RACHUNKOWOŚĆ W INSTYTUCJACH POMOCY SPOŁECZNEJ nr 2

5 lutego 2015 RACHUNKOWOŚĆ W INSTYTUCJACH POMOCY SPOŁECZNEJ nr 2 DODATEK DO RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ NR 3 (363) Czy umorzenie nienależnie pobranego dodatku mieszkaniowego powoduje obowiązek wystawienia PIT-8C... 2 Sprzedaż posiłków przez MOPS dla DPS jest opodatkowana VAT... 3 Wywiad środowiskowy obowiązek dowodowy jednostek pomocy społecznej... 4 Czy opodatkowywać VAT świadczenie usług stołówkowych dla pracowników DPS... 6 Czy zwrot kosztów biletów jest przychodem pracownika socjalnego... 7 Więcej porad i artykułów dotyczących pomocy społecznej znajdą Państwo na IRB Platformie Rachunkowości Budżetowej i Prawa Pracy. Wystarczy w wyszukiwarce wpisać szukane hasło lub kliknąć na BAZĘ PORAD, w której można znaleźć kilkaset aktualizowanych na bieżąco odpowiedzi na pytania z zakresu pomocy społecznej.

JERZY TRAMSKI prawnik, pracownik kancelarii doradztwa podatkowego, autor wielu publikacji z zakresu podatków Czy umorzenie nienależnie pobranego dodatku mieszkaniowego powoduje obowiązek wystawienia PIT-8C 02f8cc14-a8bc-45c6-8ac3-fe2e4343d246 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS) prowadzi postępowania i wydaje decyzje w zakresie wypłaty dodatków mieszkaniowych. Osoby, które otrzymały dodatek na podstawie nieprawdziwych danych (zawartych w deklaracji lub we wniosku), mają obowiązek zwrócić go wraz z odsetkami. Na wniosek takich osób dyrektor MOPS-u może jednak niekiedy umarzać nienależnie pobrany dodatek mieszkaniowy. Czy kwotę z tytułu takiego umorzenia należy zaliczyć do przychodu świadczeniobiorcy? Czy podlega ona opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Czy wiąże się to z obowiązkiem wystawienia PIT-8C? Tak, umarzane kwoty stanowią przychody podlegające opodatkowaniu. Przychody te są przychodami z tzw. innych źródeł nie są więc zwolnione z podatku dochodowego. Oznacza to, że osobom, którym został umorzony nienależnie pobrany dodatek mieszkaniowy Z ORZECZNICTWA wraz z odsetkami, MOPS musi sporządzać informacje PIT-8C. Przychodami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych są (z zastrzeżeniem szeregu nieistotnych w omawianej sytuacji przepisów) otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym: pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i co w omawianej sprawie najważniejsze wartość innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; dalej: updof). Przepisy updof nie definiują pojęcia świadczeń nieodpłatnych. Problemem tym zajmowały się jednak wielokrotnie sądy administracyjne. Wobec braku definicji pojęcia świadczenie nieodpłatne w prawie podatkowym, należy przyjąć poprzez odniesienie do prawa cywilnego że podmiot, który je otrzymuje, osiąga korzyść kosztem innego podmiotu, nie będąc jednocześnie zobowiązanym do odpłatności lub innego świadczenia wzajemnego. Wyrok WSA w Warszawie z 14 marca 2007 r., sygn. akt II SA/Wa 3457/06 Przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osoby, mające konkretny wymiar finansowy. Wyrok NSA z 20 września 2005 r., sygn. akt FSK 2206/04 Gdyby nie fakt umorzenia przez MOPS (na podstawie art. 64 ust. 1 w zw. z art. 55 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych) nienależnie pobranych dodatków mieszkaniowych wraz z odsetkami, świadczeniobiorcy mieliby obowiązek zwrotu tych kwot co spowodowałoby uszczuplenie ich majątku. Konsekwencją umorzenia jest więc osiągnięcie przez te osoby przysporzenia majątkowego. Przysporzenie to ma charakter nieodpłatny (nie jest związane z żadnymi kosztami po stronie świadczeniobiorców), a więc ma charakter nieodpłatnego świadczenia, którego uzyskanie stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. 2 5 lutego 2015 roku

