Agata Wiśniewska, Aneta Czarnocka

Agata Wiśniewska, Aneta Czarnocka Raport z monitoringu działalności przedstawicieli organizacji pozarządowych w Komitetach Monitorujących w okresie programowania 2007-2013 (wrzesień 2007 - grudzień 2008 r.) Warszawa, marzec 2009

Publikacja została wydana w ramach projektu Monitoring działalności pozarządowych członków Komitetów Monitorujących w okresie programowania 2007-2013, finansowanego z grantu Fundacji im. Stefana Batorego ze środków Programu Działania Strażnicze. Autorki: Agata Wiśniewska, Aneta Czarnocka Redakcja i korekta: Dorota Matejczyk Wydawca: Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych ul. Szpitalna 5, lok. 5 00-031 Warszawa tel. (22) 828 91 28, wew. 135, faks (22) 828 91 29 www.ofop.engo.pl ofop@ofop.engo.pl Skład, druk i oprawa: Agencja Reklamowa DD Studio Dariusz Piekut www.ddstudio.pl Nakład: 500 egz. Warszawa, marzec 2009

Spis treści WSTĘP 5 Rozdział I WPROWADZENIE DO KOMITETÓW MONITORUJĄCYCH 6 1 Zadania Komitetów Monitorujących 6 2. Podstawa prawna powoływania KM 7 3. Skład KM 7 3.1 Skład Komitetu Monitorującego Krajowy Program Operacyjny (KPO) 7 3.2 Skład Podkomitetu Monitorującego Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) 8 3.3 Skład Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny (RPO) 8 4. Jak powstaje komitet? 9 5. Procedura wyboru członków KM 9 5.1 Powoływanie członków Komitetów Monitorujących programy operacyjne 9 5.2 Powoływanie członków Komitetów Monitorujących RPO 10 Rozdział II METODOLOGIA 11 Rozdział III AKTYWNOŚĆ PRZEDSTAWICIELI ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W SEKTOROWYCH PROGRAMACH OPERACYJNYCH I KK NSRO (NSS) 13 1. Komitet Koordynujący Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodową Strategię Spójności) 13 2. Komitet Monitorujący Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 14 3. Komitet Monitorujący Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 16 4. Komitet Monitorujący Program Operacyjny Kapitał Ludzki 17 5. Komitet Monitorujący Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 20 6. Komitet Monitorujący Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 22 Rozdział IV AKTYWNOŚĆ PRZEDSTAWICIELI ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W PODKOMITETACH MONITORUJĄCYCH PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI 24 1. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie dolnośląskim 24 2. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie kujawsko-pomorskim 25 3. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie lubelskim 26 4. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie lubuskim 28 5. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie łódzkim 29 6. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie małopolskim 30 7. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie mazowieckim 31 8. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie opolskim 32 9. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie podkarpackim 33 10. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie podlaskim 34 11. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie pomorskim 35 12. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie śląskim 36 13. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie świętokrzyskim 37 14. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie warmińsko-mazurskim 38 15. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie wielkopolskim 40 16. Podkomitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki w województwie zachodniopomorskim 42

Rozdział V AKTYWNOŚĆ PRZEDSTAWICIELI ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W KOMITETACH MONITORUJĄCYCH REGIONALNE PROGRAMY OPERACYJNE 43 1. Komitet Monitorujący RPO województwa dolnośląskiego 43 2. Komitet Monitorujący RPO województwa kujawsko-pomorskiego 45 3. Komitet Monitorujący RPO województwa lubelskiego 47 4. Komitet Monitorujący RPO województwa lubuskiego 49 5. Komitet Monitorujący RPO województwa łódzkiego 50 6. Komitet Monitorujący RPO województwa małopolskiego 51 7. Komitet Monitorujący RPO województwa mazowieckiego 53 8. Komitet Monitorujący RPO województwa opolskiego 53 9. Komitet Monitorujący RPO województwa podkarpackiego 56 10. Komitet Monitorujący RPO województwa podlaskiego 57 11. Komitet Monitorujący RPO województwa pomorskiego 59 12. Komitet Monitorujący RPO województwa śląskiego 61 13. Komitet Monitorujący RPO województwa świętokrzyskiego 63 14. Komitet Monitorujący RPO województwa warmińsko-mazurskiego. 64 15. Komitet Monitorujący RPO województwa wielkopolskiego 65 16. Komitet Monitorujący RPO województwa zachodniopomorskiego 67 Rozdział VI RELACJE CZŁONKÓW KOMITETÓW MONITORUJĄCYCH Z III SEKTOREM 70 1. Jak wyglądają relacje członków Komitetów z organizacją delegującą? 70 2. Jak kształtują się relacje między reprezentantami organizacji pozarządowych w komitecie? 72 3. Jak kształtują się relacje z pozostałymi partnerami społeczno-ekonomicznymi w Komitecie? 73 4. Czy przedstawiciele przekazują informacje na temat prac Komitetu do sektora? W jaki sposób? Jakie informacje? 74 5. Jakie informacje zwrotne docierają do członków KM od organizacji pozarządowych? 75 6. Czy członkowie Komitetów czują, że ich głos jest głosem sektora? Czy czują się reprezentantami organizacji pozarządowych w swojej branży lub regionie? 76 Rozdział VII WNIOSKI 79 1. Kwestie techniczno-organizacyjne 79 2. Kwestie związane z pracą merytoryczną 81 3. Kwestie związane z kontaktami wewnątrz Komitetu 81 4. Kwestie związane z relacjami z sektorem pozarządowym 82 Rekomendacje dotyczące pracy Komitetów Monitorujących 83 Rozdział VIII ZESTAWIENIE CZŁONKÓW POSZCZEGÓLNYCH KOMITETÓW MONITORUJĄCYCH Z WYKAZAMI ZMIAN 85 Komitet Koordynujący Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodową Strategię Spójności ) 2007-2013 85 Sektorowe Programy Operacyjne 2007-2013 86 Podkomitety Monitorujące Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 88 Komitety Monitorujące Regionalne Programy Operacyjne 2007-2013 93 ANEKS 101 BIBLIOGRAFIA 112 Strony www Komitetów Monitorujących Krajowe Programy Operacyjne i KK NSRO (NSS) 112 Strony www Podkomitetów Monitorujących PO KL 112 Strony www Komitetów Monitorujących RPO 113 Akty prawne dotyczące wdrażania funduszy 114 Artykuły 114 4

WSTĘP Projekt Monitoring działalności pozarządowych członków Komitetów Monitorujących w okresie programowania 2007-2013 realizowany był przez Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych w okresie od kwietnia 2008 r. do marca 2009 r. w ramach programu Działania Strażnicze Fundacji im. Stefana Batorego. Przeprowadzone badanie miało na celu monitoring działalności pozarządowych członków i ich zastępców Komitetów Monitorujących Programy Operacyjne w okresie programowania 2007-2013, ze szczególnym uwzględnieniem przejrzystego i etycznego wykorzystania Funduszy Europejskich, zapewniającego równy dostęp do nich wszystkim potencjalnym beneficjentom, w tym organizacjom pozarządowym. Pomysł monitoringu i wsparcia przedstawicieli organizacji pozarządowych w Komitetach zrodził się na podstawie doświadczeń okresu programowania 2004-2006 (por. przygotowany przez OFOP Raport z monitoringu działalności przedstawicieli organizacji pozarządowych w Komitetach Monitorujących i Sterujących, grudzień 2005 1 ), który pokazał niską aktywność i skuteczność reprezentantów NGO. Nie przyczynili się oni również do poważnego wzrostu zainteresowania organizacji pozarządowych Funduszami Europejskimi. Ponieważ doświadczenia z okresu programowania 2004-2006 pokazały wiele problemów związanych z członkostwem w Komitetach Monitorujących i Sterujących przedstawicieli organizacji (m.in. absencję, niewielkie zaangażowanie w prace Komitetów, a tym samym niewielką efektywność w reprezentowaniu interesów sektora i brak informacji zwrotnych do sektora pozarządowego), OFOP postanowił kontynuować prowadzony w poprzednim okresie programowania monitoring działalności reprezentantów sektora pozarządowego w Komitetach. Jest to ważne z tego względu, że Komitety odpowiadają za wdrażanie Funduszy Europejskich, czyli za to, w jaki sposób jakie środki zostaną przekazane w celu zaradzenia konkretnym potrzebom społecznym. Reprezentanci organizacji pozarządowych w Komitetach w okresie 2007-2013 zostali wyłonieni w procedurach konkursowych, w których głosowały na nich organizacje pozarządowe 2. Są więc zobowiązani do rzetelnego i etycznego reprezentowania w Komitetach całego sektora pozarządowego, nie tylko delegującej ich organizacji. Jest to widoczne zwłaszcza w przypadku Komitetów Monitorujących Regionalne Programy Operacyjne i Podkomitetów Monitorujących PO Kapitał Ludzki (w jego wymiarze wojewódzkim), kiedy w Komitetach głos kilku osób z organizacji jest w zasadzie 1 http://www.ofop.engo.pl/files/ofop.engo.pl/public/raport_z_monitoringu_ks_i_km.pdf 2 Opis procedury znajduje się w podrozdziale 1.5. Jak powstaje Komitet. głosem całego sektora z województwa, nierzadko również głosem beneficjentów ostatecznych (np. osób wykluczonych społecznie), które w KM nie mają przedstawicieli, a więc i prawa głosu. Jednakże biorąc pod uwagę opisane powyżej doświadczenia poprzedniego okresu programowania, należy stwierdzić, że istnieje potrzeba mobilizowania pozarządowych członków Komitetów przez organizacje, w tym te, które nie delegowały swoich reprezentantów. W ramach projektu monitoringiem objęliśmy działalność reprezentantów środowiska pozarządowego w ciałach monitorujących wykorzystanie środków z Unii Europejskiej w okresie programowania 2007-2013, tj. łącznie w 38 KM: w Komitecie Koordynującym Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodową Strategię Spójności); w 5 Komitetach Monitorujących sektorowe Programy Operacyjne: 1. Kapitał Ludzki, 2. Innowacyjna Gospodarka, 3. Infrastruktura i Środowisko, 4. Rozwój Polski Wschodniej, 5. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich; w 16 Regionalnych Programach Operacyjnych; w 16 Podkomitetach Monitorujących PO KL. Łącznie na koniec 2008 r. było to 265 osób. Niniejsza analiza obejmuje okres od utworzenia Komitetów Monitorujących (głównie rok 2007) do końca roku 2008. Podczas realizacji projektu napotykaliśmy różne trudności, które zostały opisane w części dotyczącej metodologii pracy. Chcielibyśmy podkreślić, że celem raportu, który oddajemy do Państwa rąk, nie jest negacja sposobu, w jaki funkcjonują Komitety, czy aktywności osób reprezentujących w nich organizacje pozarządowe. Celem jest wskazanie problemów, z jakimi borykają się pozarządowi członkowie Komitetów Monitorujących (a są one bardzo zróżnicowane od konieczności brania urlopu na dzień posiedzenia przez trudność w porozumieniu z innymi członkami KM po szeroki zakres tematyczny prac Komitetu, wymagający poświęcania wiele czasu na przygotowania do posiedzeń i współpracy z innymi organizacjami oraz ekspertami) i zastanowienie się nad możliwościami zaradzenia zidentyfikowanym problemom. Zdajemy sobie sprawę, czerpiąc m.in. z doświadczenia prac w Komitecie Koordynacyjnym NSRO, jak trudno jest uargumentować przedstawiane racje, jak wiele funkcjonuje wciąż uprzedzeń pomiędzy reprezentantami różnych grup interesu, jak poważne wreszcie zadanie stoi przed nami wszystkimi efektywne wykorzysta- 5

