PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ im. prof. Wacława Felczaka W CHORKACH Przyjęty do realizacji Uchwałą NR IV /2014/2015 Rady Rodziców Szkoły Podstawowej im. prof. Wacława Felczaka w Chorkach z dnia 26 września 2014 r.
Podstawa prawna. Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku, ratyfikowana przez Polskę 30 września 1991 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Rządowy program Bezpieczna i Przyjazna szkoła. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2002 r. w sprawie przyjęcia szkolnego programu profilaktyki. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. Statut Szkoły Podstawowej im. Prof. Wacława Felczaka w Chorkach. Program Wychowawczy Szkoły Podstawowej im. Wacława Felczaka w Chorkach.
2. Nowa podstawa programowa, a Program Profilaktyki. Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez: 1) szkolny zestaw programów nauczania, który uwzględniając wymiar wychowawczy, obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego; 2) program wychowawczy szkoły obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym; 3) program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym. Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły oraz program profilaktyki tworzą spójną całość i uwzględniają wszystkie wymagania opisane w podstawie programowej. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak i każdego nauczyciela. W nowej podstawie programowej podkreśla się ważną rolę szkoły w edukacji zdrowotnej, której celem jest kształtowanie u uczniów nawyku dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz umiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu. W procesie kształcenia ogólnego szkoła podstawowa kształtuje u uczniów postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej. W rozwoju społecznym bardzo ważne jest kształtowanie postawy obywatelskiej, postawy poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji. Szkoła podejmuje odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji. 3. Diagnoza rzeczywistości szkolnej. Punktem wyjściowym do opracowania Programy Profilaktyki była diagnoza obszarów problemowych przeprowadzona za pomocą ankiety oraz obserwacji nauczycieli. Podstawowym celem badań było zebranie wiarygodnych informacji dotyczących występowania i rozmiarów takich zjawisk jak: używanie substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, papierosy), agresja i przemoc wśród młodzieży, trudności szkolne, brak troski o własne zdrowie.
Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej im. prof. Wacława Felczaka w Chorkach Przeprowadzona analiza wskazuje na istnienie następujących problemów wymagających działań profilaktycznych: brak umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów, zaburzenia w relacji uczeń-uczeń, brak motywacji do nauki, niskie potrzeby edukacyjne, brak dyscypliny i niska kultura języka, brak umiejętności właściwego spędzania czasu wolnego, niska świadomość odpowiedzialności za wulgaryzmy używane w Internecie (GG, Facebook ). hałas. Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej im. Prof. Wacława Felczaka w Chorkach uzupełnia Program Wychowawczy. Celem jest wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, wzmacnianie czynników ochronnych przy jednoczesnej redukcji czynników ryzyka. Formy i sposoby działań zakresu profilaktyki dostosowane są do wieku uczniów. Program ten kierowany jest do każdego ucznia, zarówno zdolnego jak i ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, potrzebującego pomocy psychologicznopedagogicznej oraz materialnej. Program odpowiada na realne problemy i zagrożenia pojawiające się w szkole, klasie szkolnej i środowisku. Zakładamy, że dzięki naszemu zaangażowaniu każdy z uczniów