Reasumując, z tytułu umorzenia nienależnie pobranego dodatku mieszkaniowego wraz z odsetkami osoby fizyczne, które taki dodatek mieszkaniowy otrzymały, osiągnęły przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Kwoty te stanowią przychody z tzw. innych źródeł i nie są zwolnione z podatku (w szczególności nie podlegają zwolnieniu w zw. z art. 21 ust. 1 pkt 97 updof). W konsekwencji osobom tym MOPS sporządza informacje PIT-8C (zgodnie z art. 42a updof). INTERPRETACJE Umorzenie, o którym mowa, stanowi w istocie zwolnienie dłużnika z długu i oznacza uzyskanie po jego stronie podlegającego opodatkowaniu nieodpłatnego świadczenia, wyrażającego się zmniejszeniem określonych ciężarów majątkowych. ( ) Skoro zatem świadczeniobiorcy osiągnęli korzyść majątkową, to należy u nich rozpoznać przychód w rozumieniu art. 11 updof. Wobec tego umorzenie (odstąpienie od żądania zwrotu) nienależnie pobranych dodatków mieszkaniowych nie mieści się w dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 97 updof, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są dodatki mieszkaniowe i ryczałty na zakup opału, przyznane na podstawie odrębnych przepisów o dodatkach mieszkaniowych. Ponieważ przychód z tego tytułu nie mieści się w katalogu zwolnień wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c updof, podlega on opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł. Tym samym na Wnioskodawcy ciąży obowiązek sporządzenia dla osób, wobec których zastosowano umorzenie, informacji PIT-8C. Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 30 stycznia 2014 r., sygn. IBPBII/1/415-990/13/MK art. 10 ust. 1 pkt 9, art. 20 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 97, art. 42a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1863) art. 64 ust. 1 w zw. z art. 55 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 885; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1877) TOMASZ KRYWAN prawnik, doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor wielu publikacji z zakresu podatków Sprzedaż posiłków przez MOPS dla DPS jest opodatkowana VAT 86ed7a55-7637-49ff-a07d-37c20f13807c Czy prawidłowe jest stosowanie zwolnienia z VAT przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS) przy sprzedaży posiłków domowi pomocy społecznej (DPS) (także jednostka budżetowa)? Posiłki są przeznaczone dla mieszkańców DPS. Tak, stosowanie zwolnienia z podatku od towarów i usług jest w tej sytuacji prawidłowe. Co do zasady, świadczenie usług związanych z wyżywieniem jest opodatkowane VAT według obniżonej stawki 8% na podstawie 3 ust. 1 pkt 1 w zw. z poz. 7 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych. Od zasady tej istnieją jednak wyjątki. Jeden z nich dotyczy właśnie usług związanych z wyżywieniem, świadczonych pomiędzy: jednostkami budżetowymi, samorządowymi zakładami budżetowymi, jednostkami budżetowymi i samorządowymi zakładami budżetowymi. W tym zakresie świadczenie usług związanych z wyżywieniem jest zwolnione z podatku na podstawie 3 RB nr 3/2015 3

ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień. W przedstawionej sytuacji zwolnienie to znajdzie zastosowanie, ponieważ jak wynika z treści pytania usługi związane z wyżywieniem są świadczone przez jednostkę budżetową (MOPS) innej jednostce budżetowej (DPS). Nie ma tu znaczenia, że posiłki są przeznaczone dla mieszkańców DPS. Z punktu widzenia zastosowania wskazanego zwolnienia istotne jest jedynie, kto nabywa te usługi, a nie kto z efektów tych usług w rzeczywistości korzysta. Na marginesie należy zauważyć, że objęcie zwolnieniem usług związanych z wyżywieniem oznacza, że niekoniecznie muszą być one dokumentowane fakturami. Sprzedaż zwolniona z VAT musi być dokumentowana fakturami tylko na żądanie nabywców (art. 106b ust. 2 w zw. z art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług). W przedstawionej sytuacji MOPS ma zatem obowiązek dokumentować świadczone usługi fakturami tylko na żądanie DPS. 3 ust. 1 pkt 1 w zw. z poz. 7 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1719) 3 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz.U. z 2013 r. poz. 1722; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 944) art. 106b ust. 2 w zw. z art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1662) MAGDALENA KASPRZAK doktor nauk prawnych, wykładowca, były pracownik Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy, specjalista w zakresie prawa pracy i wynagrodzeń BARBARA