nie Funduszy Europejskich, aby stały się rzeczywistym kołem zamachowym szeroko rozumianego rozwoju naszego kraju, w tym polskiej gospodarki (zwłaszcza w dobie światowego kryzysu finansowego). Włączamy się w prowadzoną w różnych gremiach dyskusję na temat trudności i perspektyw we wdrażaniu Funduszy Europejskich, podkreślając potencjał zasady partnerstwa, która jest wprowadzana m.in. poprzez strukturę Komitetów Monitorujących, zapewniającą (przynajmniej z założenia) równe prawa tak polskiemu rządowi, jak i wspólnotom lokalnym, samorządowym oraz partnerom społecznogospodarczym, do których należą i organizacje pozarządowe. Jesteśmy przekonani, że pierwszy cel horyzontalny Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (Narodowej Strategii Spójności), jakim jest poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa, jest możliwy do osiągnięcia. Wszakże pod jednym warunkiem niepozostawienia go na papierze. Jedną z dróg realizacji zasady partnerstwa są Komitety Monitorujące. Tym z Państwa, którzy odpowiedzieli na zaproszenie do udziału w projekcie udzielając informacji, składamy serdeczne podziękowanie. Rozdział I WPROWADZENIE DO KOMITETÓW MONITORUJĄCYCH 1 Zadania Komitetów Monitorujących Komitety Monitorujące (KM) działają jako niezależne ciała doradczo-opiniodawcze dla Instytucji Zarządzających 3 (IZ) poszczególnymi Programami Operacyjnym (PO). Ich zadaniem jest: 4 1) rozpatrywanie i zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów w ramach programu operacyjnego oraz zatwierdzanie ewentualnych zmian tych kryteriów, 2) okresowe badanie postępu w zakresie osiągania szczegółowych celów, określonych w programie, na podstawie dokumentów przedkładanych przez Instytucję Zarządzającą, 3) analizowanie rezultatów realizacji programu, w szczególności osiągania celów wyznaczonych dla każdego priorytetu oraz wyników ocen (ewaluacji) związanych z monitorowaniem realizacji programu, w szczególności w przypadku gdy monitoring wykazuje znaczące odstępstwa od początkowo określonych celów lub gdy zgłoszone są propozycje zmian w programie, 4) analizowanie i zatwierdzanie rocznych i końcowych raportów z wdrażania, 5) zapoznawanie się z rocznymi raportami z kontroli programu oraz z komentarzami Komisji Europejskiej do tych raportów, 6) przedkładanie Instytucji Zarządzającej propozycji zmian lub analiz programu operacyjnego ułatwiających realizację celów funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności 3 Instytucja Zarządzająca jest odpowiedzialna za przygotowanie i realizację programów operacyjnych (w tym regionalnych programów operacyjnych). IZ dla programów zarządzanych centralnie jest minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, natomiast IZ dla regionalnych programów operacyjnych jest Zarząd danego województwa (za: http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/nss/wdrazanie/). 4 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 z 7 maja 2007 r., Wytyczne nr 3 dotyczące komitetów monitorujących, rozdział III. 6 określonych w rozporządzeniu Rady nr 1083/2006 5 dotyczącym tych funduszy lub służącym usprawnieniu zarządzania programem, w tym zarządzania finansowego, 7) analizowanie i zatwierdzanie wszelkich propozycji zmian treści decyzji Komisji w sprawie wkładu funduszy, 8) dodatkowe zadania wynikające ze specyfiki danego Programu Operacyjnego (PO) lub Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO), 9) inne. Komitet Monitorujący PO może podjąć decyzję o powołaniu Podkomitetu Monitorującego dla poszczególnych osi priorytetowych (lub grup osi priorytetowych), któremu deleguje część swoich zadań związanych z prowadzeniem monitoringu w ramach danej osi priorytetowej. Komitet Monitorujący zapewnia jakość realizacji programu oraz upewnia się co do skuteczności jego realizacji. 6 Dodatkowe zadania każdego Komitetu wynikają ze specyfiki danego PO lub RPO. W obecnym okresie programowania 2007-2013 funkcjonuje: Komitet koordynujący Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodową Strategię Spójności), 7 Komitetów Monitorujących sektorowe programy operacyjne, 16 Podkomitetów Monitorujących (PKM) PO KL (ponieważ priorytety VI-I PO KL są wdrażane na poziomie województw), 16 Komitetów Monitorujących Regionalne Programy Operacyjne 5 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. U. L 210 z 31 lipca 2006 r.),. 6 Op. cit.