poradzi sobie w trudnej sytuacji i osiągnie sukces na miarę swoich możliwości. Założenia Programu Profilaktyki: aktywizacja i integracja uczniów przy realizacji wspólnych zamierzeń; rozwój aktywności uczniów poprzez udział w planowaniu, organizowaniu i przygotowaniu imprez klasowych, szkolnych, wycieczek, wyjść itp. podejmowanie działań na rzecz środowiska szkolnego poprzez udział w pracach zainicjowanych przez samorząd uczniowski, współorganizowanie imprez ogólnoszkolnych i charytatywnych; uczulanie na dostrzeganie potrzeb innych dzieci i dorosłych; włączanie w miarę możliwości rodziców do realizacji zadań wychowawczych;
udział w konkursach, prezentowanie dorobku na forum szkoły i w środowisku lokalnym; stworzenie warunków do rozwoju indywidualnych zainteresowań i uzdolnień uczniów; dalsze diagnozowanie potrzeb uczniów i wspieranie ich indywidualnych dążeń; dalsze monitorowanie zachowania i przeciwdziałanie niekorzystnym zachowaniom; Cele szczegółowe programu: Zwiększenie bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły i poza nią: 1. Tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci na drodze i w szkole. 2. Zapoznanie uczniów z regulaminem szkoły oraz szczegółowymi kryteriami ocen zachowania. 3. Bezpieczeństwo uczniów podczas przerw i imprez szkolnych. 4. Uwrażliwienie uczniów na zagrożenia podczas drogi do i ze szkoły. 5. Systematyczne uwrażliwianie uczniów na sytuacje stwarzające zagrożenie. 6. Uczenie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia: powódź, pożar, zachowanie na szkolnym korytarzu, szatni, klasie szkolnej, boisku szkolnym. 7. Uwzględnienie profilaktyki uzależnień: problem narkotyków, dopalaczy, palenie papierosów, picie alkoholu, zachowania agresywne. Ograniczenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole: 1. Tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci na drodze i w szkole. 2. Diagnoza poziomu bezpieczeństwa w szkole. 3. Uświadamianie uczniom, czym jest agresja i przemoc oraz jak sobie z nimi radzić. 4. Wdrażanie działań na rzecz ograniczania agresji i przemocy, kształtowanie umiejętności asertywnych. 5. Kształtowanie umiejętności zastępowania agresji, wnioskowania moralnego oraz kontroli emocji. 6. Kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych. Wzbudzanie empatii, tolerancji i zachowań prospołecznych. 7. Warsztaty dla rodziców. 5
Rozwijanie umiejętności współżycia społecznego: 1. Przedstawienie zasad i reguł współżycia w klasie i szkole. 2. Edukacja prawna uczniów. 3. Uwrażliwianie uczniów na potrzeby innych. 4. Integrowanie społeczności klasowej i szkolnej. Rozszerzenie działań na rzecz propagowania zdrowego trybu życia: 1. Propagowanie zdrowego trybu życia. 2. Popularyzacja aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu. 3. Uświadomienie konieczności zachowania higieny i ergonomii pracy. 4. Kształtowanie nawyków dbania o zdrowie i higienę osobistą. 5. Poszerzanie zainteresowań i wiedzy ucznia. Profilaktyka uzależnień: 1. Asertywność. 2. Profilaktyka palenia papierosów. 3. Profilaktyka picia alkoholu. 4. Profilaktyka narkomanii, lekomanii, uzależnienia od komputera. 5. Rozpoznawanie sytuacji domowej wychowanków. 6. Wdrażanie wybranych programów profilaktycznych. Podejmowanie działań mających na celu wzmocnienie motywacji do własnego rozwoju: 1. Uświadomienie uczniowi jego mocnych stron i możliwości. 2. Rozwijanie indywidualnych zainteresowań uczniów. 3. Wskazywanie pożądanych wzorców zachowań. 4. Zapobieganie nadmiernej absencji uczniów. 5. Pomoc uczniom w przezwyciężaniu własnych trudności i ograniczeń. 6. Rozwijanie umiejętności rozpoznawania i ujawniania swoich uczuć i emocji. Wdrażanie metod radzenia sobie w trudnych sytuacjach: 1. Poszerzenie wiedzy dotyczącej sytuacji trudnych. 2. Wdrażanie metod asertywnych. 3. Umiejętne szukanie pomocy. 6