KACZMAREK radca prawny, specjalista w zakresie prawa cywilnego i gospodarczego Wywiad środowiskowy obowiązek dowodowy jednostek pomocy społecznej cd68c50f-d3c0-4583-a3fd-34b373b1a70c Decyzja o przyznaniu świadczeń z pomocy społecznej musi być poprzedzona przeprowadzeniem wywiadu środowiskowego czyli czynnością z zakresu postępowania dowodowego. Brak tej czynności stanowi istotne uchybienie wydanej decyzji. W praktyce przeprowadzanie wywiadu odbywa się często rutynowo, tymczasem jest to czynność, która dla swej prawidłowości wymaga przestrzegania ściśle określonej formy. Celem rodzinnego wywiadu środowiskowego jest poznanie i weryfikacja sytuacji osoby oraz jej rodziny pod kątem zgłoszonych potrzeb. Na jego podstawie pracownik socjalny dokonuje analizy i oceny oraz formułuje wnioski dotyczące planowania pomocy. Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się u osób i rodzin korzystających lub ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej w celu ustalenia ich sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej (art. 107 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej). Dodatkowo wywiad taki przeprowadza się w określonych sytuacjach, dotyczących pieczy zastępczej nad dzieckiem oraz przyznania pomocy pieniężnej w celu usamodzielnienia i kontynuowania nauki. Wywiad powinien również poprzedzać zawarcie umowy z małżonkiem, zstępnymi i wstępnymi świadczeniobiorcy. Obowiązek przeprowadzania wywiadu Wywiad jest obowiązkowym elementem postępowania wyjaśniającego, poprzedzającego rozstrzygnięcie każdej sprawy dotyczącej świadczeń z pomocy społecznej (z wyjątkiem odmowy przyznania biletu kredytowanego i udzielenia pomocy cudzoziemcom będącym ofiarami handlu ludźmi). Każdy wniosek dotyczący przyznania pomocy społecznej wszczyna odrębne postępowanie, które powinno być zakończone decyzją administracyjną a tym samym 4 5 lutego 2015 roku

w każdym postępowaniu o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej organ musi sporządzić wywiad środowiskowy lub jego aktualizację. Nawet jeśli kolejny wniosek o świadczenie z pomocy społecznej składany jest w niewielkim odstępie czasowym od poprzedniego, to nie zwalnia to organu z obowiązku przeprowadzenia kolejnego wywiadu środowiskowego lub też jego aktualizacji (zob. np. wyrok WSA w Olsztynie z 14 stycznia 2014 r., sygn. akt II SA/Ol 1179/13). Niedopuszczalna jest sytuacja, w której organ administracji publicznej w tej samej dacie rozstrzyga wniosek o jedno ze świadczeń, powołując się na ustalenia zawarte w wywiadzie środowiskowym przeprowadzonym w innej (również toczącej się) sprawie. W takim przypadku przyjmuje się, że wywiadu takiego nie przeprowadzono (zob. np. wyrok WSA w Lublinie z 29 listopada 2012 r., sygn. akt II SA/Lu 521/12). Wywiad środowiskowy dowodem administracyjnym Rodzinny wywiad środowiskowy jest specyficznym rodzajem dowodu. Stanowi on podstawowe narzędzie, służące do ustalenia aktualnej sytuacji życiowej wnioskującego o przyznanie świadczenia. Jest więc środkiem dowodowym, z którego organ administracyjny prowadzący postępowanie nie może zrezygnować ani zastąpić go innym dowodem. Według WSA w Lublinie, wywiad środowiskowy jest szczególnym środkiem dowodowym, mającym zastosowanie w postępowaniu w sprawach z zakresu pomocy społecznej, na który składa się szereg czynności organu, wykonywanych przez pracownika socjalnego, takich jak m.in.: przesłuchanie strony i jej rodziny pod rygorem odpowiedzialności karnej za udzielenie nieprawdziwych informacji, wykorzystanie istotnych dla sprawy dokumentów oraz przeprowadzenie własnych obserwacji w celu zweryfikowania informacji uzyskanych z innych źródeł dowodowych w szczególności z oświadczenia o stanie majątkowym, złożonego przez stronę (zob. np. wyrok z 29 listopada 2012 r., sygn. akt II SA/Lu 519/12). Wywiad będący podstawą orzekania o przyznaniu świadczeń z pomocy społecznej podlega przepisom o dowodach, zawartych w ustawie z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.). Dowodem są m.in. dokumenty urzędowe pod warunkiem że zostały sporządzone w określonej (przewidzianej