oraz komitety monitorujące wdrażanie programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Programy EWT dzielą się na programy współpracy międzynarodowej, transgranicznej i transnarodowej. W niniejszej publikacji analizie poddaliśmy aktywność pozarządowych członków funkcjonujących komitetów sektorowych oraz regionalnych programów operacyjnych i KK NSRO (NSS), z wyłączeniem programów Europejskiej Współpracy Transgranicznej i PO Pomoc Techniczna. Powodem nieobjęcia projektem ww. komitetów jest ich zróżnicowany czas powoływania, prowadzenie sekretariatów wielokrotnie przez niepolską stronę i związane z tym odmienne przepisy, na bazie których funkcjonują, jak i specyfikę programu, skierowanego na niejako obsługę wdrażania działań merytorycznych (czyli PO PT). 2. Podstawa prawna powoływania KM Dokumenty określające ramy funkcjonowania Komitetów Monitorujących w tym okresie programowania to: rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz.U. L 210 z 31 lipca 2006 r.), Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 zaakceptowane przez Radę Ministrów 29 listopada 2006 r. i zatwierdzone decyzją Komisji Europejskiej z 7 maja 2007 r., art. 36 ust. 2 ustawy z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. z 2006 r. nr 227, poz. 1658 oraz z 2007 r. nr 140, poz. 984). Artykuł ten głosi, że realizacja programów operacyjnych podlega monitorowaniu przez Komitet Monitorujący, Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego nr 3 z 7 września 2007 r. dotyczące Komitetów Monitorujących (MRR/H/3(3)/09/2007), dokumenty poszczególnych programów operacyjnych, tj. same programy operacyjne i Regulaminy pracy KM. 3. Skład KM Podstawą ideową powoływania KM jest jedna z zasad wdrażania funduszy strukturalnych zasada partnerstwa, która zakłada włączenie w proces podejmowania decyzji i ich realizację odpowiednich szczebli władz wspólnotowych i krajowych oraz instytucji i środowisk regionalnych i lokalnych najlepiej znających potrzeby i możliwości swego regionu. 7 Partnerstwo ma być realizowane na wszystkich etapach wdrażania programów: zarówno podczas przygotowania i realizacji, jak i monitorowania i oceny programów operacyjnych. W skład każdego Komitetu Monitorującego wchodzą przedstawiciele stron: rządowej, samorządowej i partnerów społecznych. Przy powoływaniu członków komitetu należy mieć 7 http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/slowniczek/ na uwadze dążenie do zrównoważonego udziału strony rządowej, samorządowej oraz partnerów społecznych i gospodarczych (w tym partnerów zajmujących się zagadnieniami środowiska naturalnego oraz wspierania równości szans kobiet i mężczyzn), jak również możliwie najwyższej efektywności i jakości ich pracy. 8 Jest to jednak tylko teoria analiza faktycznego składu komitetów poszczególnych PO lub RPO pokazuje, że udział poszczególnych grup jest bardzo zróżnicowany. Będą mogli to Państwo zaobserwować w części dotyczącej opisu poszczególnych Komitetów Monitorujących. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 z 7 maja 2007 r., Wytyczne nr 3 dotyczące komitetów monitorujących zawierają ogólne ramy, wskazówki dotyczące składu, zadań oraz trybu działania przy powoływaniu komitetów monitorujących programy operacyjne i regionalne programy operacyjne (RPO). Szczegółowego instytucjonalnego składu, zadań i trybu działania danego komitetu należy szukać w jego uchwale powołującej bądź regulaminie, które powinny być udostępnione na stronie internetowej Instytucji Zarządzającej danym programem. 9 Poniżej zaprezentowane są ogólne wytyczne dotyczące składu Komitetu Monitorującego w zależności od programu. 3.1 Skład Komitetu Monitorującego krajowy program operacyjny W skład Komitetu Monitorującego PO, powoływanego przez Ministra Rozwoju Regionalnego, wchodzą co najmniej 10 : Minister lub przedstawiciel ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego jako przewodniczący; Pozostali członkowie: 1) ze strony rządowej: a. przedstawiciel/przedstawiciele ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego jako instytucji zarządzającej, b. przedstawiciel/przedstawiciele ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego jako instytucji koordynującej NSRO, c. przedstawiciel ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego jako instytucji do spraw koordynacji strategicznej, d. przedstawiciel/przedstawiciele ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego oraz przedstawiciel/ przedstawiciele innych ministrów właściwych ze względu na rodzaj działalności objętej programem, e. przedstawiciel/przedstawiciele ministra właściwego do spraw gospodarki jako instytucja koordynująca proces lizboński w Polsce, f. przedstawiciel/przedstawiciele ministra właściwego do spraw finansów publicznych, g. przedstawiciel/przedstawiciele instytucji certyfikującej, h. przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów. 8 9 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013, s. 5. W załączeniu odnośniki do stron www Komitetów Monitorujących. 10 Tamże, s. 5 8. 7

2) ze strony samorządowej: a. przedstawiciel/przedstawiciele Konwentu Marszałków, b. przedstawiciel/przedstawiciele instytucji pośredniczącej, c. co najmniej trzech przedstawicieli ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego wyłonionych na podstawie ustawy z 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej (Dz.U. Nr 90, poz. 759), d. innych niż wymienione w lit. c ze względu na rodzaj działalności objętej programem, 3) ze strony partnerów społecznych i gospodarczych: a. co najmniej trzech przedstawicieli organizacji pracowników i organizacji pracodawców, wyłonionych na podstawie ustawy z 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu, b. przedstawiciel/przedstawiciele organizacji pozarządowych w rozumieniu ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, c. przedstawiciel/przedstawiciele środowiska akademicko-naukowego, d. innych niż wymienione w lit. a-c ze względu na rodzaj działalności objętej programem. 4) W posiedzeniach Komitetu Monitorującego uczestniczą w charakterze obserwatorów, bez prawa do głosowania: a. po jednym przedstawicielu każdej instytucji zarządzającej właściwym RPO, b. wojewodowie lub ich przedstawiciele, c. przedstawiciel Instytucji Audytowej, d. przedstawiciel Krajowej Jednostki Oceny, e. przedstawiciel kontroli skarbowej, f. przedstawiciel Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, g. przedstawiciel Pełnomocnika Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych, h. przedstawiciel ministra właściwego do spraw pracy i zabezpieczania społecznego jako odpowiedzialnego za wspieranie równości szans kobiet i mężczyzn, i. inne osoby, na zaproszenie Przewodniczącego. 5) Rozporządzenie Rady nr 1083/2006 zakłada uczestnictwo w pracach Komitetu Monitorującego przedstawiciela Komisji Europejskiej z głosem doradczym z inicjatywy własnej przedstawiciela KE lub na wniosek Komitetu Monitorującego. W pracach Komitetu może również uczestniczyć, z głosem doradczym, przedstawiciel Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) oraz przedstawiciel Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI). 6) W pracach Komitetu Monitorującego uczestniczą, w charakterze obserwatorów bez prawa do głosowania, przedstawiciele pozostałych ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego, o których mowa w pkt. 2 lit. c, oraz przedstawiciele pozostałych organizacji pracowników i organizacji pracodawców, o których mowa w pkt. 3 lit. a, którzy nie mają statusu członków z prawem do głosowania. 8 3.2 Skład Podkomitetu Monitorującego Rrogram Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) 11 W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) funkcjonuje 16 Podkomitetów Monitorujących PO KL dla komponentu regionalnego programu (Priorytetów VI-I). Każdy Podkomitet został powołany przez Komitet Monitorujący PO KL w drodze uchwały, która określa jego skład, zadania, tryb funkcjonowania. Uszczegóławia ją regulamin danego Podkomitetu. Podstawowy skład Podkomitetu Monitorującego PO KL to: Przewodniczący przedstawiciel zarządu województwa lub instytucji pośredniczącej PO KL, 1) ze strony samorządowej: a. przedstawiciel instytucji pośredniczącej PO KL, b. przedstawiciel instytucji zarządzającej RPO, c. przedstawiciele gmin i powiatów właściwych dla danego województwa, d. przedstawiciel wojewódzkiego urzędu pracy, jako instytucji pośredniczącej II stopnia, w przypadku gdy WUP nie pełni roli instytucji pośredniczącej komponentu regionalnego PO KL, e. przedstawiciele innych instytucji pośredniczących II stopnia, jakie zostały powołane, f. przedstawiciel Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej, o ile nie pełni funkcji instytucji pośredniczącej II stopnia. 2) ze strony rządowej: a. przedstawiciel instytucji zarządzającej PO KL, b. przedstawiciel wojewody, c. przedstawiciel kuratora oświaty. 3) ze strony partnerów społecznych i gospodarczych właściwych dla danego województwa: a. przedstawiciele organizacji pracowników i organizacji pracodawców, b. przedstawiciele organizacji pozarządowych, c. przedstawiciel środowiska akademicko-naukowego, d. przedstawiciel Regionalnych Ośrodków EFS z terenu danego województwa. 4) inne osoby na zaproszenie Przewodniczącego, w charakterze obserwatorów, bez prawa do głosowania. 3.3 Skład Komitetu Monitorującego regionalny program operacyjny (RPO) W skład Komitetu Monitorującego RPO wchodzą co najmniej 12 : Przewodniczący przedstawiciel instytucji zarządzającej, Pozostali członkowie: 1) ze strony samorządowej: a. przedstawiciel/przedstawiciele instytucji zarządzającej RPO, 11 Tamże, s. 8-9. 12 Tamże, s. 12-14.