Zadania profilaktyczne nauczycieli szkoły podstawowej: zwracanie- podczas dyżurów- szczególnej uwagi na miejsca tzw. podwyższonego ryzyka: ubikacje, schody, itp., informowanie na bieżąco wychowawców o niewłaściwym zachowaniu ich wychowanków zarówno przez nauczycieli dyżurujących jak pozostałych nauczycieli i pracowników szkoły, obserwacja zachowania uczniów w miejscach publicznych i zwracanie uwagi na przejawy agresji, palenia papierosów, spożywania alkoholu czy niszczenia mienia, wdrażanie do świadomego unikania zagrożeń oraz kształtowanie umiejętności odmawiania i negocjacji, dawanie przykładów sumienności, umiejętności rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Zadania profilaktyczne wychowawców klasowych: pomoc uczniom w rozwiązywaniu trudności życiowych i rodzinnych, uruchomienie akcji informacyjnej mającej na celu uświadomienie uczniom możliwości zwrócenia się z problemem do konkretnej osoby w szkole: wychowawcy, pedagoga, dyrektora szkoły, podnoszenie poziomu kultury osobistej uczniów- godziny wychowawcze dotyczące zachowania się w stosunku do rówieśników, osób dorosłych, w miejscach publicznych (kino, teatr, itp.), współpraca z rodziną- inicjowanie spotkań mających na celu omawianie problemów wysuwanych przez rodziców, np. wywiadówki profilaktyczne, realizacja programów profilaktycznych dotyczących palenia tytoniu i picia alkoholu, rozwijania umiejętności interpersonalnych, wprowadzanie zajęć redukujących napięcie, relaksacyjnych, zajęć śródlekcyjnych, organizacja koleżeńskiej pomocy w nauce, kształtowanie postaw poszanowania mienia wspólnego, dbałości o estetykę klasy, szkoły i otoczenia, systematyczne informowanie rodziców o postępach w nauce i zachowaniu ich dzieci, pomoc w poznawaniu samego siebie i kształtowaniu pożądanego systemu wartości. Zadania profilaktyczne pedagoga szkolnego: pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, wprowadzanie zewnętrznych programów profilaktycznych, 7
organizowanie pogadanek, prelekcji dla uczniów z udziałem policji, psychologa, lekarza, warsztaty dla rodziców. Zadania profilaktyczne rodziców: Mając na uwadze, że wychowanie dzieci to główne zadanie rodziców, a nauczyciele wspierają ich w dziedzinie wychowania, ustalono następujące zadania profilaktyczne dla rodziców : każdy rodzic czuwa nad tym, aby jego dziecko wykazywało właściwą kulturę osobistą oraz sumiennie realizowało obowiązek szkolny, rodzice utrzymują regularny kontakt z wychowawcą klasy, a w razie potrzeby z pedagogiem szkolnym bądź Dyrektorem Szkoły w celu zapobiegania niewłaściwym zachowaniom, rodzice biorą udział w przedsięwzięciach organizowanych przez szkołę mających na celu doskonalenie metod wychowawczych, rodzice uczniów sprawiających szczególne trudności wychowawcze winni kontaktować się ze szkołą w każdym przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązujących norm i zasad oraz wspólnie znajdować sposoby rozwiązywania problemów. Formy realizacji programu profilaktyki: W realizacji programu łączącego wychowanie, nauczanie i rozwijanie umiejętności psychospołecznych oraz wspieranie wszechstronnego rozwoju uczniów wykorzystuje się: a) przedmioty nauczania, b) godziny do dyspozycji wychowawcy klasy, c) zajęcia sportowe, d) zajęcia pozalekcyjne, e) uroczystości klasowe, szkolne, f) imprezy ogólnopolskie i regionalne, g) zajęcia indywidualne i grupowe prowadzone przez psychologów i pedagogów (trening umiejętności społecznych, zajęcia wyciszające, praca zespołów dla dzieci z oddziałów przedszkolnych). 8