przepisami) formie przez powołane do tego organy państwowe. Wywiad środowiskowy sporządzany jest na odpowiednim druku urzędowym (kwestionariusz rodzinnego wywiadu środowiskowego, stanowiący załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 8 czerwca 2012 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego), dlatego też należy traktować go jako dokument urzędowy (jest bowiem sporządzony przez uprawniony organ upoważnionego pracownika organu oraz w przewidzianej prawem formie). Przeprowadzenie dowodów wskazanych w ustawie o pomocy społecznej (wywiadu), które są obowiązkowe, nie wyklucza możliwości posłużenia się innymi dowodami, przewidzianymi prawem. Jako dodatkowy dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny (art. 75 1 k.p.a.). Niedopełnienie obowiązków dowodowych Przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego jest obowiązkiem organu pomocy społecznej. W związku z tym organ nie może podjąć decyzji o rezygnacji z takiego wywiadu, gdy jego przeprowadzenie jest możliwe. W takim przypadku nie może również zastąpić wywiadu inną czynnością dowodową (np. zebraniem wybranych dokumentów bez sporządzenia kwestionariusza wywiadu). Skuteczność wywiadu, a tym samym jego wartość dowodowa, zależy również od sporządzenia go w określony przepisami sposób i w określonej formie. Z ORZECZNICTWA Rodzinny wywiad środowiskowy stanowi szereg czynności postępowania dowodowego (rozmowa, zebranie dokumentów, przeprowadzenie obserwacji) utrwalonych w formie kwestionariusza. Forma ta powinna być zachowana także wtedy, gdy osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia utrudnia przeprowadzenie wywiadu. Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 5 marca 2008 r., sygn. akt II SA/Go 71/08 Należy pamiętać, że brak przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, jak również błędy przy jego przeprowadzaniu nie mogą być bezpośrednią przyczyną odmowy przyznania świadczeń z pomocy społecznej. art. 107 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 182; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1188) art. 75 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 267; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 183) załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 8 czerwca 2012 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (Dz.U. z 2012 r. poz. 712) RB nr 3/2015 5

TOMASZ KRYWAN prawnik, doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor wielu publikacji z zakresu podatków Czy opodatkowywać VAT świadczenie usług stołówkowych dla pracowników DPS 6f0c9da8-80cd-42c0-b92e-b15cfc8e8f5a Dom pomocy społecznej (DPS) prowadzi stołówkę dla mieszkańców. Stołówka nie jest odrębnym podmiotem gospodarczym. Obsługiwana jest przez pracowników DPS zatrudnianych na podstawie umów o pracę. Jednostka zamierza umożliwić korzystanie ze stołówki swoim pracownikom (za pełną odpłatnością). Czy sprzedaż posiłków będzie wówczas zwolniona z VAT? Nie, sprzedaż posiłków pracownikom nie będzie zwolniona z podatku od towarów i usług. Sprzedaż tę trzeba opodatkować według obniżonej stawki VAT 8%. Dodatkowo konieczne będzie ewidencjonowanie tej sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej. Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) zwolnione z opodatkowania są usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a także dostawa towarów i świadczenie usług ściśle związane z tymi usługami, na rzecz beneficjenta tej pomocy, wykonywane przez jednostki wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 22 lit. a e ustawy o VAT. Zwolnione na podstawie tego przepisu są więc także dostawy towarów i świadczenie usług ściśle związane z usługami pomocy społecznej. W konsekwencji zwolnienie to obejmuje również np. sprzedaż posiłków beneficjentom pomocy społecznej (zob. np. interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 18 kwietnia 2014 r., sygn. ITPP1/443-62/14/MS). Pojawia się pytanie, czy podobnie ma się rzecz w przypadku sprzedaży posiłków dla pracowników jednostek wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 22 lit. a e ustawy o