b. przedstawiciel/przedstawiciele instytucji pośredniczącej PO KL właściwej dla danego województwa, c. przedstawiciel/przedstawiciele powiatów w województwie, d. przedstawiciel/przedstawiciele gmin w województwie, e. przedstawiciel/przedstawiciele innych instytucji ze względu na rodzaj działalności objętej programem. 2) Ze strony rządowej: a. właściwy miejscowo wojewoda lub jego przedstawiciel/ przedstawiciele, b. przedstawiciel/przedstawiciele ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego jako instytucji koordynującej RPO, c. przedstawiciel ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego jako instytucji koordynującej NSRO, d. przedstawiciel/przedstawiciele ministra właściwego do spraw gospodarki jako instytucja koordynująca proces lizboński w Polsce, e. przedstawiciel/przedstawiciele instytucji certyfikującej lub instytucji pośredniczącej w certyfikacji. 3) Ze strony partnerów społecznych i gospodarczych: a. przedstawiciel/przedstawiciele organizacji pracowników b. i przedstawiciel/przedstawiciele organizacji pracodawców reprezentujących ich interesy w regionie, c. przedstawiciel/przedstawiciele organizacji pozarządowych w rozumieniu ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie działających na terenie województwa, d. przedstawiciel/przedstawiciele środowiska akademicko naukowego z województwa, e. innych niż wymienione w lit. a-c ze względu na rodzaj działalności objętej programem. 4) W posiedzeniach Komitetu Monitorującego uczestniczą w charakterze obserwatorów, bez prawa do głosowania, przedstawiciele: a. Ministra Rozwoju Regionalnego jako instytucji do spraw koordynacji strategicznej, b. każdej z ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego wyłonionych na podstawie ustawy z 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej, c. Urzędu Kontroli Skarbowej, d. Krajowej Jednostki Oceny, e. Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, f. inne osoby, na zaproszenie Przewodniczącego. 5) Rozporządzenie Rady nr 1083/2006 zakłada uczestnictwo w pracach Komitetu Monitorującego przedstawiciela Komisji Europejskiej z głosem doradczym z inicjatywy własnej przedstawiciela KE lub na wniosek Komitetu Monitorującego. W pracach Komitetu może również uczestniczyć z głosem doradczym przedstawiciel EBI oraz przedstawiciel EFI. 6) Ponadto,w pracach Komitetu Monitorującego mogą uczestniczyć, w charakterze obserwatorów bez prawa do głosowania, przedstawiciele właściwych instytucji zarządzających PO oraz przedstawiciel/przedstawiciele innych ministrów właściwych ze względu na rodzaj działalności objętej programem. 4. Jak powstaje komitet? KM powoływany jest przez Instytucję Zarządzającą programem, która odtąd odpowiada za kierowanie pracami komitetu. Komitetowi monitorującemu przewodniczy przedstawiciel Instytucji Zarządzającej. Komitet monitorujący program operacyjny powoływany jest w drodze zarządzenia, przewodniczącym KM jest minister właściwy pełniący rolę IZ tu: Minister Rozwoju Regionalnego; w odniesieniu do RPO KM powoływany jest w drodze uchwały zarządu województwa, przewodniczy mu przedstawiciel właściwej Instytucji Zarządzającej RPO, czyli właściwy miejscowo zarząd województwa. 5. Procedura wyboru członków KM Ministerstwo Rozwoju Regionalnego opracowało następujący model powoływania członków Komitetów Monitorujących. 5.1 Powoływanie członków Komitetów Monitorujących programy operacyjne Minister Rozwoju Regionalnego zwraca się o imienne wskazanie przedstawicieli (oraz ich stałych zastępców) w Komitecie Monitorującym do 13 : 1) strony rządowej, 2) Konwentu Marszałków, 3) Instytucji Pośredniczącej, 4) Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego jako przedstawiciela strony samorządowej, 5) Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych jako przedstawiciela organizacji pracowników i organizacji pracodawców, 6) Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego i Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich jako przedstawicieli środowiska akademicko-naukowego. Organizacje pozarządowe są wybierane według opisanej poniżej procedury. W odniesieniu do przedstawicieli strony samorządowej oraz partnerów społecznych i gospodarczych, jeśli ich obecność w składzie Komitetu Monitorującego jest wskazana, właściwa Instytucja Zarządzająca PO określa procedurę wyboru tych przedstawicieli. 13 Tamże, s. 9. 9

Nabór organizacji pozarządowych do Komitetów Monitorujących programy operacyjne W gronie organizacji pozarządowych, w ramach projektu Partnerstwo dla III Sektora, realizowanego przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej w ramach programu Trzeci Sektor, finansowanego przez Trust for Civil Society in Central & Eastern Europe i Fundację im. Stefana Batorego w 2006 roku opracowano propozycję Procedury wyborów przedstawicieli NGO do RKS i RKM. 14 Była to rekomendacja, która wywarła wpływ na aktualne wytyczne Ministerstwa Rozwoju Regionalnego dotyczące powoływania przedstawicieli organizacji pozarządowych do Komitetów Monitorujących. Według wytycznych obowiązujących w tym okresie programowania 15 modelowy proces naboru przedstawicieli organizacji pozarządowych do Komitetów Monitorujących programy operacyjne przebiega następująco: Minister Rozwoju Regionalnego ogłasza w dzienniku o zasięgu krajowym oraz na stronie internetowej MRR informację o rozpoczęciu procedury naboru przedstawicieli organizacji pozarządowych do udziału w pracach właściwego Komitetu Monitorującego, podając szczegółowe wymogi, jakie powinni spełnić kandydaci. Zgłoszenia są składane w MRR w terminie określonym w ogłoszeniu. Minister Rozwoju Regionalnego dokonuje oceny formalnej zgłoszeń. Następnie, biorąc pod uwagę spełnienie przez kandydata (zastępcę) warunków wyznaczonych w ogłoszeniu, przekazuje poprawne formalnie zgłoszenia do Rady Działalności Pożytku Publicznego, a lista kandydatów jest jednocześnie publikowana na stronie internetowej MRR. Rada Działalności Pożytku Publicznego spośród przekazanych zgłoszeń rekomenduje Ministrowi Rozwoju Regionalnego przedstawicieli organizacji. Lista rekomendowanych członków wraz z nazwą organizacji jest sporządzana w określonym terminie od dnia przekazania zgłoszeń. Po rekomendacji przez Radę Działalności Pożytku Publicznego Minister Rozwoju Regionalnego pisemnie informuje organizacje, których kandydaci (zastępcy) zostali wybrani do składu Komitetu Monitorującego i ogłasza informację na stronie internetowej MRR. 5.2 Powoływanie członków Komitetów Monitorujących RPO Przez instytucję delegującą wskazywani są: 16 1) przedstawiciele strony rządowej, 2) przedstawiciele strony samorządowej, Przedstawiciele strony samorządowej tj. gmin i powiatów z danego województwa są rekomendowani i wybierani. 3) Przedstawiciele organizacji pracowników i organizacji pracodawców są wskazywani przez Wojewódzką Komisję Dialogu Społecznego. Drogą wyboru wyłaniani są członkowie Komitetu Monitorującego, którzy będą reprezentowali: 1) organizacje pozarządowe oraz innych partnerów społecznych i gospodarczych, 2) środowisko akademicko-naukowe. Nabór organizacji pozarządowych do Komitetów Monitorujących RPO 17 Instytucja Zarządzająca ogłasza w dzienniku o zasięgu regionalnym oraz na stronie internetowej urzędu marszałkowskiego informację o rozpoczęciu procedury naboru przedstawicieli organizacji pozarządowych do udziału w pracach właściwego Komitetu Monitorującego, podając szczegółowe wymogi, jakie powinni spełnić kandydaci. Zgłoszenia są składane w urzędzie marszałkowskim w terminie określonym w ogłoszeniu. Instytucja Zarządzająca RPO dokonuje oceny formalnej zgłoszeń. Następnie, biorąc pod uwagę spełnienie przez kandydata (zastępcę) warunków (kryteriów) wyznaczonych w ogłoszeniu, przekazuje poprawne formalnie zgłoszenia do Rady Działalności Pożytku Publicznego, a lista kandydatów jest jednocześnie publikowana na stronie internetowej urzędu marszałkowskiego. Rada Działalności Pożytku Publicznego spośród przekazanych zgłoszeń rekomenduje Instytucji Zarządzającej RPO przedstawicieli organizacji. Lista rekomendowanych członków wraz z nazwą organizacji jest sporządzana w określonym terminie od dnia przekazania zgłoszeń. Po rekomendacji przez Radę Działalności Pożytku Publicznego Instytucja Zarządzająca RPO pisemnie informuje organizacje, których kandydaci (zastępcy) zostali wybrani do składu Komitetu Monitorującego i ogłasza informację na stronie internetowej urzędu marszałkowskiego. 14 http://www.ofop.engo.pl/x/210880 15 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013, s. 9-11. 10 16 Tamże, s. 12-14. 17 Tamże, s. 15-16.

