująsięna wyłudzenie odszkodowania w sytuacji, gdy nadarza sięokazja do jego łatwego zrealizowania (np. gdy zaistniało zdarzenie wykluczające uzyskanie odszkodowania, a poszkodowany chciałby je otrzymać).
Metodyka badania PIU Dział I Kwestionariusze zostały przesłane do 33 zakładów ubezpieczeńdziałających w 2008 roku na polskim rynku, Informacjęzwrotnąuzyskano od 9 TU, co stanowi 21 % wszystkich ubezpieczycieli Działu I działających w 2008 roku, Badane zakłady ubezpieczeńreprezentująblisko 57% rynku ubezpieczeniowego, Dział II Kwestionariusze zostały przesłane do 36 zakładów ubezpieczeńdziałających w 2008 roku na polskim rynku, Informacjęzwrotnąuzyskano od 18 TU, co stanowi 50 % wszystkich ubezpieczycieli Działu II działających w 2008 roku, Badane zakłady ubezpieczeńreprezentująblisko 84% rynku ubezpieczeniowego
Dział I 238 czynów -1 540 500 PLN (2006) 149 czynów 1 306 500 PLN (2007) 89 czynów 3 668 000 PLN (2008) Dział II 15 016 czynów -54 400 000 PLN (2006) 2 918 czynów -72 681 000 PLN (2007) 2 526 czynów 52 468 000 PLN (2008)
Dział I - Struktura czynów popełnionych przez klientów (ujęcie ilościowe) 21; 30% 25; 35% 2; 3% 0; 0% 7; 10% 1; 1% 0; 0% 2; 3% 12; 17% 1; 1% zgon ubezpieczonego zgon ubezpieczonego na skutek NW Trwały uszczerbek na zdrowiu na skutek NW Powazne zachorwanie Leczenie szpitalne Całkowita niezdolność do pracy Trwałe inwalidztwo Operacje chirurgiczne U. z funduszem kapitałowym pozostałe
DziałI -Struktura czynów popełnionych przez klientów (ujęcie wartościowe tys. PLN) 62 11 8 2 60 67 0 133 0 2915 zgon ubezpieczonego zgon ubezpieczonego na skutek NW Trwały uszczerbek na zdrowiu na skutek NW Powazne zachorwanie Leczenie szpitalne Całkowita niezdolność do pracy Trwałe inwalidztwo Operacje chirurgiczne U. z funduszem kapitałowym pozostałe
DziałI -Skutecznośćczynów zabronionych ze względu na osobęsprawcy (ujęcie wartościowe tys. PLN) Razem 2 782 886 Czyny pracowników 5 406 Czyny Klientów 2 777 480 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Usiłowanie Wyłudzenie
Dział I Przykłady zdarzeń Upozorowane zgony Samookaleczenia Zatajenia Ubezpieczenia grupowe
Dział II - Struktura przestępstw (ujęcie ilościowe) 258; 10% 42; 2% 66; 3% 227; 9% 50; 2% 1126; 44% 43; 2% 47; 2% 665; 26% OC komunikacyjne Autocasco OC rolników od kradzieży z włamaniem od ognia i innych zdarzeń mieszkań pozostałe przywłaszczenie składek inne czyny pracowników
Dział II - Struktura przestępstw (ujęcie wartościowe) (tys. PLN) 6148; 12% 693; 1% 3525; 7% 1112; 2% 13036; 25% 2554; 5% 2063; 4% 845; 2% 22492; 42% OC komunikacyjne Autocasco OC rolników od kradzieży z włamaniem od ognia i innych zdarzeń mieszkań pozostałe przywłaszczenie składek inne czyny pracowników
Dział II - Ilość i wartość wyłudzeń w pozostałych typach ubezpieczeń Wartość 1% 39% 56% Ilość 14% 31% 52% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Turyst. i ass. NNW Inne OC Cargo Kredytu i fin. Gwarancja Ubezp. Inne
Dział II Przykłady zdarzeń Upozorowane kolizje i kradzieże aut Upozorowane pożary i włamania Fikcyjne straty w przedsiębiorstwach
Dziękuję za uwagę dr Piotr Majewski PodkomisjaPrzestępczości Ubezpieczeniowej Polska Izba Ubezpieczeń