VAT (m.in. pracowników DPS). Za odpowiedzią twierdzącą przemawia to, że w praktyce przyjmuje się, że jako świadczenie usług ściśle związanych ze świadczeniem usług w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą (art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. a ustawy o VAT) zwolnione są usługi stołówkowe świadczone przez szkoły dla pracowników pedagogicznych (w szczególności nauczycieli) tych szkół (zob. np. interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 23 maja 2014 r., sygn. IBPP1/443-161/14/DK). Niestety, jak do tej pory organy podatkowe nie zgadzają się na podobne traktowanie usług stołówkowych świadczonych przez jednostki pomocy społecznej dla swoich pracowników czego przykładem mogą być interpretacje indywidualne: dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 16 stycznia 2013 r., sygn. ITPP1/443-1284/12/JJ, oraz z 18 kwietnia 2014 r., sygn. ITPP1/443-62/14/MS. INTERPRETACJE Zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT, nie ma zastosowania w przypadku odpłatnej sprzedaży posiłków dla pracowników jednostki, wolontariuszy, stażystów bądź praktykantów czy też innych osób wykonujących okresowo prace dla jednostki. W tym zakresie bowiem usługi te nie stanowią usług pomocy społecznej ani też nie są one niezbędne do wykonywania usługi podstawowej zwolnionej (tj. nie są wykonywane w odniesieniu do mieszkańców placówki, których dotyczą usługi pomocy społecznej świadczone przez jednostkę). A zatem podlegać będą opodatkowaniu według właściwej stawki podatku VAT, tj. stawki 8%. Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 18 kwietnia 2014 r., sygn. ITPP1/443-62/14/MS Zdaniem organów podatkowych, w przedstawionej sytuacji DPS nie będzie mógł więc stosować zwolnienia z podatku do sprzedaży posiłków pracownikom. Konieczne będzie tu stosowanie standardowej przy świadczeniu usług związanych z wyżywieniem stawki VAT 8% ( 3 ust. 1 pkt 1 w zw. z poz. 7 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę 6 5 lutego 2015 roku

podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych).! Stawka VAT 8% nie będzie dotyczyć sprzedaży (w ramach posiłków) napojów i towarów wymienionych w poz. 7 załącznika do rozporządzenia. W tym zakresie będzie miała zastosowanie stawka podstawowa VAT 23%. Na marginesie należy zauważyć, że w świetle przepisów nowego rozporządzenia Ministra Finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, DPS będzie miał obowiązek rozpoczęcia od 1 marca 2015 r. ewidencjonowania sprzedaży posiłków pracownikom za pomocą kasy rejestrującej. Od 1 stycznia 2015 r. (z okresem przejściowym trwającym dla większości podatników do 28 lutego 2015 r.) usługi związane z wyżywieniem świadczone przez stacjonarne placówki gastronomiczne podlegają bowiem bezwzględnemu obowiązkowi ewidencjonowania ( 4 pkt 2 lit. i rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku ewidencjonowania). Od zasady tej istnieją, co prawda, pewne wyjątki, lecz nie mają one zastosowania w przypadku sprzedaży posiłków pracownikom. art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1662) 3 ust. 1 pkt 1 w zw. z poz. 7 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1719) 4 pkt 2 lit. i rozporządzenia Ministra Finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2014 r. poz. 1544) W kolejnym dodatku Rachunkowość w instytucjach pomocy społecznej odpowiemy m.in. na pytanie: Czy bezrobotnemu opiekującemu się niepełnosprawnym członkiem rodziny należy się specjalny zasiłek opiekuńczy? JERZY TRAMSKI prawnik, pracownik kancelarii doradztwa podatkowego, autor wielu publikacji z zakresu podatków Czy zwrot kosztów biletów jest przychodem pracownika socjalnego 49973056-0dc3-482c-ad85-099c3196aa9b Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS) zwraca pracownikom socjalnym koszty biletów komunikacji miejskiej. Bilety zostały nabyte i wykorzystane przez pracowników w związku z realizacją ich obowiązków. Czy przychody pracowników z tego tytułu są zwolnione z podatku dochodowego? W tej sytuacji pracownicy socjalni nie uzyskują przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Nie