Rozdział II METODOLOGIA Podczas zbierania z sekretariatów poszczególnych Komitetów Monitorujących danych do analizy aktywności pozarządowych członków KM, konieczne okazało sie składanie wniosków o ich udostępnienie w trybie dostępu do informacji publicznej (DIP), co wiązało się z niepoprawnym klasyfikowaniem w urzędach dokumentacji prac Komitetów Monitorujących jako niejawnej. Szczególnie trudne okazało się uzyskanie list obecności członków KM na posiedzeniach w kilku sekretariatach samorząd potrzebował zasięgnąć opinii prawnika z obawy, że udostępnienie tej listy jest naruszeniem ochrony danych osobowych. Z powodu nadmiernie wydłużającej się procedury w kilku przypadkach poprzestaliśmy na wyciągu z list obecności, obrazującym frekwencję przedstawicieli NGO. Ostatecznie występowaliśmy do sekretariatów KM drogą elektroniczną z wnioskami o udostępnienie dokumentacji w trybie dostępu do informacji publicznej. W kilku przypadkach pracownicy sekretariatów poprosili o przesłanie wniosku pocztą, motywując to procedurami stosowanymi w ich instytucji (podczas gdy według ustawy o DIP nawet ustne zapytanie traktowane jest jako prośba o dostęp do informacji publicznej, a odmowa odpowiedzi obwarowana jest odpowiednimi sankcjami). W jednym z sekretariatów wniosek o DIP został zlekceważony i odpowiedź otrzymaliśmy dopiero po monicie telefonicznym. Bardzo często otrzymywaliśmy odpowiedzi wymijające, odsyłano nas do strony internetowej, która nie zawierała informacji, o które się zwracaliśmy, pomimo tego, iż we wnioskach wyszczególniliśmy, jakich dokumentów potrzebujemy. Uzyskanie ich wymagało skrupulatności, dokładnego monitorowania braków i kolejnych wniosków. Było w związku z tym bardzo czasochłonne. Mamy jednak nadzieję, że wskutek tej mozolnej pracy w przyszłości uzyskanie informacji tego typu będzie dużo łatwiejsze dla wszystkich zainteresowanych. Podczas rozmowy z pracownikiem sekretariatu Komitetu Monitorującego RPO Województwa Świętokrzyskiego otrzymaliśmy ustną informację, że dokumenty dotyczące Komitetu zostały umieszczone na stronie www na skutek działań OFOP-u (rozmów telefonicznych, maili, pism w trybie dostępu do informacji publicznej). Nie był to odosobniony przypadek stopniowo nawet w regionach, gdzie dotąd tych informacji brakowało, uzupełniane były na stronach internetowych (w różnej formie, czasem w aktualnościach, czasem jako podstrony dedykowane pracy Komitetu, czasem jako podlinkowane pliki) informacje o pracach Komitetów Monitorujących (lub Podkomitetów w przypadku PO KL). W taki sposób realizacja projektu przyczyniła się do większej przejrzystości działań sekretariatów Komitetów i Podkomitetów Monitorujących. Ocena pracy 265 reprezentujących organizacje pozarządowe członków i ich zastępców w Komitetach Monitorujących w okresie programowania 2007-2013 przebiegała następująco. Do analizy wykorzystano dokumentację pracy komitetów: 1. protokoły posiedzeń, 2. listy obecności, 3. skład każdego z Komitetów Monitorujących z podziałem na strony: rządową, samorządową, partnerów społecznogopodarczych, wraz z wykazem zmian ze strony organizacji pozarządowych, 4. regulaminy pracy Komitetów, 5. wykazy uwag zgłaszanych przez reprezentantów NGOs poza posiedzeniami komitetów, 6. wykazy grup roboczych oraz dokumentacje ich spotkań, jeśli takie miały miejsce. Informacje wykorzystywane do analizy pochodziły z kilku źródeł. 1. Wszelka dokumentacja pracy Komitetów Monitorujących w badanym okresie (od powołania KM w większości w roku 2007 do końca 2008 r.): protokoły, listy obecności, składy komitetów, wykazy zmian, wykazy uwag zgłaszanych przez członków pozarządowych, pochodziła od sekretariatu każdego Komitetu Monitorującego i była to: informacja udostępniona na stronie www Instytucji Zarządzającej danym programem na podstronie poświęconej Komitetowi Monitorującemu albo w przypadku braku informacji w internecie składano wniosek do sekretariatu IZ o udostępnienie wskazanych dokumentów drogą mailową, przede wszystkim, po pierwszych doświadczeniach, w trybie dostępu do informacji publicznej. Zebrano informacje z 38 Komitetów Monitorujących, spośród 40 istniejących, a były to: Komitet Koordynujący Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodową Strategię Spójności), 5 Komitetów Monitorujących sektorowe programy operacyjne, 16 Podkomitetów Monitorujących Program Operacyjny Kapitał Ludzki w regionach, 16 Komitetów Monitorujących regionalne programy operacyjne. 11

Złożono 28 wniosków o dostęp do informacji publicznej. Jak wyjaśnialiśmy we wstępie, w niniejszej publikacji z analizy wyłączyliśmy Komitety Monitorujące programy Europejskiej Współpracy Transgranicznej z powodu zróżnicowanego czasu ich powoływania, prowadzenia sekretariatów wielokrotnie przez niepolską stronę, z czym związane są odmienne przepisy, na bazie których funkcjonują KM, a takaże po pomoc techniczną z uwagi na specyfikę programu, skierowną na obsługę wdrażania funduszy. 2. Dwukrotnie przeprowadzono badania ankietowe: a. Latem 2008 r. przeprowadzaliśmy badanie wprowadzające wśród pozarządowych przedstawicieli w Komitetach w celu uzyskania informacji na temat potrzeb szkoleniowych, stanu prac nad Planami Działania w PO KL oraz wskazania problemów, z jakimi borykają się przedstawiciele NGO. Wysłaliśmy 265 ankiet, z czego otrzymaliśmy zwrot od 34 osób. Ich wyniki wstępnie zaprezentowano podczas V ogólnopolskiego Forum Inicjatyw Pozarządowych opracowanie znajduje się pod adresem http://ofop.engo.pl/files/ ofop.engo.pl/public/km_ofip_m_hamera.pdf b. Na przełomie stycznia i lutego 2009 r. zbierano informacje od: członków Komitetów Monitorujących z ramienia organizacji pozarządowych (ankiety wysłano 265 osobom, dwukrotnie po upływie tygodnia i dwa tygodnie później; przeprowadzono monit telefoniczny, wysłano także przypomnienie drogą elektroniczną. W efekcie zebrano 72 ankiety, co stanowi zwrot w wysokości jednej czwartej: 29 z PKM PO KL, 29 z KM RPO, 14 z sektorowych PO i KK NSRO); organizacji delegujących (ankietę wysłano do 134 organizacji, odesłano 15 wypełnionych ankiet 8 od organizacji delegujących członków do PKM PO KL, 6 RPO, 1 sektorowych programów operacyjnych i KK NSRO); organizacji pozarządowych nieposiadających swoich przedstawicieli w komitetach oraz federacji regionalnych (do ok. 160 federacji ankiety wysłano e-mailem, do organizacji kierowano informację przez portal ngo.pl i forum dyskusyjne jaobywatel.pl. Zwrot wyniósł 6 ankiet); partnerów społeczno-gospodarczych w komitetach (do central siedmiu głównych organizacji zrzeszających pracowników i pracodawców członków Komisji Trójstronnej, tj. do: Forum Związków Zawodowych, NSZZ Solidarność, OPZZ, Business Centre Club, Konfederacji Pracodawców Polskich, Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych LEWIATAN, Związku Rzemiosła Polskiego), a także do partnerów zasiadających w Komitetach Monitorujących sektorowe programy operacyjne, z którymi OFOP ma stały kontakt, wysłano ankietę drogą elektroniczną z prośbą o wypełnienie i rozesłanie do pozostałych przedstawicieli w regionach. Odpowiedziało nam dwóch reprezentantów PKM PO KL, jeden reprezentant KM RPO i sześciu delegatów z Komitetów Monitorujących programy operacyjne i KK NSRO w sumie dziewięć osób). 3. Z wytypowanymi na podstawie nadesłanych ankiet 10 przedstawicielami organizacji przeprowadzono wywiady pogłębione drogą telefoniczną. Do wywiadów wytypowano po dwie osoby z wybranego województwa: jedna osoba z RPO i jedna z PKM PO KL. Wywiady były poszerzeniem wypowiedzi zawartej w ankiecie. Przeprowadzono dwa wywiady z delegatami do KM sektorowych programów operacyjnych, cztery z reprezentantami w PKM PO KL i cztery z KM RPO. Analizę aktywności reprezentantów organizacji pozarządowych w Komitetach Monitorujących Fundusze Strukturalne w okresie programowania 2007-2013 przedstawiamy według schematu: liczba i daty posiedzeń, udział poszczególnych stron w KM, wyciąg z regulaminu określenie częstotliwości posiedzeń oraz ramy procedury pisemnej KM, wykaz organizacji pozarządowych wchodzących w skład KM, tabela frekwencji pozarządowych członków KM na posiedzeniach, zaprotokołowane wypowiedzi pozarządowych członków Komitetów oraz ich skuteczność, ewentualne uwagi delegatów NGO zgłaszane do sekretariatu KM poza posiedzeniami. Raport uporządkowany jest alfabetycznie, Komitety pogrupowano następująco: KK NSRO (NSS) i Komitety Monitorujące sektorowe programy operacyjne, Podkomitety Monitorujące Program Operacyjny Kapitał Ludzki w województwach, Komitety Monitorujące Regionalne Programy Operacyjne. W rozdziale VIII zawarty jest wykaz członków organizacji pozarządowych w poszczególnych Komitetach. Aktualizowaną na bieżąco wersję znajdą Państwo na stronie jaobywatel.pl/komitety. W aneksie dołączamy wzory ankiet i scenariusz wywiadu. 12