Metody np.: ankiety, rozmowy, obserwacje, wykorzystane w ewaluacji wynikać będą z charakteru działań, warunków i okoliczności w których te działania są realizowane. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH w roku szkolnym 2014/2015 L.p. Zadanie Sposób realizacji Termin 1. Warsztaty dla rodziców - zagadnienia dot. uzależnień, potrzeb okresu dojrzewania, przemocy i agresji, wychowawczej funkcji rodziny. Pedagogizacja rodziców podczas zebrań klasowych w zakresie bezpieczeństwa dzieci na drodze. Tablice informacyjne dla rodziców. Pogadanki, prelekcje, indywidualne rozmowy, spotkania z gośćmi. Na bieżąco, w zależności od potrzeb Osoby odpowiedzialne i współpracujące zaproszeni goście (policjant, psycholog, pedagog terapeuci). 2 Integracja klasowa i szkolna. Uroczystości i imprezy klasowe z udziałem rodziców. Uroczystości szkolne. Przynajmniej raz w okresie wg kalendarza imprez wyznaczeni rodzice. Zajęcia integracyjne w klasach 0 -VI prowadzone przez wychowawców. wrzesień 3 Bezpieczna droga do szkoły, bezpieczeństwo w życiu codziennym. Zajęcia według planu wychowawcy. Zajęcia dotyczące przeciwdziałania przemocy realizowane w każdej klasie. Na bieżąco rodzice, zaproszeni goście. 9
Spotkania z policjantem. Monitorowanie zachowań uczniów podczas przerw. cały rok Udzielanie pierwszej pomocy. Pokaz instruktażowy udzielania pierwszej pomocy. maj Artur Niewiadomski 4. Likwidowanie deficytów rozwojowych w szczególności u dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Zajęcia korekcyjno kompensacyjne, Zajęcia dydaktyczno wyrównawcze. cały rok specjaliści 5. Motywowanie uczniów do właściwego zachowania poprzez przestrzeganie systemu nagród i kar. Stosowanie na co dzień wewnątrzszkolnego systemu nagród i kar oraz klasowych reguł i ustaleń. cały rok Dyrekcja, wychowawcy, rodzice 6. Przeciwdziałanie agresji, przemocy psychicznej, wymuszeniom i kradzieżom. Zajęcia dotyczące przeciwdziałania agresji realizowane w każdej klasie. Spotkania uczniów z Policją nt. Przestępczość nieletnich i jej prawne konsekwencje. na bieżąco, w zależności od potrzeb rodzice, zaproszeni goście - Policja. 7. Zapobieganie kontaktom z alkoholem, papierosami, narkotykami, lekami, dopalaczami. Zajęcia dotyczące przeciwdziałania uzależnieniom realizowane w każdej klasie przez wychowawcę w ramach godzin wychowawczych. cały rok rodzice, zaproszeni goście. 10
8. Promowanie zdrowego stylu życia. 9. Ochrona uczniów przed niepożądanymi treściami w Internecie oraz brutalnymi programami i grami komputerowymi. 10. Wspieranie dzieci ubogich i zaniedbanych środowiskowo. Spotkania uczniów kl. V -VI z zaproszonymi gośćmi nt. skutków uzależnień. Spotkanie rodziców z zaproszonym gościem dot. dopalaczy, narkotyków. Udział w ogólnopolskich i regionalnych działaniach profilaktycznych. Organizowanie zajęć pozalekcyjnych, konkursów, zawodów sportowych, kół zainteresowań. Zajęcia dotyczące przeciwdziałania przemocy w Internecie, uzależnieniom od komputera, świadomego korzystania z komputera: klasy 1 3 Sieciaki klasy 4 6 Cyberprzemoc Rozmowy indywidualne z wychowawcami, uczniami, rodzicami bezpłatne obiady, podręczniki szkolne, stypendia socjalne, zasiłki. Cały rok Cały rok Na bieżąco, w zależności od potrzeb rodzice. Rodzice, Nauczyciel informatyki. Dyrekcja, Zespól Wychowawczy, wychowawcy, rodzice. 11
Ewaluacja Szkolnego Programu Profilaktyki Program Profilaktyki realizowany jest przy współpracy z organizacjami i instytucjami wspomagającymi dzieci i rodzinę. Szczegółową strategię działań profilaktycznych zawiera Harmonogram działań profilaktycznych. Ocena planowanych przedsięwzięć profilaktycznych dokonana będzie raz do roku na zebraniu Rady Pedagogicznej. Program Profilaktyki poddany będzie monitorowaniu i ewaluacji wraz z Programem Wychowawczym szkoły w zależności od zaistniałych potrzeb. Wyniki będą wskazówkami do pracy w kolejnych latach. 12