ma zatem w ogóle potrzeby ustalania, czy ma zastosowanie jedno ze zwolnień z tego podatku. W przypadku pracowników socjalnych art. 121 ust. 3c ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej stanowi wprost, że pracownikowi socjalnemu, do którego obowiązków należy świadczenie pracy socjalnej w środowisku, przysługuje zwrot kosztów przejazdów z miejsca pracy do miejsc wykonywania przez niego czynności zawodowych, w przypadku braku możliwości Z ORZECZNICTWA Przychód powstaje tylko wtedy, gdy pracownik uzyskuje realne przysporzenie majątkowe. Aby mówić o przychodzie, świadczenie musi mieć określoną wartość i być skierowane do konkretnej osoby. Ważne jest też, czy pracownik dobrowolnie z niego skorzystał i czy leżało to w jego interesie. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 września 2014 r., sygn. akt II FSK 2353/12 zapewnienia dojazdu środkami pozostającymi w dyspozycji zatrudniającego go pracodawcy. Na podstawie RB nr 3/2015 7

tego przepisu pracownikom socjalnym przysługuje m.in. zwrot kosztów biletów komunikacji miejskiej nabytych i wykorzystanych w związku z wykonywaniem pracy socjalnej w środowisku. Nie zawsze otrzymywane przez pracowników kwoty stanowią ich przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W przypadku zwrotu pracownikom socjalnym kosztów biletów komunikacji miejskiej nabytych i wykorzystanych w związku z wykonywaniem pracy socjalnej w środowisku trudno mówić o uzyskiwaniu przez tych pracowników przysporzenia majątkowego. Prowadzi to do wniosku, że kwoty takiego zwrotu nie stanowią przychodów pracowników socjalnych. Co istotne, potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach. INTERPRETACJE Skoro zatem zwrot przez Wnioskodawcę pracownikom socjalnym kosztów skasowanych biletów jednorazowych nie generuje u tych pracowników przychodu (przychód z tego tytułu nie występuje), to w przedmiotowej sprawie nie znajduje zastosowania przytoczone wyżej zwolnienie określone w art. 21 ust. 1 pkt 112 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Skoro zatem przychód w ogóle nie występuje, to tym samym brak jest możliwości zastosowania zwolnienia odnoszącego się do przychodu. Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 23 grudnia 2013 r., sygn. IBPBII/1/415-921/13/MK INTERPRETACJE Jeżeli Wnioskodawca jako pracodawca nie ma możliwości zapewnienia dojazdu pracownika socjalnego z miejsca pracy do miejsca wykonywania czynności zawodowych środkami transportu pozostającymi w jego dyspozycji i w związku z tym zwraca pracownikowi socjalnemu koszty za ww. dojazdy ustalone na podstawie skasowanych biletów jednorazowych i potwierdzenia wyjazdu w stosownym rejestrze, to w zaistniałej sytuacji nie można mówić o realnym przysporzeniu majątkowym po stronie pracownika socjalnego. Pracownik socjalny nie odnosi bowiem żadnej korzyści finansowej z faktu, że pracodawca zwraca mu koszty skasowanych jednorazowych biletów za dojazdy do miejsca wykonywania czynności zawodowych. ( ) o ile zatem pracownik socjalny wykorzystuje zakupione przez siebie bilety jednorazowe zgodnie z ich przeznaczeniem, tj. wyłącznie w celu dojazdu do miejsca wykonywania pracy, nie zaś do jakichkolwiek celów prywatnych, to zwrot kosztów ww. biletów nie powoduje powstania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 23 grudnia 2013 r., sygn. IBPBII/1/415-921/13/MK art. 121 ust. 3c ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 182; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1188) art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1863) Na IRB Platformie Rachunkowości Budżetowej i Prawa Pracy polecamy też m.in.: Jazdy lokalne pracowników socjalnych Jak rozliczyć ryczałt na jazdy lokalne pracowników MOPS Zasady korzystania z samochodu służbowego przez pracownika socjalnego W przedstawionej sytuacji pracownicy socjalni nie osiągają zatem z tytułu zwrotu kosztów biletów komunikacji miejskiej przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Nie ma więc potrzeby ustalania, czy ma do tych kwot zastosowanie jedno ze zwolnień z tego podatku. 8 5 lutego 2015 roku