Rozdział III AKTYWNOŚĆ PRZEDSTAWICIELI ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W SEKTOROWYCH PROGRAMACH OPERACYJNYCH I KK NSRO (NSS) 1. Komitet Koordynujący Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodową Strategię Spójności) Od powstania Komitetu Koordynującego Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodową Strategię Spójności dalej KK NSRO) do końca 2008 r. miały miejsce cztery posiedzenia plenarne: 1) 3 sierpnia 2007 r., 2) 18 grudnia 2007 r., 3) 30 czerwca 2008 r., 4) 17 grudnia 2008 r. Zgodnie z 8 pkt 1 Regulaminu pracy Komitetu Koordynujący Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 Komitet zbiera się przynajmniej dwa razy do roku z inicjatywy Przewodniczącego. 8 pkt 2 dopuszcza możliwość zwoływania posiedzeń dodatkowych na wniosek co najmniej 1/3 członków KK NSRO. 5 Regulaminu dopuszcza pisemną formę pracy, która jest zarezerwowana do nagłych przypadków i nie dotyczy sprawozdań z realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. Tryb pisemny (zwany obiegowym) był stosowany kilkakrotnie i dotyczył m.in. powoływania grup roboczych czy przyjmowania uchwał omówionych na posiedzeniu, ale wymagających redakcji po dyskusji. W Komitecie sektor pozarządowy jest reprezentowany przez przedstawicieli pięciu organizacji: 1) Caritas Polska, 2) Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej (FRDL), 3) Fundację Wspierania Przedsiębiorczości i Nauki (FWPiN), 4) Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych (OFOP), 5) Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP; zmiana członka i zastępcy nastąpiła w pierwszym kwartale 2009 r.). Tabela 1 Frekwencja członków KK NSRO Frekwencję organizacji przedstawia tabela.. Komitet Koordynujący Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodową Strategię Spójności) Organizacja organizacji członka zastępcy Posiedzenie I (3 sierpnia 2007 r.) Posiedzenie II (18 grudnia 2007 r.) Posiedzenie III (30 czerwca 2008 r.) Caritas Polska Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości i Nauki Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych Związek Harcerstwa Polskiego Caritas Polska Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości i Nauki Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych Związek Harcerstwa Polskiego Caritas Polska Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości i Nauki Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych Związek Harcerstwa Polskiego 13

Caritas Polska Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej (osoba trzecia) Posiedzenie IV (17 grudnia 2008 r.) Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości i Nauki Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych Związek Harcerstwa Polskiego Łącznie obecność przedstawicieli organizacji w czterech posiedzeniach: Caritas Polska 1 Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej 4 Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości i Nauki 2 Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych 4 Związek Harcerstwa Polskiego 3 We wszystkich czterech posiedzeniach uczestniczyli reprezentanci Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej (raz bez prawa głosu z uwagi na obecność innej osoby niż lub ) oraz Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych. W trzech posiedzeniach uczestniczył przedstawiciel Związku Harcerstwa Polskiego. W dwóch reprezentantki Fundacji Wspierania Przedsiębiorczości i Nauki. Przedstawiciel Caritas Polska wziął udział w jednym posiedzeniu (inaugurującym prace Komitetu). Jak się przedstawia aktywność pozarządowych członków Komitetu Koordynacyjnego NSRO w okresie 2007-2008? Podczas czwartego posiedzenia Komitet Koordynacyjny przyjął uchwałę o roli konsultacji społecznych w realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, której projekt opracowała Grupa robocza ds. społeczeństwa obywatelskiego. Ponadto na wniosek OFOP-u uwzględniono zmiany w uchwałach powołujących kolejne grupy robocze. Wnioski dotyczyły uwzględnienia w składzie Grupy roboczej ds. polityki regionalnej oraz Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności przedstawicieli partnerów społecznogospodarczych, w tym dwóch przedstawicieli organizacji pozarządowych wybranych spośród członków KK NSRO. W Komitecie sektor pozarządowy jest reprezentowany przez przedstawicieli pięciu organizacji: 1) Caritas Polska, 2) Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, 3) Stowarzyszenie EKO-UNIA, 4) Stowarzyszenie Polski Kongres Drogowy, 5) Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP; zmiana członka i zastępcy nastąpiła w pierwszym kwartale 2009 r.). 2. Komitet Monitorujący Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Komitet Monitorujący PO Infrastruktura i Środowisko (dalej KM PO IŚ) odbył cztery posiedzenia: 1) 5 lutego 2008 r., 2) 6 marca 2008 r., 3) 8 kwietnia 2008 r., 4) 19 czerwca 2008 r. Zgodnie z 3 pkt 1 Regulaminu pracy KM PO IŚ posiedzenia Komitetu zwołuje Przewodniczący nie rzadziej niż raz na pół roku. Możliwe jest zwołanie posiedzenia dodatkowego na wniosek co najmniej 1/3 członków Komitetu. 7 Regulaminu dopuszcza pisemną formę pracy. W szczególności tryb obiegowy może być stosowany w przypadku ponownego przesyłania propozycji uchwały do uzgodnień. Kilkakrotnie stosowano tryb obiegowy, zwłaszcza w pierwszych miesiącach prac Komitetu związanych z wytycznymi dotyczącymi typów projektów, kryteriów dostępu i strategicznych itp. Frekwencję organizacji przedstawia tabela 2. We wszystkich czterech posiedzeniach uczestniczyli przedstawiciele Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, Stowarzyszenia EKO-UNIA oraz Stowarzyszenia Polski Kongres Drogowy. W połowie spotkań wzięli udział reprezentanci Caritas Polska i Związku Harcerstwa Polskiego. Aktywność członków Komitetu z ramienia organizacji pozarządowych przedstawia się następująco. Podczas pierwszego posiedzenia przedstawiciel Stowarzyszenia EKO-UNIA (będącego członkiem Koalicji Polskich Organizacji Ekologicznych na rzecz Funduszy Europejskich) 14

zgłosił uwagę dotyczącą zaproponowanego trybu prac nad dyskutowanymi dokumentami, w szczególności czasu na zapoznanie się z nimi. Przewodniczący Komitetu odpowiedział, że dokumenty mogą, lecz nie muszą być przyjęte na posiedzeniu to zależy od decyzji członków KM. Materiały mogą być odłożone do głosowania drogą obiegową lub do dyskusji na kolejnym posiedzeniu. Następnie, podczas dyskusji na temat systemu wyboru projektów w PO Infrastruktura i Środowisko, reprezentant Stowarzyszenia EKO-UNIA zgłosił uwagę do omawianych kryteriów formalnych. Uwaga została wycofana po wyjaśnieniu przedstawiciela Komisji Europejskiej, że nie można wnioskować o finansowanie w przypadku niezgodności z prawem wspólnotowym. W zakresie jednego z kryteriów wyboru projektów przedstawiciel KE zaproponował, aby opracować wspólnie z Ministerstwem Środowiska i pozostałymi instytucjami wytyczne, które będą stosowane wobec wszystkich programów. W części dotyczącej prezentacji projektu Kryteriów wyboru projektów w ramach PO IŚ w sektorze zdrowia przedstawiciel Stowarzyszenia EKO-UNIA zaproponował przedłużenie czasu na przygotowanie wspólnych kryteriów przez Ministerstwo Zdrowia i Instytucję Wdrażającą. Z uwagi na wielość i różnorodność uwag zgłaszanych przez różnych członków Komitetu, w tym przedstawicieli Komisji Europejskiej, Przewodniczący Komitetu poinformował, że kryteria w sektorze zdrowia nie będą poddane głosowaniu na bieżącym posiedzeniu. Ustalił, że Ministerstwo Zdrowia powinno przedstawić ostateczną wersję projektu kryteriów, uwzględniającą propozycje zgłoszone na posiedzeniu oraz przez Instytucję Wdrażającą. Po przedstawieniu ostatecznej wersji kryteria będą głosowane na kolejnym posiedzeniu Komitetu. W toku dalszej dyskusji nad kryteriami przedstawiciel Stowarzyszenia EKO-UNIA zgłosił 13 uwag, z których pierwsza dotyczyła późnego otrzymania dokumentów. Kolejne uwagi miały charakter merytoryczny, ponadto pełna lista opinii (pisemna) wraz z uzasadnieniem miała zostać przekazana do Sekretariatu KM po posiedzeniu. Z uwagi na długą debatę i wielość uwag zgłaszanych przez różnych członków Komitetu ustalono, że w terminie 5 dni Instytucji Zarządzającej PO Infrastruktura i Środowisko przekazane zostaną wszystkie uwagi do prezentowanych na posiedzeniu kryteriów wyboru projektów. Z kolei w ciągu następnych 5 dni Instytucje Pośredniczące zobowiązane są przekazać do IZ PO IŚ ostateczne stanowisko wobec zgłoszonych uwag oraz ostateczne propozycje dokumentów przedkładanych pod obrady KM na najbliższym posiedzeniu. Tabela 2 Frekwencja członków KM PO IŚ Komitet Monitorujący Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Organizacja organizacji członka zastępcy Posiedzenie I (5 lutego 2008 r.) Posiedzenie II (6 marca 2008 r.) Posiedzenie III (8 kwietnia 2008 r.) Posiedzenie IV (19 czerwca 2008 r.) Caritas Polska Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Stowarzyszenie EKO-UNIA Stowarzyszenie Polski Kongres Drogowy Związek Harcerstwa Polskiego Caritas Polska Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Stowarzyszenie EKO-UNIA Stowarzyszenie Polski Kongres Drogowy Związek Harcerstwa Polskiego Caritas Polska Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Stowarzyszenie EKO-UNIA Stowarzyszenie Polski Kongres Drogowy Związek Harcerstwa Polskiego Caritas Polska Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Stowarzyszenie EKO-UNIA Stowarzyszenie Polski Kongres Drogowy Związek Harcerstwa Polskiego 15

Łącznie obecność przedstawicieli organizacji w czterech posiedzeniach: Caritas Polska 2 Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej 4 Stowarzyszenie EKO-UNIA 4 Stowarzyszenie Polski Kongres Drogowy 4 Związek Harcerstwa Polskiego 2 Podczas drugiego posiedzenia Komitetu Monitorującego przedstawiciel Stowarzyszenia EKO-UNIA zgłosił propozycję zmiany trybu głosowania. Propozycja została przyjęta przez członków KM PO IŚ. W dalszym toku prac Podkomitetu brał udział w dyskusji dotyczącej proponowanych typów projektów, kryteriów (uwaga uwzględniona przez Instytucję Pośredniczącą w procedurze obiegowej, przed posiedzeniem), wytycznych w sprawie oddziaływania na środowisko oraz kryteriów w obszarze projektów transportowych. Przedstawiciel Stowarzyszenia Polski Kongres Drogowy zabrał w dyskusji głos dwa razy w kontekście uwag zgłaszanych przez EKO-UNIĘ w zakresie projektów transportowych oraz w odniesieniu do wymogów dotyczących nośności budowanych dróg krajowych. Podczas trzeciego posiedzenia odniesiono się do uwag przesłanych w trybie obiegowym. Materiał przygotowany przez przestawiciela EKO-UNII został przez IP przeanalizowany i w toku posiedzenia Ministerstwo ustosunkowało się do nieprzyjętych uwag. Dotyczyły one m.in. obszarów Natury 2000 (tu głos wskazujący na wagę problemu zabrał także reprezentant Polskiego Kongresu Drogowego) oraz odwołań do aktów prawnych wyższego rzędu w dokumentach dotyczących systemu wdrażania PO IŚ. Stowarzyszenie PKD zabrało kilkakrotnie głos w trakcie posiedzenia, popierając niektóre uwagi przedstawiciela EKO-UNII, odnosząc się do uwag Komisji Europejskiej do projektów związanych z przygotowaniami do EURO 2012 oraz do dyskusji na temat kryteriów związanych z odnawianiem torowisk i zakupem nowych taborów kolejowych. Z kolei przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej podkreślił wagę osiągania na drodze realizacji projektów zakładanych celów dotyczących np. efektywności. Stwierdził, że projekty powinny być oceniane merytorycznie, a nie ze względu na lokalizację. W momencie opracowywania raportu (przełom lutego i marca 2009 r.) nie był znany protokół z IV posiedzenia Komitetu Monitorującego. 3. Komitet Monitorujący Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Od powstania Komitetu Monitorującego (dalej KM PO IG) do końca 2008 r. miało miejsce pięć posiedzeń plenarnych: Posiedzenie Pre-Komitetu odbyło się 12 października 2007 r. 1. 30 listopada 2007 r., 2. 20 lutego 2008 r., 3. 23 czerwca 2008 r., 4. 26 września 2008 r., 5. 15 grudnia 2008 r. Zgodnie z 7 pkt 1 Regulaminu pracy KM PO IG Komitet zbiera się nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy. 6 pkt 1 Regulaminu stanowi, że uchwały Komitetu mogą zapadać w trybie obiegowym w przypadku potrzeby podjęcia pilnego rozstrzygnięcia, na pisemny wniosek co najmniej trzech członków Komitetu zgłoszony do Przewodniczącego lub z inicjatywy Przewodniczącego. W tym trybie propozycja jest uznana za zaakceptowaną, jeśli co najmniej tzry czwarte członków Komitetu nie zgłosi w przewidzianym terminie pisemnych zastrzeżeń. Jeżeli wszystkie otrzymane zastrzeżenia zostaną wycofane, projekt uchwały uważa się za przyjęty. W sytuacji gdy projekt uchwały nie uzyska akceptacji wymaganej większości, musi zostać przedłożony na najbliższym posiedzeniu Komitetu. W Komitecie sektor pozarządowy był reprezentowany przez przedstawicieli jednej organizacji Naczelnej Organizacji Technicznej (NOT). Frekwencję organizacji przedstawia tabela obok. Przedstawiciel NOT wykazał się stuprocentową frekwencją. Na I posiedzeniu przedstawiciel Naczelnej Organizacji Technicznej zaproponował poprawkę merytoryczną do regulaminu włączenie bezpośredniego odwołania do przepisów rozporządzenia ogólnego nr 1083/2006 w zakresie zadań Komitetu Monitorującego. Poprawka została przyjęta. W trakcie dyskusji na temat kryteriów wyboru finansowanych operacji, ujednoliconych po propozycjach zmian przedstawionych na Pre-KM PO IG, zadał pytanie merytoryczne, po czym zgłosił propozycję kryterium dotyczącego Wsparcia wdrożeń wyników prac B+R. Propozycja została przyjęta. Zapytał też, kiedy zostanie opublikowane rozporządzenie dotyczące udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) pomocy finansowej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, oraz o termin nowelizacji ustawy o utworzeniu PARP. 16

Tabela 3 Frekwencja członków KM PO IG Komitet Monitorujący Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Organizacja organizacji członka zastępcy Posiedzenie I (30 listopada 2007 r.) Posiedzenie II (20 lutego 2008 r.) Posiedzenie III (23 czerwca 2008 r.) Posiedzenie IV (26 września 2008 r.) Posiedzenie V (15 grudnia 2008 r.) NOT NOT NOT NOT NOT Łącznie obecność przedstawicieli organizacji na pięciu posiedzeniach: NOT 5 Na II posiedzeniu przedstawiciel NOT zgłosił jedną kwestię do porządku obrad (z protokołu nie wynika, czy zostało to uwzględnione), zabrał głos w dyskusji na temat harmonogramu uruchamiania działań PO IG, wskazując, że od 1 stycznia 2007 r. obowiązują ramowe wytyczne Unii Europejskiej dotyczące pomocy publicznej na B+R, które są o wiele korzystniejsze dla wnioskodawców niż przepisy krajowe. Zwrócił uwagę, że planowane terminy uruchamiania działań są bardzo ambitne ze względu na brak notyfikowanych przez Komisję Europejską rozporządzeń. Podczas kolejnego, trzeciego zebrania KM PO IG reprezentant zabierał głos kilkakrotnie, m.in. poprosił przedstawiciela Komisji Europejskiej o przedstawienie informacji dotyczącej otwarcia perspektywy finansowej 2007-2013 w pozostałych nowo przyjętych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Następnie wrócił się z prośbą o udzielenie bardziej szczegółowych informacji na temat listy projektów indywidualnych w ramach PO IG. Poparł propozycję przedstawicielki Ministerstwa Gospodarki dotyczącą zmiany kryteriów wyboru projektów, zmiana ta została przyjęta. Zabierał też głos w dyskusji na temat Planu komunikacji PO IG, proponując skupienie się przy okazji promocji PO IG na przekazywaniu potencjalnym beneficjentom informacji, m.in. dotyczących składania wniosków i ich oceny. Na IV posiedzeniu plenarnym z ramienia NOT zapytał o kwestie organizacyjno-prawne związane z wdrażaniem PO IG (stan prac nad zmianami aktów prawnych w związku z wejściem w życie rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 800/2008), a także o istnienie standardów prac komisji konkursowych. Zabierał też głos w dyskusji nad proponowanymi przez Ministerstwo Gospodarki zmianami kryteriów wyboru projektów. Na ostatnim w omawianym okresie posiedzeniu reprezentant NGO zgłosił uwagi do kryterium oceny projektów dla działań B+R (z protokołu nie wynika, czy je uwzględniono nie wyszczególniono również, jakie to uwagi). Zgłosił też propozycję, w związku z punktacją, aby rozważyć wprowadzenie rozwiązań przewidzianych w art. 31 rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008, wiążących się z premią punktową w zamian za efektywną współpracę. Wnioskował, żeby w przyszłości przemyśleć rezygnację ze stosowania przepisów dotyczących zamówień publicznych w odniesieniu do usług badawczych. 4. Komitet Monitorujący Program Operacyjny Kapitał Ludzki Komitet Monitorujący PO Kapitał Ludzki spotkał się pięć razy: 1) 31 lipca 2007 r., 2) 21-22 listopada 2007 r., 3) 16-17 czerwca 2008 r., 4) 30 września 2008 r., 5) 17-18 listopada 2008 r. Zgodnie z 5 pkt 1 Regulaminu pracy Komitet zbiera się co najmniej dwa razy w roku z inicjatywy Przewodniczącego. W uzasadnionych przypadkach Komitet może zbierać się częściej. Dodatkowe posiedzenia Komitetu mogą być zwoływane z inicjatywy Przewodniczącego Komitetu, na wniosek Instytucji Zarządzającej PO KL lub na pisemny wniosek co najmniej jednej trzeciej członków Komitetu. 7 Regulaminu dopuszcza pisemną formę pracy. W trybie udzielenia pisemnej akceptacji nie mogą być rozpatrywane sprawozdania z realizacji PO KL, zmiany alokacji oraz przesunięcia środków w ramach PO KL. Tryb pisemny (zwany obiegowym) był stosowany kilkakrotnie i dotyczył m.in. powoływania grup roboczych oraz przyjmowania uchwał omówionych na posiedzeniu, ale wymagających redakcji po dyskusji. 17

W Komitecie sektor pozarządowy jest reprezentowany przez przedstawicieli pięciu organizacji: 1) Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych (FISE), 2) Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej (FRDL), 3) Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych (OFOP), 4) Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta, 5) Wspólnoty Roboczej Związków Organizacji Socjalnych (WRZOS). Frekwencję organizacji przedstawia tabela nr 4. Przedstawiciel Wspólnoty Roboczej Związków Organizacji Socjalnych WRZOS uczestniczył w trzech posiedzeniach, pozostałe cztery organizacje były reprezentowane na wszystkich posiedzeniach. Zaangażowanie przedstawicieli NGO w Komitecie przedstawiało się następująco. W czasie pierwszego posiedzenia przedstawicielka OFOP-u poruszyła kwestie sformułowania zapisów dotyczących ewaluacji oraz poziomu szczegółowości harmonogramu ewaluacji w dokumencie, jakim jest Plan oceny. Z kolei w czasie dyskusji nad Planem komunikacji zwróciła uwagę na ograniczenie roli regionalnych Ośrodków Wsparcia Europejskiego Funduszu Społecznego (ROEFS) poprzez pominięcie ich roli informacyjnej. Tabela 4 Frekwencja członków KM PO KL Komitet Monitorujący Programu Operacyjny Kapitał Ludzki Organizacja organizacji członka zastępcy 18 Posiedzenie I (31 lipca 2007 r.) Posiedzenie II (21-22 listopada 2007 r.) Posiedzenie III (16-17 czerwca 2008 r.) Posiedzenie IV (29-30 września 2008 r.) Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych WRZOS Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych WRZOS Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych WRZOS Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych WRZOS Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Posiedzenie V (17-18 listopada 2008 r.) Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych WRZOS Łącznie obecność przedstawicieli organizacji w pięciu posiedzeniach Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych 5 Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej 5 Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych 5 Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta 5 Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych WRZOS 3

Drugie posiedzenie było poświęcone sprawozdawczości grup roboczych oraz projektom Planów działań na okres 2007-2008. Na skutek uwagi zgłoszonej przez przedstawiciela FRDL do kryteriów dostępu w konkursach dla organizacji pozarządowych, a dotyczącej wymogów finansowych, popartej przez członkinie Komitetu z ramienia FISE i OFOP, Komitet dokonał zmiany w projekcie Planu działania. Przedstawiciele Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych podnieśli kolejne kwestie: konsultacje społeczne projektów Planów działań w regionach w kontekście uruchamianych konkursów pilotażowych w odpowiedzi przedstawiciel jednego z wojewódzkich urzędów pracy powiedział, iż rola regionów ograniczała się tylko do wyznaczania wielkości alokacji. Natomiast odnośnie przygotowywanych materiałów do Planów Działań były prowadzone konsultacje z jednostkami zainteresowanymi wdrażaniem PO KL. Zaznaczył, iż w większości regionów odbyły się już spotkania Podkomitetów Monitorujących, w których reprezentatywność strony samorządowej, rządowej i organizacji pozarządowych jest zachowana; poruszył kwestię niskich wskaźników przy projektach dotyczących powrotu na rynek pracy niektórych kategorii osób wykluczonych; zgłosił uwagi techniczne do projektów Planów działań, oraz pytania dotyczące planowanego do realizacji projektu ponadnarodowego, choć tego typu projekty miały być realizowane dopiero od 2009 r. Podczas trzeciego posiedzenia, w części poświęconej zmianom ogólnych kryteriów wyboru projektów oraz kryteriów wyboru projektów indywidualnych, głos zabrała przedstawicielka OFOP-u potwierdzając konieczność zgodności wniosków z instrukcją ich wypełniania. W części dotyczącej Planu Komunikacji reprezentantka FISE zwróciła uwagę na pominięcie w dokumencie odbiorców poszczególnych działań oraz informacji o konkursach. Drugiego dnia posiedzenia podczas dyskusji dotyczącej tematów projektów innowacyjnych i kryteriów ich wyboru głos zabrały przedstawicielki Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych i Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych. Zapytania ze strony FISE dotyczyły strony formalnej (tj. formularza wniosku, decyzji dotyczącej ostatecznego wyboru tematów itp.). Jedną z osób udzielających odpowiedzi na te i inne zgłoszone przez innych członków Komitetu Monitorującego uwagi była przedstawicielka OFOP-u, będąca Przewodniczącą grupy roboczej ds. horyzontalnych. Jej wypowiedź dotyczyła powodów wyboru określonej liczby tematów dla projektów innowacyjnych. Przed późniejszym głosowaniem w tej sprawie członkini KM PO KL z ramienia Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych zaproponowała, aby do uchwały wprowadzić zapis, że Instytucja Zarządzająca PO KL rekomenduje listę tematów, natomiast Instytucje Pośredniczące dokonują wyboru trzech tematów. Komitet przyjął uchwałę z zaproponowaną zmianą. W dalszej części posiedzenia, poświęconej ewaluacji wdrażania Programu, przedstawicielka Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych zwróciła uwagę na potrzebę wykorzystywania doświadczeń z prac nad Planami działania z okresu 2007-2008 do przygotowywania kolejnych PD i wdrażania PO KL w roku 2009. W końcowej części spotkania członka z ramienia OFOP zgłosił pytania o przebieg konsultacji międzyresortowych w sprawie przyjęcia rozporządzenia dotyczącego pomocy publicznej w kontekście pomocy udzielanej spółdzielniom socjalnym oraz o stanowisko Instytucji Zarządzającej PO KL w kwestii niewywieszenia przez województwo mazowieckie list po ocenie merytorycznej wniosków zgłoszonych do konkursu, zaproponował również uspójnienie treści instrukcji do wniosku o dofinansowanie z Podręcznikiem kryteriów. Odpowiedzi udzielił dyrektor Instytucji Zarządzającej. W stosunku do trzeciej sprawy poprosił o wskazanie miejsc, gdzie występują nieścisłości. W czasie czwartego posiedzenia Komitetu Monitorującego, podczas dyskusji na temat wyników badania Ocena stopnia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w ramach SPO RZL przedstawiciel OFOP-u zwrócił uwagę na to, że bardziej efektywne byłoby dofinansowanie funkcjonującego narzędzia informatycznego niż budowę nowego (bazy szkoleń dla osób bezrobotnych). Z kolei po prezentacji Ocena działań informacyjnych i promocyjnych prowadzonych w ramach EFS oraz SPO RZL członkini KM z ramienia OFOP-u zapytała o możliwość rozszerzenia podręcznika o jeden dział, ale Instytucja Zarządzająca odniosła się do propozycji negatywnie, uzasadniając swoje stanowisko. Podczas dyskusji na temat stanu wdrażania PO KL głos zabrał reprezentant FRDL wskazując na niskie kwalifikacje asesorów oceniających projekty. Poparł go przedstawiciel OFOP-u, zauważając, że Komisje Oceny Projektów są najsłabszym elementem systemu wdrażania Programu i przytaczając niektóre nieefektywne praktyki Instytucji Pośredniczących dotyczące organizacji konkursów. Drugiego dnia posiedzenia w części poświęconej szkoleniu na temat wskaźników monitorowania PO Kapitał Ludzki głos zabrał członka KM z ramienia Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych, poruszając problemy związane z przeprowadzaniem konkursów w ramach Programu. Posiłkował się przykładami z Priorytetu V Dobre rządzenie i Priorytetu VII Regionalne kadry gospodarki. W swojej wypowiedzi dotknął sprawy wpływu partnerów społecznych na kształt konkursów w ramach Poddziałania 5.5 i możliwości sektora pozarządowego w stosunku do Poddziałania 5.4. Podczas piątego posiedzenia w części dotyczącej kryteriów oceny projektów na podstawie Planów działania 2009 komponentu regionalnego PO KL reprezentant OFOP-u zgłosił wniosek formalny w sprawie ograniczenia liczby wniosków składanych przez jednego projektodawcę do dwóch, a w konkursach otwartych do zakontraktowania maksymalnie dwóch projektów w danym roku. Komitet w głosowaniu nie przychylił się do tej propozycji. Z kolei przedstawiciel FRDL zgłosił dwa wnioski formalne, dotyczące kryteriów dostępu w procedurach konkursowych w kilku województwach, w zakresie dwóch priorytetów. Ponieważ pojawiły się również uwagi innych członków KM w tym zakresie, przedstawiciel Instytucji Zarządzającej zaproponował procedurę pisemną członkowie Komitetu mają czas na pisemne zgłoszenie uwag w ciągu 10 dni od posiedzenia, co usprawni pracę nad projektami PD na rok 2009. Drugiego dnia obrad w części dotyczącej wyników badania ewaluacyjnego na temat projektów pilotażowych PO KL oraz planowanych zmian w Zasadach dokonywania wyboru projektów w ramach PO KL głos zabrała przedstawicielka 19